GÜZEL SANATLAR TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: KAPSAMLI BİR İNCELEME

GÜZEL SANATLAR TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: KAPSAMLI BİR İNCELEME

Özet
Güzel Sanatlar Temel Alanı, disiplinlerarası etkileşimlerin, yaratıcı düşüncenin ve sanatsal üretimin odağında konumlanan, uygulama ve kuramı birleştiren bir akademik alandır. Görsel, işitsel ve performatif sanatların yanı sıra tasarım, sinema, müzik, sahne sanatları gibi disiplinleri de içerecek şekilde çok geniş bir yelpazeye yayılır. Türkiye’de Güzel Sanatlar Temel Alanı’nda doçentlik unvanına başvurmayı hedefleyen adaylar, Üniversitelerarası Kurul (UAK) tarafından belirlenen güncel kriterleri karşılamak durumundadır. 2025 Mart Dönemi doçentlik başvuru şartları, hem “Genel Başvuru Şartları” hem de ilgili alanda geçerli “Özel Başvuru Şartları”nı birlikte sağlamayı gerektiren ayrıntılı bir çerçeve sunmaktadır. Bu makalede, söz konusu kriterler sistematik biçimde ele alınarak, Güzel Sanatlar Temel Alanı’nın hangi standartlar doğrultusunda akademik değerlendirmeye tabi tutulduğu açıklanacaktır. Hem görsel hem işitsel hem de performatif sanat dallarını içeren bu alanın, Türkiye’de akademik yükselme süreçlerindeki önemine değinilecek, adayların dikkat etmesi gereken hususlar ve puanlama sistemine dair örnekler sunulacaktır. Makalenin temel kaynağı, sadece https://www.uak.gov.tr üzerinden erişilen resmi bilgilerdir.

1. Giriş

Güzel Sanatlar Temel Alanı, bilim ve sanatın etkileşimini yoğun biçimde gözlemleyebileceğimiz, uygulama ve kuramı birleştiren çalışmaları bünyesinde barındıran bir alandır (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr). Geleneksel Türk Sanatları, Plastik Sanatlar, Tasarım, Sinema, Müzik, Sahne Sanatları gibi farklı disiplinlerin tek bir çatı altında toplanması, çok yönlü ve zengin bir akademik ortam yaratmaktadır. Dolayısıyla bu alanda doçentliğe yükselmek isteyen araştırmacıların, hem sanatsal uygulamalarda hem de akademik çalışmalarda yetkinlik göstermeleri beklenir.

2025 Mart Dönemi doçentlik başvuru şartları, Güzel Sanatlar Temel Alanı’nın bu çok disiplinli doğasını yansıtan bir puanlama ve değerlendirme sistemi sunmaktadır. “Genel Başvuru Şartları” bölümü, uluslararası ve ulusal makalelerden, tez danışmanlığından, atıflardan ve kitap çalışmalarından proje faaliyetlerine kadar uzanan geniş bir yelpazede değerlendirme ölçütlerini tanımlamaktadır. Bunun yanında, “Özel Başvuru Şartları” başlığı, her alt disiplinde (örneğin Geleneksel Türk Sanatları, Plastik Sanatlar, Tasarım, Sinema, Müzik, Sahne Sanatları vb.) yapılması gereken sanatsal faaliyetleri, minimum puan değerleri ve formatları ile açıklamaktadır.

Bu makalede, söz konusu maddeler ayrıntılı biçimde incelenecektir. Öncelikle, Genel Başvuru Şartları bölümünde yer alan “Uluslararası Makale”, “Ulusal Makale”, “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın”, “Kitap”, “Atıf”, “Lisansüstü Tez Danışmanlığı”, “Bilimsel Araştırma Projesi”, “Bilimsel Toplantı”, “Eğitim-Öğretim”, “Patent/Faydalı Model”, “Ödül”, “Editörlük” ve “Diğer” kriterleri açıklanacaktır. Ardından, Geleneksel Türk Sanatları, Plastik Sanatlar, Tasarım, Sinema, Müzik ve Sahne Sanatları gibi dallarda öngörülen “Özel Başvuru Şartları” ele alınacak, her bir alt alan için asgari yapılması gereken sanatsal faaliyetlerin neler olduğuna ve bu faaliyetlerden kazanılabilecek puanların nasıl dağıtıldığına değinilecektir.

Akademik yükseltme süreçlerinde sanatın özgün yapısı, sanatsal etkinliğin değerlendirilmesi gibi konular, diğer alanlara kıyasla daha farklı yöntemler gerektirebilir. Örneğin bir plastik sanatlar sergisi, bir müzik albümü veya orkestra şefliği, doğrudan bilimsel makale formatına uymayabilir. Buna karşın, “sanatta yeterlik” unvanıyla doktora benzeri bir niteliğe sahip olan adaylar da, akademik unvan alma sürecinde sanat çalışmalarını kuramsal çerçeveyle birlikte sunmak durumundadır. Bu nedenle, UAK’nin getirdiği kriterler hem niceliksel (eser sayısı, puan vb.) hem de niteliksel (sanatsal değer, uluslararası gösterim, özgünlük) yönleri dikkate alır.

Bu kapsamlı incelemenin amacı, 2025 Mart Dönemi doçentlik başvurusu hedefleyen Güzel Sanatlar Temel Alanı adaylarına yol göstermek, hangi faaliyetlerin ne şekilde puanlandığını açıklamak ve sürece dair stratejik ipuçları sunmaktır. Yazının sonunda ise, adayların başvuruda kullanabileceği temel bilgileri özetlemek ve anahtar kelimeleri sıralamak amaçlanmaktadır.

2. Genel Başvuru Şartları

Güzel Sanatlar Temel Alanı’nda doçentlik unvanına başvuracak adaylar, “Genel Başvuru Şartları” çerçevesinde belirlenen puan kriterlerini yerine getirmek zorundadır. Bu genel şartlar, her ne kadar sanat odaklı bir alanda olunsa da, akademik standartları güvence altına alan, bilimsel yayın ve projelere dair ölçütleri de içerir.

2.1. Asgari 100 Puan ve Doktora/Sanatta Yeterlik Sonrası 90 Puan

Adayların, beyan ettiği tüm eser ve faaliyetlerden en az 100 puan toplamaları gerekmektedir. Ancak bu 100 puanın en az 90’ının, doktora/sanatta yeterlik unvanının alınmasından sonra gerçekleştirilen çalışmalardan elde edilmiş olması şart koşulur (UAK, 2025). Bu, adayın bağımsız araştırmacı ve sanatçı kimliğinin, doktora/sanatta yeterlik sonrası döneminde geliştirilmesini teşvik etmeyi amaçlar.

2.2. Lisansüstü Tezlerden Üretilen Yayınlara Dair Sınırlama

Adayların doktora veya sanatta yeterlik tezlerinden ürettikleri yayınlar, “3. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” başlığı altında değerlendirilir. Bu yayınlardan alınacak puan, “Genel Başvuru Şartları” içindeki diğer maddelerle çifte sayımla sonuçlanamaz. Yani aynı yayın iki kez puan olarak toplanamaz. Ayrıca, lisansüstü tezlerden üretilen yayınlar, doktora/sanatta yeterlik sonrası 90 puan hesaplamasına dahil edilmemektedir.

2.3. Tek Yazarlı ve Çok Yazarlı Yayınlarda Puan Paylaşımı

Tek yazarlı yayınlarda, yazar tam puan alır. Çok yazarlı yayınlarda ise puan, yazarlar arasında eşit olarak paylaştırılır. Güzel Sanatlar alanında bazı projeler birden fazla sanatçı veya araştırmacıyı içerebileceğinden, bu kural ekip çalışmalarının adil biçimde değerlendirilmesini sağlar (UAK, 2025).

2.4. Uluslararası Makale

Bu kategoride, SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus veya diğer uluslararası indekslerce taranan dergilerde yayımlanan makaleler yer alır. Derginin indeks kapsamına veya “quartile” derecesine göre puanlar değişir:

  • Q1 (SCIE/SSCI): 30 puan

  • Q2 (SCIE/SSCI): 20 puan

  • Q3 (SCIE/SSCI): 15 puan

  • Q4 (SCIE/SSCI): 10 puan

  • AHCI kapsamındaki dergide yayımlanan makale: 20 puan

  • ESCI veya Scopus kapsamındaki dergide yayımlanan makale: 10 puan

  • Diğer uluslararası indekslerdeki makale: 5 puan

  • Editöre mektup, araştırma notu, özet, kitap kritiği (uluslararası dergilerde): 3 puan

Güzel Sanatlar alanında, AHCI (Arts and Humanities Citation Index) kapsamında yer alan dergiler özellikle önem taşır. Bu başlık altından, doktora/sanatta yeterlik unvanının alınmasından sonra en az 10 puan almak zorunludur (UAK, 2025).

2.5. Ulusal Makale

Türkiye’de yayımlanan hakemli dergilerde basılan makaleler bu kategoride değerlendirilir:

  • TR Dizin kapsamındaki dergide yayımlanan makale: 10 puan

  • Diğer hakemli dergide yayımlanmış makale: 4 puan

  • Hakemli dergide yayımlanmış araştırma notu veya kitap incelemesi: 2 puan

Doktora/sanatta yeterlik unvanından sonra, TR Dizin kapsamındaki dergiden “tek yazarlı en az bir yayın” zorunluluğu bulunur. Yabancı uyruklu adaylar veya yurt dışı denkliği başvurusunda bulunanlar, TR Dizin makalesi yerine uluslararası makale kategorilerindeki yayınlarla bu koşulu karşılayabilirler (UAK, 2025).

2.6. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın

Adayın doktora veya sanatta yeterlik tezlerinden ürettiği makale, kitap, kitap bölümü veya bilimsel toplantı bildirileri bu başlık altında puanlandırılır. Örneğin, SCIE/SSCI/AHCI dergilerinde tez kaynaklı bir makale 20 puan, ESCI/Scopus kapsamı 10 puan, diğer uluslararası indeksler 5 puan, TR Dizin 8 puan, BKCI kapsamındaki kitap 20 puan gibi farklı puan değerleri vardır (UAK, 2025).

Bu kategoriden en az bir yayın yapılması zorunlu olup, en fazla 20 puan alınabilir. Ayrıca g veya h bentleri (diğer uluslararası/ulusal kitap veya kitapta bölüm) toplamda 5 puanı geçemez.

2.7. Kitap

Lisansüstü tez dışındaki kitap veya kitap bölümleri bu kapsamda değerlendirilir. BKCI kapsamındaki bir kitap 20 puan; aynı kitaptaki bölüm 10 puan değerindedir. Diğer uluslararası/ulusal kitaplar 5 puan, bu kitaplarda yer alan bölümler 3 puan getirir. Bu maddeden en fazla 20 puan elde edilebilir ve c veya d bentlerinden toplam 5 puanı aşmak mümkün değildir.

Güzel Sanatlar alanında, ders kitabı dışında özgün bilimsel kitaplar ve sanat alanıyla ilgili içerikler puanlanır. Doktora/sanatta yeterlik sonrasında en az bir kitap veya en az bir kitap bölümü yayımlamak zorunluluğu bulunur (UAK, 2025).

2.8. Atıf

Adayın eserlerine yapılan atıflar, doktora/sanatta yeterlik sonrası yayımlanmış çalışmalardan en az 2 puan olmak üzere puanlanır. SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus kapsamlında yapılan her bir atıf 3 puan, BKCI kapsamındaki kitaplardaki atıf 2 puan, TR Dizin dergilerindeki atıf 2 puan, diğer uluslararası/ulusal kitap veya dergilerdeki atıf 1 puan değerindedir. Buradan en fazla 10 puan elde edilebilir (UAK, 2025). Sanat alanında da akademik yayınların atıf alması, yapılan çalışmanın kuramsal alanda yankı bulduğunu gösterir.

2.9. Lisansüstü Tez Danışmanlığı

Tamamlanmış doktora/sanatta yeterlik tezleri 5 puan, yüksek lisans tezleri 3 puan olarak puanlanır. Asıl danışman tam puan alırken ikinci danışman yarısını kazanır. Bu kategoriden en fazla 10 puan alınabilir. Güzel Sanatlar alanında akademik kadrolarda görev yapan sanatçılar, yetiştirdikleri lisansüstü öğrenciler üzerinden de puan toplayabilirler.

2.10. Bilimsel Araştırma Projesi

TÜBİTAK, AB Çerçeve Programları veya uluslararası/kamu/özel proje faaliyetleri burada değerlendirilir. Projede koordinatör/yürütücü olmak 15 puana kadar çıkarken araştırmacı olmak 10, danışman olmak 5 puan kazandırabilir. Üniversitelerdeki BAP projelerinde yürütücü olmak 3 puandır. Buradan en fazla 20 puan elde edilebilir (UAK, 2025). Sanat alanında özellikle uluslararası sanat projeleri, uygulamalı araştırmalar ve disiplinlerarası çalışmalar da bu kapsamda değerlendirilebilir.

2.11. Bilimsel Toplantı

Doktora/sanatta yeterlik sonrasında adayın, uluslararası veya ulusal bilimsel toplantılarda sunulan bildirilerle en az 5 puan alması gerekir. CPCI’da yayımlanan uluslararası bildiri 5 puan, diğer uluslararası/ulusal bildiriler 3 puan değerindedir. Aynı toplantıdan sadece bir çalışma puanlanabilir. Bu kategoriden en fazla 10 puan alınır (UAK, 2025). Güzel Sanatlar adayları açısından, sanatsal uygulamalara dair bildirilerle akademik paylaşım yapmaları önemlidir.

2.12. Eğitim-Öğretim

Doktora/sanatta yeterlik unvanının ardından en az dört farklı yarıyılda ders vermek veya yıllık programda iki farklı yılda ders vermek 2 puan değerindedir. Bu maddeden en az 2 puan almak zorunludur ve üst sınır 6 puandır. Ayrıca, doktora/sanatta yeterlik sonrası 2 yıl kadrolu öğretim elemanı olarak çalışmak otomatik 2 puan sağlar. Sanat disiplininde uygulamalı ve teorik dersler veren adaylar, bu kategoriden puan elde edebilirler.

2.13. Patent/Faydalı Model

  • Uluslararası patent: 20 puan

  • Ulusal patent: 10 puan

  • Faydalı model: 5 puan

  • Kişisel patent başvurusu: 2 puan

Güzel Sanatlar alanında tasarım ve teknolojiyi bir araya getiren çalışmalar patent hakkı doğurabilir. Bu maddeden toplanacak puan kişi sayısına bölünür. Pek çok sanat dalında patent alma olasılığı düşük olsa da, özellikle tasarım, endüstriyel sanatlar veya müzik teknolojileri gibi alt dallarda mümkün olabilir.

2.14. Ödül

YÖK, TÜBİTAK, TÜBA gibi kurumlar tarafından verilen belli başlı ödüller (YÖK Yılın Doktora Tezi Ödülü, YÖK Üstün Başarı Ödülü, TÜBİTAK Bilim Ödülü, TÜBA GEBİP vb.) 25 puan olarak değerlendirilir. Bu maddeden en fazla 25 puan alınabilir. Sanat alanında uluslararası veya ulusal ölçekteki bazı ödüller, ayrıca “Özel Başvuru Şartları”nda da etkili olabilir.

2.15. Editörlük

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus kapsamındaki dergilerde editörlük 2 puan, BKCI veya Scopus kapsamındaki kitap editörlüğü 1 puan, TR Dizin dergilerinde editörlük 1 puandır. En fazla 4 puan alınabilir (UAK, 2025). Sanat alanında bir derginin veya kitabın editörlüğünü yapmak, adayın akademik yeterliliğini ve yayın süreçlerindeki deneyimini gösterir.

2.16. Diğer

  • Web of Science veritabanına göre h-indeksinin en az 5 olması: 5 puan

  • YÖK’ün kabul ettiği sıralama kuruluşlarında (ARWU, QS, THE vb.) ilk 300’de yer alan bir üniversitede 6 ay yurt dışı araştırma/öğretim faaliyeti: 5 puan

Bu maddeden en fazla 10 puan alınabilir. Güzel Sanatlar adayları için h-indeksi genellikle sosyal veya beşerî bilimler alanı kapsamında hesaplanabilir. Yurt dışı deneyimi ise uluslararası ağ kurma ve sanatsal etkileşim fırsatlarını geliştirir.

3. Özel Başvuru Şartları

Güzel Sanatlar Temel Alanı’nda doçentlik başvurusu yapacak adaylar, yukarıda açıklanan genel kriterlerin yanı sıra “Özel Başvuru Şartları”nı da karşılamak zorundadır. Bu maddeler, geleneksel sanatlar, plastik sanatlar, tasarım, sinema, müzik ve sahne sanatları gibi alt dallarda gerçekleştirilen sanatsal faaliyetlerin akademik değere dönüştürülmesini amaçlar.

3.1. Geleneksel Türk Sanatları, Plastik Sanatlar, Tasarım, Sinema Bilim/Sanat Alanı

Bu başlık altında, sergi açma, film gösterimi, sanat eserinin kamusal alanda yer alması, tasarım uygulamaları, reklam/tanıtım filmi gibi faaliyetler puanlandırılır:

  • Kişisel sergi (en az 15 özgün sanat eseri/tasarımı/yorum çalışması): 20 puan

  • Festival, sinema salonu, sanat galerisi vb. yerde orta/uzun metrajlı film yönetmenliği: 20 puan

  • Filmde görüntü yönetmenliği: 10 puan

  • Uluslararası/ulusal sergi, çalıştay, bienal vb. karma etkinlikte eseriyle yer almak: 5 puan

  • Gösterimi yapılmış film ekibinde yer almak: 5 puan

  • Kamusal alanda eserinin sürekli sergilenmesi: 5 puan

  • Tasarımı kamu veya özel bir kurumca uygulanmış olmak: 5 puan

  • Reklam/tanıtım filmi/müzik klibi yapmak: 5 puan

Doktora/sanatta yeterlik sonrası, a, b veya c bentlerinden (kişisel sergi, film yönetmenliği, görüntü yönetmenliği) en az 40 puan, ayrıca d veya e bentlerinden (karma etkinlikte eseriyle yer alma, film ekibinde yer alma) en az 10 puan almak gerekir. f, g, h bentlerinden ise toplamda en fazla 10 puan alınabilir. Her faaliyetin daha önce sergilenmemiş, gösterime girmemiş farklı eser olması zorunludur (UAK, 2025).

3.2. Müzik Bilim/Sanat Alanı

Müzik alanı alt başlıklar halinde ele alınmıştır: Klasik Batı Müziği/Kompozisyon, Klasik Batı Müziği/Yorumculuk, Türk Sanat Müziği/Türk Halk Müziği Kompozisyon (Bestecilik), Türk Sanat Müziği/Türk Halk Müziği Yorumculuk, Orkestra Şefliği, Müzik Teknolojileri ve Müzik Teorileri/Müzikoloji.

3.2.1. Klasik Batı Müziği/Kompozisyon

Özgün eser bestelemek, farklı formlarda en az 120 dakikalık özgün eser sunmak (en az dördünün sahnede icra edilmiş olması kaydıyla) zorunludur. Her bir özgün eser için konser veya kayıt materyali, teknik ve estetik bilgileri içeren bir sunuş raporu hazırlanmalıdır. Aday en az 60 puan almak zorundadır (UAK, 2025).

3.2.2. Klasik Batı Müziği/Yorumculuk

  • Solo konser (canlı resital veya orkestra eşlikli): 10 puan

  • Albüm (bandrollü/dijital yayın): 20 puan veya 10 puan (format farkına göre)

  • Türk bestecilerine ait en az 40 dakikalık solo konser: 10 puan

  • Karma konserde icracı olmak: 5 puan

  • Oda müziği konserinde icracı olmak: 10 puan

Doktora/sanatta yeterlik sonrasında, a bendinden (solo konser) en az 30 puan toplamak, b veya c bendinden (albüm) en az 20 puan almak zorunludur. d, e veya f bentlerinden toplamda en fazla 10 puan alınabilir.

3.2.3. Türk Sanat Müziği/Türk Halk Müziği Kompozisyon (Bestecilik)

Özgün eserler toplamda en az 120 dakikalık ve en az yedisi sahnede icra edilmiş olmalıdır. Aday, a bendinden (her özgün eser 5 puan) en az 50 puan almak durumundadır. Müzik dağarcığı veya metot kitapları b ve c bentlerinden puan getirebilir.

3.2.4. Türk Sanat Müziği/Türk Halk Müziği Yorumculuk

Solo konser (her biri 45 dakikalık farklı repertuvarla) 10 puan, albüm 20 puan, koro konserinde icracı olmak 5 puan şeklinde puanlanır. En az 30 puan solo konser, 20 puan albüm gereklidir.

3.2.5. Orkestra Şefliği

En az dört saatlik video kaydı (farklı eserler, farklı orkestralar) sunmak, 60 puan değerindedir. A bendinden en az 60 puan zorunludur. B veya c bentlerinden (atölye çalışması, dijital platform kaydı) 5’er puan alınabilir, toplamda 10 puanı aşamaz.

3.2.6. Müzik Teknolojileri

Görsel/işitsel yapımda müzik üretimi, ses tasarımı vb. (10 puan), akustik veya yazılım/donanım tasarlamak (10 puan), atölye çalışması yapmak (5 puan), dijital platformda yayın (5 puan) gibi etkinlikler yer alır. Doktora/sanatta yeterlik sonrasında, a veya b bendinden en az 30 puan toplamak gerekir.

3.2.7. Müzik Teorileri/Müzikoloji (Müzik Bilimi)

Sadece bir maddeyle sınırlı olup, dijital platformda en az 30 dakikalık ses/video kaydı yayınlamak 10 puan getirir. Buradan en fazla 10 puan alınabilir.

3.3. Sahne Sanatları Bilim/Sanat Alanı

Tiyatro kuramı, oyunculuk, reji, dramatik yazarlık, sahne tasarımı, opera şarkıcılığı, bale, dans ve koreografi, halk dansları gibi alt dallar bulunur.

3.3.1. Tiyatro Kuramı/Oyun Kuramı

Oyun, film, sahne gösterisi çalışmasında araştırma/yorum/dramatik tasarım/yazınsal danışmanlık yapmak 10 puan, bu maddeden en fazla 10 puan alınabilir (UAK, 2025).

3.3.2. Oyunculuk-Reji

  • Oyunculuk (ödenekli veya ulusal tiyatroda rol almak): 10 puan

  • Reji (ödenekli veya ulusal tiyatroda oyun sahnelemek): 25 puan

  • Atölye çalışması, tiyatro topluluğu çalıştırmak, rejisör yardımcılığı: 5 puan

Doktora/sanatta yeterlik sonrası, a bendinden en az 40 puan, b bendinden en az 50 puan toplamak zorunludur. c, d, e bentlerinden toplam 10 puan alınabilir.

3.3.3. Yorum-Dramatik Yazarlık

  • Sahne, radyo, televizyon, sinema için dramatik metin yazmak: 10 puan

  • Özgün oyun metni yazmak: 15 puan

  • Oyun/film/sahne gösterisi çalışmasında danışmanlık: 10 puan

  • Senaryo incelemesi, eleştiri, tanıtım yazısı: 5 puan

Doktora/sanatta yeterlik sonrası, a bendinden en az 20 puan, b bendinden en az 15 puan, c bendinden en az 10 puan almak gerekir. d veya e bentlerinden toplamda 10 puanla sınırlıdır.

3.3.4. Sahne Tasarımı

Ödenekli veya ulusal tiyatro, opera, balede sahnelenmiş oyun, sinema, dizi platolarında uygulanmış özgün tasarım 10 puan, oyun/film/sahne gösterisinde araştırma/yorum/dramatik tasarım 10 puan, scenography/rejisörlük 10 puan. Doktora/sanatta yeterlik sonrasında a bendinden en az 40 puan almak gerekir.

3.3.5. Opera Şarkıcılığı ve Rejisörlüğü

  • Opera şarkıcılığı (farklı eserlerde solist): 25 puan

  • Opera rejisörlüğü: 25 puan

  • 45 dakikalık stüdyo kaydı: 5 puan

  • Farklı sahne etkinliğinde icracı olmak: 3 puan

Doktora/sanatta yeterlik sonrasında a veya b bendinden en az 50 puan almak zorunludur. c veya d bentlerinden en fazla 10 puan elde edilebilir.

3.3.6. Klasik Bale

  • Klasik bale repertuvarında solist olarak rol almak: 15 puan

  • Klasik bale repertuvarı sahnelemek: 15 puan

    1. ve 21. yy. pas de deux vb. solo eserinde solist rol almak: 5 puan

  • Pas de deux vb. solo eseri sahnelemek: 5 puan

  • Koreografisini yaptığı eseri sahnelemek: 5 puan

  • Ulusal/uluslararası festival, workshop, bienal katılımı: 5 puan

Burada a veya b bentlerinden en az 30 puan, c veya d bentlerinden en az 10 puan gereklidir. e veya f bentlerinden toplamda 10 puana kadar alınabilir. Bu alanda doktora/sanatta yeterlik sonrasında gerçekleştirme şartı aranmaz.

3.3.7. Dans ve Koreografi/Çağdaş Dans

  • Dansçı olarak uluslararası/ulusal kurumda sahnelenen eserde rol almak: 10 puan

  • Koreograf olarak uluslararası/ulusal kurumda sahnelenen eser: 10 puan

  • Uluslararası organizasyonda eğitmenlik: 5 puan

  • Festival, workshop, bienal etkinliğine katılmak: 5 puan

Doktora/sanatta yeterlik sonrası a veya b bendinden en az 50 puan alınmalıdır. c veya d bentlerinden toplamda 10 puan sınırlaması vardır. Yine, bu maddede de doktora/sanatta yeterlik sonrası gerçekleştirilme şartı aranmamaktadır.

3.3.8. Halk Dansları

  • Koreografisini yaptığı eseri sahnelemek: 5 puan

  • Solist olarak rol almak: 5 puan

  • Konulu gösteri/festival etkinliğinde yapımcı/yorumcu/eğitici/koreograf olmak: 10 puan

  • Halk dansları topluluğu yönetmek/sahne projesinin anlatı metnini hazırlamak: 5 puan

Doktora/sanatta yeterlik sonrasında a bendinden 20 puan, b bendinden 20 puan, c bendinden 10 puan toplamak gerekir. d veya e bentlerinden toplam 10 puan alınabilir.

4. Değerlendirme ve Sonuç

2025 Mart Dönemi Güzel Sanatlar Temel Alanı doçentlik başvuru şartları, sanat odaklı faaliyetlerin ve akademik üretimin bütüncül bir şekilde ele alındığı, kapsamlı bir puanlama sistemi sunmaktadır. Adaylardan, “Genel Başvuru Şartları” kapsamında en az 100 puan toplamaları ve bu puanların en az 90’ının doktora/sanatta yeterlik sonrasında üretilmiş olması beklenir. Aynı zamanda, “Özel Başvuru Şartları” başlığı altında belirtilen faaliyetlerden de asgari puanların toplanması zorunludur. Dolayısıyla, bir adayın yalnızca genel akademik yayın üretimi yapması yeterli olmayabilir; sanatsal icra, performans veya tasarım süreçlerine ilişkin özel kriterleri de karşılamak durumundadır.

Bu düzenlemelerde dikkat çeken en önemli noktalar şunlardır:

  1. Disiplinlere Özgü Yaklaşımlar: Geleneksel Türk Sanatları, Plastik Sanatlar, Tasarım, Sinema, Müzik ve Sahne Sanatları gibi alanların her birinde farklı sanatsal üretim biçimleri yer aldığı için, “Özel Başvuru Şartları” bunlara özgü puanlama yöntemleri getirmiştir. Örneğin bir ressam veya heykeltıraş, kişisel sergi açarak puan toplayabilirken, bir müzisyen albüm yayınlamalı, bir tiyatro oyuncusu veya rejisör sahnelenmiş bir oyunda görev almalıdır.

  2. Doktora/Sanatta Yeterlik Sonrasına Odaklanma: Adayın büyük ölçüde bu dönemdeki çalışmalarını göstermesi istenir. “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” kategorisi 20 puan ile sınırlıdır ve doktora/sanatta yeterlik sonrası 90 puan koşulu, bağımsız ve olgun bir sanatsal/akademik kimliğin gelişmesini destekler.

  3. Uluslararası ve Ulusal Yayın Dengesi: Akademik alanda olduğu gibi, sanatın da uluslararası boyutta tanıtılması vurgulanır. Bu kapsamda AHCI, ESCI, Scopus veya diğer indeksli dergilerde makale yayımlamak en az 10 puanlık bir zorunluluk getirmektedir. Ulusal makaleler açısından ise TR Dizin’de tek yazarlı bir yayın yapmak şarttır. Bu, Türkiye’deki akademik ve sanatsal literatürün de beslenmesini hedefler.

  4. Sanatsal Performansın Belgelendirilmesi: Tablolardaki maddeler incelendiğinde, solo konser, sergi, film gösterimi, bale performansı, dans koreografisi gibi faaliyetlerin mutlaka video/fotoğraf kaydı, program kitapçığı, afiş, kişisel sunuş raporu gibi materyallerle desteklenmesi gerektiği anlaşılır. Bu, sanatsal icranın akademik platformda değerlendirilebilmesi için gerekli belgelerin sunulmasına yönelik bir taleptir.

  5. Proje, Patent, Danışmanlık ve Eğitim Faaliyetleri: Güzel Sanatlar adaylarının, lisansüstü tez danışmanlığı, proje yürütücülüğü veya araştırmacılığı, patent/faydalı model, ödül ve editörlük gibi kategorilerde de puan kazanmaları mümkündür. Böylece, sanatçının/akademisyenin çok yönlü uğraşlarına değer verilir.

  6. Ödül ve Atıflar: YÖK, TÜBİTAK, TÜBA gibi kurumlardan alınan ödüllerle atıflar, sanat alanında da önemlidir. Özellikle sanat kuramı, sanat tarihi, sanat felsefesi konularında yapılan yayınların atıf alması, disiplinin akademik ayağı açısından kayda değerdir.

  7. Öğrencilerle Yapılan İcraların Hariç Tutulması: Müzik performansları veya sahne sanatları gibi dallarda, öğrencilerle yapılan icraların doçentlik başvurusunda kullanılamayacağı ifade edilmiştir. Bu, adayın kendi bağımsız performansının veya yönettiği profesyonel icranın değerlendirileceğini gösterir.

Sonuç olarak, Güzel Sanatlar Temel Alanı 2025 Mart Dönemi doçentlik başvuru şartları, ülkemizdeki sanatsal ve akademik birikimin uluslararası standartlara uygun bir şekilde geliştirilmesine katkı sunmayı hedefleyen kapsamlı bir çerçeve oluşturmaktadır. Adaylar, hem “Genel Başvuru Şartları”nda belirtilen asgari puanı sağlamak hem de kendi disiplinlerine dair “Özel Başvuru Şartları”ndan zorunlu puanları toplamakla yükümlüdürler. Bu süreçte, sanatsal icranın belgelendirilmesi, kuramsal çerçevenin ortaya konması, uluslararası ve ulusal düzeyde yayın ve sergi/performans etkinlikleri düzenleme gibi çok yönlü faaliyetler değerlendirme kapsamına girmektedir.

Böylesine detaylı bir sistem, sanat alanında doçentlik unvanına başvurmayı düşünen akademisyenlerin ve sanatçıların planlı ve sistemli şekilde çalışmalarını gerektirir. Örneğin, bir besteci, hangi eserlerin ne şekilde kayda alınacağını, konserlerin veya albümlerin nasıl belgeleneceğini önceden kurgulamalıdır. Aynı şekilde bir plastik sanatlar sanatçısı, kişisel sergi açmaya yönelik planlamasını yapmalı, sergiyi katalog veya dijital belgeyle desteklemelidir. Tiyatro yönetmeni, sahnelenen oyun için reji defterini ve video kayıtlarını tutmalı, dramatik yazarlık yapan adaylar metinlerini yayımlamalı, her aşamada belgelerini arşivlemelidir.

Bu yöntemle, hem ulusal hem de uluslararası sanat camiasında tanınır olmak, akademik yükseltmenin de kapılarını açar. Sonuç itibarıyla, Güzel Sanatlar Temel Alanı’nda doçentlik sürecinde temel amaç, adayın özgün sanatsal üretimini bilimsel ve entelektüel bir çerçevede sunması ve alanın gelişimine somut katkı yapmasıdır.

Kaynakça

  • UAK (2025). Güzel Sanatlar Temel Alanı 2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvuru Şartları. https://www.uak.gov.tr

Anahtar Kelimeler

Güzel Sanatlar, Doçentlik, Sanatta Yeterlik, Sergi, Film Gösterimi, Müzik Performansı, Sahne Sanatları, Geleneksel Türk Sanatları, Plastik Sanatlar, Tasarım, Sinema, Müzikoloji, Bale, Koreografi, Opera

by wporganizasyon Uncategorized