Tag Puanlama Sistemi

SPOR BİLİMLERİ TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: KAPSAMLI BİR İNCELEME

SPOR BİLİMLERİ TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: KAPSAMLI BİR İNCELEME

Özet
Spor Bilimleri Temel Alanı, egzersiz fiziolojisinden antrenman bilimlerine, motor gelişimden spor sosyolojisine, spor psikolojisinden rekreasyona ve beden eğitimi öğretmenliğine kadar uzanan çok geniş bir disiplini kapsar. Bu geniş spektrum, adayın bilimsel üretkenliğini ve uygulamalı çalışmalarını farklı boyutlarda sergilemesini gerektirir. 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları, doktora sonrası araştırma ve yayın faaliyetlerinin belirli asgari koşullara ve puanlama sistemine bağlı olduğunu öngörür. Adayın en az 100 puan toplaması ve bu puanın en az 90’ını doktora unvanının alınmasından sonra elde etmesi, aynı zamanda tez tabanlı yayınların 20 puanla sınırlandırılması, uluslararası makalelerde belirli asgari puanların yakalanması ve TR Dizin kapsamındaki ulusal makalelerden yeterli puan alınması, doçentlik unvanına hak kazanmanın temel koşulları arasında yer alır. Bu makalede, Spor Bilimleri Temel Alanı 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları tüm ayrıntılarıyla ele alınacak ve hem akademik hem de sportif başarının puanlama sistemine nasıl yansıdığı açıklanacaktır. Ayrıca, örnek bir puanlama senaryosu ile adayın bu şartları nasıl yerine getirebileceği gösterilecektir.

1. Giriş

Spor, insan sağlığını ve performansını artırmaktan rekabetçi müsabakalara kadar farklı düzeylerde önem taşıyan sosyal bir olgudur. Beden eğitimi, egzersiz, antrenman, motor becerilerin geliştirilmesi, rekreasyon, spor yönetimi, spor psikolojisi ve sosyolojisi gibi alt alanları barındıran Spor Bilimleri, disiplinlerarası bir yaklaşımla ele alınır. Türkiye’de, Spor Bilimleri Temel Alanı’nda doçentlik başvurusu yapmak isteyen araştırmacılar, doktora derecesini veya eşdeğer uzmanlık eğitimlerini tamamladıktan sonra, yayın ve uygulama alanında çok yönlü çalışmalarını göstererek akademik unvanlara başvurabilirler.

Üniversitelerarası Kurul (UAK), bu başvuruların standartlarını belirleyen ve her temel alana özgü puanlama sistemini yöneten kurumdur. Spor Bilimleri Temel Alanı için 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları da bu kapsamda güncellenmiş ve tablolar halinde ilan edilmiştir. Aday, doktora sonrası dönemde ürettiği yayınlar ve akademik/uygulamalı faaliyetler üzerinden en az 100 puana ulaşmalı, bu 100 puanın 90’ının doktora sonrası döneme ait olması ve “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” başlığından alınan puanların bu 90 puan hesabına katılmaması gibi kritik koşulları karşılamalıdır.

Bunların yanı sıra, Spor Bilimleri alanına özgü düzenlemeler de mevcuttur. Örneğin, SPORT Discus gibi indekslerde yer alan makalelerden puan elde etmek mümkündür. Ayrıca, olimpik branşlarda yüksek derecede sportif başarı veya antrenörlük belgesine sahip olmak da ekstra puan getirir. Bu makalede, tüm bu kategoriler ayrıntılı biçimde ele alınacak, adayın hangi etkinliklerden kaç puan alabileceği, hangi asgari zorunlulukların bulunduğu ve başvuru dosyasını nasıl hazırlaması gerektiği üzerinde durulacaktır.

2. Asgari 100 Puan ve Doktora Sonrası 90 Puan Koşulu

Öncelikle, adayın en az 100 puan toplaması gerekir. Bu puanın en az 90’ı, doktora unvanının alındığı tarihten sonra gerçekleştirilen çalışmalardan (3. madde “Tez Yayınları” hariç) elde edilmiş olmalıdır (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr). Aday, doktora öncesindeki faaliyetleriyle en fazla 10 puan alabilir ve tez kaynaklı yayınlardan toplanan puanlar da doktora sonrası 90 puan hesabına dahil edilmez.

Her çalışma sadece bir kategoride puanlanır. Çok yazarlı makalelerde puan, makale yazarlarının katkısına göre paylaştırılır:

  • İki yazarlı makalede başlıca yazar, makalenin puanının 0.8’ini, ikinci yazar ise 0.5’ini alır.

  • Üç ve daha fazla yazarlı makalede başlıca yazar, toplam puanın yarısını alır. Kalan yarı, diğer yazarlarca eşit paylaşılır.

  • Başlıca yazarın belirtilmediği çok yazarlı makalelerde puan, yazarlar arasında eşit paylaştırılır.

  • Bildiri ve kitap gibi diğer yayın türlerinde puan, yazarlar arasında eşit bölünür.

Bu kurallar, Spor Bilimleri’nde ekip çalışması yapan araştırmacıların puan bölüşümünü adil biçimde düzenlemeyi amaçlar. Adayın “başlıca yazar” olarak makale yayımlaması, bağımsız veya öncü araştırmacı kimliğini gösterir.

3. Uluslararası Makale (Madde 1)

Adayın doktora sonrası, tez dışı makaleleri şu şekilde puanlanır:

  1. SCIE veya SSCI kapsamındaki dergiler

    • Q1: 30 puan

    • Q2: 20 puan

    • Q3: 15 puan

    • Q4: 10 puan

  2. AHCI kapsamındaki dergi: 20 puan

  3. ESCI, Scopus veya SPORT Discus kapsamındaki dergi: 10 puan

  4. Diğer uluslararası indeksli dergi: 5 puan

  5. Editöre mektup, araştırma notu, özet, kitap kritiği (bu indekslerde): 3 puan

Asgari Zorunluluk: Doktora sonrası, (a) veya (b) bendinden (yani SCIE/SSCI veya AHCI) bir makalede başlıca yazar olmak kaydıyla en az 30 puan elde etmek gerekir. Metnin orijinalinde “a veya b bentlerinden birinde başlıca yazar olmak üzere en az 30 puan almak” ifadesi geçer. Bu, Q1/Q2/Q3/Q4 (SCIE/SSCI) veya AHCI makalelerde başlıca yazar olarak belirli bir puan eşiğine ulaşmayı zorunlu kılar. Örneğin, Q1 tek yazarlı bir makale 30 puan kazandırabilir ve bu koşulu tek seferde karşılar. Yazarlar çoksa paylaştırma kuralına dikkat edilmelidir.

4. Ulusal Makale (Madde 2)

Tez dışı, doktora sonrası yayımlanan ulusal makaleler:

  • TR Dizin kapsamındaki dergide yayımlanmış makale: 10 puan

  • Diğer hakemli dergilerde makale: 4 puan

  • Hakemli dergide editöre mektup, özet, araştırma notu, kitap kritiği: 2 puan

Zorunluluk: Doktora sonrası, ikisi TR Dizin kapsamındaki dergi olmak üzere en az üç ulusal makale gerekir. Yani aday, en az 2 makalesini TR Dizin’de yayımlamalı ve toplam 3 ulusal yayına sahip olmalıdır. Yabancı uyruklu adaylar veya yurt dışı denkliği talep edenler, TR Dizin’de makale çıkaramıyorsa aynı sayıda yayını 1. maddenin a, b veya c (yani SCIE/SSCI/AHCI, ESCI, Scopus, SPORT Discus) kapsamında gerçekleştirmelidir.

5. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın (Madde 3)

Adayın yüksek lisans veya doktora tezine dayalı yayınları, bu madde altında puanlanır. Örneğin:

  • SCIE/SSCI/AHCI makale: 20 puan

  • ESCI, Scopus, SPORT Discus makale: 10 puan

  • Diğer uluslararası indeks: 5 puan

  • TR Dizin: 8 puan

  • BKCI kitap: 20 puan

  • BKCI kitapta bölüm: 10 puan

  • Diğer uluslararası/ulusal kitap: 3 puan

  • Diğer uluslararası/ulusal kitap bölümü: 2 puan

  • CPCI’da yayımlanmış bildiri: 3 puan

  • Diğer uluslararası/ulusal toplantı bildirisi: 2 puan

Zorunluluk: (a-h) bentlerinden en az bir yayın olması gerekir. Aday en fazla 20 puan toplayabilir ve doktora sonrası 90 puan hesabına bu puanlar katılmaz.

6. Kitap (Madde 4)

Doktora sonrası, tez dışı kitap çalışmaları şu şekilde puanlanır:

  1. BKCI kapsamındaki kitap: 20 puan

  2. BKCI kapsamındaki kitapta bölüm: 10 puan

  3. Diğer uluslararası/ulusal kitap: 5 puan

  4. Diğer uluslararası/ulusal kitap bölümü: 3 puan

Zorunluluk: Doktora sonrası en az 1 kitap veya 2 kitap bölümü (yayımlanan kitabın tüm bölümleri doçentlik alanıyla ilgili) yayımlama mecburiyeti söz konusudur. Bu kategoriden en fazla 20 puan elde edilebilir; c ve d bentlerinden alınabilecek toplam puan 5’i aşamaz.

7. Atıf (Madde 5)

Adayın eserlerine yapılan atıfların puanlaması:

  • SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, SPORT Discus, Scopus: 3 puan

  • BKCI kapsamındaki kitap: 2 puan

  • TR Dizin kapsamındaki dergide: 2 puan

  • Diğer uluslararası/ulusal kaynaklarda: 1 puan

Doktora sonrası yayınlara en az 5 puanlık atıf almak ve bu kategoriden en fazla 10 puan toplayabilmek mümkündür. Kişi kendi eserine atıf yapmışsa sayılmaz.

8. Lisansüstü Tez Danışmanlığı (Madde 6)

  • Doktora tezi danışmanlığı: 5 puan

  • Yüksek lisans tezi danışmanlığı: 3 puan

En fazla 10 puanlık katkı yapılabilir. Eş danışmansanız yarı puan geçerlidir.

9. Bilimsel Araştırma Projesi (Madde 7)

  • AB Çerçeve Programı/TÜBİTAK (öğrenci projesi hariç): koordinatör veya yürütücü 15 puan, araştırmacı 10 puan, danışman 5 puan

  • Uluslararası destekli proje: 10 puan

  • Kamu/özel kuruluş ArGe/Ür-Ge projesi: 5 puan

  • Üniversite BAP projesi yürütücüsü (tez hariç): 3 puan

Bu maddeden en fazla 20 puan alınabilir.

10. Bilimsel Toplantı (Madde 8)

Doktora sonrasındaki tez dışı çalışmalar:

  • Uluslararası bilimsel toplantıda CPCI’da yayımlanmış tam metin/özet: 5 puan

  • Diğer uluslararası/ulusal toplantılarda tam metin/özet: 3 puan

Bu maddeden en fazla 10 puan, en az 5 puan alınmalıdır. Aynı toplantıya ait birden fazla bildiri için yalnızca bir tanesi puanlanır.

11. Eğitim-Öğretim (Madde 9)

Doktora sonrası;

  • 4 farklı yarıyılda (dönemlik) ders vermek: 2 puan

  • 2 farklı yılda (yıllık program) ders vermek: 2 puan

En az 2 puan gerekli, en çok 6 puan alınabilir. Doktora sonrası 2 yıl kadrolu öğretim elemanı olarak çalışanlara doğrudan 2 puan verilir.

12. Patent/Faydalı Model (Madde 10)

  • Tescil edilmiş uluslararası patent: 20 puan

  • Tescil edilmiş ulusal patent: 10 puan

  • Tescil edilmiş faydalı model: 5 puan

  • Kişisel patent başvurusu: 2 puan

Puan, patent sahipleri arasında bölünür.

13. Ödül (Madde 11)

  • YÖK Yılın Doktora Tezi, YÖK Üstün Başarı, TÜBİTAK Bilim/Teşvik (UBYT hariç), TÜBA GEBİP/TESEP ödülleri: 25 puan

En fazla 25 puan elde edilebilir.

14. Editörlük (Madde 12)

  • SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus dergi editörlüğü: 2 puan

  • BKCI/Scopus kapsamındaki kitap editörlüğü: 1 puan

  • TR Dizin dergi editörlüğü: 1 puan

En fazla 4 puan.

15. Sportif Başarı ve Temsil (Madde 13)

Spor Bilimleri’nde akademik yeterliliğin yanı sıra sportif performans ve kariyer de önem taşıyabilir. Bu madde, adayın geçmişindeki üst düzey sportif başarılarını veya antrenörlük derecelerini puanlamayı amaçlar.

  1. Yaz-Kış Olimpiyat Oyunları ve Paralimpik Oyunları

    • Sporcu olarak altın madalya: 15 puan

    • Sporcu olarak gümüş madalya: 10 puan

    • Sporcu olarak bronz madalya: 5 puan

  2. Yaz-Kış Üniversite Oyunları (Universiade), Avrupa-Dünya Şampiyonaları

    • Altın madalya: 10 puan

    • Gümüş madalya: 5 puan

    • Bronz madalya: 3 puan

  3. Olimpik branşlarda en az üçüncü kademe antrenörlük belgesine sahip olmak: 5 puan

  4. Olimpik branşlarda A Milli Sporcu belgesi: 2 puan

Bu kategoriyle aday en fazla 15 puan alabilir. Bu düzenleme, profesyonel veya yarı profesyonel seviyede spora katılımı ve başarıyı akademik değerlendirmeye dahil eder.

16. Diğer (Madde 14)

  • Web of Science h-indeksi ≥ 5: 5 puan

  • YÖK’ün kabul ettiği sıralamalarda ilk 300 üniversitede 6 ay araştırma/öğretim: 5 puan

Toplamda en çok 10 puan getirir. H-indeksi, adayın atıf profilini ve yayın etkinliğini yansıtır; yurtdışı deneyimi de küresel bakış açısını gösterir.

17. Uygulama Örneği: Dr. C’nin Puanlama Senaryosu

Aşağıda, Spor Bilimleri alanında doktora sonrası çalışmalar yürüten hayalî Dr. C’nin, bu kriterlerle nasıl 100 puan elde edebileceğine dair bir örnek anlatılmıştır:

  1. Uluslararası Makale (Madde 1) Kapsamında

    • Dr. C, Q2 kapsamındaki (SCIE) bir dergide tek yazarlı makale yayımlamıştır. Q2 = 20 puan, tek yazarlı olduğu için tam puan 20 alır ve bu makalede başlıca yazardır.

    • Bir Q3 makaleyi iki yazarlı yayınlamıştır, başlıca yazar ise puanın yarısı = 15 puanın yarısı = 7.5 puan.

    • Bir ESCI makale tek yazarlı olarak yayımlamıştır: 10 puan.

    Toplam uluslararası makale puanı: 20 + 7.5 + 10 = 37.5 puan. “En az 30 puan” ve “Q1/Q2/Q3 dergide başlıca yazar” koşulu (Q2 tek yazarlı 20 puanla) karşılanmıştır. Daha yüksek puan için bir Q1 yayın eklenirse 30 puan, paylaştırmaya bağlı olarak puanı artırabilir.

  2. Ulusal Makale (Madde 2) Kapsamında

    • Dr. C, TR Dizin’de 2 makale tek yazarlı (10 + 10 = 20 puan). Böylece a bendinden 20 puanlık zorunluluk sağlanır.

    • Ayrıca 1 makaleyi diğer hakemli dergide yayımlamıştır (4 puan).

    • Bu şekilde, 3 ulusal makale elde etmiş olur. Toplam ulusal makale puanı: 24 puan.

  3. Lisansüstü Tezden Üretilmiş Yayın (Madde 3)

    • Dr. C, tezinden SPORT Discus kapsamındaki bir dergide makale çıkarmıştır (10 puan). En fazla 20 puan alınabilir; Dr. C sadece 10 puan elde eder. Tez yayın puanları, doktora sonrası 90 puan hesabına katılmaz.

  4. Kitap (Madde 4)

    • Dr. C, “c) Diğer uluslararası/ulusal kitap” bentlerinden 1 kitap yazmış (5 puan) ve “d) Diğer kitapta bölüm” 1 bölüm (3 puan). Ancak c+d toplamda 5 puan sınırı var. Dr. C bu toplamdan 5 puan alabilir.

    • Doktora sonrası en az 1 kitap veya 2 kitap bölümü şartı olduğu için, Dr. C bu şekilde gerekliliği karşılar.

  5. Atıf (Madde 5)

    • Dr. C’nin SCIE makalelerine 2 atıf (örneğin biri Q2, biri Q3) almış olması: her atıf 3 puan = 6 puan. Doktora sonrası yayınlardan en az 5 puan alır, 10 puan üst sınır aşılmadığı için 6 puan puanlama yapılabilir.

  6. Tez Danışmanlığı (Madde 6)

    • Dr. C, 1 doktora tezi (5 puan) ve 1 yüksek lisans tezi (3 puan) yönetmiştir. Toplam 8 puan. En fazla 10 puanlık katkıya müsaade var.

  7. Proje (Madde 7)

    • Dr. C, TÜBİTAK projesinde araştırmacı olarak (10 puan), üniversitedeki bir BAP projesinde yürütücü (3 puan). Toplam 13 puan.

    • Bu maddeden en fazla 20 puan alınır.

  8. Bilimsel Toplantı (Madde 8)

    • Dr. C, uluslararası bir kongrede CPCI’da yayımlanmış bildiriden 5 puan elde etmiştir, ayrıca bir ulusal kongrede 3 puanlık bildiri sunmuştur, ama en fazla 10 puan. Dr. C iki bildiriyi toplayıp 8 puana ulaşabilir veya 5 + 3 = 8 puan. Doktora sonrası en az 5 puan olmalı, bu sağlanır.

  9. Eğitim-Öğretim (Madde 9)

    • Dr. C, 4 farklı yarıyılda lisans derslerine girmiştir (2 puan), en az 2 puan gerekliliği vardır. Daha fazlası da 6’yı geçemez.

  10. Patent/Faydalı Model (Madde 10)

  • Dr. C’nin patent çalışması yoksa 0 puan. Eğer bir faydalı model tescil ettiyse 5 puan ekleyebilirdi.

  1. Ödül (Madde 11)

  • Dr. C herhangi bir ödül almamışsa 0 puan. Almış olsaydı en fazla 25 puan elde edebilirdi.

  1. Editörlük (Madde 12)

  • Dr. C, TR Dizin’de taranan bir dergide editörlük yapıyorsa 1 puan alır, en çok 4 puan.

  1. Sportif Başarı ve Temsil (Madde 13)

  • Dr. C geçmişte A Milli Sporcu belgesi almış (2 puan). Ya da Olimpik branşlarda 3. kademe antrenörlük (5 puan) gibi. En fazla 15 puan toplanabilir.

  1. Diğer (Madde 14)

  • Dr. C, Web of Science’a göre h-indeksi 5 ise 5 puan daha ekleyebilir. Yurt dışında 6 ay araştırma yaptıysa 5 puan ekler, fakat toplam 10 puanı geçemez.

Genel toplama bakıldığında, Dr. C rahatlıkla 100 puan barajını aşabilir ve doktora sonrası 90 puan koşulunu yerine getirebilir. Tek dikkat edilmesi gereken, tez kaynaklı yayınların 20 puanla sınırlandırılması ve bu puanların doktora sonrası 90’a katılmamasıdır.

18. Sonuç ve Değerlendirme

Spor Bilimleri Temel Alanı, beden eğitimi ve sporun bilimsel yönünü pek çok boyutta inceleyen disiplinlerarası bir sahadır. Burada doçentlik unvanına başvurmayı amaçlayan adayların, UAK tarafından ilan edilmiş 2025 Mart dönemi kriterlerine dikkat ederek doktora/uzmanlık sonrasına odaklı bir yayın, proje ve uygulama planı oluşturmaları gerekir.

Özellikle dikkat çeken maddeler:

  • Uluslararası Makaleler: SCIE/SSCI (Q1, Q2, Q3, Q4) veya AHCI makalelerde başlıca yazar olup en az 30 puan toplama ve Q1/Q2/Q3 dergide en az bir başlıca yazar makalesiyle 20 puan alma koşulu.

  • Ulusal Makaleler: TR Dizin makalelerinden en az 20 puan, doktora sonrası en az 3 ulusal yayın (2’si TR Dizin) gerekliliği.

  • Tez Kaynaklı Yayınların 20 Puanla Sınırlandırılması: Doktora sonrası bağımsız araştırma vurgusu önemlidir.

  • Kitap: Doktora sonrası en az 1 kitap veya 2 kitap bölümü yayımlamak, bu kategoride 20 puan üst sınır.

  • Sportif Başarı: Olimpik oyunlar, Universiade, Avrupa-Dünya şampiyonaları vb. dereceleriyle akademik puan kazanma olanağı, Spor Bilimleri’nin kendine özgü bir kategorisi olarak öne çıkar.

  • Genel 100 Puan Barajı ve Doktora Sonrası 90 Puan: Aday, doktora öncesi çalışmalarıyla en fazla 10 puan kazanabilir, geri kalan 90 puan doktora sonrası elde edilen faaliyetlerle sağlanmalıdır.

Böyle bir sistem, Spor Bilimleri Temel Alanı’nda çalışan akademisyenlerin hem uluslararası etki düzeyini yükseltmelerini (yüksek etki faktörlü dergilerde makaleler, uluslararası iş birlikleri) hem de ulusal sportif uygulamalar ve yayınlarla Türkiye’deki bilimsel camiaya katkı sunmalarını teşvik eder. Sportif başarı ve antrenörlük belgeleriyle akademik ölçütleri birleştiren bu model, Spor Bilimleri’nin hem teori hem uygulama tarafını destekleyen özgün bir yapıya sahiptir.

Anahtar Kelimeler: Spor Bilimleri, Doktora Sonrası, SCIE/SSCI, SPORT Discus, TR Dizin, Uluslararası Makale, Sportif Başarı, Antrenörlük, Lisansüstü Tez, Patent, Proje, Tez Danışmanlığı, H-indeksi, Puanlama Sistemi, Beden Eğitimi, Egzersiz Bilimleri, Rekreasyon

by wporganizasyon Uncategorized

ZİRAAT, ORMAN VE SU ÜRÜNLERİ TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: KAPSAMLI BİR REHBER

ZİRAAT, ORMAN VE SU ÜRÜNLERİ TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: KAPSAMLI BİR REHBER

Giriş
Ziraat, Orman ve Su Ürünleri Temel Alanı, doğal kaynakların yönetimi, tarımsal üretim, ormancılık uygulamaları, su ürünleri yetiştiriciliği, gıda güvenliği ve benzeri pek çok alt disiplini kapsayan geniş bir çalışma alanıdır. Bu alanda doçentlik başvurusu yapmak isteyen adaylar, Üniversitelerarası Kurul (UAK) tarafından yayımlanan 2025 Mart dönemi kriterlerini yerine getirmeli, belirtilen puanlama sistemine göre asgarî 100 puanı toplamalıdır. Ayrıca, bu 100 puanın en az 90’ı, doktora unvanının alınmasından sonra yapılan çalışmalardan (tez kaynaklı yayınlar hariç) elde edilmelidir. Aşağıda, söz konusu puanlama sisteminin ana hatları, ilgili şartlar ve puan dağılımları özetlenmektedir.

1. Uluslararası Makale

Adayın hazırladığı lisansüstü tezlerden üretilmemiş olmak kaydıyla;

  • a) SCIE veya SSCI kapsamındaki dergide yayımlanmış makale

    • Q1: 30 puan

    • Q2: 20 puan

    • Q3: 15 puan

    • Q4: 10 puan

  • b) AHCI kapsamındaki dergide yayımlanmış makale: 20 puan

  • c) ESCI veya Scopus kapsamındaki dergide yayımlanmış makale: 10 puan

  • d) Diğer uluslararası indekslerde taranan dergide yayımlanmış makale: 5 puan

  • e) Bu maddenin a, b, c veya d bentleri kapsamındaki dergide yayımlanmış editöre mektup, araştırma notu, özet veya kitap kritiği: 3 puan

Zorunluluk: Doktora sonrasında, (a) bendinden en az 30 puan almak; ayrıca Q1, Q2 veya Q3 dergilerde en az bir makalede başlıca yazar olmak suretiyle en az 20 puan toplamak gerekir. Yani adayın SCIE/SSCI (Q1, Q2, Q3) yayınlarıyla belirli bir miktar puan elde etmesi ve bunlardan en az birinde başlıca yazar olması zorunludur.

2. Ulusal Makale

Adayın hazırladığı lisansüstü tezlerden üretilmemiş olmak kaydıyla;

  • a) TR Dizin kapsamındaki dergide yayımlanmış makale: 10 puan

  • b) Diğer hakemli dergide yayımlanmış makale: 4 puan

  • c) Hakemli dergide yayımlanmış editöre mektup, araştırma notu, özet veya kitap kritiği: 2 puan

Zorunluluk: Doktora sonrasında, (a) bendinden en az 20 puan almak gerekir. Yani aday, TR Dizin kapsamındaki dergilerde yayımlanan makaleleriyle en az 20 puan toplamak zorundadır. Yabancı uyruklu adaylar veya yurtdışı doçentlik denkliği başvurusu yapanlar, TR Dizin kapsamında yayın yapamamışlarsa aynı sayıdaki yayını 1. maddenin a, b veya c bentlerinde gerçekleştirmelidirler.

3. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın

Adayın kendi lisansüstü tezleriyle ilgili olmak kaydıyla;

  • SCIE/SSCI/AHCI makale: 20 puan

  • ESCI/Scopus makale: 10 puan

  • Diğer uluslararası indeks: 5 puan

  • TR Dizin makale: 8 puan

  • BKCI kapsamındaki kitap: 20 puan

  • BKCI kapsamındaki kitapta bölüm: 10 puan

  • Diğer uluslararası/ulusal kitap: 5 puan

  • Diğer uluslararası/ulusal kitapta bölüm: 3 puan

  • Uluslararası bilimsel toplantıda (CPCI) yayımlanan tam metin/özet: 3 puan

  • Diğer uluslararası/ulusal toplantıda yayımlanan tam metin/özet: 2 puan

Zorunluluk: (a-h) bentleri kapsamındaki yayınlardan en az bir tane bulunması gerekir. Bu başlıktan en fazla 20 puan alınabilir ve tez kaynaklı çalışmalar, doktora sonrası 90 puan hesabına dahil edilmez.

4. Kitap

Adayın hazırladığı lisansüstü tezlerden üretilmemiş olmak kaydıyla;

  • a) BKCI kapsamındaki kitap: 20 puan

  • b) BKCI kapsamındaki kitapta bölüm: 10 puan

  • c) Diğer uluslararası/ulusal kitap: 5 puan

  • d) Diğer uluslararası/ulusal kitapta bölüm: 3 puan

Puan Sınırı: Bu maddeden en fazla 20 puan alınabilir; ayrıca (c) veya (d) bentlerinden en fazla 5 puan elde edilir. Ders kitabı dışındaki özgün bilimsel kitaplar dikkate alınır ve aynı kitaptaki bölümlerden sadece biri puanlanabilir.

5. Atıf

  • SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus kapsamında atıf: 3 puan

  • BKCI kapsamındaki kitapta atıf: 2 puan

  • TR Dizin kapsamındaki dergide atıf: 2 puan

  • Diğer uluslararası/ulusal yayınlarda atıf: 1 puan

Doktora sonrası yapılmış yayınlardan en az 5 puan toplanmalı, bu kategoriden en fazla 10 puan alınabilir. Kendi eserine öz atıf geçersizdir, bir eser için aynı yayında birden fazla atıf da tek atıf sayılır.

6. Lisansüstü Tez Danışmanlığı

  • Doktora tezi danışmanlığı: 5 puan

  • Yüksek lisans tezi danışmanlığı: 3 puan

Toplam 10 puanı geçemez. İkinci/eş danışman ise yarı puan alır.

7. Bilimsel Araştırma Projesi

  • AB Çerçeve/TÜBİTAK projesi (öğrenci projesi hariç): Koordinatör/yürütücü 15 puan, araştırmacı 10 puan, danışman 5 puan

  • Uluslararası destekli proje (derleme/rapor hariç): 10 puan

  • Kamu/özel kuruluş ArGe/Ür-Ge projesi: 5 puan

  • Üniversite BAP (tez/uzmanlık hariç) yürütücülüğü: 3 puan

Bu maddeden en fazla 60 puan alınabilir (bu temel alan için diğer alanlara kıyasla üst sınır 60’tır).

8. Bilimsel Toplantı

Tez dışı çalışmaların bilimsel toplantılarda sunulması:

  • Uluslararası toplantıda (CPCI) yayımlanan bildiri: 5 puan

  • Diğer uluslararası/ulusal toplantıda sunulan ve yayımlanan bildiri: 3 puan

Doktora sonrası en az 5 puan, en çok 10 puanla sınırlı. Aynı toplantıda birden fazla bildiri sadece bir kez puanlanabilir.

9. Eğitim-Öğretim

Doktora sonrası;

  • 4 farklı yarıyıl ders vermek (dönemlik program): 2 puan

  • 2 farklı yıl ders vermek (yıllık program): 2 puan

En az 2 puan, en fazla 6 puan. Doktora sonrası 2 yıl kadrolu öğretim elemanı olarak çalışmak, otomatik 2 puan sayılır.

10. Patent/Faydalı Model

  • Uluslararası patent (tescilli): 20 puan

  • Ulusal patent (tescilli): 10 puan

  • Faydalı model (tescilli): 5 puan

  • Kişisel patent başvurusu: 2 puan

Çoklu sahiplik durumunda puan bölünür.

11. Ödül

  • YÖK Doktora Tezi Ödülü: 25 puan

  • YÖK Üstün Başarı Ödülü: 25 puan

  • TÜBİTAK Bilim Ödülü: 25 puan

  • TÜBİTAK Teşvik Ödülü: 25 puan

  • TÜBA GEBİP, TÜBA TESEP: 25 puan

En fazla 25 puan toplanabilir.

12. Editörlük

  • SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus dergide editörlük: 2 puan

  • BKCI/Scopus kapsamındaki kitapta editörlük: 1 puan

  • TR Dizin dergide editörlük: 1 puan

En fazla 4 puan alınabilir.

13. Diğer

  • Web of Science’a göre h-indeksi en az 5: 5 puan

  • YÖK’ün tanıdığı sıralamada ilk 300 üniversitede 6 ay araştırma/öğretim: 5 puan

Toplamda en fazla 10 puan elde edilebilir.

14. Sonuç ve Anahtar Noktalar

Ziraat, Orman ve Su Ürünleri Temel Alanı nda doçentlik başvurusu yapacak adayların, doktora sonrasında en az 90 puanı topladıklarından emin olmaları gerekir. Uluslararası makale kategorisinde SCIE/SSCI (Q1, Q2, Q3) makalelerden en az 30 puan ve bunların içinden “en az bir makalede başlıca yazar olarak 20 puan” elde etme şartı özellikle dikkat çekicidir. Ulusal makale kategorisinde ise TR Dizin dergilerinden en az 20 puan toplanmalıdır.

Her kategori, alanın uygulamalı doğasını ve bilimsel çeşitliliğini yansıtır. Aday, proje faaliyetleri (maks. 60 puan) veya atıflar (maks. 10 puan) gibi ek alanlardan da puan kazanabilir. Aynı zamanda, tez kaynaklı yayınların 20 puanla sınırlanması, doktora sonrası özgün çalışmaların önemini vurgular. Patent/faydalı model ve ödüller gibi farklı kategorilere başvurmak, Ziraat, Orman ve Su Ürünleri alanında endüstri iş birliğini ve yenilikçi projeleri destekler.

Adayların bu kriterleri planlı şekilde karşılamaları, yayımladıkları makalelerde puan paylaşımına dikkat etmeleri (tek yazarlı, iki yazarlı vb.), tez sonrası yayın portföyünü bilinçli kurgulamaları ve özel zorunlulukları (ör. Q1/Q2/Q3 makale, TR Dizin makale) yerine getirmeleri, doçentlik yolunda başarıya ulaşmalarını kolaylaştıracaktır.

Anahtar Kelimeler

Ziraat, Orman, Su Ürünleri, Doçentlik, SCIE, SSCI, Q1, Q2, TR Dizin, Lisansüstü Tez, Proje, Patent, h-indeksi, Puanlama Sistemi, Başlıca Yazar, Doktora Sonrası, Bilimsel Toplantı, Atıf, Eğitim-Öğretim.

by wporganizasyon Uncategorized

SAĞLIK BİLİMLERİ TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: KAPSAMLI BİR DEĞERLENDİRME

SAĞLIK BİLİMLERİ TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI

SAĞLIK BİLİMLERİ TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: KAPSAMLI BİR DEĞERLENDİRME 

Özet
Bu makalede, Sağlık Bilimleri Temel Alanı’nda 2025 Mart dönemi doçentlik başvurusu yapmak isteyen adaylar için belirlenmiş olan akademik kriterler detaylı biçimde incelenmektedir. Sağlık Bilimleri, tıp, diş hekimliği, eczacılık, veteriner hekimlik gibi uygulama ve araştırma alanlarını kapsadığı için, doktora veya uzmanlık unvanını aldıktan sonraki çalışmaların niteliğini ve çok yönlülüğünü ölçen kapsamlı bir puanlama sistemi oluşturulmuştur. Adayın, yüksek etki faktörlü dergilerde yayımladığı uluslararası makalelerden, TR Dizin kapsamındaki ulusal makalelerden, tez kaynaklı yayınlardan, kitap çalışmalarından, atıflardan, tez danışmanlığından, proje yürütücülüğü veya araştırmacılığından, bilimsel toplantılardaki bildirilerden, eğitim-öğretim faaliyetlerinden, patent/faydalı model başvurularından, alınan ödüllerden ve editörlük görevlerinden sağladığı puanların toplamı en az 100 olmalıdır. Ayrıca bu puanın 90’ının, doktora veya uzmanlık (tıpta, diş hekimliğinde, eczacılıkta, veteriner hekimlikte) unvanının alınmasından sonra elde edilmesi gerekmektedir. Özellikle “Uluslararası Makale” kategorisinde adayın en az 40 puan kazanması ve bu puanı SCIE/SSCI kapsamındaki Q1, Q2 veya Q3 dergilerde başlıca yazar olduğu makalelerle desteklemesi şarttır. Bu yazıda, her kategorideki puanlama sistemi ve asgari zorunluluklar açıklanacak, tez kaynaklı yayınların 20 puanla sınırlandırılması, TR Dizin’den en az 2 makale gerekliliği, atıf alınması zorunluluğu gibi ayrıntılar üzerinde durulacaktır. Sonuç olarak, Sağlık Bilimleri temel alanında doçentlik başvurusu yapmak isteyen adayların, 2025 Mart dönemi için planlamalarını nasıl yapmaları gerektiğine dair kapsamlı bir rehber sunulacaktır.

1. Giriş

Sağlık Bilimleri Temel Alanı, tıbbi ve biyolojik bilimlerden diş hekimliğine, eczacılığa, veteriner hekimliğe kadar çok sayıda disiplini kapsar. Bu disiplinlerde çalışan araştırmacılar, hastalıkların tanı ve tedavi yöntemlerini geliştirmek, halk sağlığını iyileştirmek, yeni ilaçlar keşfetmek veya biyoteknolojik uygulamalarla yenilikçi çözümler sunmak üzere çalışmalar yaparlar. Dolayısıyla, akademik yükseltme süreçlerinde sadece laboratuvar bazlı araştırmalar değil, klinik uygulamalar ve hasta verilerine dayalı araştırmalar da dikkate alınır.

Türkiye’de doçentlik başvuru süreçlerini düzenleyen Üniversitelerarası Kurul (UAK), her temel alan için ayrı kriterler yayımlamaktadır. Bu kriterler, adayın doktora veya uzmanlık eğitimini tamamladıktan sonra yaptığı çalışmaların kalitesini ve çeşitliliğini ölçmeyi hedefler. Sağlık Bilimleri Temel Alanı 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları, adayın yaygın ve yüksek nitelikli bilimsel çıktı üretmesini, uluslararası literatürde tanınmasını ve alana özgü uygulamalı/klinik becerilerini belgelendirmesini amaçlayan detaylı bir puanlama sistemini yansıtır.

Bu sistemde, adayın uluslararası ve ulusal makaleleri, tez kaynaklı yayınları, kitap ve kitap bölümleri, atıflar, proje deneyimleri, bilimsel toplantılarda sunulan bildiriler, eğitim-öğretim faaliyetleri, patent/faydalı model çalışmaları, ödülleri, editörlük görevleri gibi çok yönlü faaliyetleri değerlendirmeye alınır. Ayrıca, her kategoride belirli puan üst sınırları ve doktora/uzmanlık sonrası yapılması gereken asgari koşullar öngörülür. Örneğin, “Uluslararası Makale” başlığında, SCIE veya SSCI’de Q1, Q2, Q3 sınıflandırmasında yer alan makalelerden elde edilen puanların en az 40 olması ve bunların üçünde başlıca yazar olunması zorunluluğu, adayın yüksek etkiye sahip dergilerde bağımsız araştırmacı olarak tanınması hedefine yöneliktir.

Bu makalede, söz konusu kriterlerin detaylarına yer verilecek; her maddenin nasıl puan getirdiği, hangi maddelerde asgari koşullar olduğu ve hangi konuların adaylar açısından kritik önem taşıdığı açıklanacaktır. Böylece, Sağlık Bilimleri Temel Alanı 2025 Mart dönemi doçentlik başvurusu yapmayı planlayan adaylar, belgelerini nasıl hazırlayacaklarına, hangi yayın stratejileri izleyebileceklerine dair kapsamlı bir fikir edineceklerdir.

2. Asgari 100 Puan ve Doktora/Uzmanlık Sonrası 90 Puan Koşulu

Sağlık Bilimleri Temel Alanı’nda doçentlik başvurusunda bulunan adayın, tabloda (Tablo 10) listelenen faaliyetlerden en az 100 puan toplaması zorunludur (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr). Bu puanın en az 90’ı, doktora veya tıpta (diş hekimliğinde, eczacılıkta, veteriner hekimlikte) uzmanlık unvanının alındığı tarihten sonra gerçekleştirilmiş çalışmalardan elde edilmiş olmalıdır. Buna paralel şekilde, “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” başlığından alınan puanlar bu 90 puan hesabına dahil edilmez; bu düzenleme, doktora veya uzmanlık sonrasındaki bağımsız araştırma potansiyelini ortaya koymak amacını güder.

Yan dal uzmanlığından başvuranlarda, ana dal uzmanlığının alınmasından sonra gerçekleştirilen faaliyetler esas alınır. Ayrıca, her faaliyet yalnızca bir kategoride puanlanır; örneğin aynı makale hem “Uluslararası Makale” hem de “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” olarak çifte puan alamaz. Tek yazarlı makaleler için yazar tam puan alırken, iki yazarlı makalelerde başlıca yazar 0.8 katsayıyla, ikinci yazar 0.5 katsayıyla puan elde eder. Üç veya daha çok yazarlı makalelerde başlıca yazar puanın yarısını, diğer yazarlar kalan yarısını eşit olarak paylaşır. Başlıca yazarın belirtilmediği durumlarda, puan tüm yazarlara eşit olarak dağıtılır. Diğer yayın türlerinde (bildiri, kitap vb.) puan, yazarlar arasında eşit bölünür.

3. Uluslararası Makale

Sağlık Bilimleri alanında uluslararası dergilerde makale yayımlamak, adayın küresel literatüre katkısını ve etki düzeyini yansıtır. Bu kategoridekiler, tez dışı olmak kaydıyla şu şekilde puanlanır:

3.1. SCIE veya SSCI (Q1, Q2, Q3, Q4)

  • Q1 (en yüksek etki dilimi): 30 puan

  • Q2: 20 puan

  • Q3: 15 puan

  • Q4: 10 puan

Sağlık Bilimleri’nde özellikle SCIE çok yaygındır; klinik ve temel tıp dallarında SSCI nadir de olsa kullanılabilir. Q1 ve Q2 dergilerde yayımlanan makaleler yüksek prestijde kabul edilir.

3.2. AHCI

AHCI (Arts and Humanities Citation Index) özellikle tıp tarihi, tıp etiği veya sağlık alanının beşerî boyutlarını içeren çalışmalar için geçerli olabilir. AHCI’de yayımlanan makaleler 20 puan getirir.

3.3. ESCI veya Scopus

ESCI (Emerging Sources Citation Index) veya Scopus’ta taranan dergilerdeki makaleler 10 puan değeri taşır. Sağlık Bilimleri’nde pek çok dergi bu dizinlerde yer alır.

3.4. Diğer Uluslararası İndeks

Bu kapsamdaki dergiler 5 puan değerindedir. SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus dışındaki indeksler daha düşük etki düzeyinde kabul edilir.

3.5. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet veya Kitap Kritiği

Bu tür yazılar 3 puanla sınırlıdır, çünkü tam makale statüsünde değildir.

3.6. Vaka Takdimi (Case Report)

SCIE kapsamındaki dergilerde yayımlanmış bir vak’a takdimi 5 puan değerindedir. Sağlık alanında, ilgi çekici vakaların bilimsel değeri bu şekilde puanlanır.

3.7. Asgari Zorunluluk: Doktora/Uzmanlık Sonrası 40 Puan ve 3 Makalede Başlıca Yazar

Bu maddenin en kritik koşulu, doktora veya uzmanlık sonrası SCIE veya SSCI kapsamındaki dergilerde (Q1, Q2, Q3, Q4) yayımlanmış makalelerden en az 40 puan almak ve bunların en az üçünde başlıca yazar olmaktır (Q4 dergiler 10 puan getirse de, aday 40 puana ulaşmak için Q1/Q2/Q3 yayınları daha fazla puan sağlayabilir). Bu kural, adayın akademik bağımsızlığını ve uluslararası tanınırlığını yüksek etki faktörlü dergilerde sergilemesini hedefler.

4. Ulusal Makale

Sağlık Bilimleri’nde ulusal dergilerde yayımlanan makaleler, Türkiye’deki akademik camiaya katkıyı gösterir. Bu maddeye göre, tez dışı yayınlar şu şekilde puanlanır:

4.1. TR Dizin (TÜBİTAK ULAKBİM)

TR Dizin kapsamındaki dergilerde yayımlanan makaleler 10 puan değerindedir. Editöre mektup, özet veya kitap incelemesi ise 10 puana dahil olmamak üzere alt kategorilere girer.

4.2. Diğer Hakemli Dergiler

TR Dizin dışında hakemli süreçten geçen ulusal dergilerde yayımlanan makaleler 4 puan getirir. Bu kategorilerde de editöre mektup, araştırma notu vb. 2 puanla sınırlıdır.

4.3. Doktora/Uzmanlık Sonrası Koşulu

Adayın, doktorasını veya uzmanlığını aldıktan sonra, ikisi TR Dizin kapsamındaki dergi olmak üzere en az üç ulusal makale yapması; ayrıca bu yayınlardan en az ikisinde başlıca yazar olması gerekir. Bu madde, Türkiye’deki bilimsel literatürü desteklemek ve adayın özgün katkısını (başlıca yazar niteliğiyle) görmek amacına yöneliktir.

Yabancı uyruklu adaylar veya yurtdışında denkliği başvuranlar, TR Dizin makale koşulunu karşılayamıyorsa, aynı sayıdaki yayını 1. maddenin (a, b, c) bentleri (SCIE/SSCI/AHCI, ESCI/Scopus) doğrultusunda yapmalıdır.

5. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın

Bu bölüm, adayın doktora/uzmanlık tezine dayanarak ürettiği yayınlarla ilgilidir.

5.1. Puan Değerleri

  • SCIE, SSCI, AHCI makale: 20 puan

  • ESCI, Scopus makale: 10 puan

  • Diğer uluslararası indeks: 5 puan

  • TR Dizin: 8 puan

  • BKCI kapsamındaki kitap: 20 puan

  • BKCI kapsamındaki kitapta bölüm: 10 puan

  • Diğer uluslararası/ulusal kitap: 5 puan

  • Diğer uluslararası/ulusal kitapta bölüm: 3 puan

  • Uluslararası bilimsel toplantı (CPCI) bildirisi: 3 puan

  • Diğer toplantı bildirisi: 2 puan

Aday, bu kategoriden en fazla 20 puan elde edebilir. Ayrıca g veya h (diğer uluslararası/ulusal kitap ve kitap bölümü) toplam 5 puanı geçemez.

5.2. Zorunluluk

Adayın tezinden en az bir yayın çıkarması beklenir. Bu, yüksek lisans/doktora/uzmanlık tezlerinin bilimsel yayına dönüştürülmesini teşvik eder. Ancak toplanabilecek toplam puan 20 ile sınırlıdır.

6. Kitap

Ders kitabı dışındaki özgün bilimsel kitap ve kitaptaki bölümler, adayın derinlemesine araştırma ve yazma becerisini gösterir.

6.1. BKCI Kapsamındaki Kitap ve Bölüm

  • BKCI kapsamındaki kitap: 20 puan

  • BKCI kapsamındaki kitapta bölüm: 10 puan

BKCI (Book Citation Index), uluslararası ölçekte önem arz eden kitapları içerir.

6.2. Diğer Uluslararası/Ulusal Kitap ve Bölüm

  • Diğer kitap: 5 puan

  • Diğer kitapta bölüm: 3 puan

6.3. Puan Sınırı

Bu madde kapsamında en fazla 20 puan alınabilir. Ayrıca c veya d bentlerinden (diğer kitap ve kitap bölümleri) toplamda en fazla 5 puan toplanır. Aynı kitabın birden fazla bölümünü yazsa bile yalnızca bir bölüm puanlanır.

7. Atıf

Sağlık Bilimleri’nde atıflar, yayınların ne kadar kullanıldığını ve klinik/pratik etki düzeyini yansıtır.

7.1. Puan Değerleri

  • SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus: 3 puan

  • BKCI kapsamındaki kitapta atıf: 2 puan

  • TR Dizin dergilerinde atıf: 2 puan

  • Diğer uluslararası/ulusal kitap/dergi: 1 puan

Doktora/uzmanlık sonrasındaki yayınlar üzerinden en az 5 puan atıf almak gerekir. Bu maddeden en fazla 10 puan elde edilir. Kişinin kendi eserlerine atıfları veya aynı yayında tekrar eden atıflar geçersizdir.

8. Lisansüstü Tez Danışmanlığı

Tamamlanmış doktora tezleri 5 puan, yüksek lisans tezleri 3 puan getirir. En fazla 10 puanla sınırlıdır. İkinci danışmansanız puanın yarısını alırsınız. Sağlık Bilimleri’nde uzmanlık öğrencilerine veya doktora programlarına danışmanlık vermek, akademik yetiştiriciliğin önemli bir ölçütüdür.

9. Bilimsel Araştırma Projesi

AB Çerçeve Programları, TÜBİTAK projeleri, uluslararası destekli projeler, kamu/özel ArGe projeleri veya üniversite BAP projeleri de adayın araştırma kabiliyetini gösterir.

9.1. Puan Değerleri

  • AB/TÜBİTAK projesi yürütücüsü: 15 puan, araştırmacı: 10 puan, danışman: 5 puan

  • Uluslararası destekli proje (rapor hariç): 10 puan

  • Kamu/özel kuruluş ArGe projesi: 5 puan

  • Üniversitedeki BAP projesi yürütücülüğü (tez ve uzmanlık projeleri hariç): 3 puan

Toplamda 20 puan sınırı vardır. Klinik çalışmalar, çok merkezli araştırmalar, deneysel çalışmalar vb. projeler bu kategoride puanlanır.

10. Bilimsel Toplantı

Doktora/uzmanlık sonrası yapılmış bilimsel toplantı bildirileri, adayın bilimsel etkileşimini yansıtır.

10.1. Uluslararası Bilimsel Toplantılar (CPCI)

Tam metin/özetin CPCI’da (Conference Proceedings Citation Index) yayımlanması 5 puan değeri taşır. Bu kategoriden en fazla 10 puan elde edilebilir ve en az 5 puan toplamak zorunludur.

10.2. Diğer Uluslararası/Ulusal Bilimsel Toplantılar

Basılı veya elektronik halde yayımlanmış bildiri 3 puan eder. Toplantının bilimsel niteliğini resmi düzenlemeler doğrular. Aynı toplantıda yalnızca bir çalışma puanlanır.

11. Eğitim-Öğretim

Doktora, tıpta uzmanlık, diş hekimliğinde uzmanlık, eczacılıkta uzmanlık veya veteriner hekimlikte uzmanlık sonrası eğitim faaliyetleri adayın öğretim becerisini gösterir.

11.1. Ders Verme

  • 4 farklı yarıyılda ders (dönemlik): 2 puan

  • 2 farklı yılda ders (yıllık): 2 puan

Bu maddeden en az 2 puan alması gerekir. En fazla 6 puanla sınırlıdır. Doktora/uzmanlık sonrası 2 yıl yükseköğretim kadrosunda görev yapanlara 2 puan otomatik tanımlanır.

12. Patent/Faydalı Model

Sağlık Bilimleri’nde ilaç, tıbbi cihaz, biyoteknoloji vb. alanlarda patent veya faydalı model geliştirmek mümkündür.

12.1. Puan Değerleri

  • Uluslararası patent (tescilli): 20 puan

  • Ulusal patent (tescilli): 10 puan

  • Faydalı model (tescilli): 5 puan

  • Kişisel patent başvurusu: 2 puan

Çoklu tescil ortaklığında puan eşit bölünür.

13. Ödül

  • YÖK Yılın Doktora Tezi Ödülü: 25 puan

  • YÖK Üstün Başarı Ödülü: 25 puan

  • TÜBİTAK Bilim Ödülü: 25 puan

  • TÜBİTAK Teşvik Ödülü (UBYT hariç): 25 puan

  • TÜBA GEBİP: 25 puan

  • TÜBA TESEP: 25 puan

En fazla 25 puanla sınırlıdır. Sağlık Bilimleri’nde TÜBİTAK Bilim Ödülü veya YÖK Doktora Tezi Ödülü gibi prestijli ödüller, adayın akademik başarısını vurgular.

14. Editörlük

  • SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus dergide editörlük: 2 puan

  • BKCI veya Scopus kapsamındaki kitap editörlüğü: 1 puan

  • TR Dizin dergide editörlük: 1 puan

Toplam 4 puanı geçemez. Sağlık bilimleri dergilerinde editörlük yapmak, hakem süreçleri ve yayın politikası yönetimini içerir.

15. Diğer

  • h-indeksi (Web of Science) ≥ 5: 5 puan

  • İlk 300’deki üniversitede 6 ay kesintisiz araştırma/öğretim: 5 puan

Toplamda 10 puan sınırı vardır. Sağlık Bilimleri’nde Web of Science h-indeksi, adayın atıf profilini yansıtır; yurtdışı araştırma faaliyeti de global bağlantıyı gösterir.

16. Doktora/Uzmanlık Sonrası Zorunluluklar

16.1. Uluslararası Makalede 40 Puan ve 3 Başlıca Yazar Makale

Belki en çarpıcı koşul, doktoradan veya tıpta/diş hekimliğinde/eczacılıkta/veteriner hekimlikte uzmanlıktan sonra SCIE/SSCI kapsamındaki dergilerden (Q1, Q2, Q3 veya Q4) en az 40 puan toplamak ve en az 3 makalede başlıca yazar olmaktır. Aday, Q4 dergilerle 40 puana ulaşmak için 4 makale (her biri 10 puan) dahi yayınlasa, başlıca yazar sayısı 3 makaleyi karşılamalıdır. Q1 dergilerden yayın yapmak daha çabuk puan kazandırır (her biri 30 puan) ancak ortak yazar sayısı ve başlıca yazar kriteri puanın paylaşılmasına yol açabileceğinden, planlama önemlidir.

16.2. Ulusal Makalede Asgari 3 Yayın, 2’si TR Dizin, 2’sinde Başlıca Yazar

Adayın ülke içi akademik camiaya katkısını vurgulamak amacıyla, doktora/uzmanlık sonrasında TR Dizin dergilerinde 2 makale dâhil en az 3 ulusal yayını bulunmalı, bunlardan en az 2’sinde başlıca yazar olmalıdır. Tek yazarlı veya danışman-öğrenci ortak yazar makalelerde başlıca yazar statüsü kazanılır.

16.3. Tezden Üretilen Yayınların 20 Puan Sınırı

Tez kaynaklı çalışmalardan 20 puanla sınırlandığından, adayın tez dışı bağımsız araştırmalara yönelmesi teşvik edilir.

16.4. Atıf (≥ 5 Puan) ve Bilimsel Toplantı (≥ 5 Puan)

Doktora/uzmanlık sonrasında elde edilen yayınlara yapılmış atıflar en az 5 puan getirmeli, bilimsel toplantılarda sunulan bildiriler de en az 5 puan sağlamalıdır. Bu, adayın araştırmalarının kullanılma/benimsenme oranı ve bilimsel etkileşimini yansıtır.

16.5. Eğitim-Öğretim (≥ 2 Puan)

Aday, doktora veya uzmanlık sonrası dönemde en az 2 puanlık ders verme faaliyeti göstermelidir. Sağlık Bilimleri’nde klinik eğitim veya uygulamalı dersler de bu kategoride yer alabilir.

17. Stratejik Planlama Örnekleri

17.1. Q1 Makale Ağırlıklı Yol

  • 2 adet Q1 makale (tek yazarlı): Her biri 30 puan, toplam 60 puan

  • 1 adet Q2 makale (2 yazarlı, başlıca yazar): Q2 = 20 puan × 0.8 = 16 puan

  • 2 adet TR Dizin makalesi (tek yazarlı): 2 × 10 = 20 puan

  • Atıflar: 5 puan

  • Bilimsel toplantı bildirisi (CPCI): 5 puan

Bu aday, sadece uluslararası makalelerden 76 puan kazanır. Ulusal makaleler 20 puan, atıf ve bildiri 10 puan ekleyerek 106 puan elde eder. Doktora sonrası Q1/Q2 makalelerinin başlıca yazarlığıyla kolaylıkla 40 puan şartını karşılar. 2 ulusal makalesi TR Dizin’de olmasıyla ulusal koşulu da sağlanır.

17.2. Orta Derecede Uluslararası Yayın ve Patent

  • 1 adet Q2 makale (tek yazarlı): 20 puan

  • 2 adet Q4 makale (tek yazarlı): 2×10 = 20 puan

  • 2 adet TR Dizin makalesi (tek yazarlı): 2×10 = 20 puan

  • Patent (Ulusal, tescilli): 10 puan

  • Proje (TÜBİTAK, araştırmacı): 10 puan

  • Atıf 5 puan, bilimsel toplantı 5 puan

Toplam: 20+20+20+10+10+5+5 = 90 puan. Aday 10 puan daha eklemeli (belki 1 tez danışmanlığı: 5 puan + 1 BAP projesi yürütücülüğü: 3 puan + 1 ulusal makale 4 puan). Ayrıca, Q2 ve Q4 makalelerinden başlıca yazar olarak 3 makale var, 40 puana (20 + 10 + 10 = 40) denk gelir. Bu şekilde zorunluluk sağlanır.

18. Sonuç ve Öneriler

Sağlık Bilimleri Temel Alanı, hem klinik hem de temel bilim yönlerini içeren disiplinleriyle çok yönlü bir akademik faaliyet gerektirir. 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları da, bu çok yönlülüğü karşılayacak biçimde detaylı ve nokta atışı gereksinimler tanımlar. Aday, doktora veya tıpta/diş hekimliğinde/eczacılıkta/veteriner hekimlikte uzmanlık derecesini tamamladıktan sonra:

  1. Uluslararası Makale Kategorisinde 40 Puan: En az üç SCIE/SSCI (Q1, Q2 veya Q3) makalesiyle, başlıca yazar olmak kaydıyla, 40 puanı geçmek mecburidir. Bu, adayın dünya çapında kabul gören dergilerde etkili yayınlar yapmasını ve bağımsız araştırmacı kimliğini göstermesini sağlar.

  2. Ulusal Makale Kategorisinde En Az 2 TR Dizin ve 1 Diğer: Üç ulusal makale şartı bulunur, ikisi TR Dizin olmak zorundadır, ikisinde başlıca yazar olunmalıdır. Bu, ülke içi literatüre katkı ve yerel akademik etkileşimi destekler.

  3. Lisansüstü Tez Yayınlarını 20 Puanla Sınırlama: Tez kaynaklı çalışmalardan gelen puan 20’yi aşamaz, bu da tez dışı yeni çalışmaların önemini vurgular.

  4. Atıf (≥ 5 Puan) ve Bilimsel Toplantı (≥ 5 Puan): Adayın yayınlarının başka araştırmacılarca kullanıldığı ve bilimsel toplantılarda aktif olduğu gösterilmelidir.

  5. Eğitim-Öğretim (≥ 2 Puan): Adayın klinik, laboratuvar veya teorik derslerde aktif katılımı aranır.

  6. Toplam Puan 100, Doktora/Uzmanlık Sonrası ≥ 90 Puan: Aday, 100 puanlık barajı aşarken, 90 puanın mutlaka doktora sonrası döneme ait olduğuna dikkat etmelidir.

Ayrıca projeler, patentler, tez danışmanlığı, ödüller ve editörlük gibi kategorilerle çeşitli yollarla puan toplanabilir. Tez danışmanlığı en fazla 10 puan, proje faaliyetleri maksimum 20 puan, patentler 20 puana kadar ulaşır. Odaklanılan her kategoride üst sınırlara dikkat etmek, 100 puanı verimli biçimde tamamlamak için stratejik önem taşır.

Bütün bu düzenlemeler, Sağlık Bilimleri’nde akademik yükseltmenin kalitesini arttırmayı ve küresel arenada rekabet gücünü yükseltmeyi amaçlar. Doçentlik adaylarının, özellikle Q1/Q2/Q3 dergilerde başlıca yazar olma şartını yerine getirecek şekilde yayın programını düzenlemeleri, TR Dizin’de de en az 2 makale planlamaları ve tez kaynaklı yayınlar dışındaki çalışmalarını yoğunlaştırmaları tavsiye edilir. Proje ve tez danışmanlığı gibi yönlere de ağırlık vererek çok yönlü bir profil sergilemek, 2025 Mart dönemi için avantaj yaratacaktır.

Sonuç olarak, Sağlık Bilimleri Temel Alanı doçentlik başvurusu, gerek temel gerek klinik alanda kapsamlı akademik üretkenliği ölçen bir çerçeve sunmaktadır. Aday, doktora/uzmanlık sonrası bağımsız bilimsel kimliğini ispatlayarak yüksek nitelikli makaleler, projeler, tez danışmanlığı, atıf ve uygulamalı faaliyetlerle zengin bir portföy oluşturmalıdır. Bu makalede sunulan rehber, adayların hangi kategorilerde ne kadar puan kazanabileceğini ve hangi asgari koşulları yerine getirmesi gerektiğini açıklayarak, 2025 Mart dönemi başvuru sürecini şeffaf ve anlaşılır kılmaktadır.

Kaynakça

  • UAK (2025). Sağlık Bilimleri Temel Alanı 2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvuru Şartları. https://www.uak.gov.tr

Anahtar Kelimeler

Sağlık Bilimleri, Doçentlik, Uluslararası Makale, TR Dizin, Lisansüstü Tez, Uzmanlık, Atıf, Proje, Patent, Başlıca Yazar, Klinik Araştırma, Tıbbi Bilimler, Doktora Sonrası, Puanlama Sistemi.

by wporganizasyon Uncategorized

MÜHENDİSLİK TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: KAPSAMLI BİR İNCELEME

MÜHENDİSLİK TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI

MÜHENDİSLİK TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: KAPSAMLI BİR İNCELEME 

Özet
Bu makalede, Mühendislik Temel Alanı’nda 2025 Mart dönemi doçentlik başvurusu yapmak isteyen adaylar için belirlenmiş olan akademik kriterler ayrıntılı biçimde ele alınmaktadır. Üniversitelerarası Kurul (UAK) tarafından ortaya konan bu kriterler, adayların doktora (veya eşdeğer nitelikteki sanatta yeterlik) eğitiminden sonra yaptıkları akademik çalışmaları, proje faaliyetlerini, lisansüstü tez danışmanlıklarını, atıfları ve çeşitli diğer kategorileri puanlayarak değerlendirmeyi amaçlar. Mühendislik alanının uygulamalı yapısı, bilime ve endüstriye yönelik katkıları göz önünde bulundurularak, “uluslararası makale”, “ulusal makale”, “tez kaynaklı yayınlar”, “kitap”, “atıf”, “tez danışmanlığı”, “bilimsel araştırma projeleri”, “bilimsel toplantılar”, “eğitim-öğretim” faaliyetleri, “patent/faydalı model”, “ödül”, “editörlük” ve “diğer” gibi çok çeşitli başlıklar oluşturulmuştur.

Özellikle “Uluslararası Makale” kategorisindeki SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus kapsamındaki dergiler, mühendislikte yaygın olarak kullanılan ve uluslararası kabul görmüş dizinlerdir. Bu kapsamda doçent adaylarının yüksek etki faktörlü (impact factor) dergilerde makale yayımlamasını teşvik etmek amacıyla Q1, Q2, Q3 ve Q4 gibi alt sınıflandırmalara göre farklı puanlar verilmektedir. “Ulusal Makale” kategorisinde ise TR Dizin kapsamındaki dergiler ya da diğer hakemli dergilerde yayımlanan çalışmalar belli puanlarla değerlendirilir. Ayrıca doktora sonrası süreçte bir Q1/Q2/Q3 makalede “başlıca yazar” olma, aynı şekilde doktora sonrası dönemde TR Dizin’den en az 10 puan toplama gibi koşullar, doçentlik başvurularında önem taşır.

Bu makalede, hem her bir kategoride hangi tür çalışmaların ne kadar puan getirdiği hem de başvuru için gerekli olan asgari eşiğin (toplam 100 puan, bunun en az 90’ının doktora sonrası elde edilmesi) nasıl sağlanabileceği açıklanacaktır. “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” başlığı altında alınabilecek puanın 20 ile sınırlı tutulması ve bunun genel toplamda doktora sonrası üretkenliği vurgulaması da ele alınan diğer konular arasındadır. Patent veya faydalı model tescilleri, TÜBİTAK/AB projelerinde yer almak, lisansüstü tez danışmanlığı yapmak, bilimsel toplantılara bildiri sunmak ve atıf almak gibi çok yönlü akademik faaliyetlere dair puanlama ayrıntıları da bu incelemenin kapsamına girmektedir. Böylece, Mühendislik Temel Alanı’nda 2025 Mart dönemi doçentlik başvurusu planlayan adaylar, hangi faaliyetlere odaklanarak planlı bir kariyer yolu çizebileceklerini görebileceklerdir.

1. Giriş

Mühendislik temel alanı, uygulamalı bilimlerin geniş yelpazesini içeren, endüstri ve toplumun ihtiyaçlarına yönelik çözümler üreten disiplinleri bünyesinde barındırır. Makine, elektrik-elektronik, bilgisayar, kimya, inşaat, endüstri, malzeme, gıda, çevre, biyomedikal, enerji gibi pek çok alt dalı kapsayan mühendislik alanında doçentlik unvanı almak, adayın bağımsız araştırma ve uygulama yetkinliğini uluslararası düzeyde kanıtlaması anlamına gelir.

Türkiye’de doçentlik süreçleri, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu çerçevesinde, Üniversitelerarası Kurul (UAK) tarafından belirlenmiş ölçütlerle yönetilir. Bu ölçütler zaman zaman güncellenerek alanın gereksinimlerine uygun biçimde şekillenir. Mühendislik Temel Alanı için 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları da bu sistemin güncel versiyonudur. Adaydan, doktora tezini tamamladıktan sonra çeşitli kategorilerde puan toplaması; uluslararası ve ulusal makale yayımlaması, patent, lisansüstü tez danışmanlığı, bilimsel proje yürütme, atıf alma, bilimsel toplantılara katılma gibi faaliyetleriyle akademik yetkinliğini ortaya koyması beklenir.

Bu makalenin hedefi, Mühendislik Temel Alanı’na özgü 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartlarını düzenli bir biçimde sunmak; adayların hangi kategorilerde kaç puan elde edebilecekleri, gerekli asgari puanların nasıl toplanacağı ve başvuruda hangi belgelerin aranacağı hakkında rehberlik etmektir. Metin boyunca, hem tabloda belirtilen puan değerlerine hem de adayın karşılaması gereken asgari koşullara değinilecek, özellikle “en az 90 puanın doktora sonrası dönemde elde edilmiş olması” ve “Q1, Q2 veya Q3 dergilerde başlıca yazar olarak en az 40 puan” koşulu gibi kritik noktalara vurgu yapılacaktır.

Sonuç olarak, bu metin, doktora sonrası akademik faaliyet planlaması yapan ve Mühendislik Temel Alanı’nda doçentlik unvanına başvurmak isteyen araştırmacılar için kapsamlı bir rehber olacaktır. Adayların, tabloda yer alan her kategoriye dair çalışmalarını zamanında ve planlı şekilde gerçekleştirmeleri, 2025 Mart dönemi başvuru sürecinde yüksek bir başarı şansına sahip olmalarını sağlayacaktır.

2. Asgari 100 Puan ve Doktora Sonrası 90 Puan Koşulu

Mühendislik Temel Alanı’ndan doçentlik başvurusu yapacak adayların, beyan ettikleri eser ve faaliyetlerinden en az 100 puan toplamaları zorunludur. Ancak bu puanın en az 90’ı, doktora unvanının alındığı tarihten sonra gerçekleştirilen çalışmalardan gelmelidir (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr). Aday, doktora öncesindeki eserlerle de puan kazansa bile, bunlar 10 puanı aşamaz.

Buna ek olarak, “3. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” başlığı kapsamında elde edilen puanlar, doktora sonrasına ait 90 puan hesabına katılmaz. Bu uygulama, adayın tez dışı, bağımsız çalışmalara odaklanmasını teşvik eder. Ayrıca, çalışılan disiplinin gerektirdiği “doktora sonrası araştırmacı” yeterliliğini kanıtlamak açısından anlamlı bir sınır çizgisidir.

Her çalışma, tabloda yer alan kategorilerden yalnızca birinde puanlanır. Aynı eser üzerinden iki kategoride birden puan almak mümkün değildir. Ayrıca, tek yazarlı makalelerde yazar tam puan alırken, iki yazarlı makalelerde “başlıca yazar” 0.8, ikinci yazar 0.5 kat çarpanı kullanır. Üç ve daha fazla yazarlı makalelerde, başlıca yazar puanın yarısını alır, kalan yarı diğer yazarlarca eşit paylaşılır. Başlıca yazarın tanımlanmadığı durumlarda, puan eşit olarak bölünür.

Bu noktada, “başlıca yazar” kavramı önemlidir. Aday, tek yazarlı bir makalede otomatik olarak başlıca yazardır. İki yazarlı makalelerde ilk sırada yer alıyorsa veya doktora öğrencilere danışmanlığını yaptığı makalelerde (öğrencilerle birlikte) birincil yazar olarak listeleniyorsa, “başlıca yazar” kabul edilir. Bu uygulama, adayın makaledeki en büyük bilimsel sorumluluğu üstlendiğini belgelemek amacıyla geliştirilmiştir.

3. Uluslararası Makale

Doktoradan sonra Mühendislik alanında uluslararası atıf dizinlerinde yer alan dergilerde makale yayımlamak, adayın küresel literatürdeki görünürlüğünü ve araştırma kalitesini ortaya koyar. Bu kategori, SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus veya diğer uluslararası indeksler kapsamında taranan dergilerde yayınları içerir.

3.1. SCIE veya SSCI (Q1, Q2, Q3, Q4)

  • Q1: 30 puan

  • Q2: 20 puan

  • Q3: 15 puan

  • Q4: 10 puan

Mühendislik alanında SCIE (Science Citation Index Expanded) çok yaygındır; bazı disiplinlerde SSCI (Social Sciences Citation Index) üzerinden de yayın yapılabilir. Q1 en yüksek etki faktörlü dergileri kapsar.

3.2. AHCI

AHCI (Arts and Humanities Citation Index) kapsamında mimarî tarih, mühendislik etiği gibi sosyal/bilimsel kesişim noktalarında makaleler olabilir. Bu makaleler 20 puan değerindedir.

3.3. ESCI veya Scopus

Bu indekslerdeki dergilerde yayımlanmış her makale 10 puan getirir. Mühendislikte Scopus çok geniş bir kapsama sahiptir.

3.4. Diğer Uluslararası İndeksler

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus dışındaki uluslararası indeksli dergiler 5 puan değerindedir.

3.5. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet, Kitap Eleştirisi

Uluslararası nitelikli dergilerde yayınlanmış bu tür kısa yazılar 3 puanla sınırlıdır.

3.6. Doktora Sonrası Zorunluluk (≥ 40 Puan) ve Başlıca Yazar Koşulu

Doktora unvanı alındıktan sonra, SCIE/SSCI kapsamındaki Q1, Q2 veya Q3 dergilerde başlıca yazar olarak en az bir makale yayımlanması ve bu maddeden toplam 40 puan almak zorunludur (UAK, 2025). Bu, doçentlik adayının yüksek düzeyli dergilerde bağımsız araştırmacı niteliğini göstermesini amaçlar. Yani, sadece Q4 veya ESCI gibi orta kategorilerde makale yayınlayarak bu gerekliliği karşılamak mümkün değildir; mutlaka Q1–Q3 yayınlar olmalıdır.

Örnek olarak, Q1 sınıfında bir makale (başlıca yazar) 30 puan getirebilir. Aday 40 puana ulaşmak için ek bir Q2/Q3 veya Q4/ESCI makale vb. ekleyebilir. Tabii çok yazarlı makalelerde puanın paylaşımı da hesaba katılmalıdır.

4. Ulusal Makale

Türkiye’de yayınlanan hakemli dergiler, TR Dizin gibi dizinlere kayıtlı olanlar da dahil, mühendislik alanındaki ulusal üretimi gösterir.

4.1. TR Dizin Kapsamındaki Dergiler

TR Dizin (TÜBİTAK ULAKBİM) hakemli dergilerdeki makaleler 10 puan değerindedir. Doktora sonrasında en az 10 puan almak zorunludur. Örneğin, tek bir TR Dizin dergisindeki makale (tek yazarlı) 10 puan kazandırabilir. Çok yazarlıysa puan paylaşılacaktır.

4.2. Diğer Hakemli Dergiler

Bunlar 4 puan değerindedir. Hakemli dergi olduğunun kanıtlanması gerekir. TR Dizin’e kıyasla daha düşük puan söz konusudur.

4.3. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet veya Kitap Kritiği (Ulusal)

2 puan olarak belirlenmiştir. Mühendislikte kısa teknik notlar, editöre mektup vb. bu kategoride yer alır.

4.4. Yabancı Uyruklu Adaylar ve Yurt Dışı Denkliği

TR Dizin koşulunu karşılayamayan adaylar, bunun yerine aynı sayıda yayını uluslararası makale kategorisinde (1. maddenin a, b veya c bentleri) yapmış olmalıdır.

5. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın

Bu başlık, adayın doktora tezine veya yüksek lisans tezine dayalı yayınlarını kapsar. Adayın tez çalışmasını görünür kılması değerlidir; ancak doktora sonrası bağımsızlığı vurgulamak için puanı 20 ile sınırlandırılmıştır.

5.1. Puan Değerleri

  • SCIE, SSCI, AHCI makale: 20 puan

  • ESCI veya Scopus makale: 10 puan

  • Diğer uluslararası indeks: 5 puan

  • TR Dizin: 8 puan

  • BKCI kapsamındaki kitap: 20 puan

  • BKCI kapsamındaki kitapta bölüm: 10 puan

  • Diğer uluslararası/ulusal kitap: 5 puan

  • Diğer uluslararası/ulusal kitapta bölüm: 3 puan

  • CPCI’da yayımlanan tam metin/özet bildiriler: 5 puan

  • Diğer uluslararası/ulusal toplantılarda basılı bildiriler: 2 puan

5.2. Zorunluluk ve Üst Sınır

Bu maddeden en az bir yayın yapmak gerekir. Fakat toplamda 20 puanı aşamaz (UAK, 2025). Örneğin, aday SCIE kapsamındaki bir tez makalesi ile 20 puan alarak bu kategoriyi doldurabilir.

6. Kitap

Mühendislikte kitap çalışmaları, ders kitabı dışındaki özgün monografiler veya derleme kitaplarda bölüm yazma şeklinde görülebilir.

6.1. BKCI Kapsamındaki Kitap ve Bölüm

  • BKCI kapsamındaki kitap: 20 puan

  • BKCI kapsamındaki kitapta bölüm: 10 puan

Dünyaca tanınan yayınevlerinde basılmış, Book Citation Index (BKCI) tarafından taranan kitaplar akademik prestiji yansıtır.

6.2. Diğer Uluslararası/Ulusal Kitap ve Bölüm

  • Diğer uluslararası/ulusal kitap: 5 puan

  • Diğer uluslararası/ulusal kitapta bölüm: 3 puan

Bu kategori, ders kitabı niteliğinde olmayan özgün bilimsel kitapları kapsar.

6.3. Puan Sınırı

Kitap kategorisinden en fazla 20 puan alınabilir. c veya d bentlerinden toplam 5 puanla sınırlıdır. Aynı kitaptaki bölümlerden sadece biri puanlanabilir.

7. Atıf

Mühendislik alanında atıflar, adayın yayınlarının başka araştırmacılarca ne kadar kullanıldığını, bilimsel etkinin derecesini gösterir.

7.1. Puan Değerleri

  • SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus atıf: 3 puan

  • BKCI kapsamındaki kitap atıf: 2 puan

  • TR Dizin dergi atıf: 2 puan

  • Diğer uluslararası/ulusal kitap/dergide atıf: 1 puan

Doktora sonrası yayınlara atıf üzerinden en az 5 puan toplamak gerekir. Bu kategoriden en fazla 10 puan elde edilebilir. Kişinin kendine yaptığı atıflar veya aynı yayında tekrar eden atıflar geçersizdir.

8. Lisansüstü Tez Danışmanlığı

Mühendislik fakültelerinde, doktora ve yüksek lisans tezlerinin yönetimi adayın akademik gelişmişliğinin göstergesidir.

8.1. Puan Değerleri

  • Doktora tezi: 5 puan

  • Yüksek lisans tezi: 3 puan

Toplam 10 puan sınırı vardır (UAK, 2025). İkinci danışman yarı puan kazanır.

9. Bilimsel Araştırma Projesi

TÜBİTAK, AB projeleri, uluslararası destekli projeler, kamu/özel ArGe projeleri veya üniversite BAP projeleri bu başlığa girer.

9.1. Puan Değerleri

  • AB/TÜBİTAK projesi (öğrenci projesi hariç): koordinatör/yürütücü: 15 puan, araştırmacı: 10 puan, danışman: 5 puan

  • Uluslararası destekli proje: 10 puan

  • Kamu/özel ArGe projesi: 5 puan

  • Üniversite BAP projesi (tez hariç) yürütücülüğü: 3 puan

Toplamda 30 puan aşılmaz. Mühendislik alanında proje deneyimi, endüstri ile iş birliği veya büyük konsorsiyumlarda yer almak çok yaygındır.

10. Bilimsel Toplantı

Kongre, sempozyum, konferans gibi etkinliklerde sunulan bildiriler, mühendislikteki yeni bulguların paylaşılması açısından önemlidir.

10.1. Uluslararası Toplantı (CPCI)

Bu tür toplantıda sunulan ve CPCI’da (Conference Proceedings Citation Index) yayımlanan bildiri 5 puan. Doktora sonrası bu kategoriden en az 5 puan toplamak gerekir, en fazla 10 puan elde edilebilir.

10.2. Diğer Uluslararası/Ulusal Toplantılar

Bildiri 3 puan değerindedir. Toplantının bilimsel nitelik taşıdığını gösteren resmî görevlendirme aranır. Aynı toplantıdan yalnızca 1 bildiri puanlanabilir.

11. Eğitim-Öğretim

Doktora sonrası adayın ders verme ve akademik kadroda çalışma deneyimi, eğitim faaliyetlerindeki yeterliliğini gösterir.

11.1. Ders Verme

  • 4 farklı yarıyılda (dönemlik) ön lisans/lisans/lisansüstü ders: 2 puan

  • 2 farklı yılda (yıllık program) ders: 2 puan

Bu maddeden en az 2 puan alınması zorunlu, en fazla 6 puan elde edilebilir. Doktora sonrasında 2 yıl kadrolu öğretim elemanı olanlar otomatik 2 puan kazanır.

12. Patent/Faydalı Model

Mühendislikte patent ve faydalı model başvuruları oldukça önemlidir. Endüstriye yönelik inovasyon, buluş, tasarım vb. koruma belgeleri bu kategoride puanlanır.

12.1. Puan Değerleri

  • Uluslararası patent: 20 puan

  • Ulusal patent: 10 puan

  • Faydalı model: 5 puan

  • Kişisel patent başvurusu (değerlendirmeye alınmış): 2 puan

Çoklu sahiplikte puan paylaşılır.

13. Ödül

  • YÖK Yılın Doktora Tezi Ödülü: 25 puan

  • YÖK Üstün Başarı Ödülü: 25 puan

  • TÜBİTAK Bilim Ödülü: 25 puan

  • TÜBİTAK Teşvik Ödülü (UBYT hariç): 25 puan

  • TÜBA GEBİP, TÜBA TESEP: 25 puan

Aday en fazla 25 puan alabilir. Mühendislikte TÜBİTAK Bilim veya Teşvik Ödülü gibi prestijli ödüller, adayın bilimsel saygınlığını güçlendirir.

14. Editörlük

  • SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus dergide editörlük: 2 puan

  • BKCI/Scopus kapsamındaki kitapta editörlük: 1 puan

  • TR Dizin dergide editörlük: 1 puan

Toplam 4 puanla sınırlıdır (UAK, 2025). Mühendislik alanında dergi editörlüğü, adayın yayın süreçlerini yönetme becerisini gösterir.

15. Diğer

  • Web of Science’a göre h-indeksi ≥ 5: 5 puan

  • İlk 300’de yer alan üniversitede 6 ay kesintisiz araştırma/öğretim: 5 puan

Toplam 10 puan alınabilir. Mühendislikte h-indeksi adayın atıf profilini yansıtır.

16. Kritik Zorunluluklar ve Başvuru Stratejisi

16.1. Doktora Sonrası 90 Puan

Adayın 100 puan toplamış olması yetmez; bu puanın en az 90’ı, doktora sonrası dönemde elde edilmiş olmalıdır. Dolayısıyla, doktora öncesi yayın veya faaliyetlerle en fazla 10 puan kapatılabilir.

16.2. Uluslararası Makale Koşulu (≥ 40 Puan ve Q1–Q3)

Doktora sonrası, SCIE/SSCI kapsamındaki Q1, Q2 veya Q3 dergilerde en az bir makalede başlıca yazar olmak ve bu maddeden toplam 40 puan kazanmak zorunludur. Bu zorunluluk, adayın mühendislik alanındaki üst düzey dergilerde bağımsız araştırmasını göstermesini hedefler.

16.3. Ulusal Makale Koşulu (≥ 10 Puan)

Doktora sonrası süreçte TR Dizin kapsamındaki dergilerden en az 10 puan almak mecburidir. Bu, ulusal literatüre katkıyı teşvik eder.

16.4. Lisansüstü Tez Yayınlarını Sınırlandırma (≤ 20 Puan)

Aday, tez konusundan elde ettiği yayınlarla en fazla 20 puan alabilir. Tez dışı faaliyetler, doktora sonrası bağımsızlığı vurgular.

16.5. Bilimsel Toplantı ve Atıf

  • Bilimsel toplantı kategorisinden doktora sonrası en az 5 puan toplamak, en çok 10 puan almak mümkündür.

  • Atıf kategorisinden en az 5 puan alınmalı, en çok 10 puanla sınırlıdır.

Bunlar, adayın yayınlarının etki düzeyi ve bilimsel iletişimini gösterir.

16.6. Proje Faaliyetleri ve Tez Danışmanlığı

  • Proje kategorisinden en fazla 30 puan elde edilebilir. AB/TÜBİTAK projelerinde yürütücü olmak 15 puan gibi yüksek değer taşır.

  • Tez danışmanlığından en fazla 10 puan elde edilebilir (doktora tezi 5 puan, yüksek lisans 3 puan).

Mühendislikte endüstri iş birlikleri ve proje deneyimi önem arz eder.

16.7. Patent ve Faydalı Model

Patent/faydalı model çalışması yaparak 20 puana kadar alınabilir (uluslararası patent). Kişisel başvuru, değerlendirmeye alınmışsa 2 puan getirir. Mühendislikte teknoloji odaklı yeniliklerin yaygınlığı, bu kategorinin önemini artırır.

16.8. Başlıca Yazar Tanımı ve Puan Paylaşımı

İki yazarlı makalede başlıca yazar 0.8 katsayıyla puan alır, ikinci yazar 0.5 katsayı alır. Üç veya daha fazla yazarlı makalelerde başlıca yazar 0.5, diğer yazarlar kalan 0.5’i eşit paylaşır. Eğer makalede başlıca yazar tanımı yoksa, puan eşit dağıtılır. Doktora danışmanı, öğrencilerle birlikte yazmışsa ve (a) tek yazar; (b) ilk sırada; (c) danışman-lisansüstü öğrenci çalışması durumundaysa başlıca yazar kabul edilir.

16.9. Dosya Hazırlığı ve Belgelendirme

Doçentlik başvurusu yapılırken, her kategoride elde edilen puanlar belgelerle kanıtlanır. Makale kopyaları, dergi indeks bilgileri, konferans bildiri özetleri, proje kabullerini gösteren dokümanlar, patent tescil belgeleri, tez danışmanlık onayları vb. eksiksiz sunulmalıdır. Aday, 90 puanının doktora sonrası dönemde olduğunu, “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” kategorisindeki çalışmaların 20 puanı geçmediğini net biçimde göstermelidir.

17. Örnek Senaryolar

17.1. Q1 Yayınlı Aday

  • 1 adet Q1 makale (tek yazarlı): 30 puan

  • 1 adet Q2 makale (tek yazarlı): 20 puan

  • TR Dizin makalesi (tek yazarlı): 10 puan

  • 2 adet uluslararası bildiri (CPCI): 2×5 = 10 puan

  • 1 adet AB projesinde yürütücü: 15 puan

  • 5 puan atıf alınması (ör. SCIE atıf 3 + SCIE atıf 3, toplam 6 puan ama en fazla 10)

Bu adayın Uluslararası Makale kategorisinden 50 puanı var (30 + 20). Doktora sonrası Q1, Q2 ile zaten 40 puan koşulu aşıldı. Ulusal makalede 10 puan var, toplantılardan 10 puan, projeden 15 puan, atıflardan en az 5 puan. Toplam rahat 100 puanı aşıyor.

17.2. Q3 Yayınla Doçentlik Hedefi

  • 2 adet Q3 makale (tek yazarlı): 2×15 = 30 puan

  • 1 adet Q2 makalede ikinci yazar (başlıca yazar değil): 0.5 katsayı varsa puan 10 → 5 puan kazandırır

  • TR Dizin makalesi (tek yazarlı): 10 puan

  • 1 adet yüksek lisans tezi danışmanlığı: 3 puan

  • 2 uluslararası bildiri (CPCI): 5 + 5 = 10 puan

  • Atıflar: 5 puan

Toplamda 30 (iki Q3) + 5 (Q2 ikinci yazar) + 10 (TR Dizin) + 3 (tez danışmanlığı) + 10 (bildiriler) + 5 (atıf) = 63 puan. Doktora sonrası projede yürütücü (15 puan) ve 1 patent başvurusu (2 puan) eklerse 63 + 15 + 2 = 80 puan. Hala 20 puana ihtiyaç var. Belki ikinci bir TR Dizin makalesi (10 puan) ve 1 BAP projesi (3 puan) + ulusal dergide ikinci makale (4 puan) + 3 atıf puanı eklenebilir. Bunlar planlanmazsa 100’e ulaşmak zor olabilir. Ayrıca Q3 makalelerle 40 puan koşuluna ulaşmak için 2 adet Q3 tek yazarlı (15+15=30) yetmez; aday Q1 veya Q2 başlıca yazar makalesine ihtiyaç duyacaktır.

17.3. Patent Ağırlıklı Yol

  • 1 adet Q1 makale başlıca yazar: 30 puan

  • 1 adet ESCI makale tek yazarlı: 10 puan

  • 1 TR Dizin makale: 10 puan

  • Uluslararası patent (tek): 20 puan

  • Bilimsel toplantıdan 5 puan

  • Atıf 5 puan

  • Projeden 10 puan

Toplam 30+10+10+20+5+5+10 = 90 puan. Doktora öncesi bir makale 10 puan eklerse 100’e erişir. Doktora sonrası yeterliliği gösterirken de 90 puan geçerliliği sağlanır. Tek dikkat edilmesi gereken, “Q1, Q2 veya Q3 dergide başlıca yazar olarak en az 40 puan alma” koşulu. Yukarıdaki tabloda sadece 30 puanı var. Bu nedenle bir Q2 makale (tek yazarlı, 20 puan) eklenmesi gerekebilir.

18. Sonuç

Mühendislik Temel Alanı 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları, Türkiye’deki mühendislik araştırmalarını uluslararası standartlara taşıma hedefiyle, adayların doktora sonrası akademik ve endüstriyel üretkenliğini vurgulayan bir puanlama sistemi öngörür. Yüksek etki faktörlü (Q1, Q2, Q3) dergilerde yayımlanan makalelerden 40 puan almayı şart koşmak, adayın küresel ölçekte kabul görmüş çalışmalara imza atmasını teşvik eder. Aynı zamanda, TR Dizin kapsamındaki ulusal dergilerde en az 10 puan koşulu, yerel bilimsel literatürü destekler.

Lisansüstü tezlerden üretilen yayınların 20 puanla sınırlanması, doçentlik hedefinde tez haricindeki bağımsız çalışmaları özendirmek amacını yansıtır. Patent, proje yürütücülüğü, tez danışmanlığı, bilimsel toplantılarda sunum, atıf gibi çok yönlü faaliyetler, 100 puanlık baraja ulaşırken adayın araştırma çeşitliliğini ve uygulama sahasını genişletmesine olanak tanır. Ayrıca editörlük, ödüller, eğitim-öğretim tecrübesi gibi kategoriler, adayın farklı akademik yetkinliklerini ölçmeyi hedefler.

Bir diğer kritik nokta, doçentlik başvurusunda kullanılan 100 puanın en az 90’ının doktora sonrasında elde edilmiş olmasıdır. Bu, doktora eğitimi tamamlandıktan sonra “bağımsız araştırmacı” kimliğinin yeterince geliştiğini göstermenin bir yoludur. Başlıca yazar tanımı, çok yazarlı makalelerde puan paylaşımı, hangi makalenin doktora sonrası sayılacağı gibi detaylar, adayın stratejik yayın planı yapmasını gerekli kılar.

Sonuç olarak, Mühendislik Temel Alanı’nda doçentlik başvurusu yapmayı düşünen akademisyenlerin, doktora sonrası dönemde Q1–Q3 sınıfı dergilerde başlıca yazar olarak makaleler yayımlamaları, TR Dizin dergilerindeki ulusal çalışmalardan asgari 10 puan kazanmaları, tez kaynaklı yayınlarını 20 puanla sınırlamaları, patent/faydalı model gibi yenilikçi çıktılarla ek puan kazanmaları ve proje/atıf/bildiri gibi alanlarda faaliyet göstererek 100 puan barajına ulaşmaları gerekmektedir. Belirlenen tüm bu kurallar, Türkiye’de mühendislik alanındaki akademik kaliteyi yükseltme ve uluslararası rekabet gücünü artırma amacı güden bir sistemin parçası olarak değerlendirilmelidir.

Kaynakça

  • UAK (2025). Mühendislik Temel Alanı 2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvuru Şartları. https://www.uak.gov.tr

Anahtar Kelimeler

Mühendislik, Doçentlik, Uluslararası Makale, TR Dizin, Patent, Proje, Lisansüstü Tez, Atıf, Q1/Q2/Q3, Başlıca Yazar, Doktora Sonrası, Bilimsel Toplantı, Ulusal Makale, Tez Danışmanlığı, Puanlama Sistemi

by wporganizasyon Uncategorized

FEN BİLİMLERİ VE MATEMATİK TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: DETAYLI BİR İNCELEME

Özet (Abstract)
Bu makalede, Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı kapsamında 2025 Mart döneminde doçentlik unvanına başvuracak adaylara yönelik resmi kriterler detaylı bir şekilde ele alınmaktadır. Üniversitelerarası Kurul (UAK) tarafından belirlenen bu kriterler, adayların doktora sonrası dönemdeki araştırma performansını, uluslararası ve ulusal bilimsel etki düzeylerini, proje yürütücülüğü deneyimlerini, lisansüstü tez danışmanlığını ve akademik üretkenliklerini çok yönlü olarak değerlendirmeyi amaçlar. Özellikle “Uluslararası Makale” ve “Ulusal Makale” kategorilerinde Q1, Q2, Q3, Q4 ayrımları, başlıca yazar tanımlaması ve puan paylaşımı gibi detaylar, Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı açısından dikkat çekici düzenlemeler içermektedir. Makale boyunca, lisansüstü tezlerden üretilen yayınlar için konulan sınırlandırmalar, kitap ve kitap bölümleriyle ilgili değerlendirme kriterleri, atıf ve lisansüstü tez danışmanlığından alınacak puanlar, bilimsel toplantıların sınıflandırılması ve projelerin puanlanması gibi konular da örneklerle açıklanmaktadır. Sonuç bölümünde, 2025 Mart döneminde doçentlik başvurusu yapmayı planlayan araştırmacılar için kritik noktalar vurgulanarak bu sürece ilişkin öneriler sunulmuştur.

1. Giriş

Fen Bilimleri ve Matematik, çağdaş bilimin temelini oluşturan ve diğer pek çok bilim alanına ilham veren disiplinleri kapsar. Bu alanlarda yapılan araştırmalar, yeni teknolojilerin geliştirilmesinden evrenin temel yasalarını anlama çabalarına kadar geniş bir yelpazede topluma katkı sunar. Dolayısıyla Fen Bilimleri ve Matematik alanında akademik yeterliliğin ölçülmesi ve bu alanda doçent unvanına yükselme süreçlerinin belirlenmesi, bilimsel ilerlemenin sürekliliği için kritik önem taşır.

Türkiye’de doçentlik süreçleri, Üniversitelerarası Kurul (UAK) tarafından periyodik olarak güncellenen ve her anabilim dalının kendine özgü ihtiyaç ve özelliklerini dikkate alan ölçütler doğrultusunda yürütülür. Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı için 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları da bu sistemin bir parçası olarak yayınlanmıştır. Söz konusu şartlar, lisansüstü tez kaynaklı yayınları, uluslararası indekslerde yer alan makaleleri, ulusal dergilerdeki araştırmaları ve diğer akademik faaliyetleri dikkatle puanlayan kapsamlı bir çerçeve ortaya koyar (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr).

Makalenin ana hedefi, bu kriterleri derinlemesine inceleyerek Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı’nda doçentlik başvurusu yapmayı planlayan araştırmacılara rehberlik etmektir. Metin boyunca öncelikle, başvuruda bulunacak adayların elde etmesi gereken asgari puan ve bu puanın doktora sonrasında üretilmiş çalışmalardan sağlanmasına ilişkin temel ilkeler açıklanacaktır. Ardından, uluslararası ve ulusal makale kategorilerindeki puanlama sistemi, “başlıca yazar” kavramı, lisansüstü tezlerden üretilen yayınların değerlendirme usulleri, kitap ve kitap bölümleriyle ilgili düzenlemeler, atıfların puanlanması, lisansüstü tez danışmanlığı, proje yürütücülüğü, bilimsel toplantılar, eğitim-öğretim faaliyetleri, patent/faydalı model çalışmaları ve ödüllere kadar uzanan geniş bir yelpazede tüm detaylar ele alınacaktır.

Böylesine geniş kapsamlı bir sistem, sadece adayın akademik üretkenliğini değil, aynı zamanda yaygın etki düzeyini, uluslararası görünürlüğünü ve bilimsel iş birliği kabiliyetini de yansıtır. Özellikle “başlıca yazar” kavramı gibi uygulamalar, Fen Bilimleri ve Matematik alanlarındaki ekip çalışmalarının adil biçimde puanlanmasını sağlamayı amaçlamaktadır. Ayrıca, doktora sonrası dönemde Q1, Q2 veya Q3 dergilerde başlıca yazar olarak yayımlanmış çalışmalarla belirli bir puan barajını aşma gerekliliği, adayın uluslararası standartlarda araştırma yapmasını teşvik eder.

Sonraki bölümlerde, tüm bu kriterler hem maddeler halinde hem de analitik bir bakışla açıklanacak; doçentlik başvuru sürecine ilişkin stratejik ipuçları sunulacaktır. Böylece, Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı’nda doktora sonrası akademik gelişim sürecini güçlendirmek isteyen araştırmacıların, 2025 Mart dönemi doçentlik kriterlerini daha iyi anlamaları ve bu doğrultuda planlama yapmaları hedeflenmektedir.

2. Genel Kriterler ve Puanlama Mantığı

2.1. Asgari 100 Puan Koşulu ve Doktora Sonrası 90 Puan Şartı

Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı’nda doçentlik başvurusunda bulunacak adayların, beyan ettikleri eserlerden en az 100 puan elde etmeleri gerekmektedir. Ancak bu puanın en az 90’ının, doktora unvanının alınmasından sonra gerçekleştirilen çalışmalardan gelmesi şart koşulmuştur (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr). Buradaki temel amaç, adayın doktora sonrasında bağımsız ve özgün araştırmalar yaparak bilimsel yeterliliğini kanıtlamasıdır. Aynı zamanda, lisansüstü tezlerden üretilen yayınlar bu 90 puan içinde sayılmamakta; sadece ilgili “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” başlığı altında puanlanmaktadır. Bu yaklaşım, tez sonrası araştırma sürecinin önemini vurgulamaktadır.

2.2. Bilim Alanı ile İlgililik

UAK tarafından hazırlanan kriterlere göre, adayın beyan ettiği eserlerin ve faaliyetlerin başvurulan bilim alanı, yani Fen Bilimleri ve Matematik ile ilgili olması zorunludur. Bu, adayın alana özgü bilgi birikimini gösteren çalışmalar yaptığından emin olunmasını sağlar. Farklı disiplinlerdeki yayınlar, Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı doçentlik başvurusu kapsamında değerlendirmeye alınmaz.

2.3. Tekrara Düşmeme ve Tek Kategoride Puanlama İlkesi

Her çalışma yalnızca bir başlık altında puanlandırılır; dolayısıyla aynı eserin hem “Uluslararası Makale” hem de “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” gibi farklı kategorilerde tekrardan puan alması mümkün değildir. Bu kural, puanlamada adaleti sağlamak ve fazla puanlanmanın önüne geçmek açısından kritik önem taşır (UAK, 2025).

2.4. Yazar Puan Paylaşımı ve “Başlıca Yazar” Kavramı

Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı için özel olarak dikkat çeken bir uygulama, yazarlar arası puan paylaşımıdır. Tek yazarlı makalelerde yazar tam puan alır. İki yazarlı makalelerde “başlıca yazar”, tam puanın %80’ini (0,8), ikinci yazar ise %50’sini (0,5) alır. Üç veya daha fazla yazarlı makalelerde başlıca yazar toplam puanın yarısını alırken, kalan yazarlar diğer yarıyı eşit olarak paylaşır. Başlıca yazarın belirtilmediği makalelerde ise puan yazarlar arasında eşit şekilde bölünür (UAK, 2025).

“Başlıca yazar” tanımı da ayrıca yapılmıştır:

  1. Makale tek yazarlı ise başlıca yazar otomatik olarak bellidir.

  2. Danışmanlığını yaptığı lisansüstü öğrenci(ler) ile birlikte makale yazan öğretim üyesi de başlıca yazar olarak kabul edilir (aynı çalışmada ikinci danışman varsa bu kişi “başlıca yazar” sayılmaz).

Bu yaklaşım, ekip çalışmalarının Fen Bilimleri ve Matematik’te sıklıkla görülen yapısını yansıtmaktadır. Deneysel araştırmalarda, laboratuvar ortamında birden çok araştırmacı birlikte çalışabileceğinden, puan paylaştırmanın adil olması için “başlıca yazar” tanımı özellikle vurgulanır.

3. Uluslararası Makale ve Koşulları

3.1. SCIE veya SSCI Kapsamındaki Dergiler (Q1, Q2, Q3, Q4)

Fen Bilimleri ve Matematik alanında, bilimsel makalelerin büyük çoğunluğu SCIE (Science Citation Index Expanded) veya SSCI (Social Sciences Citation Index) kapsamındaki dergilerde yayımlanır. Bu dergiler, etki faktörlerine (Impact Factor) göre Q1, Q2, Q3 ve Q4 olarak sıralanır.

  • Q1: 30 puan

  • Q2: 20 puan

  • Q3: 15 puan

  • Q4: 10 puan

Adayın hazırladığı lisansüstü tezlerden üretilmemiş olmak kaydıyla, bu makalelerden doktora sonrası süreçte belirli bir puan almak zorunludur. Örneğin Biyoloji, Fizik, Kimya, Moleküler Biyoloji ve Genetik bilim alanlarında, doktora unvanının alınmasından sonra Q1, Q2 veya Q3 dergilerde yayımlanmış makalelerden başlıca yazar olmak şartıyla en az 40 puan toplama zorunluluğu vardır. Matematik ve İstatistik bilim alanlarında bu zorunlu asgari puan 20’dir (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr).

Bu düzenlemeler, adayın yüksek etkili dergilerde (özellikle Q1, Q2 veya Q3) makale yayımlamasını özendirmek içindir. Fen Bilimleri ve Matematik’te uluslararası rekabetin yoğun olduğu Q1 dergilerde makale yayımlayabilmek önemli bir başarı ölçütü olarak görülür.

3.2. AHCI Kapsamındaki Dergiler

AHCI (Arts & Humanities Citation Index) ağırlıklı olarak beşeri bilimlerde tanınsa da bazı fen-matematik dallarında da yararlanılabilecek alanlar olabilir. AHCI kapsamında yayımlanan bir makale 20 puan değerindedir. Yine bu kategoriye de tez dışı yayınlar girebilir.

3.3. ESCI veya Scopus Kapsamındaki Dergiler

Fen ve Matematik alanlarındaki çalışmaların önemli bir kısmı Scopus veya ESCI (Emerging Sources Citation Index) kapsamında da yayımlanabilir. Bu dergilerde yayımlanan makaleler 10 puan değerindedir. Özellikle Scopus, geniş bir tarama alanına sahip olup fen ve matematik dallarının çoğunu içerir.

3.4. Diğer Uluslararası İndeksler

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI ve Scopus dışında kalan uluslararası indekslerde taranan dergilerde yayımlanan makaleler, puan açısından 5 puan değerindedir (UAK, 2025). Bu kategorideki dergilerin etki alanı genelde daha sınırlı olduğundan puan miktarı da daha düşük tutulmuştur.

3.5. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet veya Kitap Kritiği

Bu başlık altındaki editöre mektup, araştırma notu, özet, kitap kritiği vb. türdeki çalışmalardan 3 puan verilir. Fen Bilimleri ve Matematik alanında da bu tür kısa yazılar bazen önemli açıklamalar veya metodolojik katkılar içerir; ancak tam makale statüsünde olmadığı için puanı daha sınırlıdır.

3.6. Zorunlu Puan ve Başlıca Yazar Olma Kriteri

Doktora sonrası dönemde adayın, SCIE/SSCI kapsamındaki Q1, Q2 veya Q3 dergilerde yayımlanmış makalelerden en az birinde “başlıca yazar” sıfatıyla belirli bir puan barajını aşması (Biyoloji, Fizik, Kimya, Moleküler Biyoloji ve Genetik alanlarında 40, Matematik ve İstatistik alanlarında 20 puan) kritik bir koşuldur. Bu düzenleme, fen ve matematik alanlarındaki uluslararası yayınların niteliğini garanti altına almayı hedeflemektedir.

4. Ulusal Makale

4.1. TR Dizin Kapsamındaki Dergiler

TR Dizin (TÜBİTAK ULAKBİM) ulusal çapta taranan önemli bir veri tabanıdır. Fen Bilimleri ve Matematik alanında TR Dizin kapsamındaki dergilerde yayımlanan makaleler 10 puan değerindedir. Bu kategorideki makalelerin tez tabanlı olmaması (yani doktora veya yüksek lisans tezinden üretilmemiş olması) gerekir (UAK, 2025).

4.2. Diğer Hakemli Dergiler

TR Dizin dışındaki hakemli dergilerde basılan ulusal makaleler 4 puan değerindedir. Bu fark, TR Dizin’in ulusal akademik yayın standardını temsil etmesiyle ilişkilidir.

4.3. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet veya Kitap Kritiği (Ulusal)

Ulusal hakemli dergilerde yayımlanan editöre mektup, özet veya benzeri kısa çalışmalar 2 puan değerindedir. Dolayısıyla bu tür yayınlar, tam makaleye kıyasla daha düşük puanlandırılır.

4.4. Doktora Sonrası Ulusal Yayın Zorunluluğu

Doktora sonrasındaki dönem için, TR Dizin kapsamındaki dergilerden en az 10 puan alma yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu kural, fen ve matematik alanlarında da ulusal dergilerde kaliteli araştırmaların yayımlanmasını teşvik eder. Yabancı uyruklu adaylar veya yurt dışı doçentlik denkliği başvurusunda bulunanlar bu koşulu farklı şekilde karşılamak durumundadır; TR Dizin dergilerinde yayın yapamamışlarsa, aynı sayıdaki yayını 1. maddenin a, b veya c bentleri (Q1, Q2, Q3, Q4, AHCI, ESCI vb.) kapsamında gerçekleştirmeleri gereklidir (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr).

5. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın

5.1. Kapsam

Bu madde, adayın doktora veya yüksek lisans tezine dayanarak ürettiği yayınları kapsar. Örneğin SCIE/SSCI/AHCI indeksindeki dergilerde yayımlanan tez tabanlı makaleler 20 puan, ESCI veya Scopus kapsamındakiler 10 puan, diğer uluslararası indekslerdeki makaleler 5 puan, TR Dizin kapsamındakiler 8 puan olarak puanlanır (UAK, 2025). Aynı şekilde, BKCI kapsamındaki kitap veya kitap bölümünden de puanlar alınabilir.

5.2. Zorunlu Yayın ve Puan Sınırı

Bu madde kapsamında (a-h bentleri) en az bir yayın yapmak zorunludur. Ancak buradan elde edilebilecek toplam puan 20 ile sınırlıdır. Bu, adayın tez çalışmalarının ötesine geçip doktora sonrası çalışmalar yapmasını teşvik eden kritik bir sınırlamadır. Fen Bilimleri ve Matematik alanında tez tabanlı yayınların katkısı büyük olsa da, doçentlik sürecinde adayın tez dışındaki çalışmalarının da önemsenmesi beklenir.

5.3. Kitap ve Kitap Bölümü Koşulları

BKCI kapsamındaki kitaplar veya kitap bölümleri üzerinden de puan alınabilir. Diğer ulusal veya uluslararası kitaplarda bölüm yazmak da adayın tezinden üretilmiş bir çalışma ise 3 veya 5 puan olarak puanlanabilir. Yine de toplamda 20 puanın üzerine çıkılamaz.

5.4. Bilimsel Toplantılar

Bu madde, tez kaynaklı çalışmaların uluslararası bilimsel toplantılarda sunulması durumunu da kapsar. CPCI’da (Conference Proceedings Citation Index) yayımlanan tam metin veya özet bildiriler 3 puan, diğer uluslararası veya ulusal bilimsel toplantılarda basılı/elektronik olarak yayımlanan bildiriler 2 puan değerindedir. Fen Bilimleri ve Matematik dalında düzenlenen birçok uluslararası kongre, tez araştırmalarını tanıtmak için ideal bir platform sağlar.

6. Kitap

6.1. BKCI Kapsamındaki Kitap

Adayın lisansüstü tezlerinden üretilmemiş olmak koşuluyla, BKCI (Book Citation Index) kapsamındaki bir kitap yazması durumunda 20 puan elde edilebilir. Fen Bilimleri ve Matematik alanında kapsamlı monografiler, literatüre önemli katkılar sağlayabilir.

6.2. BKCI Kapsamındaki Kitapta Bölüm

BKCI kapsamındaki kitaptaki her bir bölüm, 10 puan değerindedir. Örneğin matematikte uluslararası düzeyde yayımlanan bir derleme kitapta önemli bir bölüm yazmak, alanında otorite kabul edilmenin işaretlerinden biridir.

6.3. Diğer Uluslararası/Ulusal Kitap ve Kitap Bölümleri

BKCI dışındaki uluslararası veya ulusal kitaplar 5 puan, bu kitaplarda yazılan bölümler 3 puan olarak puanlanır. Ancak bu maddenin c ve d bentlerinden toplamda en fazla 5 puan alınabilir. Dolayısıyla birçok bölüm yazmış olmak tek başına adayın puanını sınırsız şekilde artırmaz.

6.4. Puan Sınırı ve Diğer Şartlar

Bu madde kapsamında alınabilecek puanların toplamı 20’yi aşamaz. Ayrıca aynı kitaptaki birden fazla bölüm, puanlama açısından tek bölüm olarak değerlendirilir. Bu uygulama, adayın farklı türdeki akademik faaliyetlere yönelmesini teşvik eder.

7. Atıf

7.1. Uluslararası İndekslerde Yapılan Atıflar

Fen Bilimleri ve Matematik’te adayın eserlerine yapılan atıflar, bilimsel etkinin önemli göstergelerinden biridir. SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus kapsamındaki dergilerdeki atıflar 3 puan değerindedir (UAK, 2025). Örneğin matematik veya biyoloji alanında yayımlanmış bir makaleye uluslararası düzeyde atıf almak, eserin evrensel geçerliliğini güçlendirir.

7.2. BKCI Kapsamındaki Kitapta Yapılan Atıflar

BKCI kapsamındaki kitaplardaki atıflar 2 puan olarak değerlendirilir. Bu, alanında yetkin uluslararası yayınevlerinde basılan kitaplarda eserlerden söz edilmesini ölçmeye yöneliktir.

7.3. TR Dizin Kapsamındaki Dergilerde Yapılan Atıflar

Ulusal boyutta da atıf alan aday, her bir atıf için 2 puan alır. Fen Bilimleri ve Matematik alanlarında Türkiye’deki akademik yayınların nitelikli atıfları da bu şekilde önemsenmiş olur.

7.4. Diğer Uluslararası/Ulusal Kitap veya Dergiler

Daha düşük prestijli indekslerde ya da farklı yayınevlerinde yapılan atıflar 1 puan değerindedir. Burada amaç, farklı kaynaklardan gelen atıfların da belirli oranda tanınmasını sağlamaktır.

7.5. Doktora Sonrası Zorunluluk ve Puan Sınırı

Atıf kategorisinden alınacak en az puan 5’tir. Üst sınır ise 10’dur. Fen Bilimleri ve Matematik’te doktoradan sonra üretilen makalelerin atıf alması, adayın uluslararası ya da ulusal düzeyde tanınırlığını yansıtır. Adayın kendi eserine yaptığı atıflar veya aynı yayında bir esere birden fazla kez yapılan atıflar tek atıf sayılır ve puanlanmaz.

8. Lisansüstü Tez Danışmanlığı

8.1. Puan Değerleri

Doktora tez danışmanlığını tamamlayan aday 5 puan, yüksek lisans tez danışmanlığını tamamlayan aday 3 puan elde eder (UAK, 2025). Fen Bilimleri ve Matematik alanlarında doktora tezleri genellikle uzun süren ve önemli deneysel veya kuramsal çalışmalar içerdiğinden, bu danışmanlık deneyiminin puanlandırılması adayın yetiştirici rolünü de vurgular.

8.2. Maksimum Puan ve Eş Danışmanlık

Bu kategoriden alınabilecek toplam puan 10’u aşamaz. Eğer aday ikinci danışman (eş danışman) konumundaysa, asıl danışmanın puanlarının yarısını alır. Bu uygulama, danışmanlar arasında görev dağılımının netleştirilmesi ve tek bir tez üzerinden çok yüksek puanlar elde edilmesinin önlenmesi amacını taşır.

9. Bilimsel Araştırma Projesi

9.1. AB Çerçeve Programları/TÜBİTAK Projeleri

Fen Bilimleri ve Matematik alanında, özellikle TÜBİTAK destekli projeler veya AB Çerçeve Programları büyük önem taşır. Koordinatör/yürütücü olmak 15 puan, araştırmacı olmak 10 puan, danışman olmak 5 puan kazandırır (UAK, 2025). Bu projeler, çoğunlukla laboratuvar çalışmaları, kuramsal analizler veya ileri düzey teknolojik uygulamalar içerir.

9.2. Uluslararası Destekli Projeler

Derleme ve rapor hazırlama çalışmalarını hariç tutmak kaydıyla, başarıyla tamamlanmış uluslararası destekli bilimsel projelerde yürütücü, araştırmacı ya da danışman olmak 10 puan değerindedir. Fen Bilimleri ve Matematik’te uluslararası iş birliği yapmak, adayın küresel ölçekteki etkileşimini artırdığından önemlidir.

9.3. Kamu/Özel Kuruluş Projeleri

Üniversite dışındaki kamu veya özel kuruluşlarla yürütülen Ar-Ge veya Ür-Ge projelerinde görev almak 5 puan kazandırır. Bu çalışmalar, fen ve matematik ilkelerinin endüstriyel veya toplumsal uygulamalara dönüştürülmesinde kritik rol oynar.

9.4. Üniversitedeki BAP Projeleri

Üniversitelerin BAP (Bilimsel Araştırma Projeleri) birimleri tarafından desteklenen ve tez/uzmanlık projeleri hariç tutulan araştırmalarda yürütücü olmak 3 puan değerindedir. Fen Bilimleri ve Matematik alanında BAP projeleri, disiplin içinde yeni araştırma gruplarının oluşmasına katkı sağlayabilir.

9.5. Puan Sınırı

Bu kategoriden alınabilecek maksimum puan 30’dur. Fen Bilimleri ve Matematik alanlarında projelerin yoğun olması nedeniyle bu üst sınır, tek bir kategoriden aşırı puan toplama olasılığını sınırlandırır.

10. Bilimsel Toplantılar

10.1. Uluslararası Bilimsel Toplantılar (CPCI)

CPCI (Conference Proceedings Citation Index) kapsamına giren uluslararası bilimsel toplantılarda sunulan tam metin veya özet bildiriler 5 puan değerindedir. Fen Bilimleri ve Matematik’te bu tür toplantılar, disiplinin en güncel gelişmelerinin paylaşıldığı platformlar olarak dikkate değerdir.

10.2. Diğer Uluslararası/Ulusal Bilimsel Toplantılar

Başka uluslararası veya ulusal bilimsel toplantılarda (tanımlanan koşulları sağlayan) sunulan tam metin veya özetler 3 puan kazandırır. Burada esas alınan şart, toplantının düzenleme kurulunda bir akademik kurum veya branş derneğinden temsilcinin resmî olarak görevlendirilmiş olmasıdır (UAK, 2025).

10.3. Zorunlu Puan ve Üst Sınır

Doktora sonrası dönemde bu kategoriden en az 5 puan almak zorunludur. Aynı kongrede sunulan birden fazla çalışma varsa sadece biri puan alabilir. Toplamda en fazla 10 puan elde edilebilir. Bu uygulama, adayın farklı konferanslara katılımını ve çalışmalarını çeşitlendirmesini teşvik eder.

11. Eğitim-Öğretim Faaliyetleri

11.1. Ders Verme

Doktora sonrası eğitim-öğretim faaliyetleri, Fen Bilimleri ve Matematik alanında da büyük önem taşır. Adayın dönemlik programlarda dört farklı yarıyılda veya yıllık programlarda iki farklı yılda ön lisans/lisans/lisansüstü düzeyde ders vermiş olması 2 puan kazandırır. Bu maddeden en az 2 puan alması zorunludur ve üst sınır 6’dır (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr).

11.2. Kadrolu Öğretim Elemanı Olarak Görev Yapmak

Doktora unvanının alınmasından sonra en az 2 yıl yükseköğretim kurumlarında kadrolu öğretim elemanı olarak görev yapanlar, bu kategoriden doğrudan 2 puan alır. Fen Bilimleri ve Matematik’te araştırma laboratuvarları ve deneysel çalışmalar sıkça olduğu için, öğretim faaliyeti de adayın aynı zamanda deneysel altyapıyı öğrencilere aktarması bakımından önemlidir.

12. Patent/Faydalı Model

12.1. Uluslararası Patent

Tescil edilmiş uluslararası patent, Fen Bilimleri ve Matematik alanında yenilikçi buluşların korunmasını gösterir ve 20 puan değerindedir. Buluş basamağı, yenilik ve sanayiye uygulanabilirlik ölçütlerini karşılayan patentler bu kapsamda kabul edilir (UAK, 2025).

12.2. Ulusal Patent

Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescil edilmiş ulusal patent 10 puan kazandırır. Fen ve Matematik temelli buluşlar, çok çeşitli sektörlere uygulanabilirlik gösterebilir.

12.3. Faydalı Model

Tescil edilmiş faydalı model, 5 puan değerindedir. Patent kadar kapsamlı inceleme sürecinden geçmeyen ancak pratik bir yenilik sunan buluşlar bu şekilde değerlendirilir.

12.4. Kişisel Patent Başvurusu

Kişisel patent başvurusu yapmak 2 puan sağlar. Tescil gerçekleşmeden de bu başvuru belirli oranda adayın yenilikçi düşünce yeteneğini yansıtır. Ancak tescil edilmesi durumunda puan değeri daha yüksek olur.

12.5. Puan Paylaşımı

Bir patent ya da faydalı model birden fazla kişi adına tescil edilmişse puan, kişiler arasında eşit bölünür. Fen Bilimleri ve Matematik alanındaki buluşlar genellikle çoklu araştırma ekibiyle geliştirildiğinden bu kural, adil puan paylaşımı için gereklidir.

13. Ödül

13.1. YÖK ve TÜBİTAK Ödülleri

YÖK Yılın Doktora Tezi Ödülü, YÖK Üstün Başarı Ödülü, TÜBİTAK Bilim Ödülü, TÜBİTAK Teşvik Ödülü (UBYT hariç), TÜBA GEBİP ve TÜBA TESEP gibi prestijli ödüllerden herhangi birini alan aday, 25 puan elde eder (UAK, 2025). Fen Bilimleri ve Matematik’te bu tür ödüller, adayın üst düzey bilimsel yetkinlik sergilediğini gösterir.

13.2. Puan Sınırı

Bu kategoriden alınabilecek puanın üst limiti 25’tir. Yani aday birden fazla ödül almış olsa dahi, bu kategorideki puan toplamı 25’i aşamaz. Böylelikle ödüllerin tek başına doçentlik puanlamasında baskın hale gelmesi engellenir.

14. Editörlük

14.1. Uluslararası Dergi Editörlüğü

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus kapsamındaki dergilerde editörlük yapmak 2 puan kazandırır. Fen Bilimleri ve Matematik’te bir derginin editörü olmak, adayın alanın yayın süreçlerini yönetme becerisini gösterir.

14.2. BKCI veya Scopus Kapsamındaki Kitapta Editörlük

BKCI veya Scopus tarafından taranan kitaplarda editörlük yapmak 1 puan değerindedir. Örneğin çok yazarlı bir akademik eserin fen/matematik konularında editörlüğünü yürütmek bu puanlamaya girer.

14.3. TR Dizin Kapsamındaki Dergi Editörlüğü

TR Dizin’de taranan ulusal dergilerde editörlük yapmak da 1 puan değerindedir. Fen Bilimleri ve Matematik alanında ulusal yayın kalitesini yükseltmek, editörlük görevlerinin temel amaçlarındandır.

14.4. Puan Sınırı

Editörlük faaliyetlerinden alınabilecek toplam puan, 4’ü aşamaz. Aday birden fazla dergide görev alsa bile bu üst sınır sabittir. Bu kural, editörlüğün önemli ancak tek başına belirleyici olmayan bir faaliyet olarak konumlanmasını sağlar.

15. Diğer Kriterler

15.1. Web of Science H-indeksi

Adayın Web of Science veritabanına göre en az 5 düzeyinde bir h-indeksine sahip olması, 5 puan olarak değerlendirilir (UAK, 2025). H-indeksi, yazarın hem yayın sayısını hem de bu yayınların atıf alma durumunu bir arada ölçmesi bakımından fen ve matematik camiasında sıkça kullanılan bir metriktir.

15.2. Yurt Dışı Araştırma veya Öğretim Faaliyeti

YÖK’ün kabul ettiği sıralama kuruluşlarından (ARWU, CWTS Leiden, QS, THE, URAP) herhangi birinde ilk 300’de yer alan bir üniversitede, kesintisiz en az altı ay süreyle yurt dışı araştırma veya öğretim faaliyetinde bulunan adaylar 5 puan kazanır. Fen Bilimleri ve Matematik alanlarında yurt dışı araştırma deneyimi, uluslararası iş birliği ve küresel görünürlük açısından önemlidir.

15.3. Üst Sınır

Bu madde kapsamındaki puanlar en fazla 10 olabilir. Yani aday hem h-indeks şartını sağlayıp hem de yurt dışı deneyimine sahip olsa bile toplam 10 puanı aşamaz. Amaç, farklı faaliyetlerin dengeli bir şekilde değer bulmasını sağlamaktır.

16. Değerlendirme ve Sonuç

Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı, özellikle deneysel ve kuramsal çalışmaların hızla geliştiği bir alandır ve bu alanda doçentlik unvanı almak isteyen adayların çok boyutlu bir akademik yetkinliğe sahip olmaları beklenir. 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları da bu çok boyutlu yapıyı yansıtacak şekilde tasarlanmış; adayın makale yayınlarından atıflara, tez danışmanlıklarından bilimsel projelere, kitaptan patent faaliyetlerine kadar uzanan geniş bir yelpazede yeterlilik göstermesini talep etmektedir (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr).

Özellikle uluslararası makaleler alanında getirilen “başlıca yazar” kavramı ve Q1, Q2, Q3 dergilerde alınması gereken asgari puanlar, adayın doktora sonrasında uluslararası standartlarda nitelikli araştırmalar yapmasını sağlamayı hedefler. Biyoloji, Kimya, Fizik gibi deneysel ağırlıklı alanlarla Matematik ve İstatistik gibi kuramsal alanlar arasındaki puan farklılıkları, disiplinlerin yapısını ve yayın dinamiklerini göz önünde bulundurur.

Ulusal makaleler ve TR Dizin kapsamındaki dergiler de Türkiye’deki bilim camiasına katkıyı vurgulamaktadır. Lisansüstü tezlerden üretilen yayınların toplam puanının sınırlandırılması ise adayın doktora sonrası bağımsız çalışmalarını teşvik etme amacını yansıtır. Aynı zamanda proje, atıf, editörlük, bilimsel toplantı gibi farklı faaliyetlerin puanlanması, çok yönlü bir akademik portre oluşturmayı sağlar. Patent ve faydalı model gibi yenilikçi çıktılar, fen ve matematik alanlarında sanayi ve teknoloji ile etkileşimin önemini vurgular.

Tüm bu kriterlerin ortak paydası, Türkiye’de bilimsel kalitenin ve uluslararası görünürlüğün artırılmasıdır. Adayların, doktora derecesini aldıktan sonra bu kriterleri dikkatle inceleyerek akademik planlamalarını yapmaları büyük önem taşır. Örneğin, doktora sonrası ilk birkaç yıl içinde Q1, Q2 veya Q3 dergilerde düzenli olarak yayın yapmayı hedeflemek, ulusal makale puanlarını da zamanında tamamlamak, proje çalışmalarına aktif biçimde katılmak ve öğrenci tez danışmanlığı üstlenmek, uzun vadede doçentlik başvurusunu kolaylaştıracak stratejik adımlardır.

Adayın kendi çalışmalarına özeleştirel bir gözle bakarak “hangi kategorilerde puan eksiği var” sorusunu sürekli gündemde tutması yararlı olacaktır. Örneğin, çok sayıda uluslararası makalesi olmasına rağmen TR Dizin yayın eksiği varsa, bu açığı kapatmak üzere ulusal düzeyde kaliteli dergilerde de yayın yapmak gerekir. Ya da adayın atıf puanında bir eksiklik söz konusuysa, bilimsel iş birliği ağını genişletmek, çalışmaları daha görünür kılacak konferanslarda sunum yaparak uluslararası araştırmacılarla iletişimi artırmak önemli stratejiler olabilir. Proje deneyimi zayıf olan bir aday ise AB Çerçeve Programları veya TÜBİTAK projelerinde yer alarak hem maddi hem de bilimsel destek sağlayacak bir alt yapıya kavuşabilir.

Sonuç olarak, Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları, doktoradan sonra bilimsel üretkenliğin sürdürülmesini, yayınların uluslararası kalitede olmasını ve farklı faaliyet alanlarında çeşitlilik oluşturulmasını şart koşar. Bu kriterlerin temelini oluşturan anlayış, bilimin evrensel bir çaba olması ve fen-matematik alanlarında rekabetin küresel düzeyde gerçekleştiği gerçeğidir. Türkiye’de akademik yükseltme mekanizması, bu küresel rekabette nitelikli araştırmacıların yetişmesini ve bilimsel çalışmaların uluslararası standartlarla uyumlu olmasını hedeflemektedir. Adaylar, burada anlatılan hususlara dikkat ederek akademik kariyer planlamalarını yaptıklarında, doçentlik başvurusu sürecini daha şeffaf ve başarılı bir şekilde yönetebilir.

Kaynakça

  • UAK (2025). Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı 2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvuru Şartları. https://www.uak.gov.tr

Anahtar Kelimeler (Virgülle Ayırılmış)

Fen Bilimleri, Matematik, Doçentlik, Başlıca Yazar, Uluslararası Makale, Ulusal Makale, TR Dizin, Lisansüstü Tez, Puanlama Sistemi, Proje Yürütücülüğü, Atıf, Patent, Editörlük, Eğitim Öğretim Faaliyetleri, H-indeksi

by wporganizasyon Uncategorized

EĞİTİM BİLİMLERİ TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: KAPSAMLI BİR İNCELEME

Özet (Abstract)
Bu makalede, Eğitim Bilimleri Temel Alanı için 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları ayrıntılı biçimde ele alınmaktadır. Yükseköğretim sisteminin en önemli akademik unvanlarından biri olan doçentlik, bilimsel araştırmaların sürekliliğini ve kalitesini sağlama açısından büyük önem taşımaktadır. Bu bağlamda, Üniversitelerarası Kurul (UAK) tarafından belirlenen güncel koşullar, adayların akademik yeterliliklerini ölçmeyi amaçlamaktadır. Makalenin odağında, Eğitim Bilimleri Temel Alanı özelinde gereken asgari puanlar, yayın türleri, lisansüstü tezlerden üretilen yayınlara ilişkin sınırlamalar, atıflar ve diğer akademik faaliyetler yer almaktadır. Metin boyunca, “Uluslararası Makale”, “Ulusal Makale”, “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın”, “Kitap”, “Atıf” gibi ana başlıklar üzerinden ilgili düzenlemeler detaylı biçimde açıklanacak; ayrıca proje yürütücülüğü, bilimsel toplantılar, patent, danışmanlık, ödüller ve editörlük gibi diğer önemli hususlar da değerlendirilecektir. Bu çalışma, Eğitim Bilimleri Temel Alanı’nda doçentlik unvanına başvuracak adaylar açısından rehber niteliği taşımakta olup, Üniversitelerarası Kurul’un ilgili yönetmelik ve yönergeleri çerçevesinde oluşturulmuştur.

Giriş
Eğitim Bilimleri, çağdaş toplumların gelişiminde kritik rol oynayan bir bilim dalıdır. Öğretim yöntemlerinin geliştirilmesi, programların iyileştirilmesi, eğitim teknolojilerinin etkin kullanımı ve öğrenci başarısının artırılması gibi konular, eğitim bilimcilerin temel araştırma alanları arasında yer alır. Bu alanın Türkiye’deki akademik yükseltme süreci de diğer bilim alanlarında olduğu gibi titizlikle tasarlanmış kriterlere dayanmaktadır. Yükseköğretim kurumlarında istihdam edilen öğretim elemanları için en yüksek akademik unvanlar “Profesör”, “Doçent” ve “Doktor Öğretim Üyesi” şeklinde sıralanır. Bu unvanlar, her bir kademede belirli bilimsel yeterliklerin yerine getirilmesini gerektirir.

Doçentlik, bu kademeler içerisinde özellikle araştırma ve akademik yayın üretimi bakımından önemli bir eşiktir. Adayların doktora derecesinden sonra bağımsız araştırma yapabilme, uluslararası alanda tanınır yayınlar üretebilme ve bilimsel bilgiyi derinleştirme potansiyeline sahip olduklarını göstermeleri beklenir. Bu beklenti, Eğitim Bilimleri Temel Alanı gibi uygulama ve kuramın iç içe geçtiği bir alan için son derece kritiktir.

Üniversitelerarası Kurul (UAK), doçentlik sürecine ilişkin ölçütleri periyodik olarak güncelleyerek farklı alanların gereksinimlerini dikkate alır. Eğitim Bilimleri Temel Alanı özelinde 2025 Mart dönemi için yayımlanmış başvuru şartları, hem ulusal hem de uluslararası akademik performansı dikkate alan kapsamlı bir çerçeve sunmaktadır. Bu şartlar çerçevesinde adaylardan, belirlenmiş puan barajını aşmaları; uluslararası ve ulusal nitelikte makaleler, kitap bölümleri ve bilimsel toplantı bildiri gibi yayınlar yapmaları; lisansüstü tez danışmanlığı, bilimsel araştırma projeleri, atıflar ve editörlük gibi akademik faaliyetlerde bulunmaları beklenmektedir (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr).

Bu makalede, söz konusu şartlar ayrıntılı biçimde incelenecek ve adaylar için kapsamlı bir rehber oluşturulacaktır. Metin boyunca, doçentlik kriterlerinin temel ilkeleri vurgulanacak; puanlama sistemi, asgari puan eşiği, yayın türlerinin taşıması gereken özellikler ve lisansüstü tezlere dayanan yayınların sınırlamaları gibi konular üzerinde durulacaktır. Ayrıca, Eğitim Bilimleri Temel Alanı’na has uygulamalar bağlamında “TR Dizin” koşulları ve uluslararası indekslerde yer alan yayınların öneminden de söz edilecektir.

Bu kapsamlı incelemenin amacı, 2025 Mart dönemi doçentlik başvurusu yapmayı planlayan Eğitim Bilimleri akademisyen adaylarına yol göstermek ve süreç hakkında derinlemesine bilgi sunmaktır. Aynı zamanda, bu kuralların altında yatan mantığı anlamak ve akademik yükselme sürecinin tutarlılık, şeffaflık ve kalite güvencesi ilkeleriyle uyumunu kavramak açısından da bu makale önemli bir referans niteliğindedir.

1. Genel Çerçeve: Puanlama ve Asgari Koşullar

1.1. Asgari Puan Barajı
Eğitim Bilimleri Temel Alanı’nda doçentliğe başvurmak isteyen adaylardan, eserleri ve akademik faaliyetleri üzerinden en az 100 puan toplamaları beklenmektedir. Bu 100 puan, tablo halinde sunulan yaygın faaliyetlerden (uluslararası makale, ulusal makale, proje, atıf vb.) alınacak puanların toplamını ifade eder (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr). Ancak bu toplam puan içerisinde özellikle dikkat çekici bir koşul bulunmaktadır: Adayın en az 90 puanı, doktora unvanının alınmasından sonra gerçekleştirilmiş çalışmalarından elde etmiş olması gerekmektedir. Böylelikle, adayların doktora eğitimlerini tamamladıktan sonra bilimsel çalışmalarını sürdürdüklerini ve akademik anlamda gelişmeye devam ettiklerini kanıtlamaları amaçlanır.

Bunun yanı sıra, “3. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” başlığından elde edilen puanlar bu 90 puan hesabına dahil edilmemektedir. Adaylar, yüksek lisans veya doktora tezlerinden ürettikleri yayınlardan puan kazanabilirler ancak bu puanlar, doktora sonrası üretilen yayınlar kapsamında değerlendirilemez. Böylece, adayların doktora sonrası dönemde bağımsız ve özgün araştırmalar yapma motivasyonları artırılmış olmaktadır.

1.2. Çalışmaların İlgili Bilim Alanı ile Örtüşmesi
Eğitim Bilimleri Temel Alanı için beyan edilen her türlü yayın ve etkinlik, başvuruda bulunulan bilim alanı ile ilgili olmalıdır. Bu husus, doçentlik sürecinde kaliteyi ve alan uzmanlığını güvence altına almak için belirlenmiştir. Adaylar, eğitim bilimiyle ilişkili olmayan, farklı disiplinlerdeki çalışmalarla doçentlik puanı elde edemeyecektir. Bu, ilgili alandaki bilimsel derinleşmeyi teşvik eden kritik bir ilkedir (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr).

1.3. Tekrar Puanlanmama İlkesi
Her çalışma sadece bir kez ve tek bir kategoride puanlanır. Eğer bir yayın, aynı anda hem “Uluslararası Makale” hem de “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” kategorisine girebilecekse, bu yayının tek bir kategoride değerlendirilmesi zorunludur. Adayın puanlama stratejisini bu ilkeyi gözeterek planlaması, puan kayıplarını önlemek açısından önemlidir.

1.4. Yazarlık Paylaşımı
Tek yazarlı yayınlarda, yazar tam puanı almaktadır. Ancak çok yazarlı yayınlarda puan, yazarlar arasında eşit biçimde bölünür. Eğitim Bilimleri Temel Alanı’nda, özellikle çok yönlü ve ekip çalışmasıyla yürütülen projeler sonucunda ortaya çıkan yayınlar sıklıkla görülmektedir. Bu nedenle, her yazarın bu puanlamadan adil biçimde faydalanabilmesi için böylesi bir dağıtım sistemi benimsenmiştir (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr).

2. Uluslararası Makale

2.1. SCIE veya SSCI Kapsamındaki Dergilerde Yayımlanmış Makaleler (Q1, Q2, Q3, Q4)
Uluslararası makale kategorisi, adayların küresel ölçekte tanınan ve indekslenen dergilerde yayın yapabilmesini teşvik etmektedir. SCIE (Science Citation Index Expanded) veya SSCI (Social Sciences Citation Index) kapsamındaki dergilerde yayımlanan makaleler, etki değerine (impact factor) göre Q1, Q2, Q3 ve Q4 şeklinde sınıflandırılır (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr). Q1 sınıfında yer alan dergiler en yüksek etkiye sahip kabul edilir ve bu tür dergilerdeki yayınlardan 30 puan alınır. Q2 için 20, Q3 için 15 ve Q4 için 10 puan verilmesi öngörülmüştür.

Bu puanlama sistemi, adayların yüksek etkili dergilerde makale yayınlamasını güçlü şekilde destekler. Ancak Eğitim Bilimleri Temel Alanı’nda da deneysel ve kuramsal çalışmaların uluslararası literatüre katkısı önemsendiğinden, SCIE veya SSCI gibi saygın indekslerde yer alan dergilerde yayımlanmak adayların bilimsel yeterliklerinin göstergesi olarak kabul edilmektedir.

2.2. AHCI Kapsamındaki Dergilerde Yayımlanmış Makaleler
AHCI (Arts and Humanities Citation Index), sosyal bilimler ve beşeri bilimler alanında önemli bir yer tutar. Eğitim Bilimleri, disiplinlerarası yapısı nedeniyle AHCI kapsamındaki dergilerde yayımlanan çalışmaları da içerebilir. AHCI kapsamındaki bir dergide makale yayımlayan aday 20 puan kazanır (UAK, 2025).

2.3. ESCI veya Scopus Kapsamındaki Dergilerde Yayımlanmış Makaleler
ESCI (Emerging Sources Citation Index) ve Scopus gibi prestijli indekslerde taranan dergiler de uluslararası geçerliliği olan yayınlar olarak kabul edilir. Buradaki makalelerin puan değeri 10’dur. Eğitim Bilimleri’nde, özellikle yeni gelişen araştırma alanlarında ESCI kapsamındaki dergilerde yayınlanmak, akademik toplulukta daha hızlı etki sağlayabilmektedir.

2.4. Diğer Uluslararası İndekslerde Taranan Dergilerde Yayımlanmış Makaleler
SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus dışında yer alan uluslararası indekslerce taranan dergilerde yayımlanan makaleler 5 puan değerindedir. Bu puan, indeks prestijinin görece daha düşük olması nedeniyle SCIE veya SSCI kapsamındaki makalelerden daha azdır (UAK, 2025).

2.5. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet veya Kitap Kritiği
Uluslararası nitelikli dergilerde yayımlanan editöre mektup, araştırma notu, makale özeti ya da kitap eleştirisi (book review) gibi çalışmalar 3 puan almaktadır. Bu tür yazılar, tam makale kategorisine girmediği için nispeten düşük puanlanmaktadır.

2.6. Doktora Sonrası Q1, Q2, Q3 Şartı
2025 Mart dönemi doçentlik başvuru koşullarında, doktoradan sonra Q1, Q2 veya Q3 dergilerde yayımlanmış makalelerden en az 30 puan elde etme zorunluluğu getirilmektedir. Bu uygulamayla, adayların doktoradan sonra yüksek etkiye sahip dergilerde yayın yapmaları teşvik edilir (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr).

3. Ulusal Makale

3.1. TR Dizin Kapsamındaki Dergilerde Yayımlanmış Makaleler
Ulusal nitelikli önemli indekslerden biri olan TR Dizin, Türkiye’de yayımlanan akademik dergileri taramaktadır. TR Dizin kapsamındaki bir dergide yayımlanan makale, aday için 10 puan değerindedir. Eğitim Bilimleri Temel Alanı’nda, yerel araştırma ve uygulamaların kalitesi, bu tür ulusal yayınlarla da desteklenmektedir.

3.2. Diğer Hakemli Dergilerde Yayımlanmış Makaleler
TR Dizin dışında, hakemli olması kaydıyla diğer ulusal dergilerde yayımlanan makaleler 4 puan değerindedir. Bu puan farkı, TR Dizin’in ulusal akademik standartlara uygunluğunun daha yüksek bir referans kabul edilmesinden kaynaklanır (UAK, 2025).

3.3. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet veya Kitap Kritiği (Ulusal Düzeyde)
Hakemli ulusal dergilerde yayımlanan editöre mektup, araştırma notu, özet veya kitap kritiği niteliğindeki çalışmalar 2 puan kazandırır.

3.4. Doktora Sonrası Ulusal Yayın Zorunluluğu
Bu madde uyarınca, doktoradan sonra, biri TR Dizin kapsamındaki dergiden olmak üzere en az iki yayının yapılması zorunludur. Yani adaylar, doktoralarını tamamladıktan sonra, en az bir TR Dizin dergisinde makale yayımlamalı ve bir diğer hakemli ulusal dergide de makale çıkarmalıdır (UAK, 2025). Bu düzenleme, ulusal bilimsel literatüre katkıyı özendirmeyi hedefler.

3.5. Yabancı Uyruklu Adaylar ve Yurt Dışı Denkliği
Eğitim Bilimleri Temel Alanı için doçentlik denkliği başvurusunda bulunan yabancı uyruklu adaylar veya yurt dışı doçentlik denkliği talep eden adaylar, TR Dizin kapsamındaki dergilerde yayın yapma koşulunu sağlayamayabilirler. Böyle bir durumda, aynı sayıda yayını 1. maddenin a, b veya c bentleri (yani Q1, Q2, Q3, Q4 veya AHCI, ESCI, Scopus vb.) kapsamında yapmış olmaları istenir. Bu kural, ulusal koşulları yerine getirebilen adaylar ile yurt dışı adayları arasındaki dengeyi gözetmeyi amaçlar (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr).

4. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın

4.1. Kapsam ve Puan Değerleri
Adayın yüksek lisans veya doktora tezleriyle ilgili olmak kaydıyla üretilen yayınlar, bu başlık altında değerlendirilir. SCIE, SSCI veya AHCI kapsamındaki dergilerde yayımlanan tez tabanlı makaleler 20 puan, ESCI veya Scopus kapsamındakiler 10 puan, diğer uluslararası indekslerde taranan makaleler 5 puan, TR Dizin kapsamındakiler 8 puan olarak puanlanır. Ayrıca, BKCI kapsamındaki kitaptan üretilen yayınlar, diğer uluslararası veya ulusal kitaplarda yer alan bölümler de yine belirli puanlar karşılığında bu başlık altında değerlendirilir (UAK, 2025).

4.2. Zorunluluk ve Maksimum Puan Sınırı
Bu maddenin a-h bentleri çerçevesinde en az bir yayının olması zorunludur. Ancak aynı zamanda, “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” başlığından alınabilecek toplam puan 20 ile sınırlıdır. Böylece, adayların tez çalışmalarının ötesinde, doktora sonrası bağımsız çalışmalar da yapmaya teşvik edildikleri görülür.

4.3. Kitap ve Kitap Bölümü Puan Sınırlamaları
Bu başlık altındaki g veya h bentleri (diğer uluslararası/ulusal kitap ya da kitapta bölüm) kapsamında alınabilecek puan, toplamda 5’i geçemez. Aynı şekilde, h bendinde yer alan kitaplar, yalnızca YÖKSİS veri tabanına kayıtlı öğretim üyelerinin editörlüğü var ise geçerli kabul edilir (UAK, 2025).

4.4. Bilimsel Toplantı Bildirileri
Uluslararası bilimsel toplantılarda sunulan tez kaynaklı tam metin veya özet bildiriler ve diğer ulusal ya da uluslararası bilimsel toplantılarda sunulan çalışmalar da bu bölüm altında değerlendirilebilir. CPCI (Conference Proceedings Citation Index) gibi indekslerde yayımlanan bildiriler 3 puan, diğer toplantılarda yer alan çalışmalar ise 2 puan değerindedir. Ancak bu puanlar da yine genel olarak 20 puanlık üst sınırın içindedir.

5. Kitap

5.1. BKCI Kapsamındaki Kitap
BKCI (Book Citation Index), uluslararası düzeyde atıf alabilen kitapları kapsar. Bu kapsamda yayımlanan özgün bilimsel kitaplar 20 puan değerindedir. Eğitim Bilimleri alanında, kuramsal veya uygulamalı konularda kapsamlı kitap yazmak önemli bir akademik performans göstergesidir.

5.2. BKCI Kapsamındaki Kitapta Bölüm
BKCI’de taranan bir kitapta bölüm yazarı olmak 10 puan kazandırır. Bu, eğitim bilimcilerin geniş kapsamlı uluslararası projelerde veya derlemelerde katkı sunması açısından dikkate değer bir kategoridir (UAK, 2025).

5.3. Diğer Uluslararası/Ulusal Kitap ve Kitap Bölümü
BKCI dışında yayımlanan uluslararası veya ulusal kitaplar 5 puan, bu kitaplarda yer alan bölümler ise 3 puan değerindedir. Bu kategoride, ders kitabı dışındaki özgün bilimsel yayınlar esastır. Aynı kitap içindeki birden fazla bölüm için yalnızca bir bölüm puanı alınabilir. Ayrıca kitapta yer alan tüm bölümler, başvurulan doçentlik bilim alanı ile ilgili olmalıdır (UAK, 2025).

5.4. Puan Sınırları ve Diğer Koşullar
Bu madde kapsamında alınabilecek toplam puan 20’yi aşamaz. Diğer uluslararası veya ulusal kitap ya da kitap bölümünden elde edilen toplam puan ise 5 ile sınırlandırılmıştır. Bu, adayların kitap üretimini teşvik ederken aşırı derecede puan toplamalarının önüne geçer.

6. Atıf

6.1. Uluslararası İndekslerde Yapılan Atıflar
Adayın eserlerine, SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus kapsamında taranan yayınlarda yapılan her bir atıf 3 puan değerindedir. Eğitim Bilimleri alanında uluslararası atıflar, adayın çalışmalarının küresel ölçekte kabul gördüğünü göstermesi bakımından önemlidir (UAK, 2025).

6.2. BKCI Kapsamındaki Kitapta Yapılan Atıflar
Aynı şekilde, BKCI kapsamındaki kitaplarda yapılan her bir atıf 2 puan değerindedir. Bu, adayın uluslararası düzeyde kitap ve kitap bölümleriyle tanındığına işaret eder.

6.3. TR Dizin Kapsamındaki Dergilerde Yapılan Atıflar
TR Dizin kapsamındaki dergilerde bir makalede adayın eserine yapılan atıf 2 puan olarak değerlendirilir. Ulusal atıf, adayın Türkiye’deki akademik camiada tanınması açısından önemli bir göstergedir.

6.4. Diğer Uluslararası/Ulusal Kitap veya Dergilerde Yapılan Atıflar
Bu kapsamdaki her atıf, 1 puan kazandırır. Bu atıflar, yerel veya uluslararası düzeyde farklı mecralardan gelebilir; ancak puan değeri, daha prestijli indekslerden düşük tutulmaktadır (UAK, 2025).

6.5. Doktora Sonrası En Az 5 Puan ve 10 Puan Sınırı
Atıflar konusunda, doktora unvanı alındıktan sonra yapılan yayınlara dayalı en az 5 puan zorunluluğu bulunmaktadır. Ayrıca bu maddeden alınabilecek toplam puan en fazla 10’dur. Bu düzenleme, adayın çalışmalarının uluslararası ve ulusal camiada yankı bulması gerektiğini, ancak atıf yoluyla çok yüksek puan kazanmasının da sınırlandırıldığını gösterir.

6.6. Kendi Eserine Yapılan Atıflar
Adayın kendi eserine atıf yapması, doçentlik puanlamasına dahil edilmez. Bilimsel araştırmada öz atıf yapmak kabul edilebilir bir uygulama olsa da doçentlik kriterlerine göre puanlanmaz. Ayrıca, aynı yayında bir esere yapılan birden fazla atıf, tek bir atıf olarak kabul edilmektedir.

7. Lisansüstü Tez Danışmanlığı

7.1. Puan Değerleri
Adayın danışmanlığını yürüttüğü, başarıyla tamamlanmış doktora tezleri 5 puan, yüksek lisans tezleri ise 3 puan değerindedir (UAK, 2025). Eğitim Bilimleri’nde tez danışmanlığı, adayın akademik birikimini yeni araştırmacılara aktarması ve araştırma sürecini yönetme becerisini ortaya koyması açısından büyük önem taşır.

7.2. Maksimum Puan ve İkinci Danışmanlık
Bu maddeden alınabilecek toplam puan 10 ile sınırlıdır. İkinci danışman (eş danışman) olması durumunda, puanın yarısı verilir. Asıl danışman ise tam puana hak kazanır. Bu uygulamayla, danışmanlığın etkin şekilde yürütülmesi ve adayın projeye olan katkısı birlikte değerlendirilir.

8. Bilimsel Araştırma Projesi

8.1. Tamamlanmış AB Çerçeve Programı/TÜBİTAK Projeleri
AB Çerçeve Programları veya TÜBİTAK bilimsel araştırma projeleri (öğrenci projeleri hariç), doçent adayları için önemli bir bilimsel etkinliktir. Projede koordinatör veya yürütücü olmak 15 puan, araştırmacı olmak 10 puan, danışman olmak ise 5 puan değerindedir (UAK, 2025).

8.2. Uluslararası Destekli Bilimsel Araştırma Projesi
Başarıyla tamamlanmış uluslararası destekli bilimsel araştırma projelerinde (derleme ve rapor hazırlama çalışmaları hariç) yürütücü, araştırmacı veya danışman olmak 10 puan kazandırır. Eğitim Bilimleri alanında, özellikle yurt dışı kaynaklı projeler küresel ölçekte iş birliği yapma becerisini ortaya koyar.

8.3. Kamu Kurumu/Özel Kuruluş Projeleri
Üniversiteler dışındaki kamu kurumları veya özel kuruluşlarla yapılan Ar-Ge veya Ür-Ge tabanlı bilimsel araştırma projelerinde görev almak 5 puan değerindedir. Uygulamalı eğitim bilimi projeleri, bu kategoride öne çıkabilir.

8.4. Üniversite BAP Projeleri
Üniversitelerin Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) kapsamındaki, tez ve uzmanlık projeleri hariç, başarıyla tamamlanmış projelerde yürütücü olmak 3 puan kazandırır. Projelerde yer almak, adayın araştırma yönetimi becerisini göstermesi açısından değerlidir.

8.5. Maksimum Puan Sınırı
Bu maddeden en fazla 15 puan alınabilir. Bu sınır, projesi çok sayıda olan adayların tek bir kategoriden aşırı puan toplayarak diğer kategorilerdeki performans eksikliğini kapatmasını engeller.

9. Bilimsel Toplantı

9.1. Uluslararası Bilimsel Toplantıda Sunulan ve CPCI’da Yayımlanan Çalışmalar
Adayın doktora unvanını aldıktan sonra, uluslararası bilimsel toplantıda sunulan ve CPCI (Conference Proceedings Citation Index) kapsamında basılı veya elektronik olarak yayımlanan tam metin veya özet çalışmalar 5 puan değerindedir (UAK, 2025).

9.2. Diğer Uluslararası/Ulusal Bilimsel Toplantıda Sunulan Çalışmalar
Diğer uluslararası veya ulusal bilimsel toplantılarda sunulmuş ve basılı/elektronik olarak yayımlanmış bildiri, 3 puan kazandırır. Ancak toplantının düzenleme komitesinde resmî olarak görevlendirilmiş bir üniversite, enstitü, bilimsel kurum veya branş derneğinden akademisyen temsilcisi bulunması zorunludur. Bu, toplantının bilimsel niteliğini korumak amacıyla konulan bir koşuldur.

9.3. Doktora Sonrası Zorunluluk ve Puan Sınırı
Doktora sonrası yapılmış çalışmalardan en az 5 puan alınması zorunludur. Bu madde kapsamında en fazla 10 puan toplanabilir. Ayrıca, aynı bilimsel toplantıda sunulan en fazla bir çalışma puanlanabilir. Bu düzenleme, adayların farklı toplantılarda sunum yapmasını ve etkinlik çeşitliliğini sağlamayı hedefler.

10. Eğitim-Öğretim Faaliyetleri

10.1. Ön Lisans/Lisans/Lisansüstü Ders Vermek
Doktora eğitimini tamamladıktan sonra, dönemlik programlarda dört farklı yarıyılda ders vermek veya yıllık programlarda iki farklı yılda ders vermiş olmak 2 puan değerindedir. Bu madde kapsamında en az 2 puan almak zorunludur ve en fazla 6 puana kadar çıkılabilir. Eğitim Bilimleri alanında ders verme deneyimi, adayın pedagojik açıdan yetkinliğini de ortaya koyar (UAK, 2025).

10.2. Kadrolu Öğretim Elemanı Olarak Görev Yapmak
Doktora sonrası en az 2 yıl yükseköğretim kurumlarında kadrolu öğretim elemanı olarak görev yapmış adaylar, bu maddeden otomatik olarak 2 puan almış sayılırlar. Bu uygulama, üniversitede süreklilik arz eden bir öğretim görevi yürütmenin önemine işaret eder.

11. Patent/Faydalı Model

11.1. Uluslararası Patent
Tescil edilmiş uluslararası patent, 20 puan değeriyle çok önemli bir yenilik göstergesi sayılır. Patent, buluş basamağı, yenilik ve sanayiye uygulanabilirlik ölçütlerini karşılamalıdır (UAK, 2025).

11.2. Ulusal Patent
Tescil edilmiş ulusal patent, 10 puan kazandırır. Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından onaylanan patentler bu kapsamda değerlendirilir.

11.3. Faydalı Model
Tescil edilmiş faydalı model 5 puan değerinde olup, buluş niteliği taşıyan ancak patent kadar kapsamlı incelemeden geçmemiş teknik yenilikler için verilir.

11.4. Kişisel Patent Başvurusu
Kişisel patent başvurusu, herhangi bir tescil olmaksızın 2 puan olarak puanlanır. Burada amaç, adayın yenilikçi fikir üretme çabasını teşvik etmektir.

11.5. Puanların Paylaşımı
Patent başvurusu veya tescili birden fazla kişi adına yapılmışsa, puan kişi sayısına bölünür. Bu durum, eğitim bilimlerinde teknoloji tabanlı yeniliklere katkıda bulunan çok sayıda ortak araştırmacının bulunabileceğini yansıtır.

12. Ödül

12.1. YÖK Yılın Doktora Tezi, YÖK Üstün Başarı, TÜBİTAK Bilim, TÜBİTAK Teşvik, TÜBA GEBİP ve TÜBA TESEP Ödülleri
YÖK’ün verdiği Yılın Doktora Tezi ve Üstün Başarı Ödülleri ile TÜBİTAK Bilim ve Teşvik Ödülleri (UBYT hariç) ve TÜBA GEBİP, TÜBA TESEP ödülleri 25 puan değerindedir (UAK, 2025). Bu tür ödüller, adayın akademik başarısını ve ülke ölçeğinde tanınmasını ifade eder.

12.2. Puan Sınırı
Bu maddeden en fazla 25 puan alınabilir. Aday, birden fazla ödül alsa dahi üst sınır aşılmaz.

13. Editörlük

13.1. SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus Kapsamındaki Dergide Editörlük
Bu dergilerde editörlük yapmak 2 puan değerindedir. Eğitim Bilimleri alanında, uluslararası nitelikli dergilerin editörlük görevini üstlenmek, adayın alan yazınına yön verme kapasitesini göstermesi bakımından önemli bir referanstır.

13.2. BKCI veya Scopus Kapsamındaki Kitapta Editörlük
BKCI veya Scopus tarafından taranan kitaplarda editörlük yapmak 1 puan olarak puanlanır. Bu da uluslararası kitlesi olan yayınlarda editörlük deneyimini ifade eder.

13.3. TR Dizin Kapsamındaki Dergide Editörlük
TR Dizin’de taranan bir dergide editörlük yapmak da 1 puan değerindedir. Türkiye’deki akademik standartları ve yayın süreçlerini yönetme becerisi, Eğitim Bilimleri alanında önemli bir yetkinliktir.

13.4. Puan Sınırı
Editörlük faaliyetlerinden alınabilecek toplam puan en fazla 4’tür (UAK, 2025).

14. Diğer Kriterler

14.1. Web of Science H-indeksi
Adayın Web of Science veritabanına göre h-indeksinin en az 5 olması 5 puan değerindedir. H-indeksi, adayın yayın sayısı ile bu yayınlara yapılan atıf sayısının bir ölçümüdür. Eğitim Bilimleri alanında, adayın ne kadar atıf aldığı da kalıcı bir bilimsel etki yarattığının göstergesi sayılır.

14.2. Yurt Dışı Araştırma veya Öğretim Faaliyeti
YÖK’ün kabul ettiği sıralama kuruluşlarının (ARWU, CWTS Leiden, QS, THE, URAP) herhangi birinde ilk 300’de yer alan bir üniversitede en az altı ay kesintisiz yurt dışı araştırma veya öğretim faaliyeti yürüten aday 5 puan kazanır. Bu, adayın uluslararası deneyimini, akademik etkileşim ağını ve küresel bakış açısını genişlettiğini gösterir (UAK, 2025).

14.3. Puan Sınırı
Bu madde kapsamından alınabilecek toplam puan 10’u geçemez. Dolayısıyla aday, hem h-indeksini sağlayıp hem de yurt dışı faaliyette bulunduğunda en fazla 10 puana ulaşabilir.

15. Değerlendirme ve Sonuç

Yukarıda ayrıntılı olarak açıklandığı üzere, Eğitim Bilimleri Temel Alanı 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları, adayların doktora sonrasında bilimsel olgunluk düzeyine ulaşmış olmalarını çok yönlü kriterlerle değerlendirmektedir. Bu kriterler, yalnızca makale üretimine odaklanmamakta; lisansüstü tez danışmanlığı, bilimsel araştırma projeleri, atıflar, kitap yazımı veya editörlük gibi akademik etkinlikleri de kapsamaktadır.

Özellikle dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:

  1. Toplam Puan Eşiği (100 Puan) ve Doktora Sonrası 90 Puan Koşulu: Adayların doktora sonrasındaki bağımsız araştırmacı kimliğini ortaya koymak amacıyla alınan tedbirler, yüksek etkili dergilerde yayın yapmayı ve uluslararası arenada görünür olmayı öne çıkarmaktadır.

  2. Zorunlu Yayınlar (Uluslararası ve Ulusal Makaleler): Doktora sonrasında Q1, Q2 veya Q3 dergilerde toplam en az 30 puan alınması ve ulusal düzeyde (TR Dizin dergisinde) en az bir makale yayımlama şartı, adayın hem yerel hem de küresel bilimsel camiada aktif olmasını zorunlu kılar.

  3. Lisansüstü Tez Kaynaklı Yayınların Sınırlandırılması: Tez çalışmalarından üretilen yayınlardan belirli ölçüde puan alınabilmesi, ancak bunun genel toplam içinde sınırlı tutulması, adayın doktora sonrası dönemde de özgün araştırmalar yapması gerektiğini ortaya koyar.

  4. Atıfların Önemi: Doktora sonrası yayınlardan en az 5 puan değerinde atıf alma zorunluluğu, çalışmaların görünürlüğünü ve etki düzeyini yansıtır.

  5. Bilimsel Toplantılar ve Projeler: Adayın farklı toplantılarda sunum yapması, araştırma projelerinde yer alması ve uluslararası iş birliği geliştirmesi desteklenmektedir. Bu sayede, akademik etkinliklerin çeşitliliği sağlanır.

  6. Editörlük ve Diğer Faaliyetler: Adaylar, dergi veya kitap editörlüğü yaparak, ulusal ve uluslararası akademik yayın süreçlerinde daha aktif rol oynayabilir ve bu faaliyetler doçentlik kriterleri kapsamında puanlanır.

  7. Süreklilik ve Çeşitlilik: Adayın aynı kategoriden çok yüksek puan toplayarak diğer kategorileri boş bırakması engellenmiş, böylece geniş çaplı bir akademik yeterlik profilinin oluşturulması hedeflenmiştir.

Tüm bu şartlar, Eğitim Bilimleri Temel Alanı doçentlik başvuru sürecinde akademik doğruluk, nitelikli araştırma, bilimsel çeşitlilik ve uluslararası etkileşimi teşvik etmektedir. Nitekim, adaylar yalnızca ulusal literatürde değil, aynı zamanda uluslararası literatürde de kabul gören araştırmalar yapmak zorundadır. Türkiye’nin gelişen eğitim araştırmaları ekosisteminde, bu standartların sağlanması hem bilimsel hem de toplumsal açıdan önemli katkılara yol açacaktır.

Sonuç olarak, 2025 Mart dönemi Eğitim Bilimleri Temel Alanı doçentlik başvuru şartları, bilimsel üretkenliği ve kalıcı etki yaratmayı merkeze koyan çok boyutlu bir değerlendirme sistemi sunar. Adaylar, doktora sonrası süreçte düzenli yayın yapma, proje geliştirme ve iş birliği imkânlarını artırma yoluyla bu sürece hazırlık yapmalıdır. Ayrıca, akademik etik, araştırma kalitesi ve etik yayın ilkeleri, her türlü puanlama kriterinin üstünde bir değere sahiptir.

Kaynakça

  • UAK (2025). 2025 Mart Dönemi Eğitim Bilimleri Temel Alanı Doçentlik Başvuru Şartları. https://www.uak.gov.tr

Anahtar Kelimeler

Eğitim Bilimleri, Doçentlik, Üniversitelerarası Kurul, Akademik Yükseltme, Uluslararası Makale, Ulusal Makale, Lisansüstü Tez, TR Dizin, Puanlama Sistemi, Bilimsel Araştırma Projesi, Editörlük, Atıf, Patent, Akademik Ödüller, H-indeksi

by wporganizasyon Uncategorized