Ulusal Makale -

MÜHENDİSLİK TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: KAPSAMLI BİR İNCELEME

MÜHENDİSLİK TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI

MÜHENDİSLİK TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: KAPSAMLI BİR İNCELEME

Özet
Bu makalede, Mühendislik Temel Alanı’nda 2025 Mart dönemi doçentlik başvurusu yapmak isteyen adaylar için belirlenmiş olan akademik kriterler ayrıntılı biçimde ele alınmaktadır. Üniversitelerarası Kurul (UAK) tarafından ortaya konan bu kriterler, adayların doktora (veya eşdeğer nitelikteki sanatta yeterlik) eğitiminden sonra yaptıkları akademik çalışmaları, proje faaliyetlerini, lisansüstü tez danışmanlıklarını, atıfları ve çeşitli diğer kategorileri puanlayarak değerlendirmeyi amaçlar. Mühendislik alanının uygulamalı yapısı, bilime ve endüstriye yönelik katkıları göz önünde bulundurularak, “uluslararası makale”, “ulusal makale”, “tez kaynaklı yayınlar”, “kitap”, “atıf”, “tez danışmanlığı”, “bilimsel araştırma projeleri”, “bilimsel toplantılar”, “eğitim-öğretim” faaliyetleri, “patent/faydalı model”, “ödül”, “editörlük” ve “diğer” gibi çok çeşitli başlıklar oluşturulmuştur.

Özellikle “Uluslararası Makale” kategorisindeki SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus kapsamındaki dergiler, mühendislikte yaygın olarak kullanılan ve uluslararası kabul görmüş dizinlerdir. Bu kapsamda doçent adaylarının yüksek etki faktörlü (impact factor) dergilerde makale yayımlamasını teşvik etmek amacıyla Q1, Q2, Q3 ve Q4 gibi alt sınıflandırmalara göre farklı puanlar verilmektedir. “Ulusal Makale” kategorisinde ise TR Dizin kapsamındaki dergiler ya da diğer hakemli dergilerde yayımlanan çalışmalar belli puanlarla değerlendirilir. Ayrıca doktora sonrası süreçte bir Q1/Q2/Q3 makalede “başlıca yazar” olma, aynı şekilde doktora sonrası dönemde TR Dizin’den en az 10 puan toplama gibi koşullar, doçentlik başvurularında önem taşır.

Bu makalede, hem her bir kategoride hangi tür çalışmaların ne kadar puan getirdiği hem de başvuru için gerekli olan asgari eşiğin (toplam 100 puan, bunun en az 90’ının doktora sonrası elde edilmesi) nasıl sağlanabileceği açıklanacaktır. “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” başlığı altında alınabilecek puanın 20 ile sınırlı tutulması ve bunun genel toplamda doktora sonrası üretkenliği vurgulaması da ele alınan diğer konular arasındadır. Patent veya faydalı model tescilleri, TÜBİTAK/AB projelerinde yer almak, lisansüstü tez danışmanlığı yapmak, bilimsel toplantılara bildiri sunmak ve atıf almak gibi çok yönlü akademik faaliyetlere dair puanlama ayrıntıları da bu incelemenin kapsamına girmektedir. Böylece, Mühendislik Temel Alanı’nda 2025 Mart dönemi doçentlik başvurusu planlayan adaylar, hangi faaliyetlere odaklanarak planlı bir kariyer yolu çizebileceklerini görebileceklerdir.

1. Giriş

Mühendislik temel alanı, uygulamalı bilimlerin geniş yelpazesini içeren, endüstri ve toplumun ihtiyaçlarına yönelik çözümler üreten disiplinleri bünyesinde barındırır. Makine, elektrik-elektronik, bilgisayar, kimya, inşaat, endüstri, malzeme, gıda, çevre, biyomedikal, enerji gibi pek çok alt dalı kapsayan mühendislik alanında doçentlik unvanı almak, adayın bağımsız araştırma ve uygulama yetkinliğini uluslararası düzeyde kanıtlaması anlamına gelir.

Türkiye’de doçentlik süreçleri, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu çerçevesinde, Üniversitelerarası Kurul (UAK) tarafından belirlenmiş ölçütlerle yönetilir. Bu ölçütler zaman zaman güncellenerek alanın gereksinimlerine uygun biçimde şekillenir. Mühendislik Temel Alanı için 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları da bu sistemin güncel versiyonudur. Adaydan, doktora tezini tamamladıktan sonra çeşitli kategorilerde puan toplaması; uluslararası ve ulusal makale yayımlaması, patent, lisansüstü tez danışmanlığı, bilimsel proje yürütme, atıf alma, bilimsel toplantılara katılma gibi faaliyetleriyle akademik yetkinliğini ortaya koyması beklenir.

Bu makalenin hedefi, Mühendislik Temel Alanı’na özgü 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartlarını düzenli bir biçimde sunmak; adayların hangi kategorilerde kaç puan elde edebilecekleri, gerekli asgari puanların nasıl toplanacağı ve başvuruda hangi belgelerin aranacağı hakkında rehberlik etmektir. Metin boyunca, hem tabloda belirtilen puan değerlerine hem de adayın karşılaması gereken asgari koşullara değinilecek, özellikle “en az 90 puanın doktora sonrası dönemde elde edilmiş olması” ve “Q1, Q2 veya Q3 dergilerde başlıca yazar olarak en az 40 puan” koşulu gibi kritik noktalara vurgu yapılacaktır.

Sonuç olarak, bu metin, doktora sonrası akademik faaliyet planlaması yapan ve Mühendislik Temel Alanı’nda doçentlik unvanına başvurmak isteyen araştırmacılar için kapsamlı bir rehber olacaktır. Adayların, tabloda yer alan her kategoriye dair çalışmalarını zamanında ve planlı şekilde gerçekleştirmeleri, 2025 Mart dönemi başvuru sürecinde yüksek bir başarı şansına sahip olmalarını sağlayacaktır.

2. Asgari 100 Puan ve Doktora Sonrası 90 Puan Koşulu

Mühendislik Temel Alanı’ndan doçentlik başvurusu yapacak adayların, beyan ettikleri eser ve faaliyetlerinden en az 100 puan toplamaları zorunludur. Ancak bu puanın en az 90’ı, doktora unvanının alındığı tarihten sonra gerçekleştirilen çalışmalardan gelmelidir (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr). Aday, doktora öncesindeki eserlerle de puan kazansa bile, bunlar 10 puanı aşamaz.

Buna ek olarak, “3. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” başlığı kapsamında elde edilen puanlar, doktora sonrasına ait 90 puan hesabına katılmaz. Bu uygulama, adayın tez dışı, bağımsız çalışmalara odaklanmasını teşvik eder. Ayrıca, çalışılan disiplinin gerektirdiği “doktora sonrası araştırmacı” yeterliliğini kanıtlamak açısından anlamlı bir sınır çizgisidir.

Her çalışma, tabloda yer alan kategorilerden yalnızca birinde puanlanır. Aynı eser üzerinden iki kategoride birden puan almak mümkün değildir. Ayrıca, tek yazarlı makalelerde yazar tam puan alırken, iki yazarlı makalelerde “başlıca yazar” 0.8, ikinci yazar 0.5 kat çarpanı kullanır. Üç ve daha fazla yazarlı makalelerde, başlıca yazar puanın yarısını alır, kalan yarı diğer yazarlarca eşit paylaşılır. Başlıca yazarın tanımlanmadığı durumlarda, puan eşit olarak bölünür.

Bu noktada, “başlıca yazar” kavramı önemlidir. Aday, tek yazarlı bir makalede otomatik olarak başlıca yazardır. İki yazarlı makalelerde ilk sırada yer alıyorsa veya doktora öğrencilere danışmanlığını yaptığı makalelerde (öğrencilerle birlikte) birincil yazar olarak listeleniyorsa, “başlıca yazar” kabul edilir. Bu uygulama, adayın makaledeki en büyük bilimsel sorumluluğu üstlendiğini belgelemek amacıyla geliştirilmiştir.

3. Uluslararası Makale

Doktoradan sonra Mühendislik alanında uluslararası atıf dizinlerinde yer alan dergilerde makale yayımlamak, adayın küresel literatürdeki görünürlüğünü ve araştırma kalitesini ortaya koyar. Bu kategori, SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus veya diğer uluslararası indeksler kapsamında taranan dergilerde yayınları içerir.

3.1. SCIE veya SSCI (Q1, Q2, Q3, Q4)

Q1: 30 puan
Q2: 20 puan
Q3: 15 puan
Q4: 10 puan

Mühendislik alanında SCIE (Science Citation Index Expanded) çok yaygındır; bazı disiplinlerde SSCI (Social Sciences Citation Index) üzerinden de yayın yapılabilir. Q1 en yüksek etki faktörlü dergileri kapsar.

3.2. AHCI

AHCI (Arts and Humanities Citation Index) kapsamında mimarî tarih, mühendislik etiği gibi sosyal/bilimsel kesişim noktalarında makaleler olabilir. Bu makaleler 20 puan değerindedir.

3.3. ESCI veya Scopus

Bu indekslerdeki dergilerde yayımlanmış her makale 10 puan getirir. Mühendislikte Scopus çok geniş bir kapsama sahiptir.

3.4. Diğer Uluslararası İndeksler

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus dışındaki uluslararası indeksli dergiler 5 puan değerindedir.

3.5. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet, Kitap Eleştirisi

Uluslararası nitelikli dergilerde yayınlanmış bu tür kısa yazılar 3 puanla sınırlıdır.

3.6. Doktora Sonrası Zorunluluk (≥ 40 Puan) ve Başlıca Yazar Koşulu

Doktora unvanı alındıktan sonra, SCIE/SSCI kapsamındaki Q1, Q2 veya Q3 dergilerde başlıca yazar olarak en az bir makale yayımlanması ve bu maddeden toplam 40 puan almak zorunludur (UAK, 2025). Bu, doçentlik adayının yüksek düzeyli dergilerde bağımsız araştırmacı niteliğini göstermesini amaçlar. Yani, sadece Q4 veya ESCI gibi orta kategorilerde makale yayınlayarak bu gerekliliği karşılamak mümkün değildir; mutlaka Q1–Q3 yayınlar olmalıdır.

Örnek olarak, Q1 sınıfında bir makale (başlıca yazar) 30 puan getirebilir. Aday 40 puana ulaşmak için ek bir Q2/Q3 veya Q4/ESCI makale vb. ekleyebilir. Tabii çok yazarlı makalelerde puanın paylaşımı da hesaba katılmalıdır.

4. Ulusal Makale

Türkiye’de yayınlanan hakemli dergiler, TR Dizin gibi dizinlere kayıtlı olanlar da dahil, mühendislik alanındaki ulusal üretimi gösterir.

4.1. TR Dizin Kapsamındaki Dergiler

TR Dizin (TÜBİTAK ULAKBİM) hakemli dergilerdeki makaleler 10 puan değerindedir. Doktora sonrasında en az 10 puan almak zorunludur. Örneğin, tek bir TR Dizin dergisindeki makale (tek yazarlı) 10 puan kazandırabilir. Çok yazarlıysa puan paylaşılacaktır.

4.2. Diğer Hakemli Dergiler

Bunlar 4 puan değerindedir. Hakemli dergi olduğunun kanıtlanması gerekir. TR Dizin’e kıyasla daha düşük puan söz konusudur.

4.3. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet veya Kitap Kritiği (Ulusal)

2 puan olarak belirlenmiştir. Mühendislikte kısa teknik notlar, editöre mektup vb. bu kategoride yer alır.

4.4. Yabancı Uyruklu Adaylar ve Yurt Dışı Denkliği

TR Dizin koşulunu karşılayamayan adaylar, bunun yerine aynı sayıda yayını uluslararası makale kategorisinde (1. maddenin a, b veya c bentleri) yapmış olmalıdır.

5. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın

Bu başlık, adayın doktora tezine veya yüksek lisans tezine dayalı yayınlarını kapsar. Adayın tez çalışmasını görünür kılması değerlidir; ancak doktora sonrası bağımsızlığı vurgulamak için puanı 20 ile sınırlandırılmıştır.

5.1. Puan Değerleri

SCIE, SSCI, AHCI makale: 20 puan
ESCI veya Scopus makale: 10 puan
Diğer uluslararası indeks: 5 puan
TR Dizin: 8 puan
BKCI kapsamındaki kitap: 20 puan
BKCI kapsamındaki kitapta bölüm: 10 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitap: 5 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitapta bölüm: 3 puan
CPCI’da yayımlanan tam metin/özet bildiriler: 5 puan
Diğer uluslararası/ulusal toplantılarda basılı bildiriler: 2 puan

5.2. Zorunluluk ve Üst Sınır

Bu maddeden en az bir yayın yapmak gerekir. Fakat toplamda 20 puanı aşamaz (UAK, 2025). Örneğin, aday SCIE kapsamındaki bir tez makalesi ile 20 puan alarak bu kategoriyi doldurabilir.

6. Kitap

Mühendislikte kitap çalışmaları, ders kitabı dışındaki özgün monografiler veya derleme kitaplarda bölüm yazma şeklinde görülebilir.

6.1. BKCI Kapsamındaki Kitap ve Bölüm

BKCI kapsamındaki kitap: 20 puan
BKCI kapsamındaki kitapta bölüm: 10 puan

Dünyaca tanınan yayınevlerinde basılmış, Book Citation Index (BKCI) tarafından taranan kitaplar akademik prestiji yansıtır.

6.2. Diğer Uluslararası/Ulusal Kitap ve Bölüm

Diğer uluslararası/ulusal kitap: 5 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitapta bölüm: 3 puan

Bu kategori, ders kitabı niteliğinde olmayan özgün bilimsel kitapları kapsar.

6.3. Puan Sınırı

Kitap kategorisinden en fazla 20 puan alınabilir. c veya d bentlerinden toplam 5 puanla sınırlıdır. Aynı kitaptaki bölümlerden sadece biri puanlanabilir.

7. Atıf

Mühendislik alanında atıflar, adayın yayınlarının başka araştırmacılarca ne kadar kullanıldığını, bilimsel etkinin derecesini gösterir.

7.1. Puan Değerleri

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus atıf: 3 puan
BKCI kapsamındaki kitap atıf: 2 puan
TR Dizin dergi atıf: 2 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitap/dergide atıf: 1 puan

Doktora sonrası yayınlara atıf üzerinden en az 5 puan toplamak gerekir. Bu kategoriden en fazla 10 puan elde edilebilir. Kişinin kendine yaptığı atıflar veya aynı yayında tekrar eden atıflar geçersizdir.

8. Lisansüstü Tez Danışmanlığı

Mühendislik fakültelerinde, doktora ve yüksek lisans tezlerinin yönetimi adayın akademik gelişmişliğinin göstergesidir.

8.1. Puan Değerleri

Doktora tezi: 5 puan
Yüksek lisans tezi: 3 puan

Toplam 10 puan sınırı vardır (UAK, 2025). İkinci danışman yarı puan kazanır.

9. Bilimsel Araştırma Projesi

TÜBİTAK, AB projeleri, uluslararası destekli projeler, kamu/özel ArGe projeleri veya üniversite BAP projeleri bu başlığa girer.

9.1. Puan Değerleri

AB/TÜBİTAK projesi (öğrenci projesi hariç): koordinatör/yürütücü: 15 puan, araştırmacı: 10 puan, danışman: 5 puan
Uluslararası destekli proje: 10 puan
Kamu/özel ArGe projesi: 5 puan
Üniversite BAP projesi (tez hariç) yürütücülüğü: 3 puan

Toplamda 30 puan aşılmaz. Mühendislik alanında proje deneyimi, endüstri ile iş birliği veya büyük konsorsiyumlarda yer almak çok yaygındır.

10. Bilimsel Toplantı

Kongre, sempozyum, konferans gibi etkinliklerde sunulan bildiriler, mühendislikteki yeni bulguların paylaşılması açısından önemlidir.

10.1. Uluslararası Toplantı (CPCI)

Bu tür toplantıda sunulan ve CPCI’da (Conference Proceedings Citation Index) yayımlanan bildiri 5 puan. Doktora sonrası bu kategoriden en az 5 puan toplamak gerekir, en fazla 10 puan elde edilebilir.

10.2. Diğer Uluslararası/Ulusal Toplantılar

Bildiri 3 puan değerindedir. Toplantının bilimsel nitelik taşıdığını gösteren resmî görevlendirme aranır. Aynı toplantıdan yalnızca 1 bildiri puanlanabilir.

11. Eğitim-Öğretim

Doktora sonrası adayın ders verme ve akademik kadroda çalışma deneyimi, eğitim faaliyetlerindeki yeterliliğini gösterir.

11.1. Ders Verme

4 farklı yarıyılda (dönemlik) ön lisans/lisans/lisansüstü ders: 2 puan
2 farklı yılda (yıllık program) ders: 2 puan

Bu maddeden en az 2 puan alınması zorunlu, en fazla 6 puan elde edilebilir. Doktora sonrasında 2 yıl kadrolu öğretim elemanı olanlar otomatik 2 puan kazanır.

12. Patent/Faydalı Model

Mühendislikte patent ve faydalı model başvuruları oldukça önemlidir. Endüstriye yönelik inovasyon, buluş, tasarım vb. koruma belgeleri bu kategoride puanlanır.

12.1. Puan Değerleri

Uluslararası patent: 20 puan
Ulusal patent: 10 puan
Faydalı model: 5 puan
Kişisel patent başvurusu (değerlendirmeye alınmış): 2 puan

Çoklu sahiplikte puan paylaşılır.

13. Ödül

YÖK Yılın Doktora Tezi Ödülü: 25 puan
YÖK Üstün Başarı Ödülü: 25 puan
TÜBİTAK Bilim Ödülü: 25 puan
TÜBİTAK Teşvik Ödülü (UBYT hariç): 25 puan
TÜBA GEBİP, TÜBA TESEP: 25 puan

Aday en fazla 25 puan alabilir. Mühendislikte TÜBİTAK Bilim veya Teşvik Ödülü gibi prestijli ödüller, adayın bilimsel saygınlığını güçlendirir.

14. Editörlük

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus dergide editörlük: 2 puan
BKCI/Scopus kapsamındaki kitapta editörlük: 1 puan
TR Dizin dergide editörlük: 1 puan

Toplam 4 puanla sınırlıdır (UAK, 2025). Mühendislik alanında dergi editörlüğü, adayın yayın süreçlerini yönetme becerisini gösterir.

15. Diğer

Web of Science’a göre h-indeksi ≥ 5: 5 puan
İlk 300’de yer alan üniversitede 6 ay kesintisiz araştırma/öğretim: 5 puan

Toplam 10 puan alınabilir. Mühendislikte h-indeksi adayın atıf profilini yansıtır.

16. Kritik Zorunluluklar ve Başvuru Stratejisi

16.1. Doktora Sonrası 90 Puan

Adayın 100 puan toplamış olması yetmez; bu puanın en az 90’ı, doktora sonrası dönemde elde edilmiş olmalıdır. Dolayısıyla, doktora öncesi yayın veya faaliyetlerle en fazla 10 puan kapatılabilir.

16.2. Uluslararası Makale Koşulu (≥ 40 Puan ve Q1–Q3)

Doktora sonrası, SCIE/SSCI kapsamındaki Q1, Q2 veya Q3 dergilerde en az bir makalede başlıca yazar olmak ve bu maddeden toplam 40 puan kazanmak zorunludur. Bu zorunluluk, adayın mühendislik alanındaki üst düzey dergilerde bağımsız araştırmasını göstermesini hedefler.

16.3. Ulusal Makale Koşulu (≥ 10 Puan)

Doktora sonrası süreçte TR Dizin kapsamındaki dergilerden en az 10 puan almak mecburidir. Bu, ulusal literatüre katkıyı teşvik eder.

16.4. Lisansüstü Tez Yayınlarını Sınırlandırma (≤ 20 Puan)

Aday, tez konusundan elde ettiği yayınlarla en fazla 20 puan alabilir. Tez dışı faaliyetler, doktora sonrası bağımsızlığı vurgular.

16.5. Bilimsel Toplantı ve Atıf

Bilimsel toplantı kategorisinden doktora sonrası en az 5 puan toplamak, en çok 10 puan almak mümkündür.
Atıf kategorisinden en az 5 puan alınmalı, en çok 10 puanla sınırlıdır.

Bunlar, adayın yayınlarının etki düzeyi ve bilimsel iletişimini gösterir.

16.6. Proje Faaliyetleri ve Tez Danışmanlığı

Proje kategorisinden en fazla 30 puan elde edilebilir. AB/TÜBİTAK projelerinde yürütücü olmak 15 puan gibi yüksek değer taşır.
Tez danışmanlığından en fazla 10 puan elde edilebilir (doktora tezi 5 puan, yüksek lisans 3 puan).

Mühendislikte endüstri iş birlikleri ve proje deneyimi önem arz eder.

16.7. Patent ve Faydalı Model

Patent/faydalı model çalışması yaparak 20 puana kadar alınabilir (uluslararası patent). Kişisel başvuru, değerlendirmeye alınmışsa 2 puan getirir. Mühendislikte teknoloji odaklı yeniliklerin yaygınlığı, bu kategorinin önemini artırır.

16.8. Başlıca Yazar Tanımı ve Puan Paylaşımı

İki yazarlı makalede başlıca yazar 0.8 katsayıyla puan alır, ikinci yazar 0.5 katsayı alır. Üç veya daha fazla yazarlı makalelerde başlıca yazar 0.5, diğer yazarlar kalan 0.5’i eşit paylaşır. Eğer makalede başlıca yazar tanımı yoksa, puan eşit dağıtılır. Doktora danışmanı, öğrencilerle birlikte yazmışsa ve (a) tek yazar; (b) ilk sırada; (c) danışman-lisansüstü öğrenci çalışması durumundaysa başlıca yazar kabul edilir.

16.9. Dosya Hazırlığı ve Belgelendirme

Doçentlik başvurusu yapılırken, her kategoride elde edilen puanlar belgelerle kanıtlanır. Makale kopyaları, dergi indeks bilgileri, konferans bildiri özetleri, proje kabullerini gösteren dokümanlar, patent tescil belgeleri, tez danışmanlık onayları vb. eksiksiz sunulmalıdır. Aday, 90 puanının doktora sonrası dönemde olduğunu, “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” kategorisindeki çalışmaların 20 puanı geçmediğini net biçimde göstermelidir.

17. Örnek Senaryolar

17.1. Q1 Yayınlı Aday

1 adet Q1 makale (tek yazarlı): 30 puan
1 adet Q2 makale (tek yazarlı): 20 puan
TR Dizin makalesi (tek yazarlı): 10 puan
2 adet uluslararası bildiri (CPCI): 2×5 = 10 puan
1 adet AB projesinde yürütücü: 15 puan
5 puan atıf alınması (ör. SCIE atıf 3 + SCIE atıf 3, toplam 6 puan ama en fazla 10)

Bu adayın Uluslararası Makale kategorisinden 50 puanı var (30 + 20). Doktora sonrası Q1, Q2 ile zaten 40 puan koşulu aşıldı. Ulusal makalede 10 puan var, toplantılardan 10 puan, projeden 15 puan, atıflardan en az 5 puan. Toplam rahat 100 puanı aşıyor.

17.2. Q3 Yayınla Doçentlik Hedefi

2 adet Q3 makale (tek yazarlı): 2×15 = 30 puan
1 adet Q2 makalede ikinci yazar (başlıca yazar değil): 0.5 katsayı varsa puan 10 → 5 puan kazandırır
TR Dizin makalesi (tek yazarlı): 10 puan
1 adet yüksek lisans tezi danışmanlığı: 3 puan
2 uluslararası bildiri (CPCI): 5 + 5 = 10 puan
Atıflar: 5 puan

Toplamda 30 (iki Q3) + 5 (Q2 ikinci yazar) + 10 (TR Dizin) + 3 (tez danışmanlığı) + 10 (bildiriler) + 5 (atıf) = 63 puan. Doktora sonrası projede yürütücü (15 puan) ve 1 patent başvurusu (2 puan) eklerse 63 + 15 + 2 = 80 puan. Hala 20 puana ihtiyaç var. Belki ikinci bir TR Dizin makalesi (10 puan) ve 1 BAP projesi (3 puan) + ulusal dergide ikinci makale (4 puan) + 3 atıf puanı eklenebilir. Bunlar planlanmazsa 100’e ulaşmak zor olabilir. Ayrıca Q3 makalelerle 40 puan koşuluna ulaşmak için 2 adet Q3 tek yazarlı (15+15=30) yetmez; aday Q1 veya Q2 başlıca yazar makalesine ihtiyaç duyacaktır.

17.3. Patent Ağırlıklı Yol

1 adet Q1 makale başlıca yazar: 30 puan
1 adet ESCI makale tek yazarlı: 10 puan
1 TR Dizin makale: 10 puan
Uluslararası patent (tek): 20 puan
Bilimsel toplantıdan 5 puan
Atıf 5 puan
Projeden 10 puan

Toplam 30+10+10+20+5+5+10 = 90 puan. Doktora öncesi bir makale 10 puan eklerse 100’e erişir. Doktora sonrası yeterliliği gösterirken de 90 puan geçerliliği sağlanır. Tek dikkat edilmesi gereken, “Q1, Q2 veya Q3 dergide başlıca yazar olarak en az 40 puan alma” koşulu. Yukarıdaki tabloda sadece 30 puanı var. Bu nedenle bir Q2 makale (tek yazarlı, 20 puan) eklenmesi gerekebilir.

18. Sonuç

Mühendislik Temel Alanı 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları, Türkiye’deki mühendislik araştırmalarını uluslararası standartlara taşıma hedefiyle, adayların doktora sonrası akademik ve endüstriyel üretkenliğini vurgulayan bir puanlama sistemi öngörür. Yüksek etki faktörlü (Q1, Q2, Q3) dergilerde yayımlanan makalelerden 40 puan almayı şart koşmak, adayın küresel ölçekte kabul görmüş çalışmalara imza atmasını teşvik eder. Aynı zamanda, TR Dizin kapsamındaki ulusal dergilerde en az 10 puan koşulu, yerel bilimsel literatürü destekler.

Lisansüstü tezlerden üretilen yayınların 20 puanla sınırlanması, doçentlik hedefinde tez haricindeki bağımsız çalışmaları özendirmek amacını yansıtır. Patent, proje yürütücülüğü, tez danışmanlığı, bilimsel toplantılarda sunum, atıf gibi çok yönlü faaliyetler, 100 puanlık baraja ulaşırken adayın araştırma çeşitliliğini ve uygulama sahasını genişletmesine olanak tanır. Ayrıca editörlük, ödüller, eğitim-öğretim tecrübesi gibi kategoriler, adayın farklı akademik yetkinliklerini ölçmeyi hedefler.

Bir diğer kritik nokta, doçentlik başvurusunda kullanılan 100 puanın en az 90’ının doktora sonrasında elde edilmiş olmasıdır. Bu, doktora eğitimi tamamlandıktan sonra “bağımsız araştırmacı” kimliğinin yeterince geliştiğini göstermenin bir yoludur. Başlıca yazar tanımı, çok yazarlı makalelerde puan paylaşımı, hangi makalenin doktora sonrası sayılacağı gibi detaylar, adayın stratejik yayın planı yapmasını gerekli kılar.

Sonuç olarak, Mühendislik Temel Alanı’nda doçentlik başvurusu yapmayı düşünen akademisyenlerin, doktora sonrası dönemde Q1–Q3 sınıfı dergilerde başlıca yazar olarak makaleler yayımlamaları, TR Dizin dergilerindeki ulusal çalışmalardan asgari 10 puan kazanmaları, tez kaynaklı yayınlarını 20 puanla sınırlamaları, patent/faydalı model gibi yenilikçi çıktılarla ek puan kazanmaları ve proje/atıf/bildiri gibi alanlarda faaliyet göstererek 100 puan barajına ulaşmaları gerekmektedir. Belirlenen tüm bu kurallar, Türkiye’de mühendislik alanındaki akademik kaliteyi yükseltme ve uluslararası rekabet gücünü artırma amacı güden bir sistemin parçası olarak değerlendirilmelidir.

Kaynakça

UAK (2025). Mühendislik Temel Alanı 2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvuru Şartları. https://www.uak.gov.tr

Anahtar Kelimeler

Mühendislik, Doçentlik, Uluslararası Makale, TR Dizin, Patent, Proje, Lisansüstü Tez, Atıf, Q1/Q2/Q3, Başlıca Yazar, Doktora Sonrası, Bilimsel Toplantı, Ulusal Makale, Tez Danışmanlığı, Puanlama Sistemi

by wporganizasyon Uncategorized

İLAHİYAT TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: KAPSAMLI BİR İNCELEME

Özet
İlahiyat Temel Alanı, dinî ilimler, felsefe, dinî musikî, tarihsel ve kültürel yönleriyle iç içe geçmiş geniş bir disiplini kapsamaktadır. Bu alanda doçentlik unvanı almak isteyen adayların, Türkiye’deki akademik standartlar çerçevesinde hem bilimsel hem de sanatsal yönleri içeren çok boyutlu bir performans sergilemeleri beklenir. Üniversitelerarası Kurul (UAK) tarafından hazırlanarak https://www.uak.gov.tr adresinde yayımlanan 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları, İlahiyat Temel Alanı’nda adayların hangi kategorilerden ne tür çalışmalar yaparak kaç puan toplamaları gerektiğini ayrıntılı biçimde açıklamaktadır. Bu makalede, “Uluslararası Makale”, “Ulusal Makale”, “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın”, “Kitap”, “Atıf”, “Tez Danışmanlığı”, “Bilimsel Araştırma Projesi”, “Bilimsel Toplantı”, “Eğitim-Öğretim”, “Patent/Faydalı Model”, “Ödül”, “Editörlük”, “Sanatsal Uygulama/Etkinlik” ve “Diğer” başlıkları altında toplanan puanlama kriterleri ele alınacak; adayların nelere dikkat etmesi gerektiği, hangi noktalara ağırlık vermesi gerektiği ve doktoradan sonra en az 90 puan elde etme koşulunun önemi vurgulanacaktır. Ayrıca, dinî musikî alanından başvuranlar için getirilmiş özel düzenlemelerin yanı sıra, “tahkik (tenkitli metin neşri)” niteliğindeki kitapların puanlanma usulleri üzerinde de durulacaktır. Metnin sonunda, İlahiyat Temel Alanı’nda doçentlik başvurusu yapmayı planlayanlara stratejik öneriler sunulacaktır.

1. Giriş

İlahiyat Temel Alanı, din bilimleri, İslamî ilimler, kıraat, hadis, tefsir, kelam, İslam hukuku (fıkıh), tasavvuf, dinî musikî, din eğitimi, din felsefesi, din sosyolojisi, din psikolojisi gibi pek çok alt disiplini kapsar. Bu geniş yelpaze, akademik açıdan da çok çeşitli ve zengin bir araştırma alanı sunar. Doktora derecesini tamamladıktan sonra doçentlik unvanına başvurmak isteyen ilahiyat araştırmacıları, hem ulusal hem de uluslararası literatürde belli niteliklere ulaşmış yayınlar yapmalı; sanat-müzik boyutu olan alanlarda da icra faaliyetlerini akademik çerçeveyle buluşturmalıdır.

2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları, İlahiyat Temel Alanı’nda bu zenginliğe uygun çok boyutlu bir puanlama ve değerlendirme sistemi öngörmektedir. Adayların, uluslararası dergilerde yayımlanan makalelerinden (örneğin AHCI, SSCI, ESCI, Scopus kapsamındaki), TR Dizin’de taranan ulusal dergilerdeki çalışmalarından, tez kaynaklı yayınlarından, kitap ve kitap bölümlerinden, atıflardan, tez danışmanlığından, proje katılımından, bilimsel toplantılardaki bildirilerden, eğitim-öğretim faaliyetlerinden ve hatta dinî musikî alanındaki sanatsal uygulamalardan puan toplaması mümkündür. Toplamda 100 puan elde edilmesi şarttır ve bu puanın en az 90 puanlık kısmı, doktoradan (doktora/sanatta yeterlik unvanının alınmasından) sonra yapılmış çalışmalardan gelmelidir (UAK, 2025).

Öte yandan, lisansüstü tezlerden (yüksek lisans veya doktora/sanatta yeterlik tezlerinden) üretilen çalışmalar için ayrı bir başlık (3. madde) oluşturulmuştur ve buradan alınabilecek puanlar, genel sisteme çifte sayımla dahil edilemez. Böylece, adayın tez sonrasındaki bağımsız ve özgün araştırma kabiliyetini göstermesi amaçlanmaktadır.

Bu makale, sıralanan tüm maddeleri kapsamlı biçimde ele alacak ve İlahiyat Temel Alanı özelinde kritik noktaları açıklayacaktır. Doktora sonrası yayın stratejisinde hangi yayınların öncelikli olması gerektiği, “Ulusal Makale” kategorisinde zorunlu asgari koşullar, “Kitap” kategorisinde hangi tür eserlerin yüksek puan sağladığı, “Sanatsal Uygulama/Etkinlik” başlığı altında hangi bestelerin veya konserlerin puanlanabileceği gibi sorulara yanıt verilecektir. Böylece, 2025 Mart döneminde İlahiyat Temel Alanı’nda doçentlik başvurusu yapacak adaylar için kapsamlı bir rehber sunulmuş olacaktır.

2. Asgari 100 Puan Koşulu ve Doktora Sonrası Yayınların Önemi

İlahiyat Temel Alanı’nda doçentlik başvurusu için, beyan edilen eser ve akademik faaliyetlerin toplamda en az 100 puan getirmesi gerekir. Ancak bu 100 puanın en az 90’ı, doktora unvanı alındıktan sonra gerçekleştirilmiş çalışmalardan elde edilmiş olmalıdır (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr). Bu kritere, “3. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” başlığından alınan puanlar dahil değildir. Böylece, adayın tez sürecindeki çalışmalarının ötesinde, doktora sonrası dönemde de etkin bir akademik üretim yaptığına dair kanıt aranır.

Tek yazarlı yayınlarda yazar tam puan alırken, çok yazarlı yayınlarda puan, yazarlar arasında eşit şekilde paylaştırılır. İlahiyat alanında ekip çalışmaları az olmakla birlikte, bazı disiplinlerarası çalışmalar veya ortak proje çıktılarında birden fazla yazarın katkısı bulunabilir.

3. Uluslararası Makale

Dergilerin tarandığı indekslere göre değişen puanlama sistemi, doktora sonrası uluslararası yayınların önemini göstermektedir.

3.1. SCIE veya SSCI (Q1, Q2, Q3, Q4)

SCIE (Science Citation Index Expanded) veya SSCI (Social Sciences Citation Index) kapsamındaki dergilerde yayımlanan ilahiyat makaleleri, Q1: 30 puan, Q2: 20 puan, Q3: 15 puan, Q4: 10 puan şeklinde puanlanır. İlahiyat alanında genellikle beşerî ve sosyal bilimlerle kesişim noktalarında SSCI indeksli dergilerde yayın yapmak mümkündür.

3.2. AHCI

AHCI (Arts and Humanities Citation Index), ilahiyatın beşerî bilimler ayağıyla ilgili dergileri tarar. Burada yayımlanan bir makale 20 puan değerindedir. Özellikle din felsefesi, din tarihi veya karşılaştırmalı dinler alanlarında AHCI kapsamı oldukça yaygın olabilir.

3.3. ESCI veya Scopus

ESCI (Emerging Sources Citation Index) ve Scopus da uluslararası bilinirliği olan indekslerdir. Bu kapsamda yayımlanmış bir makale 10 puan getirir (UAK, 2025).

3.4. Diğer Uluslararası İndeksler

Yukarıda sayılan indeksler dışında kalan uluslararası indekslerde taranan makaleler 5 puan değerindedir. Bu dergiler, akademik kaliteyi korumakla birlikte, prestij sıralamasında en üst seviyede değildir.

3.5. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet veya Kitap Kritiği

Uluslararası hakemli dergilerde editöre mektup, araştırma notu, özet veya kitap kritiği yayınlamak 3 puan kazandırır. Bu tür yazılar, tam makale kategorisine girmediğinden puanı düşüktür. Ancak doktora sonrası süreçte belli bir görünürlük sağlayabileceği de hatırlanmalıdır.

4. Ulusal Makale

İlahiyat alanındaki ulusal makaleler, özellikle Türkiye’deki TR Dizin kapsamındaki dergiler veya diğer hakemli dergilerde yayımlanır.

4.1. TR Dizin Kapsamındaki Dergiler

TR Dizin (TÜBİTAK ULAKBİM) tarafından taranan ulusal hakemli dergilerde yayımlanan makaleler 10 puan değerindedir. Doktora sonrası, a bendinden (TR Dizin dergilerinde) “üçü tek yazarlı olmak üzere ve en az iki farklı dergide” yayımlanmış en az beş yayın yapıp, ayrıca toplamda 50 puan elde etmek zorunludur (UAK, 2025). Bu kural, ilahiyat alanında ulusal yayınları desteklemeyi ve tek yazarlı çalışmaları teşvik etmeyi amaçlar.

4.2. Diğer Hakemli Dergiler

TR Dizin dışındaki ulusal hakemli dergilerde yayımlanan makaleler 4 puan değerindedir. Bu dergilerin de hakemlik sürecini düzenli işlettiği belgelenmelidir.

4.3. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet veya Kitap Kritiği (Ulusal)

Bu tür kısa yazılar 2 puanlık değere sahiptir. Tam makale kapsamına girmemekle birlikte, doktora sonrası akademik sürekliliği göstermesi bakımından önemlidir.

4.4. Ulusal Makale Asgari Şartı ve Alternatif Yol

Ulusal makalelerle (a bendi) belirlenen “en az beş yayın ve 50 puan” koşulunu karşılayamayan adaylar, uluslararası makale kategorisindeki (1. madde a, b veya c bentleri) yayınlardan “biri tek yazarlı olmak üzere en az iki yayın” yapıp en az 50 puana ulaşarak bu eksikliği kapatabilirler (UAK, 2025). Yurt dışında ikamet eden veya yabancı uyruklu adaylar da TR Dizin alternatifi yerine, aynı sayıda uluslararası yayınla 50 puan kazanabilir.

5. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın

Doktora veya yüksek lisans tezine dayalı çalışmaların, “3. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” başlığı altında toplanması ve bu kategoriden en fazla 20 puan alınabilmesi, adayın tez dışındaki bağımsız araştırmalarını teşvik eder.

5.1. Puan Değerleri

SCIE, SSCI, AHCI makale (tezden üretilmiş): 20 puan
ESCI veya Scopus makale: 10 puan
Diğer uluslararası indeks makale: 3 puan
TR Dizin makale: 5 puan
BKCI veya Scopus kapsamındaki kitap: 20 puan
BKCI veya Scopus kapsamındaki kitapta bölüm: 10 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitap: 3 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitapta bölüm: 2 puan
CPCI’da yayımlanan tam metin/özet: 5 puan
Diğer uluslararası/ulusal toplantılarda basılı bildiri: 2 puan

5.2. Zorunluluk ve Üst Sınır

Bu kategoride en az bir yayın yapmak gerekir, ancak toplamda 20 puan sınırı vardır (UAK, 2025). Ayrıca g veya h bentlerinden (diğer uluslararası/ulusal kitap veya kitapta bölüm) en fazla 5 puan alınabilir.

Tez kaynaklı yayınlar, adayın lisansüstü sürecinde elde ettiği sonuçları görünür kılar; ancak doçentlik sürecinde esas ağırlığın doktora sonrası üretilmiş yeni yayınlara verilmesi istendiğinden, bu 20 puanlık limit konmuştur.

6. Kitap

İlahiyat alanında kitap çalışmaları, özellikle Kur’an-ı Kerim’in tefsiri, hadis literatürü, İslam hukuku, kelam, tasavvuf, dinî musiki, dinler tarihi, felsefe, din eğitimi gibi konularda monografik araştırmaların sonucu olarak ortaya çıkabilir.

6.1. BKCI veya Scopus Kapsamındaki Kitap

Bu tür kitaplar 20 puan; ilgili kitaptaki bölümler ise 10 puan getirir. BKCI (Book Citation Index) veya Scopus, uluslararası tanınırlığı yüksek kitapları yansıtır.

6.2. Diğer Uluslararası/Ulusal Kitap ve Kitap Bölümü

Diğer uluslararası/ulusal kitap: 20 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitapta bölüm: 5 puan

Bu kategori, ilahiyat alanında sıklıkla görülen derlemeler, monografiler veya klasik metinlerin yorumları vb. için geçerli olabilir. Her ne kadar 20 puan yüksek bir değer olsa da, bir kitabın gerçek anlamda bilimsel olması ve sadece ders kitabı niteliği taşımaması gerekir.

6.3. Tahkik (Tenkitli Metin Neşri) Türünde Kitap

Bu tür çalışmalar 10 puan değerindedir. Özellikle yazma eserlerin karşılaştırılarak, farklı nüshaların mukayesesine dayalı, orijinal bir bilimsel çaba ortaya koyan tahkikli metin neşirleri, İlahiyat alanında çok önemli bir yer tutar.

6.4. Zorunluluk ve Puan Sınırları

Doktora sonrası, a veya c bentlerinden (BKCI/Scopus kapsamındaki kitap veya diğer uluslararası/ulusal kitap) en az bir yayın yapmak şarttır. c, d veya e bentlerinden (diğer uluslararası/ulusal kitap, kitapta bölüm, tahkik kitap) toplamda en fazla 30 puan alınabilir (UAK, 2025). Aynı kitabın farklı bölümleri tek bir bölüm olarak puanlanır.

7. Atıf

İlahiyat alanında atıflar, makaleler ve kitaplar üzerinden görülür. Adayın çalışmalarına yapılan atıflar, onun akademik etki düzeyini yansıtan önemli bir göstergedir.

7.1. Puan Değerleri

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus kapsamındaki atıf: 3 puan
BKCI kapsamındaki kitapta atıf: 2 puan
TR Dizin dergisinde atıf: 2 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitap veya dergide atıf: 1 puan

Aynı yayında bir esere birden fazla atıf yapılırsa tek atıf sayılır, kendi eserine yapılan atıflar değerlendirilmez. Doktora sonrası yapılmış çalışmalardan en az 5 puan elde etmek zorunludur; bu kategoriden en fazla 10 puan alınabilir (UAK, 2025).

8. Lisansüstü Tez Danışmanlığı

Doktorasını veya sanatta yeterlik çalışmasını tamamlayan öğrencilere danışmanlık yapmak, ilahiyat alanında öğretim üyesinin yetiştirici ve yönlendirici rolünü gösterir.

8.1. Puan Değerleri

Doktora/sanatta yeterlik tezi: 5 puan
Yüksek lisans tezi: 3 puan

Bu kategoriden toplam 10 puan alınabilir. İkinci (eş) danışmanlık söz konusuysa, asıl danışman tam puan, ikinci danışman yarı puan kazanır.

9. Bilimsel Araştırma Projesi

AB Çerçeve Programları, TÜBİTAK, uluslararası destekli projeler, kamu kurumu veya özel kuruluşla yapılan Ar-Ge projeleri, üniversitelerin BAP (Bilimsel Araştırma Projeleri) destekleri vb. bu başlık altındadır.

9.1. Puanlar

AB Çerçeve/TÜBİTAK projesi (koordinatör/yürütücü): 15 puan, araştırmacı: 10 puan, danışman: 5 puan
Uluslararası destekli proje (derleme, rapor hazırlama hariç): 10 puan
Kamu/özel kuruluşla ArGe/Ür-Ge projesi: 5 puan
BAP projesi (tez/uzmanlık hariç) yürütücülüğü: 3 puan

Toplamda 20 puan üst sınır konmuştur (UAK, 2025). İlahiyat alanında projeler, din eğitimi, sosyal uyum, metin dijitalleştirmesi, kaynak tenkidi gibi konularda olabilir.

10. Bilimsel Toplantı

Doktora sonrası uluslararası veya ulusal bilimsel toplantılarda sunulan bildiriler, ilgili alanda akademik etkileşimi ve paylaşımı artırır.

10.1. Uluslararası Bilimsel Toplantı (CPCI)

CPCI’da (Conference Proceedings Citation Index) basılı/elektronik olarak yayımlanmış tam metin veya özet bildiriler 5 puan değerindedir. İlahiyat kongreleri veya sempozyumları, bu kapsamda değerlendirilebilir.

10.2. Diğer Uluslararası/Ulusal Toplantılar

Buradaki bildiriler 3 puan getirir. Toplantının düzenleme kurulu, üniversite veya bilim derneği tarafından resmî olarak görevlendirilmiş olmalıdır. Doktora sonrasındaki bu çalışmalarla en az 5 puan almak zorunludur; en fazla 10 puan toplanabilir (UAK, 2025).

11. Eğitim-Öğretim

Doktora sonrası belli sürelerle ders verme deneyimi, adayın öğretim faaliyetlerindeki yeterliliğini gösterir.

11.1. Ders Verme

Dönemlik programlarda dört farklı yarıyılda veya yıllık programlarda iki farklı yılda ders vermek 2 puan değerindedir. Buradan en fazla 6 puan toplanabilir. Ayrıca, doktora sonrasında 2 yıl kadrolu öğretim elemanı olarak çalışanlara 2 puan otomatik olarak verilir (UAK, 2025). İlahiyat fakültelerinde, lisans ve yüksek lisans düzeyinde zorunlu dersleri yürütmek, bu kategoride puan almak için önemli bir fırsattır.

12. Patent/Faydalı Model

İlahiyat alanında patent veya faydalı model başvuruları sınırlı olsa da, özellikle “dinî teknolojiler” (ör. Kur’an sesli tanıma uygulamaları, tasavvuf müziği kayıt yazılımları, hafıza teknikleriyle ilgili dijital araçlar vb.) üzerinde yapılmış yenilikçi çalışmaların patent başvurusu da söz konusu olabilir.

12.1. Puan Değerleri

Uluslararası patent: 20 puan
Ulusal patent: 10 puan
Faydalı model: 5 puan
Kişisel patent başvurusu: 2 puan

Bir patentte birden fazla kişi varsa, puan eşit şekilde bölünür (UAK, 2025).

13. Ödül

YÖK Yılın Doktora Tezi Ödülü: 25 puan
YÖK Üstün Başarı Ödülü: 25 puan
TÜBİTAK Bilim Ödülü: 25 puan
TÜBİTAK Teşvik Ödülü (UBYT hariç): 25 puan
TÜBA GEBİP: 25 puan
TÜBA TESEP: 25 puan

Bu maddeden en fazla 25 puan alınabilir. İlahiyat alanında YÖK Doktora Tezi Ödülü veya TÜBA TESEP gibi ödüller, eserin özgünlüğünü ve katkısını gösterir.

14. Editörlük

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus kapsamındaki dergide editörlük: 2 puan
BKCI veya Scopus kapsamındaki kitapta editörlük: 1 puan
TR Dizin kapsamındaki dergide editörlük: 1 puan

Toplam 4 puanla sınırlıdır (UAK, 2025). İlahiyat alanında hakemli dergilerde editörlük, derginin yayın politikası, hakem süreci yönetimi gibi işleri üstlenmeyi gerektirir.

15. Sanatsal Uygulama/Etkinlik

Dinî musikî veya diğer sanatsal yönleriyle ilahiyat alanında faaliyet gösteren adaylar, bu kategoriden puan elde edebilir. Örneğin, tasavvuf musikîsi, ilahiler, Mevlevî âyini, dinî formlarda beste yapmak gibi çalışmalar burada puanlanmaktadır.

15.1. Puan Değerleri

Sanatsal değeri olan beste (Miraciye, mevlevî âyini, nât, mersiye, durak, tevşih vb.): 5 puan
Solo/karma konserde icracı olarak bulunmak: 5 puan
Dijital platformda (şahsi kanal hariç) en az 30 dakikalık ses/video kaydı: 5 puan
Albüm (solo icra, bandrollü/dijital): 5 puan

Bu maddeden en fazla 20 puan alınabilir. Dinî musikî bilim alanından başvuran adayların, bu kategoriden en az 10 puan alması zorunludur (UAK, 2025). Sunulan etkinlikler belgelerle desteklenmeli ve öğrenci topluluklarıyla yapılan icralar puanlanmaz.

16. Diğer

Web of Science veritabanına göre h-indeksinin en az 5 olması: 5 puan
YÖK’ün kabul ettiği sıralama kuruluşlarında (ARWU, QS, THE, URAP vb.) ilk 300’de yer alan bir üniversitede en az 6 ay kesintisiz yurt dışı araştırma/öğretim faaliyeti: 5 puan

Toplamda 10 puan alınabilir. İlahiyat alanında, Web of Science’ta indekslenen az sayıda dergi olabilir, ancak uluslararası literatürde ilahiyat ve din bilimleriyle ilgili çalışmalar da artış göstermektedir.

17. Doktora Sonrası 90 Puan Koşulu ve Yayın Stratejisi

17.1. Tez Kaynaklı Yayın Sınırı

Adayın tezinden ürettiği çalışmalar, “3. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” kategorisinde 20 puanla sınırlanmıştır. Doktora sonrasında 90 puan toplama mecburiyeti, adayın tez dışı çalışmalara yönelmesini ve bağımsız bir akademik kimlik geliştirmesini destekler.

17.2. Ulusal Makale Asgari Şartı

TR Dizin kapsamındaki en az 5 yayın ve 50 puan kuralı, İlahiyat alanında Türkiye’deki akademik üretimin kalitesini ve sürdürülebilirliğini artırma amacı taşır. Bu yayınlardan “3 tanesinin tek yazarlı” olması da, araştırmacının özgün katkısını göstermesi bakımından son derece önemlidir. Ulusal yayınlar, Türkçe yazılan eserlerin yaygın erişimini ve yerli bilimsel geleneğin gelişimini destekler.

17.3. Dinî Musikî ve Sanatsal Etkinlik

Dinî mûsıkî alanında uzmanlaşmış adaylar, bestecilik, icra veya albüm gibi sanatsal etkinliklerle 20 puana kadar toplama imkânına sahiptir. Bu tür çalışmalarla 10 puan alınması zorunluluğu, dinî musikî alt disiplini için özel bir yükümlülüktür. Sunulan etkinliklerin akademik boyutunu belgelemek (icranın kaydı, program kitapçığı, vb.) gerekir.

17.4. Kitaplarda Tahkikli Metin Neşrinin Değeri

Tahkik (tenkitli metin neşri), İlahiyat alanında önemli bir boşluğu doldurur; özellikle yazma eserlerin kritik edisyonunun hazırlanması, bunların dipnotları, karşılaştırmaları, giriş bölümünde yazar ve döneme dair bilgi verilmesi, klasik kaynakların günümüze kazandırılması açısından elzemdir. Burada 10 puan elde edilebilmekle birlikte, bu çalışma üzerinde en az 30 puan elde edilen diğer kitap faaliyetleriyle de bütünleşebilir.

18. Yabancı Uyruklu Adaylar ve Yurt Dışı Denkliği

Yabancı uyruklu adaylar veya yurt dışında doçentlik denkliği başvurusunda bulunmak isteyenler, TR Dizin kapsamındaki “ulusal makale” koşulunu yerine getiremiyorlarsa, aynı sayıda yayını 1. maddenin (uluslararası makaleler) a, b veya c bentleriyle karşılamak zorundadır. Bu düzenleme, ulusal dergilere erişim sıkıntısı yaşayan veya Türkiye’de henüz yayın yapma olanağı bulamayan yabancı araştırmacıları da sisteme entegre etmek amacı taşır.

19. Stratejik Öneriler

19.1. Doktora Sonrasına Odaklanma

Adayın doktora (veya sanatta yeterlik) sonrasında ürettiği her türlü çalışma, 90 puanlık zorunluluk nedeniyle büyük önem taşır. Bu süreçte stratejik bir planlama yaparak, farklı kategorilerde puan elde edilebilecek projeler, makaleler, kitap bölümleri ve sanatsal etkinlikler tasarlamak yararlı olur.

19.2. Ulusal Makale Koşulu ve Tek Yazarlı Yayın

İlahiyat alanında TR Dizin kapsamında faaliyet gösteren çok sayıda dergi bulunmakla birlikte, yayın sıklıkları farklı olabilir. “Üçü tek yazarlı olmak üzere, iki farklı dergide beş makale ve 50 puan” kuralı dikkate alınarak, adayın planlı bir şekilde bu dergilere makaleler göndermesi gerekir. Özellikle tek yazarlı makalelerin daha fazla puan getirmesi söz konusudur.

19.3. Kitap ve Bölüm Çalışmaları

Monografik kitaplar, tahkik çalışmaları, derleme kitaplarda bölümler vb. İlahiyat disiplininde yoğun talep görmektedir. Aday, tez dışı bir kitaba öncelik vererek yüksek puan toplayabilir (20 puan veya tahkik türü için 10 puan). Ancak aynı kitabın birden fazla bölümü tek puan olarak sayılacağı için planlamayı dikkatli yapmak gerekir.

19.4. Sanatsal Uygulama (Dinî Musikî) İmkânları

Dinî mûsıkî alanına yoğunlaşmış adayların en az 10 puan toplaması gerektiğinden, özgün beste yapmak, solo konser icra etmek, albüm yayımlamak veya dijital platformda kayıt paylaşmak gibi faaliyetleri mutlaka belgelemeleri gerekir. Öğrenci konserleri bu kategoride puanlanmaz, profesyonel icra ve kayıt zorunluluğu aranır.

19.5. Atıfları Takip Etmek

Doktora sonrası yapılan yayınlar üzerinden en az 5 puanlık atıf alma mecburiyeti vardır. Her atıf, atfın yapıldığı dergi veya kitabın indeks durumuna göre farklı puanlar kazandırabilir. Aday, kendi çalışmalarına yapılan atıfları takip etmeli ve bunları başvuru dosyasında açıkça belgelemelidir.

19.6. Bilimsel Toplantılarda Farklı Tebliğ Sunmak

Aynı toplantıda sunulan iki farklı bildiriden yalnızca biri puanlanır ve 10 puan üst sınır konmuştur. Doktora sonrası en az 5 puan alma zorunluluğu bulunduğundan, adayın çeşitli kongrelere katılarak farklı bildiri sunması ve bu bildirileri yayımlanan özet veya tam metin biçiminde kayda geçirmesi önerilir.

19.7. Proje Çalışmaları ve Tez Danışmanlığı

Projelerde yürütücü veya araştırmacı olmak, İlahiyat alanında belki de çok yaygın değildir; ancak dijital arşiv çalışmaları, saha araştırmaları veya senkronik-diyakronik metin incelemelerine dayalı projelerle puan almak mümkündür. Ayrıca lisansüstü tez danışmanlığı üstlenerek 10 puana kadar katkı sağlamak, akademisyenin yetiştiricilik rolünü ortaya koyar.

19.8. Diğer Kategoriler (Ödül, Editörlük, Patent, h-indeksi)

Ödüller (YÖK, TÜBİTAK, TÜBA) 25 puana kadar çıkabilir ve adayın çalışmasının kalitesini gösterir. Editörlük 4 puanla sınırlı olsa da, akademik bir derginin veya kitabın yayım süreçlerine ciddi katkı vermek, adayın bilimsel iletişimini güçlendirir. Patent ve faydalı model genellikle ilahiyat alanında nadir görülmekle birlikte, dijital uygulamalar veya yenilikçi e-öğrenme materyalleri gibi projelerle bu olasılık değerlendirilebilir. h-indeksin en az 5 olması ve yurt dışı araştırma deneyimi de önemli fakat nispeten sınırlı puanlar getirir.

20. Sonuç

2025 Mart dönemi İlahiyat Temel Alanı doçentlik başvuru şartları, dinî ilimler ve ilgili alanlarda akademik kaliteyi ve çok yönlülüğü ön plana çıkaran ayrıntılı bir puanlama sistemine sahiptir. Adayların, tez çalışması dışında yeni araştırmalar yapması, ulusal ve uluslararası yayınlarını güçlendirmesi, atıf alması, tez danışmanlığı üstlenmesi, mümkünse AB veya TÜBİTAK projelerinde yer alması ve bilimsel toplantılarda sunumlar yapması gibi birçok boyutu kapsayan bir yükselme süreci söz konusudur. Özellikle “Ulusal Makale” alanında TR Dizin dergilerinde yayımlanacak en az 5 makale ve 50 puan kuralı, doktora sonrası dönemde düzenli yayın yapmayı zorunlu kılar.

Dinî musikî alanında başvuru yapanlar için sanatsal uygulama/etkinlik kategorisinde en az 10 puan almak gibi özel bir koşul öngörülmesi, İlahiyat alanının zenginliğini ve farklı uzmanlık dallarının gerekliliklerini yansıtır. Ayrıca, “Tahkik (Tenkitli Metin Neşri) Türünde Kitap” seçeneği, klasik İslamî kaynakların günümüze kazandırılmasında önemli bir açığı kapatmayı amaçlayan özgün çalışmaların akademik değerini vurgular.

Bununla birlikte, adayın doktoradan sonra 90 puanlık çalışmayı tamamlamak zorunda olması, tez sonrası dönemdeki bilimsel verimliliği artırmayı hedeflemektedir. Lisansüstü tez kaynaklı yayınların 20 puanla sınırlandırılması da aynı mantığın bir parçasıdır. Kişi eğer tezinden çok sayıda yayın çıkarmış olsa dahi, doçentlik sürecinde bağımsız araştırmalarıyla yeni katkılar sunması beklenir.

Sonuç itibarıyla, İlahiyat Temel Alanı’nda doçentlik başvurusunda bulunacak adaylar, 2025 Mart dönemi için tanımlanan bu kriterleri dikkatle inceleyerek çalışmalarını çok yönlü planlamalıdır. Ulusal ve uluslararası makaleler arasında denge kurmak, tez dışı kitap veya bölüm çalışmaları gerçekleştirmek, sanatsal yönü varsa dinî musikî alanındaki etkinlikleri belgelendirmek, bilimsel toplantılara aktif katılım sağlamak ve en az 5 puanlık atıf almak gibi hususlar, başvurunun başarısı açısından kritik önem taşır.

Bu sistem, akademik yükselme süreçlerinde hem nicelik hem nitelik yönünden kontrollü bir ilerlemeyi öngörmekte, İlahiyat alanındaki akademik bilgiyi evrensel standartlara yaklaştırmayı, aynı zamanda yerel bilimsel birikimi de güçlendirmeyi hedeflemektedir. Doktora sonrası dönemde farklı kategorilerde puan toplayarak, düzenli ve planlı bir şekilde yayın stratejisi geliştiren adayların, 2025 Mart doçentlik başvuru dönemi için güçlü bir dosya sunmaları mümkündür.

Kaynakça

UAK (2025). İlahiyat Temel Alanı 2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvuru Şartları. https://www.uak.gov.tr

Anahtar Kelimeler

İlahiyat, Doçentlik, Ulusal Makale, Uluslararası Makale, TR Dizin, Lisansüstü Tez, Kitap, Tahkik, Dinî Musikî, Sanatsal Etkinlik, Atıf, Proje, Bilimsel Toplantı, Eğitim-Öğretim, h-indeksi

by wporganizasyon Uncategorized

HUKUK TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: KAPSAMLI BİR DEĞERLENDİRME

Özet
Bu makalede, Hukuk Temel Alanı’nda 2025 Mart dönemi doçentlik başvurusu yapmayı amaçlayan adaylar için belirlenmiş olan resmi kriterler sistematik biçimde ele alınmaktadır. Türkiye’de doçentlik unvanı, ilgili alanda akademik yeterliliğin en üst düzeye ulaştığına işaret eden önemli bir basamaktır. Üniversitelerarası Kurul (UAK) tarafından yayımlanan ve yalnızca https://www.uak.gov.tr adresinden temin edilebilen esaslara göre, Hukuk Temel Alanı adaylarının, belirli puanlama kuralları çerçevesinde ulusal ve uluslararası makaleler, kitaplar, atıflar, tez danışmanlığı, bilimsel araştırma projeleri, bilimsel toplantı sunumları gibi çok çeşitli faaliyetlerden puan kazanmaları beklenir. Ayrıca “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” sınıflandırmasına dair özel sınırlamalar, “Ulusal Makale” asgari koşulları ve “Kitap” kategorisindeki zorunluluklar, doçentlik süreçlerinin kalitesini yükseltmeyi amaçlar. Bu makalede hem adayın toplamda en az 100 puanı nasıl toplaması gerektiği hem de 90 puanın doktora sonrasında elde edilmesi kuralının önemi vurgulanacaktır. Ayrıca, tek yazarlı yayınlar, çok yazarlı yayınlarda puan bölüşümü, yabancı uyruklu adaylarla ilgili alternatif koşullar ve “Ulusal Makale” kategorisinde yer alan kritik düzenlemeler de kapsamlı bir bakışla irdelenmektedir. Makalenin sonunda, adaylar için stratejik ipuçları ve kilit noktalar özetlenecek; böylece Hukuk Temel Alanı’nda doçentlik başvurusu yapmayı planlayan akademisyenlerin bu süreçte yol haritası edinmesi sağlanacaktır.

1. Giriş

Hukuk bilimi, modern toplumların düzenlenişi, adalet mekanizmalarının işletilmesi ve insan haklarının korunması bakımından büyük önem taşır. Hukuk alanında akademik kariyer yapmak isteyen araştırmacılar, doktora derecesinden sonra doçentlik sürecine girerek, hem ulusal hem de uluslararası mecralarda ürettikleri bilimsel çalışmalarıyla alanın gelişimine katkıda bulunmayı hedefler. Doçentlik unvanı, Türkiye’de Yükseköğretim Kanunu ve Üniversitelerarası Kurul (UAK) düzenlemeleri çerçevesinde verilir. Her alanın kendine özgü koşulları bulunduğu gibi, Hukuk Temel Alanı da 2025 Mart dönemine ilişkin güncel başvuru şartlarını ortaya koymaktadır.

Bu şartlar, adayın yazdığı makaleler, kitaplar, tezlerden üretilen yayınlar, atıflar, projeler ve diğer akademik etkinliklerinin puanlanmasına dayalı bir sistem içerir. Söz konusu sistemde, asgari 100 puan elde edilmesi beklenir; üstelik bu 100 puanın en az 90’ının, doktoranın tamamlanmasından (doktara unvanının alınmasından) sonra gerçekleşen çalışmalardan gelmesi istenir (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr). Böylece, adayın doktora süreci sonrasında da bilimsel etkinliğini sürdürülebilir kıldığı ve bağımsız bir akademik kimlik geliştirdiği kabul edilir.

Hukuk bilimi, temelde normatif düzenlemelerin analizi, yargı içtihatlarının değerlendirilmesi, farklı hukuk sistemlerinin mukayesesi, yeni kanun tasarılarının hazırlanması ve toplumsal sorunların hukuksal çözümü gibi oldukça geniş bir yelpazeyi kapsar. Dolayısıyla, araştırmacıların makalelerinin, kitaplarının ve diğer çalışmalara yönelik faaliyetlerinin puanlandırılmasında da bir çeşitlilik göze çarpar. Örneğin, bir hukuk profesörü adayının uluslararası hakemli dergilerde (SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus vb.) yayımlanan makaleleri ile TR Dizin’de (TÜBİTAK ULAKBİM) taranan ulusal dergilerdeki makaleleri arasındaki puan farkı, bu dergilerin akademik prestij derecesinden kaynaklanır. Benzer şekilde, tez kaynaklı yayınların genel toplamı 20 puanla sınırlandırılmıştır. Bunun arkasında yatan neden, adayın tez çalışması haricinde de özgün ve bağımsız araştırma yapma becerisini göstermesini sağlamak amacıyla belirlenen politikadır.

Bu makalenin hedefi, Hukuk Temel Alanı için 2025 Mart döneminde geçerli doçentlik kriterlerini derinlemesine analiz etmek ve adaylara yol gösterecek bir kaynak sunmaktır. Metin boyunca, “Genel Puanlama Sistemi”, “Uluslararası Makale”, “Ulusal Makale”, “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın”, “Kitap”, “Atıf”, “Tez Danışmanlığı”, “Bilimsel Araştırma Projeleri”, “Bilimsel Toplantılar”, “Eğitim-Öğretim” gibi ana başlıklar sıralanacak ve her birinde hangi faaliyetlerin nasıl puanlandığı ayrıntılı şekilde açıklanacaktır. Ayrıca, adayların dikkat etmesi gereken hususlar, tek yazarlı çalışmalara verilen önem, yabancı uyruklu akademisyenler ve yurt dışından doçentlik denkliği başvurusu yapanlar için alternatif yollar gibi spesifik noktalara da vurgu yapılacaktır.

Metnin sonunda, bu şartların altında yatan temel mantık, yani Türkiye’de hukuk biliminde nitelikli yayın üretme, alanın özgün sorunları üzerinde çalışmalar yapma ve uluslararası düzeyde tanınma hedeflerinin nasıl somutlaştığı özetlenecektir. Böylece, Doktora derecesini tamamlamış bir hukuk araştırmacısının doçentlik sürecindeki gereksinimleri, stratejik planlama yolları ve başarıya götürecek adımlar açık bir şekilde görülmüş olacaktır.

2. Genel Puanlama Sistemi ve Asgari Koşullar

2.1. Toplamda 100 Puan ve Doktora Sonrası 90 Puan

Hukuk Temel Alanı’nda doçentlik başvurusunda bulunacak bir adayın, beyan edeceği eserlerle en az 100 puan elde etmesi gerekmektedir. Bu 100 puanın, doktora unvanı alındıktan sonra gerçekleştirilmiş çalışmalardan elde edilmiş en az 90 puanı içermesi zorunludur (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr). Bu kural, adayın doktora sürecinden sonra akademik etkinliğini sürdürmüş olduğunu göstermek ve alanında bilimsel açıdan olgunlaştığını kanıtlamak amacını taşır. Aynı zamanda, lisansüstü tezlerden üretilen çalışmaların, “3. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” başlığı haricinde ayrıca puan alamayacağı belirtilmiştir. Yani, tez tabanlı bir yayını farklı kategorilerde çifte sayım yapmak mümkün değildir.

2.2. Tek Yazarlı ve Çok Yazarlı Yayınlarda Puan Paylaşımı

Hukukta pek çok çalışma tek yazarlı olabileceği gibi, disiplinlerarası işbirliği veya ortak proje faaliyetleri kapsamında çok yazarlı çalışmalar da çıkabilir. Sistemde, tek yazarlı yayınlarda yazar tam puan alırken; çok yazarlı yayınlarda puan yazarlar arasında eşit şekilde bölünür (UAK, 2025). Örneğin, 10 puan değerinde bir makaleyi üç yazar birlikte yazdıysa, her yazar 10/3 = 3,33 puan alacaktır (elbette ondalıklı puanlama uygulamada genellikle yuvarlama esasına göre işlenebilir).

Bu düzenleme, bir yayının üretimindeki işbirliği düzeyini ve ortak emeği yansıtmayı amaçlar. Hukuk alanında doktora sonrası özellikle çok yazarlı makaleler az görülebilirse de, uygulamalı disiplinlerle (örneğin siyaset bilimi, ekonomi, sosyoloji vb.) birlikte yürütülen araştırmalarda çok yazarlılık söz konusu olabilir.

2.3. Yabancı Uyruklu Adaylar ve Yurt Dışı Denkliği

Yabancı uyruklu adaylar veya yurt dışından doçentlik denkliği başvurusunda bulunanlar, TR Dizin kapsamındaki “ulusal makale” şartını yerine getiremiyorlarsa, aynı sayıda yayını uluslararası makale kategorisinin (Q1, Q2, Q3, Q4, AHCI, ESCI, Scopus vb.) a, b veya c bentleriyle karşılamak durumundadır. Bu, ulusal koşulların sağlanamadığı durumlarda adayın yine aynı düzeyde nitelikli çalışmalarla denkliği ispatlamasını hedefler (UAK, 2025).

3. Uluslararası Makale

Hukuk Temel Alanı’nda uluslararası nitelikli makaleler, genellikle uluslararası hakemli dergilerde yayımlanan ve hukuk biliminde ulusal sınırların ötesinde yankı bulan çalışmaları ifade eder. Bu makaleler, “SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus veya diğer uluslararası indekslerde” taranıyor olması durumunda çeşitli puan değerleriyle sistemde yer bulur.

3.1. SCIE veya SSCI Kapsamındaki Dergiler (Q1, Q2, Q3, Q4)

Hukuk alanına dair çalışmaları yayımlayan dergiler her ne kadar daha çok SSCI (Social Sciences Citation Index) kapsamına girse de, bazen SCIE (Science Citation Index Expanded) kapsamında da hukuk sosyolojisi, kriminoloji veya tıbbi hukuka yönelik makaleler yer alabilir. İlgili derginin “quartile” (Q) sınıflandırması, makalenin puanını belirler:

Q1: 30 puan
Q2: 20 puan
Q3: 15 puan
Q4: 10 puan

Bu kategoride yer alan bir dergiye makale kabul ettirmek zordur, çünkü bu dergiler genellikle yüksek etki faktörlü (impact factor) olarak bilinir. Yayınlanan çalışmalar, alan yazınına önemli katkılar sunar.

3.2. AHCI Kapsamındaki Dergiler

AHCI (Arts and Humanities Citation Index) kapsamadaki dergilerde yayımlanan bir hukuk makalesi 20 puan değerindedir. Hukuk, beşeri bilimler (humanities) ile kesiştiği alanlarda (ör. tarihsel, felsefi veya kültürel boyutları öne çıkan hukuki çalışmalarda) bu indeks kapsamında yer alabilmektedir.

3.3. ESCI veya Scopus Kapsamındaki Dergiler

ESCI (Emerging Sources Citation Index) veya Scopus’ta taranan dergilerdeki makaleler 10 puan getirmektedir. Hukukta da çeşitli uluslararası dergiler, ESCI veya Scopus’da indekslenebilmektedir. Bu kategoriler, tam SSCI veya AHCI kadar prestijli olmasa da, uluslararası ölçekli taranma ölçütlerini karşılar.

3.4. Diğer Uluslararası İndeksler

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus dışında yer alan diğer uluslararası indekslerce taranan hukuk dergilerinde yayımlanan makaleler 5 puan olarak değerlendirilir. Burada “diğer indeks” ifadesiyle, uluslararası alanda geçerliliği görece daha düşük ama yine de hakemlik ve dizinleme süreçleri olan veritabanları kastedilir.

3.5. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet veya Kitap Kritiği

Bu tür kısa içerikler de 3 puan değerindedir. Hukukta bazen kitap kritikleri veya karar incelemeleri editöre mektup formatında yayınlanabilse de, tam araştırma makalesi sayılmadıkları için puanları düşüktür (UAK, 2025).

4. Ulusal Makale

Hukukta ulusal düzeyde yayımlanan makaleler, Türk hukuku veya karşılaştırmalı hukuk çalışmaları için büyük önem taşır. Burada TR Dizin kapsamındaki dergiler ve diğer hakemli dergiler arasında puan farkı mevcuttur.

4.1. TR Dizin Kapsamındaki Dergiler

TR Dizin’de yer alan hakemli hukuk dergileri, kalite standartları ve düzenli hakemlik süreçleriyle bilinir. Bu dergilerde yayımlanan makaleler 10 puan değerindedir. Adayın doktora sonrasında, TR Dizin’de yayımlanmış “dördü tek yazarlı ve üçü farklı dergilerde” olmak üzere en az altı yayın yaparak 50 puan toplaması beklenir (UAK, 2025). Bu, ulusal hukuk literatürüne güçlü bir katkı sunmayı teşvik eder.

4.2. Diğer Hakemli Dergiler

TR Dizin dışındaki ulusal hakemli dergilerde yayımlanan makaleler 4 puan getirir. Bu kategoride puanlama, derginin hakemli olduğunu gösteren kanıtlarla yapılır.

4.3. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet veya Kitap Kritiği (Ulusal)

Ulusal düzeyde yayımlanan kısa nitelikteki içerikler (araştırma notu, kitap kritiği vb.) 2 puan değerindedir. Bu metinler tam makale kapsamına girmese de, doktora sonrası süreçteki akademik etkinliğin göstergesi olarak kabul edilir.

4.4. Ulusal Makale Asgari Şartına Alternatif

Yukarıda bahsi geçen “dördü tek yazarlı olmak üzere en az altı yayın” ve “en az 50 puan” koşulunu karşılayamayan adaylar, bunun yerine uluslararası makalelerden (1. maddenin a, b veya c bentleri) “biri tek yazarlı olmak üzere en az iki yayın yaparak en az 50 puan toplama” alternatifini kullanabilirler. Böylece, aday, farklı bir yol izleyerek de toplam 50 puana ulaşabilir (UAK, 2025).

5. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın

Adayın doktora tezinden veya yüksek lisans tezinden üretilmiş olan ve SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus, TR Dizin veya diğer uluslararası indekslerde taranan makaleler, ayrıca BKCI kapsamındaki kitap veya ulusal/uluslararası kitap ve kitap bölümleri, tez kaynaklıysa bu başlık altında puanlanır.

5.1. Puan Değerleri

SCIE, SSCI veya AHCI makale: 20 puan
ESCI veya Scopus makale: 10 puan
Diğer uluslararası indeks makale: 5 puan
TR Dizin makale: 8 puan
BKCI kapsamındaki kitap: 20 puan
BKCI kapsamındaki kitapta bölüm: 10 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitap: 5 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitapta bölüm: 3 puan
CPCI’da basılı/elektronik tam metin/özet bildiriler: 3 puan
Diğer uluslararası/ulusal tam metin/özet bildiriler: 2 puan

5.2. Zorunluluk ve Üst Sınır

Bu kategoride en az bir yayın yapmak mecburidir; fakat buradan alınabilecek puan en fazla 20 olabilir (UAK, 2025). Ayrıca, g veya h bentlerinden (diğer uluslararası/ulusal kitap veya kitap bölümü) en çok 10 puan elde edilebilir. Böylelikle adayın tezine dayanarak gerçekleştirdiği yayınların, toplam puanda belirli bir tavanı aşmaması sağlanır; esas amaç, tez sonrasındaki bağımsız çalışmaların teşvik edilmesidir.

6. Kitap

Doktora tezinden üretilmemiş kitap çalışmaları, hukukun belirli alanlarında kapsamlı incelemeler, monografiler, ders kitapları dışındaki özgün bilimsel eserler vb. olabilir. UAK, bu kategoriyi de farklı alt başlıklara ayırmaktadır.

6.1. BKCI Kapsamındaki Kitap ve Kitap Bölümü

BKCI kapsamındaki kitap: 20 puan
BKCI kapsamındaki kitapta bölüm: 10 puan

BKCI (Book Citation Index), uluslararası ölçekte atıf alabilen bilimsel kitapları dizinler. Hukukta böyle bir indeks kapsamında yer almak, kitabın yüksek uluslararası standartlara sahip olduğunu gösterir.

6.2. Diğer Uluslararası/Ulusal Kitap ve Kitap Bölümü

Diğer uluslararası/ulusal kitap: 20 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitapta bölüm: 10 puan

Hukuk alanında, pek çok monografi veya derleme kitap, uluslararası yayınevlerinde veya yerli yayınevlerinde basılmış olabilir. Burada 20 puan gibi yüksek bir değer verilmektedir. Aynı kitap içindeki bölümlerin birden fazlası, bir kez puanlanabilir.

6.3. Asgari Zorunluluk ve Sınır

Doktora sonrası, a veya c bendinden (BKCI kapsamındaki kitap veya diğer uluslararası/ulusal kitap) en az bir yayın yapmak şarttır. c veya d bentlerinden (yani diğer uluslararası/ulusal kitap veya aynı kitaptaki bölüm) toplamda en çok 30 puan alınabilir (UAK, 2025). Hukuk alanında, özellikle monografik çalışmalar, derinlemesine incelemeleri barındırması açısından kıymetlidir.

6.4. Özel Durumlar: Ansiklopedi Maddeleri, Armağan ve Anma Kitapları

Armağan veya anma kitaplarında yayımlanan hakemli makaleler, eğer TR Dizin kapsamındaki bir derginin sayısı olarak basılmadıysa, bu madde kapsamında “kitapta bölüm” olarak puanlanabilir. Ayrıca, ansiklopedi maddelerinden üç ya da daha fazlası, bir kitap bölümü karşılığı sayılabilir (UAK, 2025). Hukuk literatüründe, bazı ansiklopedik çalışmalarda kavram veya mevzuat açıklamaları bu şekilde değerlendirilir.

7. Atıf

Adayın eserlerinin başka araştırmacılar tarafından kullanılması ve referans gösterilmesi, akademik etkinin göstergesi olarak önemsenir. Hukukta atıf, sıklıkla makale dipnotlarında, içtihat değerlendirmelerinde veya sempozyum bildirilerinde rastlanır.

7.1. Puan Değerleri

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus atıf: 3 puan
BKCI kapsamındaki kitap atıf: 2 puan
TR Dizin kapsamındaki dergi atıf: 2 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitap veya dergi atıf: 1 puan

Kişinin kendi eserine yaptığı öz atıflar sayılmaz; aynı yayında bir esere birden fazla atıf, tek atıf sayılır (UAK, 2025). Bu düzenlemeler, atıf puanının manipüle edilmesini engeller.

7.2. Asgari 5 Puan ve Üst Sınır

Aday, doktora sonrası yayınlarına dayalı atıflardan en az 5 puan almak zorundadır. Toplamda 10 puandan fazlası sayılmaz. Bu da, atıfların tek başına doçentlik puanlamasında baskın hâle gelmesini engeller. Ancak 5 puanlık atıf, hukuk araştırmacısının eserlerinin akademik çevrelerde karşılık bulduğuna önemli bir işaret sayılır.

8. Lisansüstü Tez Danışmanlığı

Hukuk alanında tez danışmanlığı, hem yeni araştırmacıları yetiştirmek hem de hukuk bilimi ve uygulamasına katkı sağlamak bakımından kıymetlidir. Aday, tamamlanmış doktora tezlerinden 5’er, yüksek lisans tezlerinden 3’er puan elde eder. Buradan en fazla 10 puan toplanabilir (UAK, 2025). İkinci danışmanlıkta yarı puan alınır. Bazı hukuk fakültelerinde doktora öğrenci sayısı sınırlı olabildiğinden, bu kategoriden yüksek puan almak her zaman kolay olmayabilir.

9. Bilimsel Araştırma Projesi

TÜBİTAK, AB Çerçeve Programları gibi büyük ölçekteki projelere katılım veya koordinatörlük, hukuk alanında da giderek önem kazanan bir unsur hâline gelmiştir. İklim değişikliğine uyum, göçmen hakları, siber suçlar ve yapay zekâ gibi disiplinlerarası konular, proje tabanlı araştırmalara yaygın şekilde konu olabilir.

9.1. Proje Türleri ve Puanlar

AB Çerçeve Programı/TÜBİTAK projelerinde koordinatör/yürütücü: 15 puan, araştırmacı: 10 puan, danışman: 5 puan
Uluslararası destekli bilimsel proje (derleme/rapor hariç): 10 puan
Kamu/özel kuruluşla yapılan Ar-Ge/Ür-Ge projesi: 5 puan
Üniversite BAP projesinde yürütücü: 3 puan

Toplamda 20 puan üst sınır vardır. Hukukçuların, multidisipliner projelerde yer alarak hukuki çerçeveyi ortaya koyması, insan hakları boyutunu irdelemesi veya mevzuat rehberliği yapması sık rastlanan bir durumdur.

10. Bilimsel Toplantı

Doktora sonrası dönemde uluslararası veya ulusal kongre, sempozyum, konferans gibi bilimsel toplantılarda bildiri sunmak, hukuk araştırmacısına görüş alışverişi ve yeni yayın imkânları yaratır. Aday, bu kategoriden de puan toplayabilir.

10.1. Uluslararası Bilimsel Toplantı (CPCI Kapsamında)

Bu toplantılarda sunulan tam metin veya özet bildiriler 5 puan değerindedir. CPCI (Conference Proceedings Citation Index), Web of Science bünyesinde bir endekstir. Bazı yüksek profilli hukuk konferanslarının bildirileri bu veritabanında indekslenebilir.

10.2. Diğer Uluslararası/Ulusal Bilimsel Toplantılar

Burada bildiriler 3 puan değerindedir. Ancak, toplantı düzenleme kurulunda ilgili üniversite veya bilimsel kurum temsilcilerinin resmî olarak görevlendirilmiş olması şarttır. Adayların, doktora sonrası dönemde en az bir bildirisini kendisinin tebliğ etmesiyle 5 puan kazanması zorunludur. Bu kategoriden en fazla 10 puan elde edilebilir (UAK, 2025).

11. Eğitim-Öğretim

Hukuk fakültelerinde ders vermek, uygulama derslerini yürütmek veya yüksek lisans/doktora seminerleri düzenlemek, adayın akademik becerilerini gösterir.

11.1. Ders Verme

Doktora sonrası dönemlik programlarda dört farklı yarıyılda veya yıllık programlarda iki farklı yılda ders vermek, 2 puan kazandırır; bu kategoride 6 puana ulaşılabilir. En az 2 puan almak zorunludur. Doktora sonrası 2 yıl kadrolu öğretim elemanı olarak görev yapanlara bu kategoriden otomatik 2 puan verilir (UAK, 2025).

12. Patent/Faydalı Model

Hukuk alanında patent/faydalı model başvurusu çok sık rastlanmasa da, hukuk bilişimi (legal tech) gibi yenilikçi projelerde veya yazılım tabanlı çözümlerde bu mümkün olabilir.

Uluslararası patent: 20 puan
Ulusal patent: 10 puan
Faydalı model: 5 puan
Kişisel patent başvurusu: 2 puan

Ortak patent varsa, puan kişi sayısına bölünür (UAK, 2025).

13. Ödül

YÖK, TÜBİTAK veya TÜBA gibi kurumların verdiği ödüller 25 puan değerindedir. Aday, bu kategoriden en fazla 25 puan alabilir. Hukuk alanında TÜBİTAK Bilim Ödülü, YÖK Üstün Başarı Ödülü, TÜBA GEBİP Ödülü gibi prestijli ödüller, adayın çalışmalarının ulusal düzeyde tanınmasını gösterir.

14. Editörlük

Uluslararası indekslerde (SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus) yer alan dergilerde editörlük 2 puan, BKCI kapsamındaki kitapta editörlük 1 puan, TR Dizin kapsamındaki dergide editörlük 1 puan getirir. Bu maddeden 4 puanla sınırlı faydalanılabilir (UAK, 2025). Hukuk alanında editörlük, bir dergi veya kitap projesini üstlenmek, hakem süreçlerini yürütmek ve yayın politikasına yön vermek anlamına gelir.

15. Diğer: h-İndeksi ve Yurt Dışı Araştırma

Web of Science veritabanına göre h-indeksinin en az 5 olması 5 puan değerindedir. Bu, adayın akademik etki düzeyini ölçer. Ayrıca YÖK’ün kabul ettiği sıralama kuruluşlarında ilk 300’deki bir üniversitede 6 ay süreyle yurt dışı araştırma/öğretim faaliyeti yürütmek de 5 puan kazandırır. Bu kategoriden en fazla 10 puan alınabilir.

16. Kritik Noktalar ve Stratejik Öneriler

16.1. Doktora Sonrası 90 Puan Koşulunun Önemi

Aday, 100 puanın en az 90’ını doktora sonrasında gerçekleştirdiği çalışmalarla elde etmelidir. Bu nedenle, tez tabanlı yayınlar veya doktora dönemi makaleleri, toplam puanın küçük bir kısmını oluşturabilir. Bu gerçek, adayın doktora bitiminden itibaren sistemli bir şekilde yayın yapmasının önemini ortaya koyar.

16.2. Ulusal Makale Zorunluluğu

Adayın TR Dizin kapsamındaki dergilerde yayımladığı makalelerin varlığı ve bunların dört tanesinin tek yazarlı, toplamda altı yayın ve 50 puan kuralı, ulusal bilimsel literatüre katkıyı garanti altına alır. Aday, bu şartı sağlayamazsa, uluslararası makale kategorisinden belirli ölçülerle 50 puan toplamak zorundadır. Özellikle tek yazarlı makaleler, kişinin konuyu derinlemesine analiz ettiğini göstermesi bakımından daha yüksek akademik sorumluluk işaret eder.

16.3. Lisansüstü Tez Kaynaklı Yayınların Sınırı

Tez tabanlı yayınlardan en fazla 20 puan elde edilebildiği için, adayın doktora dışı bağımsız çalışmaları ön plana çıkar. Bu, doçentlik sürecinde adayın özgün ve özgür araştırma çizgisini ilerletmesini teşvik eder.

16.4. Kitap ve Kitap Bölümlerinin Değeri

Hukuk alanında kapsamlı monografiler, derinlemesine mevzuat analizleri veya kıyaslamalı hukuk çalışmaları kitap olarak yayımlanabilir. Bunun getireceği puanların yüksek olması, nitelikli kitapların ve kitap bölümlerinin önemini vurgular. Ancak aynı kitaptaki birden fazla bölüm için tek puan alınabildiğini unutmamak gerekir.

16.5. Atıfların Kontrolü ve Yayımlara Atıf Sağlama

Aday, kendi yayınlarının atıf aldığı dergileri, kitapları veya tezleri takip etmelidir. Doktora sonrası en az 5 puanlık atıf zorunluluğu bulunmaktadır. Bu atıfları belgelemek, adayın yayın dosyasını hazırlarken göz önünde bulundurması gereken bir konudur.

16.6. Bilimsel Toplantılarda Sunum Zorunluluğu

Doktora sonrası dönemde en az bir bildiri sunmuş olmak ve 5 puanı geçmek, adayın akademik toplulukla etkileşimine işaret eder. Hukuk alanında uluslararası konferanslar veya sempozyumlarda tebliğ etmek, adayın eserlerinin duyurulmasına da destek olur.

16.7. Tez Danışmanlığı ve Projeler

Hukuk fakültelerinde doktora programları veya tezli yüksek lisans programlarında danışmanlık yapmak, adayın bilgi aktarımını ve akademik liderlik becerisini göstermesi açısından önemlidir. Aynı şekilde, proje yürütücüsü veya araştırmacı olarak çalışmalar yapmak da adayın alan içindeki işbirliği ağını ve uzmanlığını genişletmesini sağlar.

16.8. Yabancı Uyruklu Adaylar İçin Düzenlemeler

TR Dizin kapsamındaki makaleleri olmayan yabancı uyruklu adaylar, 1. maddenin a, b veya c bentlerini (uluslararası makaleler) kullanarak aynı sayıda yayını tamamlamak ve en az 50 puanı toplamak zorundadırlar. Bu, ulusal makale şartını yerine getiremeyen adayın da uluslararası çalışmaları sayesinde eşdeğer bir düzeye ulaştığını göstermesi anlamına gelir.

16.9. Patent/Faydalı Model ve Hukuk Bilişimi

Günümüz koşullarında teknolojik dönüşüm, hukuk alanında da yazılım tabanlı uygulamaların veya yapay zekâ destekli sözleşme tarama, yargı kararları analizi gibi inovasyonların gelişmesine yol açmıştır. Bir hukuk teknolojisi projesine patent/faydalı model almak, bu kategoride önemli puanlar sağlayabilir.

16.10. Ödül ve Editörlük Faaliyetlerinin Tamamlayıcı Rolü

YÖK, TÜBİTAK veya TÜBA’dan alınan ödüller, adayın diğer faaliyetleri arasında prestijli bir yere sahiptir. Ayrıca editörlük, doçentlik sürecinde düşük bir puan dilimi olsa da (en çok 4 puan), adayın yayımlanan içeriğe bilimsel katkı sunma, hakem süreçlerini yönetme ve akademik standardı yükseltme misyonu taşıdığını gösterir.

17. Değerlendirme ve Sonuç

2025 Mart Dönemi Hukuk Temel Alanı doçentlik başvuru şartları, Türkiye’de hukuk biliminin niteliğini ve uluslararası görünürlüğünü artırmaya yönelik kapsamlı bir puanlama düzenlemesi sunmaktadır. Bu sistem, hem uluslararası yayınlar hem de ulusal akademik birikim için belirli asgari koşulları şart koşar. Doktora sonrası dönemde 90 puanlık yayın üretme mecburiyeti, adayın doktora tez çalışması haricinde de özgün çalışmalar yapma yükümlülüğünü yansıtır. “Ulusal Makale” kategorisinde dördü tek yazarlı olmak üzere altı yayın ve 50 puan gibi zorlayıcı bir düzenleme, Türkiye’de hukuk fakültelerinde üretilen literatürün zenginleşmesini amaçlar.

Bunun yanı sıra, yüksek puan değerine sahip kitap çalışmaları, tez kaynaklı yayınların sınırlı tutulması, atıf almanın önemi, tez danışmanlığı ve proje faaliyetleri gibi hususlar da, doçentlik sürecine çok yönlülük kazandırır. Adayın araştırma yönetimi, öğrenci yetiştirme, uluslararası işbirliği, konferans katılımı gibi geniş bir yelpazede etkinlik göstermesi beklenir.

Özellikle “Kitap” kategorisinde BKCI indeksli eserler veya diğer ulusal/uluslararası kitaplardaki monografiler 20 puana kadar çıkabilir, bu da hukuk gibi normatif analizlerin, mevzuat incelemelerinin, içtihat yorumlamalarının kapsamlı biçimde kitap formatında sunulmasını teşvik eder. Atıf kategorisi, adayın doktora sonrası yaptığı yayınların akademik yankı uyandırdığını göstermesi bakımından önemlidir. Tez danışmanlığı ve projeler, akademisyenin kurumsal işbirliği ve yönetim kabiliyetini sergiler.

Son tahlilde, bu sistemde adayın başvuru dosyasını hazırlarken dikkat etmesi gereken en kritik noktalar şu şekilde özetlenebilir:

Doktora Sonrası 90 Puan: Lisansüstü tezden üretilen yayınlar veya doktora öncesi çalışmaların katkısı sınırlıdır. Dolayısıyla aday, doktora unvanından sonra nitelikli ve çeşitli akademik etkinliklere odaklanmalıdır.
Ulusal Makale Asgari Koşulu: TR Dizin’de dört tek yazarlı olmak üzere toplam altı makale yayınlayarak 50 puan toplamak veya alternatif olarak uluslararası makale kategorilerinden 50 puana ulaşmak önemlidir. Tek yazarlı yayınlara ağırlık vermek, adayın bağımsız çalışma becerisini gösterir.
Tez Kaynaklı Yayınların 20 Puan Sınırı: Doktora tezi üzerinden üretilen çalışmaların hızlı bir şekilde doçentlik dosyasını doldurması mümkün ancak sınırlıdır. Tez sonrasında yeni araştırma alanlarına yönelmek gerekir.
Kitap ve Bölüm Çalışmalarına Yönelmek: Bir hukuk monografisinin 20 puan gibi yüksek bir değer taşıması, hacimli ve sistematik çalışmaların önemini vurgular. Ayrıca, aynı kitaptaki bölümlerden yalnızca biri puanlandığından, kapsamlı bir tek kitap yazmak bazen birden çok makaleden daha yüksek puan getirebilir.
Atıfları Takip Etmek: Adayın doktora sonrasında yayımlanmış çalışmaları üzerinden en az 5 puanlık atıf alması şarttır. Kendi eserine öz atıflar veya aynı yayındaki birden çok atıf tek atıf sayılır. Bu yüzden, yayınların farklı kaynaklarda kullanılması, atıf alınması teşvik edilmelidir.
Bilimsel Toplantı Sunumları: Adayın kendi tebliğini bizzat sunmuş olması beklenir. En az bir tebliğ ve 5 puan; toplamda en fazla 10 puan sınırlaması, çeşitli konferanslara katılmayı özendirir.
Tez Danışmanlığı ve Projeler: Yüksek lisans ve doktora tezlerine danışmanlık yapmak, akademik yetiştiricilik rolünü üstlenme açısından değerlidir. Aynı şekilde, TÜBİTAK veya uluslararası projelere katılım, akademik işbirlikleri kurmayı ve hukuksal soruları disiplinlerarası boyutta incelemeyi sağlar.
Yabancı Uyruklu Adaylar için Alternatif Koşullar: TR Dizin makale şartını karşılamayan adaylar, uluslararası makale kategorileriyle 50 puanlı asgari koşulu tamamlayabilirler.
Ek Faaliyetler (Ödül, Patent, Editörlük): Hukuk alanında patent veya faydalı model nispeten az görülse de, özellikle yapay zekâ tabanlı hukuki danışmanlık sistemleri geliştiriliyorsa bu mümkündür. Editörlük, ödüller gibi faaliyetler doçentlik dosyasına ek katkı sunar.

Genel olarak, 2025 Mart Dönemi kriterleri, Türkiye’de hukuk alanında yayın kalitesini ve çeşitliliğini artırma, uluslararası standartlarla uyumlu nitelikli yayınlar üretme, tez sonrası bağımsız araştırma potansiyelini güçlendirme ve genç hukukçuları da yetiştirme amacını taşır. Adayın doçentlik başvurusu hazırlığında, puanlama sistemini iyi kavraması, akademik yayınlarını erken dönemde planlaması ve farklı kategori sınırlarına dikkat ederek çalışmalarını çeşitlendirmesi büyük önem taşır. Her kategoride üst sınırların olması, adayın tek bir kategoride yığılma yaparak puan toplamasını engeller ve multidisiplinerliğe, çok boyutlu akademik gelişmeye ortam hazırlar.

Bu bakımdan, 2025 Mart dönemi doçentlik başvurusu yapacak hukuk akademisyenleri, en az 90 puanlık doktora sonrası faaliyet portföyünü tek yazarlı ulusal makaleler, uluslararası nitelikli makaleler, en az bir kitap ya da kitap bölümü, tez danışmanlığı, bilimsel proje, atıf ve sunumlar gibi farklı alanlarda tamamlamaya dikkat etmelidir. Sürecin sonunda, aday sadece rakamsal puanları bir araya getirmekle kalmaz; aynı zamanda hukuk bilimine ve uygulamasına sahici bir katkı sunan, eleştirel ve analitik bir birikim geliştirmiş olur.

Kaynakça

UAK (2025). Hukuk Temel Alanı 2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvuru Şartları. https://www.uak.gov.tr

Anahtar Kelimeler

Hukuk, Doçentlik, Ulusal Makale, Uluslararası Makale, TR Dizin, Lisansüstü Tez, Kitap, Atıf, Tez Danışmanlığı, Proje, Bilimsel Toplantı, Eğitim-Öğretim, Patent, Ödül, h-indeksi

by wporganizasyon Uncategorized

FİLOLOJİ TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: KAPSAMLI BİR DEĞERLENDİRME

Özet (Abstract)
Bu makalede, Filoloji Temel Alanı için 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları ayrıntılı biçimde ele alınmaktadır. Üniversitelerarası Kurul (UAK) tarafından belirlenen bu kıstaslar, filoloji alanında doçent unvanına yükselmek isteyen adayların akademik yeterliklerini çok boyutlu bir bakışla değerlendirmeyi amaçlar. Temel olarak “Uluslararası Makale”, “Ulusal Makale”, “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın”, “Kitap”, “Atıf”, “Lisansüstü Tez Danışmanlığı”, “Bilimsel Araştırma Projesi”, “Bilimsel Toplantı” ve diğer destekleyici faaliyetlerin puanlanmasına dayanan bu sistem, adaydan asgari 100 puan toplamasını bekler. Ayrıca, 90 puanın doktora sonrası çalışmalardan elde edilmesi, alan içinde bağımsız ve özgün araştırmaları teşvik etmektedir. Bu makalede, söz konusu düzenlemelerin filoloji disiplini bağlamında ne anlama geldiği detaylı şekilde açıklanacak; adayların dikkat etmesi gereken hususlar, yayın nitelikleri ve çeşitli akademik faaliyetlerin nasıl puanlandığına dair kapsamlı bilgi sunulacaktır.

1. Giriş

Filoloji Temel Alanı, dil ve edebiyat çalışmalarının bütüncül bir çerçevede ele alındığı, geçmişten günümüze evrilen metinlerin ve dillerin bilimsel yöntemlerle incelendiği son derece geniş bir disiplindir. Bu alanda gerçekleştirilen araştırmalar, metinlerin dilsel ve tarihsel arka planından edebî değerlerine, çeviri çalışmalarından karşılaştırmalı edebiyata, dil öğretiminden kültürel etkileşimlere kadar uzanan zengin bir yelpazeyi kapsar. Filologlar, incelenen dilin söz varlığını, gramer yapısını, edebî metinlerini, çeviri kuramlarını ve uygulamalarını, tarihsel metin analizlerini veya çağdaş dilbilim yöntemlerini kullanarak derinlemesine çalışmalar yaparlar.

Türkiye’de, filoloji alanında akademik kariyer merdivenlerini çıkmak isteyen araştırmacıların uyması gereken kurallar, Üniversitelerarası Kurul (UAK) tarafından yayımlanan kriterler doğrultusunda şekillenir. Bu kriterler, her alana özgü gereksinimleri dikkate alarak düzenlenmektedir. Filoloji Temel Alanı için 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları, alanın özgün yapısını yansıtan birtakım düzenlemeler içermektedir. Adayların, söz konusu kriterlere uygun şekilde çeşitli alanlarda yayın yapması, proje faaliyetlerinde bulunması ve akademik görünürlüklerini artıracak etkinliklere katılması beklenir.

Filoloji alanında doçentlik başvurusu yapmayı düşünen akademisyen adaylarının, bu makalede sunulan bilgileri dikkatle inceleyerek uzun vadeli bir akademik planlama yapmaları yararlı olacaktır. Zira, Uluslararası Makale ve Ulusal Makale kategorilerindeki yayınlar, tez kaynaklı yayınlar, kitap yazımı veya kitap bölümü çalışmaları, atıflar, tez danışmanlığı, bilimsel araştırma projeleri, bilimsel toplantılarda sunulan bildiriler gibi çok yönlü etkinlikler, adayın filoloji alanında bilimsel niteliğini, derinleşme kapasitesini ve aynı zamanda alana yaptığı katkıları göstermektedir.

Bu makale, Filoloji Temel Alanı 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartlarını sistematik şekilde aktaracak; alınması gereken asgari puanlar, eserlerin doktora sonrası dönemde üretilmiş olması şartı, tek yazarlı ve çok yazarlı yayınlarda puan paylaşımı, ulusal makaleler için zorunlu koşullar, tez kaynaklı yayınların sınırlamaları, kitap kategorisinin geniş kapsamı ve diğer tüm başlıklar üzerinde ayrıntılı biçimde duracaktır (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr).

2. Genel Çerçeve: Asgari Puan ve Doktora Sonrası Yayın Zorunluluğu

2.1. Asgari 100 Puan Koşulu

Filoloji Temel Alanı’nda doçentliğe başvuracak adaylardan beklenen en temel koşullardan biri, başvuruya konu olan akademik faaliyetlerden en az 100 puan toplamalarıdır (UAK, 2025). Bu puanlar, “Uluslararası Makale”, “Ulusal Makale”, “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın”, “Kitap”, “Atıf”, “Proje”, “Bilimsel Toplantı”, “Eğitim-Öğretim”, “Patent/Faydalı Model”, “Ödül” ve “Editörlük” gibi farklı kategorilerden alınabilecek şekilde düzenlenmiştir.

2.2. Doktora Sonrası 90 Puan Koşulu

Toplamda 100 puan elde edilmesi yeterli değildir; bunların en az 90 puanının doktora unvanının alınmasından sonra yapılan çalışmalarla sağlanmış olması gerekmektedir (UAK, 2025). Bu, adayın doktora tezinden bağımsız olarak, doktora sonrasında alanında aktif ve özgün araştırmalar yürütmesini teşvik eder.

2.3. Lisansüstü Tez Kaynaklı Yayınların Puanlama

Lisansüstü tezlerden (yüksek lisans veya doktora) üretilen yayınlar, “3. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” başlığı dışında ayrıca puanlanamaz. Yani tez kaynaklı bir yayın, hem “Uluslararası Makale” hem de “Tezden Üretilmiş Yayın” kategorisinde iki kez puan alınmasına yol açamaz. Bu uygulama, adayların tez sürecinden sonra ürettikleri özgün çalışmaları ortaya koymasına yönelik bir düzenlemedir (UAK, 2025).

2.4. Yayının Filoloji Alanı ile İlgililiği

Her çalışma, başvurulan doçentlik bilim alanı ile ilgili olmak zorundadır. Filoloji Temel Alanı söz konusu olduğunda, adayın gerçekleştirdiği çalışmaların “dil, edebiyat, metin incelemeleri, çeviri, dilbilimsel analizler, tarihi metin araştırmaları” gibi filolojiyi ilgilendiren kapsamlarda olması beklenir.

2.5. Tek Yazarlı ve Çok Yazarlı Yayınlarda Puan Paylaşımı

Filoloji Temel Alanı’nda, tek yazarlı yayınlarda yazar tam puan almaktadır. Çok yazarlı yayınlarda ise puan, yazarlar arasında eşit bölüşülür (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr). Bu durum, filoloji gibi beşerî bilimlerde sıklıkla görülen bireysel yayınların teşvikine ve ekip çalışmalarında adil bir paylaşım sağlanmasına odaklıdır.

3. Uluslararası Makale

Uluslararası makaleler, Filoloji Temel Alanı’nda özellikle dil ve edebiyat çalışmalarının uluslararası boyutta tanınması ve diğer araştırmacılar tarafından değerlendirilmesi açısından büyük önem taşır. Bu kategorideki makalelerden doktoradan sonra uygun bir puan alınması, adayın küresel düzeyde bilimsel görünürlüğünü ortaya koyar.

3.1. SCIE veya SSCI (Q1, Q2, Q3, Q4)

SCIE (Science Citation Index Expanded) ya da SSCI (Social Sciences Citation Index) kapsamındaki dergilerde yayımlanmış makaleler, derginin “quartile” (Q) derecesine göre puanlanır:

Q1: 30 puan
Q2: 20 puan
Q3: 15 puan
Q4: 10 puan

Filoloji, çoğu zaman beşerî bilimler kategorisinde değerlendirilse de özellikle edebiyat, çeviri ve dilbilimi konularında sosyal bilimler kapsamlı dergilerde yayın yapmak mümkündür. Bu durumda, “SSCI” esas alınarak Q dereceleri üzerinden puan hesaplanır (UAK, 2025).

3.2. AHCI Kapsamındaki Makaleler

AHCI (Arts and Humanities Citation Index), beşerî bilimler ve özellikle sanat-dil-edebiyat alanlarında önemli bir indekstir. AHCI kapsamındaki dergilerde yayımlanan makaleler 20 puan değerindedir. Filoloji adayları için bu tür dergilerde yayın yapmak, uluslararası görünürlük açısından kritiktir.

3.3. ESCI veya Scopus Kapsamındaki Dergiler

ESCI (Emerging Sources Citation Index) ya da Scopus kapsamında yer alan dergilerde yayımlanan makaleler 10 puan olarak puanlanır (UAK, 2025). Filoloji alanında, yeni ortaya çıkan veya henüz tam olarak AHCI, SSCI gibi indekslere dahil edilmemiş, ancak akademik çevrelerde tanınan dergilerde yayın yapmak bu kategoriye girebilir.

3.4. Diğer Uluslararası İndekslerde Taranan Dergiler

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus dışında kalan diğer uluslararası indekslerde yer alan dergilerde yayımlanan makaleler 5 puan değerindedir. Filoloji alanında, çeşitli bölgesel ya da tematik indeksler de olabilir; bunlar bu başlık altında değerlendirilir.

3.5. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet veya Kitap Kritiği

Uluslararası makale başlığı altında, editöre mektup, araştırma notu, özet veya kitap kritiği gibi kısa çalışmalar 3 puan kazanır. Filoloji alanında kitap kritiği, özellikle alanın çeviri, metin incelemesi veya edebiyat eleştirisi yönünü güçlendirmekte etkili olabilir; ancak bu yayınlar tam makale olmadığı için puan bakımından düşüktür.

4. Ulusal Makale

Filoloji Temel Alanı, Türkiye’deki akademik camiada da sıklıkla ulusal dergilerde yayın yapmayı içerir. Özellikle Türk Dili ve Edebiyatı, Çağdaş Türk Lehçeleri, Osmanlı Türkçesi, Halk Edebiyatı, Karşılaştırmalı Edebiyat, Batı Dilleri Edebiyatları (ulusal hakemli dergilerde) gibi konularda makaleler ön plana çıkar.

4.1. TR Dizin Kapsamındaki Dergiler

TR Dizin, TÜBİTAK ULAKBİM tarafından taranan ulusal dergileri içerir. Burada yayımlanan filoloji makaleleri 10 puan değerindedir. Ancak bu makalelerin adayın lisansüstü tezinden üretilmemiş olması gerekir. Filoloji alanındaki ulusal dergilerin büyük bir kısmı TR Dizin’de yer alabilmektedir.

4.2. Diğer Hakemli Dergiler

TR Dizin kapsamına girmeyen, ancak hakemli süreçten geçen dergilerde yayımlanan makaleler 4 puan değerindedir. Bu puan farkı, TR Dizin’in ulusal akademik standartlar bakımından daha yüksek bir güvence sunmasıyla ilgilidir (UAK, 2025).

4.3. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet veya Kitap Kritiği (Ulusal)

Ulusal hakemli dergilerde çıkan editöre mektup, araştırma notu, özet veya kitap eleştirisi türündeki kısa yayınlar 2 puan olarak belirlenmiştir.

4.4. Doktora Sonrası Ulusal Yayın Zorunluluğu

Filoloji Temel Alanı, ulusal yayın koşulu bakımından önemli bir zorunluluk öngörmektedir. Doktoradan sonra, TR Dizin kapsamındaki dergilerde “dördü tek yazarlı olmak üzere, üçü farklı dergilerde yayımlanmış en az altı yayın yapmak ve en az 50 puan almak” gereklidir (UAK, 2025). Eğer aday bu koşulu sağlayamazsa, 1. maddenin a, b veya c bentlerinde (uluslararası makale kategorilerinden) “biri tek yazarlı olmak üzere en az iki yayın yaparak” yine en az 50 puana ulaşmalıdır.

Bu düzenleme, filoloji alanında özellikle Türkiye’deki literatüre özgün katkılar yapılmasını ve adayın tek yazarlı çalışmalarla bağımsız araştırmacı kimliğini göstermesini hedefler. Aynı zamanda, farklı dergilerde yayın yapma talebi, araştırmacının yazılarını çeşitlendirmesini zorunlu kılar.

4.5. Yabancı Uyruklu Adaylar ve Yurt Dışı Denkliği

Yabancı uyruklu adaylar veya yurt dışında doçentlik denkliği başvurusu yapacak adaylar, TR Dizin kapsamındaki dergi koşulunu sağlamazlarsa, aynı sayıda yayını uluslararası makale kategorilerinin a, b veya c bentlerinde (Q1–Q4, AHCI, ESCI, Scopus vb.) yapmış olmaları gerekir. Bu, filoloji alanında uluslararası adayların da Türkiye’deki asgari standartlara denk düzeyde yayın gerçekleştirmesini güvence altına alır.

5. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın

Bu madde, adayın yüksek lisans veya doktora tezleriyle ilgili olarak ürettiği yayınların puanlandırılmasıyla ilgilidir. Filolojide, tezler sıklıkla özgün metin incelemeleri, çeviri çalışmaları, edebî metinlerin analizi, dil tarihi gibi konulara odaklanır. Tezden üretilmiş yayınlar da bu başlık altında belirli puanlarla değerlendirilmektedir.

5.1. Puan Değerleri (a-d Bentleri)

SCIE, SSCI veya AHCI kapsamındaki dergide yayımlanan tez kaynaklı makale: 20 puan
ESCI veya Scopus kapsamındaki dergide yayımlanan tez kaynaklı makale: 10 puan
Diğer uluslararası indekslerde taranan dergide yayımlanan tez kaynaklı makale: 5 puan
TR Dizin kapsamındaki dergide yayımlanan tez kaynaklı makale: 8 puan

Bu puanlar, adayın tez çalışmasının ulusal ve uluslararası literatüre ne ölçüde yansıdığını gösterir (UAK, 2025).

5.2. Kitap veya Kitap Bölümleri (e-h Bentleri)

BKCI (Book Citation Index) kapsamındaki kitap: 20 puan
BKCI kapsamındaki kitapta bölüm: 10 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitap: 5 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitapta bölüm: 3 puan

Filoloji tezlerinden üretilmiş bir kitabın BKCI’de yer alması, adayın tez konusunun uluslararası arenada da dikkat çektiğini gösterir. Diğer uluslararası veya ulusal kitaplar da puanlandırılır; ancak puanları BKCI kapsamındakinden daha düşüktür.

5.3. Bilimsel Toplantı Bildirileri (ı, i Bentleri)

Uluslararası bilimsel toplantıda sunulan tam metin/özet, CPCI’da (Conference Proceedings Citation Index) yayımlanmış çalışma: 3 puan
Diğer uluslararası/ulusal bilimsel toplantılarda sunulan tam metin/özet: 2 puan

Bu tür yayınlar da tez kaynaklı ise tez kategorisinden puan alır. Filolojide tez çalışmalarının uluslararası veya ulusal kongrelerde paylaşılması, adayın görüş alışverişine ve ağ kurmaya verdiği önemi yansıtır.

5.4. Zorunluluk ve Üst Sınır

Bu madde (a–h bentleri) kapsamında en az bir yayın yapma zorunluluğu vardır. Ayrıca, “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” başlığından alınabilecek toplam puan en fazla 20’dir (UAK, 2025). Bu sınırlama, adayın tez dışındaki araştırmalarını da geliştirmesini sağlamayı hedefler. Ayrıca g veya h bentlerinde öngörülen kitap/kitap bölümü çalışmalarından toplamda en fazla 5 puan alınabilir. Bu, tez kaynaklı kitap çalışmalarının tek başına yüksek oranda puan getirmesini sınırlandırmaktadır.

6. Kitap

Filoloji alanında, kitap yazımı veya kitap bölümü yayımlanması önemli bir faaliyet olarak kabul edilir. Zira dil ve edebiyat araştırmalarında kapsamlı analizler, monografiler veya derleme kitaplar sıkça tercih edilen yayın formatlarıdır.

6.1. BKCI Kapsamındaki Kitap ve Kitap Bölümü

BKCI kapsamındaki kitap: 20 puan
BKCI kapsamındaki kitapta bölüm: 10 puan

BKCI (Book Citation Index), akademik kitapların uluslararası düzeyde takibini sağlayan önemli bir veri tabanıdır. Filoloji alanında, saygın yayınevlerinde basılan kitaplar BKCI’ye dahil olabilir.

6.2. Diğer Uluslararası/Ulusal Kitap ve Kitap Bölümleri

Diğer uluslararası/ulusal kitap: 20 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitapta bölüm: 5 puan

Burada, doktora sonrası bir kitap yazmak veya kitap bölümüne katkı vermek ciddi bir akademik performans olarak değerlendirilmektedir. Filoloji adaylarının özgün bilimsel kitaplar üretmesi veya bir kolektif esere bölüm yazması bu kapsamda puan kazanır.

6.3. Zorunluluk, Sınır ve Özel Durumlar

Doktora unvanının alındığı tarihten sonra, a veya c bentlerinden (yani BKCI kapsamındaki kitap veya diğer uluslararası/ulusal kitap) en az bir yayın yapılması zorunludur (UAK, 2025). Bu madde çerçevesinde toplamda 30 puana kadar çıkılabilir; ancak c veya d bentlerinden (diğer uluslararası/ulusal kitap ya da kitapta bölüm) en fazla 30 puan elde edilebileceği belirtilmiştir. Aynı kitaptaki birden fazla bölüm için sadece bir tanesi puanlanır. Ders kitabı dışındaki özgün bilimsel kitaplar, filoloji alanında akademik derinliği yansıtan çalışmalar olması nedeniyle önemlidir.

Armağan ve anma kitaplarında yayımlanan hakemli makaleler de, eğer bu kitaplar dergi formatında çıkmıyorsa, “kitapta bölüm” olarak değerlendirilebilir. Ayrıca, ansiklopedi maddelerinin en az üç adedi bir kitap bölümü kabul edilir. Filoloji gibi geniş tarihsel ve kültürel içerik barındıran alanlarda ansiklopedi çalışmaları da çok yaygındır.

7. Atıf

Filoloji alanında, atıflar esas olarak yayımlanan makaleler, kitaplar veya kitap bölümlerine başka araştırmacılar tarafından yapılan bilimsel referansları içerir. Atıflar, adayın çalışmalarının başkaları tarafından kullanıldığını, değerlendirildiğini veya kaynak gösterildiğini kanıtlamaktadır.

7.1. Atıf Kategorileri ve Puanları

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus kapsamındaki atıflar: 3 puan
BKCI kapsamındaki kitapta yapılan atıf: 2 puan
TR Dizin kapsamındaki dergilerde yapılan atıf: 2 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitap veya dergilerde yapılan atıf: 1 puan

Filoloji alanında AHCI ve ESCI atıfları görece daha sık görülebilir. Ayrıca Türkiye’deki filoloji dergilerinde atıf almak da 2 puan değerindedir (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr).

7.2. Doktora Sonrası Atıf Zorunluluğu ve Üst Sınır

Adayın, doktora sonrası yayımlanmış çalışmalarına en az 5 puanlık atıf alması zorunludur. Bu maddeden toplanabilecek toplam puan 10’u geçemez. Kendi eserine yapılan öz atıflar veya aynı yayın içinde birden fazla atıf tek atıf sayılır, dolayısıyla puan artışı sağlamaz.

8. Lisansüstü Tez Danışmanlığı

8.1. Puan Değerleri

Tamamlanmış doktora tezi danışmanlığı: 5 puan
Tamamlanmış yüksek lisans tezi danışmanlığı: 3 puan

Filoloji alanında tez danışmanlığı, alanın yeni araştırmacılar yetiştirilmesine büyük katkı sunar. Doktora tezi yönetmek daha kapsamlı bir süreç olduğu için 5 puanla ödüllendirilmektedir.

8.2. Maksimum Puan ve Eş Danışmanlık

Bu kategoriden alınabilecek puan maksimum 10’dur. İkinci veya eş danışman olması durumunda, asıl danışman tam puan alırken ikinci danışman yarısını alır. Bu düzenleme, adayın tez sürecindeki rolünü ve katkısını nesnel biçimde değerlendirmek içindir.

9. Bilimsel Araştırma Projesi

Filoloji alanında da, büyük ulusal veya uluslararası projelere katılım, araştırma altyapısının geliştirilmesi ve disiplinlerarası iş birliğinin kurulması açısından önemlidir. Projeler, dil ve edebiyat materyalleriyle ilgili saha çalışmaları, veri tabanı oluşturma, sözlük veya ansiklopedi projeleri gibi geniş kapsamlı olabilir.

9.1. TÜBİTAK ve AB Çerçeve Programları

Koordinatör/yürütücü olmak: 15 puan
Araştırmacı olmak: 10 puan
Danışman olmak: 5 puan

TÜBİTAK veya AB Çerçeve Programları kapsamındaki projeler, filoloji araştırmalarına da ciddi destek sağlar.

9.2. Uluslararası Destekli Projeler

Başarıyla tamamlanmış uluslararası destekli (derleme ve rapor hazırlama hariç) bilimsel projelerde yürütücü, araştırmacı veya danışman olmak 10 puan değerindedir (UAK, 2025).

9.3. Kamu Kurumu/Özel Kuruluş İş Birliği

Üniversite dışındaki kurumlarla yapılan Ar-Ge veya Ür-Ge odaklı projelerde yürütücü, araştırmacı veya danışman olmak 5 puan kazandırır. Filoloji alanında dil teknolojileri, sözlük hazırlama, metin dijitalleştirme gibi uygulamalı konular bu kapsama girebilir.

9.4. Üniversitedeki BAP Projeleri

Üniversitelerin Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) kapsamında, tez ve uzmanlık projeleri haricinde başarıyla tamamlanmış bir projede yürütücü olmak 3 puan değerindedir. Bu başlık altından alınabilecek en fazla puan 20’dir.

10. Bilimsel Toplantı

Doktora sonrası yapılan bilimsel toplantılarda sunulan bildiri ve özetler, filoloji alanında araştırmacının çalışmalarını akademik toplulukla paylaşması ve geri bildirim alması bakımından son derece önemlidir.

10.1. Uluslararası Bilimsel Toplantılar (CPCI)

CPCI (Conference Proceedings Citation Index) kapsamındaki uluslararası toplantılarda sunulan tam metin veya özet bildiriler 5 puandır. Filoloji alanında bu tür uluslararası kongreler, disiplinlerarası tartışmaları da içerebilir.

10.2. Diğer Uluslararası/Ulusal Bilimsel Toplantılar

Düzenleme kurulunda bir akademik kurum veya branş derneğinden resmî temsilcinin yer aldığı diğer uluslararası ya da ulusal toplantılarda sunulan bildiriler 3 puan değerindedir (UAK, 2025).

10.3. Zorunluluk ve Üst Sınır

Doktora sonrasında bu kategoriden en az 5 puan almak gereklidir. Aynı toplantıda sunulan birden fazla çalışma olsa bile sadece biri puanlanır ve toplamda 10 puan üst sınır kabul edilir. Bu kural, adayın farklı organizasyonlarda faaliyet göstermesini teşvik eder.

11. Eğitim-Öğretim

Filoloji Temel Alanı’nda doçentlik unvanı hedefleyen adayların, eğitsel faaliyetleri de göz önünde bulundurulur. Adayın öğretim tecrübesi, ders içeriklerini geliştirmesi ve öğrencilere filolojik yöntemleri aktarması önemli kabul edilir.

11.1. Ders Verme

Doktora sonrasında ön lisans, lisans veya lisansüstü düzeyde dört farklı yarıyılda (dönemlik programlarda) veya iki farklı yılda (yıllık programlarda) ders vermek 2 puan kazandırır (UAK, 2025). Bu maddenin üst sınırı 6 puandır ve en az 2 puan almak zorunludur.

11.2. Kadrolu Öğretim Elemanı Olma

Doktora unvanının ardından en az 2 yıl kadrolu öğretim elemanı olarak görev yapanlar, bu maddeden otomatik olarak 2 puan almış sayılır. Filoloji alanında kadrolu öğretim üyeliği, adayın akademik ve yönetsel deneyimini de artırır.

12. Patent/Faydalı Model

Filoloji gibi beşerî bilimler ağırlıklı bir disiplinde patent veya faydalı model geliştirmek nadir görülmekle birlikte, dijital sözlük veri tabanları, çeviri yazılımları veya dil işleme teknolojileri gibi alanlarda patent başvuruları yapılabilir.

12.1. Puanlama

Tescil edilmiş uluslararası patent: 20 puan
Tescil edilmiş ulusal patent: 10 puan
Tescil edilmiş faydalı model: 5 puan
Kişisel patent başvurusu: 2 puan

Bir buluş birden çok kişi adına tescil edilmişse puan eşit olarak bölünür (UAK, 2025).

13. Ödül

Filoloji alanında, YÖK veya TÜBİTAK gibi kurumlarca verilen ödüller, adayın ülke ölçeğinde tanınır bir araştırmacı olduğunu gösterir.

YÖK Yılın Doktora Tezi Ödülü: 25 puan
YÖK Üstün Başarı Ödülü: 25 puan
TÜBİTAK Bilim Ödülü: 25 puan
TÜBİTAK Teşvik Ödülü (UBYT hariç): 25 puan
TÜBA GEBİP Ödülü: 25 puan
TÜBA TESEP Ödülü: 25 puan

Bu kategoriden en fazla 25 puan alınabilir. Birden fazla ödül almak, 25 puanı aşan bir getiri sağlamaz.

14. Editörlük

Filoloji alanında, dergi veya kitap editörlüğü yapmak, alanın yayın süreçlerine yön verme açısından önemli bir faaliyet olarak değerlendirilir.

14.1. Dergi Editörlüğü

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus kapsamındaki dergiler: 2 puan
TR Dizin kapsamındaki dergiler: 1 puan

Bir filoloji dergisinin editörlüğünü üstlenmek, adayın akademik camiada sözüne güvenilir bir konumda olduğunu gösterir.

14.2. Kitap Editörlüğü

BKCI veya Scopus kapsamındaki kitapta editörlük: 1 puan

Bu puanlar, editörlük faaliyetinin tek başına çok yüksek oranda puan getirmesini önleyecek düzeydedir. Toplamda en fazla 4 puan alınabilir (UAK, 2025).

15. Diğer Kriterler

15.1. Web of Science H-İndeksi (En Az 5)

Adayın Web of Science veritabanında h-indeksinin en az 5 olması, 5 puan kazandırır. Filoloji alanında h-indeksi, sosyal veya beşerî bilimler alanlarına göre hesaplanan atıf miktarını gösterir.

15.2. Yurt Dışı Araştırma veya Öğretim Faaliyeti

YÖK’ün kabul ettiği uluslararası sıralama kuruluşlarında (ARWU, CWTS Leiden, QS, THE, URAP) ilk 300’de yer alan bir üniversitede en az altı ay kesintisiz araştırma veya öğretim faaliyetinde bulunmak 5 puan sağlar (UAK, 2025). Bu, filoloji akademisyeninin uluslararası bağlantılar ve deneyim kazanması açısından önemlidir. İki koşul birden yerine getirilse bile, bu maddedeki üst sınır 10 puandır.

16. Değerlendirme ve Sonuç

Filoloji Temel Alanı, dil ve edebiyat odaklı çalışmalarıyla ulusal ve uluslararası bilim dünyasında önemli bir konumda yer alır. 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları, adayların bu alanın gerektirdiği akademik derinliği ve çeşitliliği yansıtan faaliyetlerde bulunmasını beklemektedir. Yüksek nitelikli makaleler (ulusal veya uluslararası), tez kaynaklı ancak sınırlı ölçüde puanlanan yayınlar, kitap veya kitap bölümü çalışmaları, bilimsel toplantılar, atıflar, ders verme ve tez danışmanlığı gibi çok yönlü kategoriler, filoloji alanında doçentlik unvanına hak kazanmak için gerekli olan akademik performansın bütüncül bir tablosunu sunar.

Özellikle, doktora sonrası dönemde üretken olmanın, 90 puanlık çalışmayı bu dönemde yapmak zorunluluğuyla desteklendiğini unutmamak gerekir. Bu zorunluluk, adayın doktora sürecinden bağımsız bir şekilde akademik kişiliğini güçlendirmesi için itici güç rolü üstlenir. Aynı şekilde, “Ulusal Makale” kategorisinde yer alan “en az altı yayın ve 50 puan” kuralı, filoloji bağlamında adayın hem tek yazarlı yayın becerisini hem de farklı dergilerdeki çeşitliliği göstermesini gerekli kılar. Bu, Türkiye’deki dil ve edebiyat araştırmalarını zenginleştirme amacının bir yansımasıdır.

Lisansüstü tezlerden üretilmiş yayınlar, adayın tez sürecinde elde ettiği bulguları yansıtma imkânı sunsa da bu kategorinin 20 puanla sınırlı tutulması, doktora sonrası bağımsız araştırmaların öncelikli olduğuna vurgu yapar. Kitap yazımı veya kitap bölümü hazırlama, filoloji disiplini için sıklıkla başvurulan yayın biçimlerindendir ve bu çalışmalar da doçentlik kriterlerinde önemli bir yere sahiptir. Aday, monografik bir kitap ya da çok yazarlı bir derleme içinde yer alarak alan yazınına kalıcı katkılar sunabilir.

Atıflar, filoloji alanında daha uzun vadede biriken ve genellikle edebi metinlerin veya dilbilim araştırmalarının kalıcı etkisini yansıtan önemli bir metriktir. Doktora sonrası atıf puanı en az 5 olması, adayın çalışmalarının başka araştırmacılar tarafından benimsendiğini gösterir. Tez danışmanlığı, lisansüstü öğrencilerin yetiştirilmesinde üstlenilen rol nedeniyle puanlanır. Bilimsel toplantılar, projeler ve editörlük gibi kategoriler de adayın akademik etkileşim düzeyini, yönetsel kabiliyetlerini ve filoloji literatürüne katkısını gösterir.

Son olarak, filoloji alanında patent/faydalı model gibi teknik unsurların nadir görülmesiyle birlikte, dil teknolojileri, sayısallaştırma (dijital beşerî bilimler) veya çeviri otomasyonu gibi alanlarda patent almak mümkündür. Bu, filolojinin yeni disiplinlerarası açılımlara açık bir alan olduğuna işaret eder.

Bütün bu kriterler ışığında, 2025 Mart döneminde filoloji alanında doçent olmak isteyen adayların, hem ulusal hem de uluslararası yayımlarda düzenli biçimde çalışmalarını sürdürmesi, tek yazarlı yayınlara da önem vermesi, tez çalışmalarından bağımsız yeni projeler geliştirmesi ve akademik görünürlüğünü artıracak etkinlikleri çoğaltması gerekir. Adayların bu kriterleri uzun vadeli stratejik planlarına dahil etmesi, doktora sonrasından itibaren düzenli puan toplamasını kolaylaştıracak ve doçentlik başvuru sürecini daha verimli kılacaktır.

Sonuç olarak, Filoloji Temel Alanı 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları, dil ve edebiyat çalışmalarının bilimsel kalitesini yükseltecek şekilde adayları teşvik etmektedir. Bu şartları dikkatle inceleyen ve çalışmalarını buna uygun olarak planlayan araştırmacılar, filoloji alanında özgün ve kalıcı katkılar sunarak doçentlik unvanına ulaşabilirler.

Kaynakça

UAK (2025). Filoloji Temel Alanı 2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvuru Şartları. https://www.uak.gov.tr

Anahtar Kelimeler (Virgülle Ayrılmış)

Filoloji, Doçentlik, Uluslararası Makale, Ulusal Makale, Lisansüstü Tez, TR Dizin, Kitap, Atıf, Proje, Bilimsel Toplantı, Eğitim-Öğretim, Editörlük, Patent, H-indeksi, AHCI

by wporganizasyon Uncategorized

FEN BİLİMLERİ VE MATEMATİK TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: DETAYLI BİR İNCELEME

Özet (Abstract)
Bu makalede, Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı kapsamında 2025 Mart döneminde doçentlik unvanına başvuracak adaylara yönelik resmi kriterler detaylı bir şekilde ele alınmaktadır. Üniversitelerarası Kurul (UAK) tarafından belirlenen bu kriterler, adayların doktora sonrası dönemdeki araştırma performansını, uluslararası ve ulusal bilimsel etki düzeylerini, proje yürütücülüğü deneyimlerini, lisansüstü tez danışmanlığını ve akademik üretkenliklerini çok yönlü olarak değerlendirmeyi amaçlar. Özellikle “Uluslararası Makale” ve “Ulusal Makale” kategorilerinde Q1, Q2, Q3, Q4 ayrımları, başlıca yazar tanımlaması ve puan paylaşımı gibi detaylar, Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı açısından dikkat çekici düzenlemeler içermektedir. Makale boyunca, lisansüstü tezlerden üretilen yayınlar için konulan sınırlandırmalar, kitap ve kitap bölümleriyle ilgili değerlendirme kriterleri, atıf ve lisansüstü tez danışmanlığından alınacak puanlar, bilimsel toplantıların sınıflandırılması ve projelerin puanlanması gibi konular da örneklerle açıklanmaktadır. Sonuç bölümünde, 2025 Mart döneminde doçentlik başvurusu yapmayı planlayan araştırmacılar için kritik noktalar vurgulanarak bu sürece ilişkin öneriler sunulmuştur.

1. Giriş

Fen Bilimleri ve Matematik, çağdaş bilimin temelini oluşturan ve diğer pek çok bilim alanına ilham veren disiplinleri kapsar. Bu alanlarda yapılan araştırmalar, yeni teknolojilerin geliştirilmesinden evrenin temel yasalarını anlama çabalarına kadar geniş bir yelpazede topluma katkı sunar. Dolayısıyla Fen Bilimleri ve Matematik alanında akademik yeterliliğin ölçülmesi ve bu alanda doçent unvanına yükselme süreçlerinin belirlenmesi, bilimsel ilerlemenin sürekliliği için kritik önem taşır.

Türkiye’de doçentlik süreçleri, Üniversitelerarası Kurul (UAK) tarafından periyodik olarak güncellenen ve her anabilim dalının kendine özgü ihtiyaç ve özelliklerini dikkate alan ölçütler doğrultusunda yürütülür. Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı için 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları da bu sistemin bir parçası olarak yayınlanmıştır. Söz konusu şartlar, lisansüstü tez kaynaklı yayınları, uluslararası indekslerde yer alan makaleleri, ulusal dergilerdeki araştırmaları ve diğer akademik faaliyetleri dikkatle puanlayan kapsamlı bir çerçeve ortaya koyar (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr).

Makalenin ana hedefi, bu kriterleri derinlemesine inceleyerek Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı’nda doçentlik başvurusu yapmayı planlayan araştırmacılara rehberlik etmektir. Metin boyunca öncelikle, başvuruda bulunacak adayların elde etmesi gereken asgari puan ve bu puanın doktora sonrasında üretilmiş çalışmalardan sağlanmasına ilişkin temel ilkeler açıklanacaktır. Ardından, uluslararası ve ulusal makale kategorilerindeki puanlama sistemi, “başlıca yazar” kavramı, lisansüstü tezlerden üretilen yayınların değerlendirme usulleri, kitap ve kitap bölümleriyle ilgili düzenlemeler, atıfların puanlanması, lisansüstü tez danışmanlığı, proje yürütücülüğü, bilimsel toplantılar, eğitim-öğretim faaliyetleri, patent/faydalı model çalışmaları ve ödüllere kadar uzanan geniş bir yelpazede tüm detaylar ele alınacaktır.

Böylesine geniş kapsamlı bir sistem, sadece adayın akademik üretkenliğini değil, aynı zamanda yaygın etki düzeyini, uluslararası görünürlüğünü ve bilimsel iş birliği kabiliyetini de yansıtır. Özellikle “başlıca yazar” kavramı gibi uygulamalar, Fen Bilimleri ve Matematik alanlarındaki ekip çalışmalarının adil biçimde puanlanmasını sağlamayı amaçlamaktadır. Ayrıca, doktora sonrası dönemde Q1, Q2 veya Q3 dergilerde başlıca yazar olarak yayımlanmış çalışmalarla belirli bir puan barajını aşma gerekliliği, adayın uluslararası standartlarda araştırma yapmasını teşvik eder.

Sonraki bölümlerde, tüm bu kriterler hem maddeler halinde hem de analitik bir bakışla açıklanacak; doçentlik başvuru sürecine ilişkin stratejik ipuçları sunulacaktır. Böylece, Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı’nda doktora sonrası akademik gelişim sürecini güçlendirmek isteyen araştırmacıların, 2025 Mart dönemi doçentlik kriterlerini daha iyi anlamaları ve bu doğrultuda planlama yapmaları hedeflenmektedir.

2. Genel Kriterler ve Puanlama Mantığı

2.1. Asgari 100 Puan Koşulu ve Doktora Sonrası 90 Puan Şartı

Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı’nda doçentlik başvurusunda bulunacak adayların, beyan ettikleri eserlerden en az 100 puan elde etmeleri gerekmektedir. Ancak bu puanın en az 90’ının, doktora unvanının alınmasından sonra gerçekleştirilen çalışmalardan gelmesi şart koşulmuştur (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr). Buradaki temel amaç, adayın doktora sonrasında bağımsız ve özgün araştırmalar yaparak bilimsel yeterliliğini kanıtlamasıdır. Aynı zamanda, lisansüstü tezlerden üretilen yayınlar bu 90 puan içinde sayılmamakta; sadece ilgili “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” başlığı altında puanlanmaktadır. Bu yaklaşım, tez sonrası araştırma sürecinin önemini vurgulamaktadır.

2.2. Bilim Alanı ile İlgililik

UAK tarafından hazırlanan kriterlere göre, adayın beyan ettiği eserlerin ve faaliyetlerin başvurulan bilim alanı, yani Fen Bilimleri ve Matematik ile ilgili olması zorunludur. Bu, adayın alana özgü bilgi birikimini gösteren çalışmalar yaptığından emin olunmasını sağlar. Farklı disiplinlerdeki yayınlar, Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı doçentlik başvurusu kapsamında değerlendirmeye alınmaz.

2.3. Tekrara Düşmeme ve Tek Kategoride Puanlama İlkesi

Her çalışma yalnızca bir başlık altında puanlandırılır; dolayısıyla aynı eserin hem “Uluslararası Makale” hem de “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” gibi farklı kategorilerde tekrardan puan alması mümkün değildir. Bu kural, puanlamada adaleti sağlamak ve fazla puanlanmanın önüne geçmek açısından kritik önem taşır (UAK, 2025).

2.4. Yazar Puan Paylaşımı ve “Başlıca Yazar” Kavramı

Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı için özel olarak dikkat çeken bir uygulama, yazarlar arası puan paylaşımıdır. Tek yazarlı makalelerde yazar tam puan alır. İki yazarlı makalelerde “başlıca yazar”, tam puanın %80’ini (0,8), ikinci yazar ise %50’sini (0,5) alır. Üç veya daha fazla yazarlı makalelerde başlıca yazar toplam puanın yarısını alırken, kalan yazarlar diğer yarıyı eşit olarak paylaşır. Başlıca yazarın belirtilmediği makalelerde ise puan yazarlar arasında eşit şekilde bölünür (UAK, 2025).

“Başlıca yazar” tanımı da ayrıca yapılmıştır:

Makale tek yazarlı ise başlıca yazar otomatik olarak bellidir.
Danışmanlığını yaptığı lisansüstü öğrenci(ler) ile birlikte makale yazan öğretim üyesi de başlıca yazar olarak kabul edilir (aynı çalışmada ikinci danışman varsa bu kişi “başlıca yazar” sayılmaz).

Bu yaklaşım, ekip çalışmalarının Fen Bilimleri ve Matematik’te sıklıkla görülen yapısını yansıtmaktadır. Deneysel araştırmalarda, laboratuvar ortamında birden çok araştırmacı birlikte çalışabileceğinden, puan paylaştırmanın adil olması için “başlıca yazar” tanımı özellikle vurgulanır.

3. Uluslararası Makale ve Koşulları

3.1. SCIE veya SSCI Kapsamındaki Dergiler (Q1, Q2, Q3, Q4)

Fen Bilimleri ve Matematik alanında, bilimsel makalelerin büyük çoğunluğu SCIE (Science Citation Index Expanded) veya SSCI (Social Sciences Citation Index) kapsamındaki dergilerde yayımlanır. Bu dergiler, etki faktörlerine (Impact Factor) göre Q1, Q2, Q3 ve Q4 olarak sıralanır.

Q1: 30 puan
Q2: 20 puan
Q3: 15 puan
Q4: 10 puan

Adayın hazırladığı lisansüstü tezlerden üretilmemiş olmak kaydıyla, bu makalelerden doktora sonrası süreçte belirli bir puan almak zorunludur. Örneğin Biyoloji, Fizik, Kimya, Moleküler Biyoloji ve Genetik bilim alanlarında, doktora unvanının alınmasından sonra Q1, Q2 veya Q3 dergilerde yayımlanmış makalelerden başlıca yazar olmak şartıyla en az 40 puan toplama zorunluluğu vardır. Matematik ve İstatistik bilim alanlarında bu zorunlu asgari puan 20’dir (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr).

Bu düzenlemeler, adayın yüksek etkili dergilerde (özellikle Q1, Q2 veya Q3) makale yayımlamasını özendirmek içindir. Fen Bilimleri ve Matematik’te uluslararası rekabetin yoğun olduğu Q1 dergilerde makale yayımlayabilmek önemli bir başarı ölçütü olarak görülür.

3.2. AHCI Kapsamındaki Dergiler

AHCI (Arts & Humanities Citation Index) ağırlıklı olarak beşeri bilimlerde tanınsa da bazı fen-matematik dallarında da yararlanılabilecek alanlar olabilir. AHCI kapsamında yayımlanan bir makale 20 puan değerindedir. Yine bu kategoriye de tez dışı yayınlar girebilir.

3.3. ESCI veya Scopus Kapsamındaki Dergiler

Fen ve Matematik alanlarındaki çalışmaların önemli bir kısmı Scopus veya ESCI (Emerging Sources Citation Index) kapsamında da yayımlanabilir. Bu dergilerde yayımlanan makaleler 10 puan değerindedir. Özellikle Scopus, geniş bir tarama alanına sahip olup fen ve matematik dallarının çoğunu içerir.

3.4. Diğer Uluslararası İndeksler

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI ve Scopus dışında kalan uluslararası indekslerde taranan dergilerde yayımlanan makaleler, puan açısından 5 puan değerindedir (UAK, 2025). Bu kategorideki dergilerin etki alanı genelde daha sınırlı olduğundan puan miktarı da daha düşük tutulmuştur.

3.5. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet veya Kitap Kritiği

Bu başlık altındaki editöre mektup, araştırma notu, özet, kitap kritiği vb. türdeki çalışmalardan 3 puan verilir. Fen Bilimleri ve Matematik alanında da bu tür kısa yazılar bazen önemli açıklamalar veya metodolojik katkılar içerir; ancak tam makale statüsünde olmadığı için puanı daha sınırlıdır.

3.6. Zorunlu Puan ve Başlıca Yazar Olma Kriteri

Doktora sonrası dönemde adayın, SCIE/SSCI kapsamındaki Q1, Q2 veya Q3 dergilerde yayımlanmış makalelerden en az birinde “başlıca yazar” sıfatıyla belirli bir puan barajını aşması (Biyoloji, Fizik, Kimya, Moleküler Biyoloji ve Genetik alanlarında 40, Matematik ve İstatistik alanlarında 20 puan) kritik bir koşuldur. Bu düzenleme, fen ve matematik alanlarındaki uluslararası yayınların niteliğini garanti altına almayı hedeflemektedir.

4. Ulusal Makale

4.1. TR Dizin Kapsamındaki Dergiler

TR Dizin (TÜBİTAK ULAKBİM) ulusal çapta taranan önemli bir veri tabanıdır. Fen Bilimleri ve Matematik alanında TR Dizin kapsamındaki dergilerde yayımlanan makaleler 10 puan değerindedir. Bu kategorideki makalelerin tez tabanlı olmaması (yani doktora veya yüksek lisans tezinden üretilmemiş olması) gerekir (UAK, 2025).

4.2. Diğer Hakemli Dergiler

TR Dizin dışındaki hakemli dergilerde basılan ulusal makaleler 4 puan değerindedir. Bu fark, TR Dizin’in ulusal akademik yayın standardını temsil etmesiyle ilişkilidir.

4.3. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet veya Kitap Kritiği (Ulusal)

Ulusal hakemli dergilerde yayımlanan editöre mektup, özet veya benzeri kısa çalışmalar 2 puan değerindedir. Dolayısıyla bu tür yayınlar, tam makaleye kıyasla daha düşük puanlandırılır.

4.4. Doktora Sonrası Ulusal Yayın Zorunluluğu

Doktora sonrasındaki dönem için, TR Dizin kapsamındaki dergilerden en az 10 puan alma yükümlülüğü bulunmaktadır. Bu kural, fen ve matematik alanlarında da ulusal dergilerde kaliteli araştırmaların yayımlanmasını teşvik eder. Yabancı uyruklu adaylar veya yurt dışı doçentlik denkliği başvurusunda bulunanlar bu koşulu farklı şekilde karşılamak durumundadır; TR Dizin dergilerinde yayın yapamamışlarsa, aynı sayıdaki yayını 1. maddenin a, b veya c bentleri (Q1, Q2, Q3, Q4, AHCI, ESCI vb.) kapsamında gerçekleştirmeleri gereklidir (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr).

5. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın

5.1. Kapsam

Bu madde, adayın doktora veya yüksek lisans tezine dayanarak ürettiği yayınları kapsar. Örneğin SCIE/SSCI/AHCI indeksindeki dergilerde yayımlanan tez tabanlı makaleler 20 puan, ESCI veya Scopus kapsamındakiler 10 puan, diğer uluslararası indekslerdeki makaleler 5 puan, TR Dizin kapsamındakiler 8 puan olarak puanlanır (UAK, 2025). Aynı şekilde, BKCI kapsamındaki kitap veya kitap bölümünden de puanlar alınabilir.

5.2. Zorunlu Yayın ve Puan Sınırı

Bu madde kapsamında (a-h bentleri) en az bir yayın yapmak zorunludur. Ancak buradan elde edilebilecek toplam puan 20 ile sınırlıdır. Bu, adayın tez çalışmalarının ötesine geçip doktora sonrası çalışmalar yapmasını teşvik eden kritik bir sınırlamadır. Fen Bilimleri ve Matematik alanında tez tabanlı yayınların katkısı büyük olsa da, doçentlik sürecinde adayın tez dışındaki çalışmalarının da önemsenmesi beklenir.

5.3. Kitap ve Kitap Bölümü Koşulları

BKCI kapsamındaki kitaplar veya kitap bölümleri üzerinden de puan alınabilir. Diğer ulusal veya uluslararası kitaplarda bölüm yazmak da adayın tezinden üretilmiş bir çalışma ise 3 veya 5 puan olarak puanlanabilir. Yine de toplamda 20 puanın üzerine çıkılamaz.

5.4. Bilimsel Toplantılar

Bu madde, tez kaynaklı çalışmaların uluslararası bilimsel toplantılarda sunulması durumunu da kapsar. CPCI’da (Conference Proceedings Citation Index) yayımlanan tam metin veya özet bildiriler 3 puan, diğer uluslararası veya ulusal bilimsel toplantılarda basılı/elektronik olarak yayımlanan bildiriler 2 puan değerindedir. Fen Bilimleri ve Matematik dalında düzenlenen birçok uluslararası kongre, tez araştırmalarını tanıtmak için ideal bir platform sağlar.

6. Kitap

6.1. BKCI Kapsamındaki Kitap

Adayın lisansüstü tezlerinden üretilmemiş olmak koşuluyla, BKCI (Book Citation Index) kapsamındaki bir kitap yazması durumunda 20 puan elde edilebilir. Fen Bilimleri ve Matematik alanında kapsamlı monografiler, literatüre önemli katkılar sağlayabilir.

6.2. BKCI Kapsamındaki Kitapta Bölüm

BKCI kapsamındaki kitaptaki her bir bölüm, 10 puan değerindedir. Örneğin matematikte uluslararası düzeyde yayımlanan bir derleme kitapta önemli bir bölüm yazmak, alanında otorite kabul edilmenin işaretlerinden biridir.

6.3. Diğer Uluslararası/Ulusal Kitap ve Kitap Bölümleri

BKCI dışındaki uluslararası veya ulusal kitaplar 5 puan, bu kitaplarda yazılan bölümler 3 puan olarak puanlanır. Ancak bu maddenin c ve d bentlerinden toplamda en fazla 5 puan alınabilir. Dolayısıyla birçok bölüm yazmış olmak tek başına adayın puanını sınırsız şekilde artırmaz.

6.4. Puan Sınırı ve Diğer Şartlar

Bu madde kapsamında alınabilecek puanların toplamı 20’yi aşamaz. Ayrıca aynı kitaptaki birden fazla bölüm, puanlama açısından tek bölüm olarak değerlendirilir. Bu uygulama, adayın farklı türdeki akademik faaliyetlere yönelmesini teşvik eder.

7. Atıf

7.1. Uluslararası İndekslerde Yapılan Atıflar

Fen Bilimleri ve Matematik’te adayın eserlerine yapılan atıflar, bilimsel etkinin önemli göstergelerinden biridir. SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus kapsamındaki dergilerdeki atıflar 3 puan değerindedir (UAK, 2025). Örneğin matematik veya biyoloji alanında yayımlanmış bir makaleye uluslararası düzeyde atıf almak, eserin evrensel geçerliliğini güçlendirir.

7.2. BKCI Kapsamındaki Kitapta Yapılan Atıflar

BKCI kapsamındaki kitaplardaki atıflar 2 puan olarak değerlendirilir. Bu, alanında yetkin uluslararası yayınevlerinde basılan kitaplarda eserlerden söz edilmesini ölçmeye yöneliktir.

7.3. TR Dizin Kapsamındaki Dergilerde Yapılan Atıflar

Ulusal boyutta da atıf alan aday, her bir atıf için 2 puan alır. Fen Bilimleri ve Matematik alanlarında Türkiye’deki akademik yayınların nitelikli atıfları da bu şekilde önemsenmiş olur.

7.4. Diğer Uluslararası/Ulusal Kitap veya Dergiler

Daha düşük prestijli indekslerde ya da farklı yayınevlerinde yapılan atıflar 1 puan değerindedir. Burada amaç, farklı kaynaklardan gelen atıfların da belirli oranda tanınmasını sağlamaktır.

7.5. Doktora Sonrası Zorunluluk ve Puan Sınırı

Atıf kategorisinden alınacak en az puan 5’tir. Üst sınır ise 10’dur. Fen Bilimleri ve Matematik’te doktoradan sonra üretilen makalelerin atıf alması, adayın uluslararası ya da ulusal düzeyde tanınırlığını yansıtır. Adayın kendi eserine yaptığı atıflar veya aynı yayında bir esere birden fazla kez yapılan atıflar tek atıf sayılır ve puanlanmaz.

8. Lisansüstü Tez Danışmanlığı

8.1. Puan Değerleri

Doktora tez danışmanlığını tamamlayan aday 5 puan, yüksek lisans tez danışmanlığını tamamlayan aday 3 puan elde eder (UAK, 2025). Fen Bilimleri ve Matematik alanlarında doktora tezleri genellikle uzun süren ve önemli deneysel veya kuramsal çalışmalar içerdiğinden, bu danışmanlık deneyiminin puanlandırılması adayın yetiştirici rolünü de vurgular.

8.2. Maksimum Puan ve Eş Danışmanlık

Bu kategoriden alınabilecek toplam puan 10’u aşamaz. Eğer aday ikinci danışman (eş danışman) konumundaysa, asıl danışmanın puanlarının yarısını alır. Bu uygulama, danışmanlar arasında görev dağılımının netleştirilmesi ve tek bir tez üzerinden çok yüksek puanlar elde edilmesinin önlenmesi amacını taşır.

9. Bilimsel Araştırma Projesi

9.1. AB Çerçeve Programları/TÜBİTAK Projeleri

Fen Bilimleri ve Matematik alanında, özellikle TÜBİTAK destekli projeler veya AB Çerçeve Programları büyük önem taşır. Koordinatör/yürütücü olmak 15 puan, araştırmacı olmak 10 puan, danışman olmak 5 puan kazandırır (UAK, 2025). Bu projeler, çoğunlukla laboratuvar çalışmaları, kuramsal analizler veya ileri düzey teknolojik uygulamalar içerir.

9.2. Uluslararası Destekli Projeler

Derleme ve rapor hazırlama çalışmalarını hariç tutmak kaydıyla, başarıyla tamamlanmış uluslararası destekli bilimsel projelerde yürütücü, araştırmacı ya da danışman olmak 10 puan değerindedir. Fen Bilimleri ve Matematik’te uluslararası iş birliği yapmak, adayın küresel ölçekteki etkileşimini artırdığından önemlidir.

9.3. Kamu/Özel Kuruluş Projeleri

Üniversite dışındaki kamu veya özel kuruluşlarla yürütülen Ar-Ge veya Ür-Ge projelerinde görev almak 5 puan kazandırır. Bu çalışmalar, fen ve matematik ilkelerinin endüstriyel veya toplumsal uygulamalara dönüştürülmesinde kritik rol oynar.

9.4. Üniversitedeki BAP Projeleri

Üniversitelerin BAP (Bilimsel Araştırma Projeleri) birimleri tarafından desteklenen ve tez/uzmanlık projeleri hariç tutulan araştırmalarda yürütücü olmak 3 puan değerindedir. Fen Bilimleri ve Matematik alanında BAP projeleri, disiplin içinde yeni araştırma gruplarının oluşmasına katkı sağlayabilir.

9.5. Puan Sınırı

Bu kategoriden alınabilecek maksimum puan 30’dur. Fen Bilimleri ve Matematik alanlarında projelerin yoğun olması nedeniyle bu üst sınır, tek bir kategoriden aşırı puan toplama olasılığını sınırlandırır.

10. Bilimsel Toplantılar

10.1. Uluslararası Bilimsel Toplantılar (CPCI)

CPCI (Conference Proceedings Citation Index) kapsamına giren uluslararası bilimsel toplantılarda sunulan tam metin veya özet bildiriler 5 puan değerindedir. Fen Bilimleri ve Matematik’te bu tür toplantılar, disiplinin en güncel gelişmelerinin paylaşıldığı platformlar olarak dikkate değerdir.

10.2. Diğer Uluslararası/Ulusal Bilimsel Toplantılar

Başka uluslararası veya ulusal bilimsel toplantılarda (tanımlanan koşulları sağlayan) sunulan tam metin veya özetler 3 puan kazandırır. Burada esas alınan şart, toplantının düzenleme kurulunda bir akademik kurum veya branş derneğinden temsilcinin resmî olarak görevlendirilmiş olmasıdır (UAK, 2025).

10.3. Zorunlu Puan ve Üst Sınır

Doktora sonrası dönemde bu kategoriden en az 5 puan almak zorunludur. Aynı kongrede sunulan birden fazla çalışma varsa sadece biri puan alabilir. Toplamda en fazla 10 puan elde edilebilir. Bu uygulama, adayın farklı konferanslara katılımını ve çalışmalarını çeşitlendirmesini teşvik eder.

11. Eğitim-Öğretim Faaliyetleri

11.1. Ders Verme

Doktora sonrası eğitim-öğretim faaliyetleri, Fen Bilimleri ve Matematik alanında da büyük önem taşır. Adayın dönemlik programlarda dört farklı yarıyılda veya yıllık programlarda iki farklı yılda ön lisans/lisans/lisansüstü düzeyde ders vermiş olması 2 puan kazandırır. Bu maddeden en az 2 puan alması zorunludur ve üst sınır 6’dır (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr).

11.2. Kadrolu Öğretim Elemanı Olarak Görev Yapmak

Doktora unvanının alınmasından sonra en az 2 yıl yükseköğretim kurumlarında kadrolu öğretim elemanı olarak görev yapanlar, bu kategoriden doğrudan 2 puan alır. Fen Bilimleri ve Matematik’te araştırma laboratuvarları ve deneysel çalışmalar sıkça olduğu için, öğretim faaliyeti de adayın aynı zamanda deneysel altyapıyı öğrencilere aktarması bakımından önemlidir.

12. Patent/Faydalı Model

12.1. Uluslararası Patent

Tescil edilmiş uluslararası patent, Fen Bilimleri ve Matematik alanında yenilikçi buluşların korunmasını gösterir ve 20 puan değerindedir. Buluş basamağı, yenilik ve sanayiye uygulanabilirlik ölçütlerini karşılayan patentler bu kapsamda kabul edilir (UAK, 2025).

12.2. Ulusal Patent

Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından tescil edilmiş ulusal patent 10 puan kazandırır. Fen ve Matematik temelli buluşlar, çok çeşitli sektörlere uygulanabilirlik gösterebilir.

12.3. Faydalı Model

Tescil edilmiş faydalı model, 5 puan değerindedir. Patent kadar kapsamlı inceleme sürecinden geçmeyen ancak pratik bir yenilik sunan buluşlar bu şekilde değerlendirilir.

12.4. Kişisel Patent Başvurusu

Kişisel patent başvurusu yapmak 2 puan sağlar. Tescil gerçekleşmeden de bu başvuru belirli oranda adayın yenilikçi düşünce yeteneğini yansıtır. Ancak tescil edilmesi durumunda puan değeri daha yüksek olur.

12.5. Puan Paylaşımı

Bir patent ya da faydalı model birden fazla kişi adına tescil edilmişse puan, kişiler arasında eşit bölünür. Fen Bilimleri ve Matematik alanındaki buluşlar genellikle çoklu araştırma ekibiyle geliştirildiğinden bu kural, adil puan paylaşımı için gereklidir.

13. Ödül

13.1. YÖK ve TÜBİTAK Ödülleri

YÖK Yılın Doktora Tezi Ödülü, YÖK Üstün Başarı Ödülü, TÜBİTAK Bilim Ödülü, TÜBİTAK Teşvik Ödülü (UBYT hariç), TÜBA GEBİP ve TÜBA TESEP gibi prestijli ödüllerden herhangi birini alan aday, 25 puan elde eder (UAK, 2025). Fen Bilimleri ve Matematik’te bu tür ödüller, adayın üst düzey bilimsel yetkinlik sergilediğini gösterir.

13.2. Puan Sınırı

Bu kategoriden alınabilecek puanın üst limiti 25’tir. Yani aday birden fazla ödül almış olsa dahi, bu kategorideki puan toplamı 25’i aşamaz. Böylelikle ödüllerin tek başına doçentlik puanlamasında baskın hale gelmesi engellenir.

14. Editörlük

14.1. Uluslararası Dergi Editörlüğü

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus kapsamındaki dergilerde editörlük yapmak 2 puan kazandırır. Fen Bilimleri ve Matematik’te bir derginin editörü olmak, adayın alanın yayın süreçlerini yönetme becerisini gösterir.

14.2. BKCI veya Scopus Kapsamındaki Kitapta Editörlük

BKCI veya Scopus tarafından taranan kitaplarda editörlük yapmak 1 puan değerindedir. Örneğin çok yazarlı bir akademik eserin fen/matematik konularında editörlüğünü yürütmek bu puanlamaya girer.

14.3. TR Dizin Kapsamındaki Dergi Editörlüğü

TR Dizin’de taranan ulusal dergilerde editörlük yapmak da 1 puan değerindedir. Fen Bilimleri ve Matematik alanında ulusal yayın kalitesini yükseltmek, editörlük görevlerinin temel amaçlarındandır.

14.4. Puan Sınırı

Editörlük faaliyetlerinden alınabilecek toplam puan, 4’ü aşamaz. Aday birden fazla dergide görev alsa bile bu üst sınır sabittir. Bu kural, editörlüğün önemli ancak tek başına belirleyici olmayan bir faaliyet olarak konumlanmasını sağlar.

15. Diğer Kriterler

15.1. Web of Science H-indeksi

Adayın Web of Science veritabanına göre en az 5 düzeyinde bir h-indeksine sahip olması, 5 puan olarak değerlendirilir (UAK, 2025). H-indeksi, yazarın hem yayın sayısını hem de bu yayınların atıf alma durumunu bir arada ölçmesi bakımından fen ve matematik camiasında sıkça kullanılan bir metriktir.

15.2. Yurt Dışı Araştırma veya Öğretim Faaliyeti

YÖK’ün kabul ettiği sıralama kuruluşlarından (ARWU, CWTS Leiden, QS, THE, URAP) herhangi birinde ilk 300’de yer alan bir üniversitede, kesintisiz en az altı ay süreyle yurt dışı araştırma veya öğretim faaliyetinde bulunan adaylar 5 puan kazanır. Fen Bilimleri ve Matematik alanlarında yurt dışı araştırma deneyimi, uluslararası iş birliği ve küresel görünürlük açısından önemlidir.

15.3. Üst Sınır

Bu madde kapsamındaki puanlar en fazla 10 olabilir. Yani aday hem h-indeks şartını sağlayıp hem de yurt dışı deneyimine sahip olsa bile toplam 10 puanı aşamaz. Amaç, farklı faaliyetlerin dengeli bir şekilde değer bulmasını sağlamaktır.

16. Değerlendirme ve Sonuç

Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı, özellikle deneysel ve kuramsal çalışmaların hızla geliştiği bir alandır ve bu alanda doçentlik unvanı almak isteyen adayların çok boyutlu bir akademik yetkinliğe sahip olmaları beklenir. 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları da bu çok boyutlu yapıyı yansıtacak şekilde tasarlanmış; adayın makale yayınlarından atıflara, tez danışmanlıklarından bilimsel projelere, kitaptan patent faaliyetlerine kadar uzanan geniş bir yelpazede yeterlilik göstermesini talep etmektedir (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr).

Özellikle uluslararası makaleler alanında getirilen “başlıca yazar” kavramı ve Q1, Q2, Q3 dergilerde alınması gereken asgari puanlar, adayın doktora sonrasında uluslararası standartlarda nitelikli araştırmalar yapmasını sağlamayı hedefler. Biyoloji, Kimya, Fizik gibi deneysel ağırlıklı alanlarla Matematik ve İstatistik gibi kuramsal alanlar arasındaki puan farklılıkları, disiplinlerin yapısını ve yayın dinamiklerini göz önünde bulundurur.

Ulusal makaleler ve TR Dizin kapsamındaki dergiler de Türkiye’deki bilim camiasına katkıyı vurgulamaktadır. Lisansüstü tezlerden üretilen yayınların toplam puanının sınırlandırılması ise adayın doktora sonrası bağımsız çalışmalarını teşvik etme amacını yansıtır. Aynı zamanda proje, atıf, editörlük, bilimsel toplantı gibi farklı faaliyetlerin puanlanması, çok yönlü bir akademik portre oluşturmayı sağlar. Patent ve faydalı model gibi yenilikçi çıktılar, fen ve matematik alanlarında sanayi ve teknoloji ile etkileşimin önemini vurgular.

Tüm bu kriterlerin ortak paydası, Türkiye’de bilimsel kalitenin ve uluslararası görünürlüğün artırılmasıdır. Adayların, doktora derecesini aldıktan sonra bu kriterleri dikkatle inceleyerek akademik planlamalarını yapmaları büyük önem taşır. Örneğin, doktora sonrası ilk birkaç yıl içinde Q1, Q2 veya Q3 dergilerde düzenli olarak yayın yapmayı hedeflemek, ulusal makale puanlarını da zamanında tamamlamak, proje çalışmalarına aktif biçimde katılmak ve öğrenci tez danışmanlığı üstlenmek, uzun vadede doçentlik başvurusunu kolaylaştıracak stratejik adımlardır.

Adayın kendi çalışmalarına özeleştirel bir gözle bakarak “hangi kategorilerde puan eksiği var” sorusunu sürekli gündemde tutması yararlı olacaktır. Örneğin, çok sayıda uluslararası makalesi olmasına rağmen TR Dizin yayın eksiği varsa, bu açığı kapatmak üzere ulusal düzeyde kaliteli dergilerde de yayın yapmak gerekir. Ya da adayın atıf puanında bir eksiklik söz konusuysa, bilimsel iş birliği ağını genişletmek, çalışmaları daha görünür kılacak konferanslarda sunum yaparak uluslararası araştırmacılarla iletişimi artırmak önemli stratejiler olabilir. Proje deneyimi zayıf olan bir aday ise AB Çerçeve Programları veya TÜBİTAK projelerinde yer alarak hem maddi hem de bilimsel destek sağlayacak bir alt yapıya kavuşabilir.

Sonuç olarak, Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları, doktoradan sonra bilimsel üretkenliğin sürdürülmesini, yayınların uluslararası kalitede olmasını ve farklı faaliyet alanlarında çeşitlilik oluşturulmasını şart koşar. Bu kriterlerin temelini oluşturan anlayış, bilimin evrensel bir çaba olması ve fen-matematik alanlarında rekabetin küresel düzeyde gerçekleştiği gerçeğidir. Türkiye’de akademik yükseltme mekanizması, bu küresel rekabette nitelikli araştırmacıların yetişmesini ve bilimsel çalışmaların uluslararası standartlarla uyumlu olmasını hedeflemektedir. Adaylar, burada anlatılan hususlara dikkat ederek akademik kariyer planlamalarını yaptıklarında, doçentlik başvurusu sürecini daha şeffaf ve başarılı bir şekilde yönetebilir.

Kaynakça

UAK (2025). Fen Bilimleri ve Matematik Temel Alanı 2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvuru Şartları. https://www.uak.gov.tr

Anahtar Kelimeler (Virgülle Ayırılmış)

Fen Bilimleri, Matematik, Doçentlik, Başlıca Yazar, Uluslararası Makale, Ulusal Makale, TR Dizin, Lisansüstü Tez, Puanlama Sistemi, Proje Yürütücülüğü, Atıf, Patent, Editörlük, Eğitim Öğretim Faaliyetleri, H-indeksi

by wporganizasyon Uncategorized

EĞİTİM BİLİMLERİ TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: KAPSAMLI BİR İNCELEME

Özet (Abstract)
Bu makalede, Eğitim Bilimleri Temel Alanı için 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları ayrıntılı biçimde ele alınmaktadır. Yükseköğretim sisteminin en önemli akademik unvanlarından biri olan doçentlik, bilimsel araştırmaların sürekliliğini ve kalitesini sağlama açısından büyük önem taşımaktadır. Bu bağlamda, Üniversitelerarası Kurul (UAK) tarafından belirlenen güncel koşullar, adayların akademik yeterliliklerini ölçmeyi amaçlamaktadır. Makalenin odağında, Eğitim Bilimleri Temel Alanı özelinde gereken asgari puanlar, yayın türleri, lisansüstü tezlerden üretilen yayınlara ilişkin sınırlamalar, atıflar ve diğer akademik faaliyetler yer almaktadır. Metin boyunca, “Uluslararası Makale”, “Ulusal Makale”, “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın”, “Kitap”, “Atıf” gibi ana başlıklar üzerinden ilgili düzenlemeler detaylı biçimde açıklanacak; ayrıca proje yürütücülüğü, bilimsel toplantılar, patent, danışmanlık, ödüller ve editörlük gibi diğer önemli hususlar da değerlendirilecektir. Bu çalışma, Eğitim Bilimleri Temel Alanı’nda doçentlik unvanına başvuracak adaylar açısından rehber niteliği taşımakta olup, Üniversitelerarası Kurul’un ilgili yönetmelik ve yönergeleri çerçevesinde oluşturulmuştur.

Giriş
Eğitim Bilimleri, çağdaş toplumların gelişiminde kritik rol oynayan bir bilim dalıdır. Öğretim yöntemlerinin geliştirilmesi, programların iyileştirilmesi, eğitim teknolojilerinin etkin kullanımı ve öğrenci başarısının artırılması gibi konular, eğitim bilimcilerin temel araştırma alanları arasında yer alır. Bu alanın Türkiye’deki akademik yükseltme süreci de diğer bilim alanlarında olduğu gibi titizlikle tasarlanmış kriterlere dayanmaktadır. Yükseköğretim kurumlarında istihdam edilen öğretim elemanları için en yüksek akademik unvanlar “Profesör”, “Doçent” ve “Doktor Öğretim Üyesi” şeklinde sıralanır. Bu unvanlar, her bir kademede belirli bilimsel yeterliklerin yerine getirilmesini gerektirir.

Doçentlik, bu kademeler içerisinde özellikle araştırma ve akademik yayın üretimi bakımından önemli bir eşiktir. Adayların doktora derecesinden sonra bağımsız araştırma yapabilme, uluslararası alanda tanınır yayınlar üretebilme ve bilimsel bilgiyi derinleştirme potansiyeline sahip olduklarını göstermeleri beklenir. Bu beklenti, Eğitim Bilimleri Temel Alanı gibi uygulama ve kuramın iç içe geçtiği bir alan için son derece kritiktir.

Üniversitelerarası Kurul (UAK), doçentlik sürecine ilişkin ölçütleri periyodik olarak güncelleyerek farklı alanların gereksinimlerini dikkate alır. Eğitim Bilimleri Temel Alanı özelinde 2025 Mart dönemi için yayımlanmış başvuru şartları, hem ulusal hem de uluslararası akademik performansı dikkate alan kapsamlı bir çerçeve sunmaktadır. Bu şartlar çerçevesinde adaylardan, belirlenmiş puan barajını aşmaları; uluslararası ve ulusal nitelikte makaleler, kitap bölümleri ve bilimsel toplantı bildiri gibi yayınlar yapmaları; lisansüstü tez danışmanlığı, bilimsel araştırma projeleri, atıflar ve editörlük gibi akademik faaliyetlerde bulunmaları beklenmektedir (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr).

Bu makalede, söz konusu şartlar ayrıntılı biçimde incelenecek ve adaylar için kapsamlı bir rehber oluşturulacaktır. Metin boyunca, doçentlik kriterlerinin temel ilkeleri vurgulanacak; puanlama sistemi, asgari puan eşiği, yayın türlerinin taşıması gereken özellikler ve lisansüstü tezlere dayanan yayınların sınırlamaları gibi konular üzerinde durulacaktır. Ayrıca, Eğitim Bilimleri Temel Alanı’na has uygulamalar bağlamında “TR Dizin” koşulları ve uluslararası indekslerde yer alan yayınların öneminden de söz edilecektir.

Bu kapsamlı incelemenin amacı, 2025 Mart dönemi doçentlik başvurusu yapmayı planlayan Eğitim Bilimleri akademisyen adaylarına yol göstermek ve süreç hakkında derinlemesine bilgi sunmaktır. Aynı zamanda, bu kuralların altında yatan mantığı anlamak ve akademik yükselme sürecinin tutarlılık, şeffaflık ve kalite güvencesi ilkeleriyle uyumunu kavramak açısından da bu makale önemli bir referans niteliğindedir.

1. Genel Çerçeve: Puanlama ve Asgari Koşullar

1.1. Asgari Puan Barajı
Eğitim Bilimleri Temel Alanı’nda doçentliğe başvurmak isteyen adaylardan, eserleri ve akademik faaliyetleri üzerinden en az 100 puan toplamaları beklenmektedir. Bu 100 puan, tablo halinde sunulan yaygın faaliyetlerden (uluslararası makale, ulusal makale, proje, atıf vb.) alınacak puanların toplamını ifade eder (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr). Ancak bu toplam puan içerisinde özellikle dikkat çekici bir koşul bulunmaktadır: Adayın en az 90 puanı, doktora unvanının alınmasından sonra gerçekleştirilmiş çalışmalarından elde etmiş olması gerekmektedir. Böylelikle, adayların doktora eğitimlerini tamamladıktan sonra bilimsel çalışmalarını sürdürdüklerini ve akademik anlamda gelişmeye devam ettiklerini kanıtlamaları amaçlanır.

Bunun yanı sıra, “3. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” başlığından elde edilen puanlar bu 90 puan hesabına dahil edilmemektedir. Adaylar, yüksek lisans veya doktora tezlerinden ürettikleri yayınlardan puan kazanabilirler ancak bu puanlar, doktora sonrası üretilen yayınlar kapsamında değerlendirilemez. Böylece, adayların doktora sonrası dönemde bağımsız ve özgün araştırmalar yapma motivasyonları artırılmış olmaktadır.

1.2. Çalışmaların İlgili Bilim Alanı ile Örtüşmesi
Eğitim Bilimleri Temel Alanı için beyan edilen her türlü yayın ve etkinlik, başvuruda bulunulan bilim alanı ile ilgili olmalıdır. Bu husus, doçentlik sürecinde kaliteyi ve alan uzmanlığını güvence altına almak için belirlenmiştir. Adaylar, eğitim bilimiyle ilişkili olmayan, farklı disiplinlerdeki çalışmalarla doçentlik puanı elde edemeyecektir. Bu, ilgili alandaki bilimsel derinleşmeyi teşvik eden kritik bir ilkedir (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr).

1.3. Tekrar Puanlanmama İlkesi
Her çalışma sadece bir kez ve tek bir kategoride puanlanır. Eğer bir yayın, aynı anda hem “Uluslararası Makale” hem de “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” kategorisine girebilecekse, bu yayının tek bir kategoride değerlendirilmesi zorunludur. Adayın puanlama stratejisini bu ilkeyi gözeterek planlaması, puan kayıplarını önlemek açısından önemlidir.

1.4. Yazarlık Paylaşımı
Tek yazarlı yayınlarda, yazar tam puanı almaktadır. Ancak çok yazarlı yayınlarda puan, yazarlar arasında eşit biçimde bölünür. Eğitim Bilimleri Temel Alanı’nda, özellikle çok yönlü ve ekip çalışmasıyla yürütülen projeler sonucunda ortaya çıkan yayınlar sıklıkla görülmektedir. Bu nedenle, her yazarın bu puanlamadan adil biçimde faydalanabilmesi için böylesi bir dağıtım sistemi benimsenmiştir (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr).

2. Uluslararası Makale

2.1. SCIE veya SSCI Kapsamındaki Dergilerde Yayımlanmış Makaleler (Q1, Q2, Q3, Q4)
Uluslararası makale kategorisi, adayların küresel ölçekte tanınan ve indekslenen dergilerde yayın yapabilmesini teşvik etmektedir. SCIE (Science Citation Index Expanded) veya SSCI (Social Sciences Citation Index) kapsamındaki dergilerde yayımlanan makaleler, etki değerine (impact factor) göre Q1, Q2, Q3 ve Q4 şeklinde sınıflandırılır (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr). Q1 sınıfında yer alan dergiler en yüksek etkiye sahip kabul edilir ve bu tür dergilerdeki yayınlardan 30 puan alınır. Q2 için 20, Q3 için 15 ve Q4 için 10 puan verilmesi öngörülmüştür.

Bu puanlama sistemi, adayların yüksek etkili dergilerde makale yayınlamasını güçlü şekilde destekler. Ancak Eğitim Bilimleri Temel Alanı’nda da deneysel ve kuramsal çalışmaların uluslararası literatüre katkısı önemsendiğinden, SCIE veya SSCI gibi saygın indekslerde yer alan dergilerde yayımlanmak adayların bilimsel yeterliklerinin göstergesi olarak kabul edilmektedir.

2.2. AHCI Kapsamındaki Dergilerde Yayımlanmış Makaleler
AHCI (Arts and Humanities Citation Index), sosyal bilimler ve beşeri bilimler alanında önemli bir yer tutar. Eğitim Bilimleri, disiplinlerarası yapısı nedeniyle AHCI kapsamındaki dergilerde yayımlanan çalışmaları da içerebilir. AHCI kapsamındaki bir dergide makale yayımlayan aday 20 puan kazanır (UAK, 2025).

2.3. ESCI veya Scopus Kapsamındaki Dergilerde Yayımlanmış Makaleler
ESCI (Emerging Sources Citation Index) ve Scopus gibi prestijli indekslerde taranan dergiler de uluslararası geçerliliği olan yayınlar olarak kabul edilir. Buradaki makalelerin puan değeri 10’dur. Eğitim Bilimleri’nde, özellikle yeni gelişen araştırma alanlarında ESCI kapsamındaki dergilerde yayınlanmak, akademik toplulukta daha hızlı etki sağlayabilmektedir.

2.4. Diğer Uluslararası İndekslerde Taranan Dergilerde Yayımlanmış Makaleler
SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus dışında yer alan uluslararası indekslerce taranan dergilerde yayımlanan makaleler 5 puan değerindedir. Bu puan, indeks prestijinin görece daha düşük olması nedeniyle SCIE veya SSCI kapsamındaki makalelerden daha azdır (UAK, 2025).

2.5. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet veya Kitap Kritiği
Uluslararası nitelikli dergilerde yayımlanan editöre mektup, araştırma notu, makale özeti ya da kitap eleştirisi (book review) gibi çalışmalar 3 puan almaktadır. Bu tür yazılar, tam makale kategorisine girmediği için nispeten düşük puanlanmaktadır.

2.6. Doktora Sonrası Q1, Q2, Q3 Şartı
2025 Mart dönemi doçentlik başvuru koşullarında, doktoradan sonra Q1, Q2 veya Q3 dergilerde yayımlanmış makalelerden en az 30 puan elde etme zorunluluğu getirilmektedir. Bu uygulamayla, adayların doktoradan sonra yüksek etkiye sahip dergilerde yayın yapmaları teşvik edilir (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr).

3. Ulusal Makale

3.1. TR Dizin Kapsamındaki Dergilerde Yayımlanmış Makaleler
Ulusal nitelikli önemli indekslerden biri olan TR Dizin, Türkiye’de yayımlanan akademik dergileri taramaktadır. TR Dizin kapsamındaki bir dergide yayımlanan makale, aday için 10 puan değerindedir. Eğitim Bilimleri Temel Alanı’nda, yerel araştırma ve uygulamaların kalitesi, bu tür ulusal yayınlarla da desteklenmektedir.

3.2. Diğer Hakemli Dergilerde Yayımlanmış Makaleler
TR Dizin dışında, hakemli olması kaydıyla diğer ulusal dergilerde yayımlanan makaleler 4 puan değerindedir. Bu puan farkı, TR Dizin’in ulusal akademik standartlara uygunluğunun daha yüksek bir referans kabul edilmesinden kaynaklanır (UAK, 2025).

3.3. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet veya Kitap Kritiği (Ulusal Düzeyde)
Hakemli ulusal dergilerde yayımlanan editöre mektup, araştırma notu, özet veya kitap kritiği niteliğindeki çalışmalar 2 puan kazandırır.

3.4. Doktora Sonrası Ulusal Yayın Zorunluluğu
Bu madde uyarınca, doktoradan sonra, biri TR Dizin kapsamındaki dergiden olmak üzere en az iki yayının yapılması zorunludur. Yani adaylar, doktoralarını tamamladıktan sonra, en az bir TR Dizin dergisinde makale yayımlamalı ve bir diğer hakemli ulusal dergide de makale çıkarmalıdır (UAK, 2025). Bu düzenleme, ulusal bilimsel literatüre katkıyı özendirmeyi hedefler.

3.5. Yabancı Uyruklu Adaylar ve Yurt Dışı Denkliği
Eğitim Bilimleri Temel Alanı için doçentlik denkliği başvurusunda bulunan yabancı uyruklu adaylar veya yurt dışı doçentlik denkliği talep eden adaylar, TR Dizin kapsamındaki dergilerde yayın yapma koşulunu sağlayamayabilirler. Böyle bir durumda, aynı sayıda yayını 1. maddenin a, b veya c bentleri (yani Q1, Q2, Q3, Q4 veya AHCI, ESCI, Scopus vb.) kapsamında yapmış olmaları istenir. Bu kural, ulusal koşulları yerine getirebilen adaylar ile yurt dışı adayları arasındaki dengeyi gözetmeyi amaçlar (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr).

4. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın

4.1. Kapsam ve Puan Değerleri
Adayın yüksek lisans veya doktora tezleriyle ilgili olmak kaydıyla üretilen yayınlar, bu başlık altında değerlendirilir. SCIE, SSCI veya AHCI kapsamındaki dergilerde yayımlanan tez tabanlı makaleler 20 puan, ESCI veya Scopus kapsamındakiler 10 puan, diğer uluslararası indekslerde taranan makaleler 5 puan, TR Dizin kapsamındakiler 8 puan olarak puanlanır. Ayrıca, BKCI kapsamındaki kitaptan üretilen yayınlar, diğer uluslararası veya ulusal kitaplarda yer alan bölümler de yine belirli puanlar karşılığında bu başlık altında değerlendirilir (UAK, 2025).

4.2. Zorunluluk ve Maksimum Puan Sınırı
Bu maddenin a-h bentleri çerçevesinde en az bir yayının olması zorunludur. Ancak aynı zamanda, “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” başlığından alınabilecek toplam puan 20 ile sınırlıdır. Böylece, adayların tez çalışmalarının ötesinde, doktora sonrası bağımsız çalışmalar da yapmaya teşvik edildikleri görülür.

4.3. Kitap ve Kitap Bölümü Puan Sınırlamaları
Bu başlık altındaki g veya h bentleri (diğer uluslararası/ulusal kitap ya da kitapta bölüm) kapsamında alınabilecek puan, toplamda 5’i geçemez. Aynı şekilde, h bendinde yer alan kitaplar, yalnızca YÖKSİS veri tabanına kayıtlı öğretim üyelerinin editörlüğü var ise geçerli kabul edilir (UAK, 2025).

4.4. Bilimsel Toplantı Bildirileri
Uluslararası bilimsel toplantılarda sunulan tez kaynaklı tam metin veya özet bildiriler ve diğer ulusal ya da uluslararası bilimsel toplantılarda sunulan çalışmalar da bu bölüm altında değerlendirilebilir. CPCI (Conference Proceedings Citation Index) gibi indekslerde yayımlanan bildiriler 3 puan, diğer toplantılarda yer alan çalışmalar ise 2 puan değerindedir. Ancak bu puanlar da yine genel olarak 20 puanlık üst sınırın içindedir.

5. Kitap

5.1. BKCI Kapsamındaki Kitap
BKCI (Book Citation Index), uluslararası düzeyde atıf alabilen kitapları kapsar. Bu kapsamda yayımlanan özgün bilimsel kitaplar 20 puan değerindedir. Eğitim Bilimleri alanında, kuramsal veya uygulamalı konularda kapsamlı kitap yazmak önemli bir akademik performans göstergesidir.

5.2. BKCI Kapsamındaki Kitapta Bölüm
BKCI’de taranan bir kitapta bölüm yazarı olmak 10 puan kazandırır. Bu, eğitim bilimcilerin geniş kapsamlı uluslararası projelerde veya derlemelerde katkı sunması açısından dikkate değer bir kategoridir (UAK, 2025).

5.3. Diğer Uluslararası/Ulusal Kitap ve Kitap Bölümü
BKCI dışında yayımlanan uluslararası veya ulusal kitaplar 5 puan, bu kitaplarda yer alan bölümler ise 3 puan değerindedir. Bu kategoride, ders kitabı dışındaki özgün bilimsel yayınlar esastır. Aynı kitap içindeki birden fazla bölüm için yalnızca bir bölüm puanı alınabilir. Ayrıca kitapta yer alan tüm bölümler, başvurulan doçentlik bilim alanı ile ilgili olmalıdır (UAK, 2025).

5.4. Puan Sınırları ve Diğer Koşullar
Bu madde kapsamında alınabilecek toplam puan 20’yi aşamaz. Diğer uluslararası veya ulusal kitap ya da kitap bölümünden elde edilen toplam puan ise 5 ile sınırlandırılmıştır. Bu, adayların kitap üretimini teşvik ederken aşırı derecede puan toplamalarının önüne geçer.

6. Atıf

6.1. Uluslararası İndekslerde Yapılan Atıflar
Adayın eserlerine, SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus kapsamında taranan yayınlarda yapılan her bir atıf 3 puan değerindedir. Eğitim Bilimleri alanında uluslararası atıflar, adayın çalışmalarının küresel ölçekte kabul gördüğünü göstermesi bakımından önemlidir (UAK, 2025).

6.2. BKCI Kapsamındaki Kitapta Yapılan Atıflar
Aynı şekilde, BKCI kapsamındaki kitaplarda yapılan her bir atıf 2 puan değerindedir. Bu, adayın uluslararası düzeyde kitap ve kitap bölümleriyle tanındığına işaret eder.

6.3. TR Dizin Kapsamındaki Dergilerde Yapılan Atıflar
TR Dizin kapsamındaki dergilerde bir makalede adayın eserine yapılan atıf 2 puan olarak değerlendirilir. Ulusal atıf, adayın Türkiye’deki akademik camiada tanınması açısından önemli bir göstergedir.

6.4. Diğer Uluslararası/Ulusal Kitap veya Dergilerde Yapılan Atıflar
Bu kapsamdaki her atıf, 1 puan kazandırır. Bu atıflar, yerel veya uluslararası düzeyde farklı mecralardan gelebilir; ancak puan değeri, daha prestijli indekslerden düşük tutulmaktadır (UAK, 2025).

6.5. Doktora Sonrası En Az 5 Puan ve 10 Puan Sınırı
Atıflar konusunda, doktora unvanı alındıktan sonra yapılan yayınlara dayalı en az 5 puan zorunluluğu bulunmaktadır. Ayrıca bu maddeden alınabilecek toplam puan en fazla 10’dur. Bu düzenleme, adayın çalışmalarının uluslararası ve ulusal camiada yankı bulması gerektiğini, ancak atıf yoluyla çok yüksek puan kazanmasının da sınırlandırıldığını gösterir.

6.6. Kendi Eserine Yapılan Atıflar
Adayın kendi eserine atıf yapması, doçentlik puanlamasına dahil edilmez. Bilimsel araştırmada öz atıf yapmak kabul edilebilir bir uygulama olsa da doçentlik kriterlerine göre puanlanmaz. Ayrıca, aynı yayında bir esere yapılan birden fazla atıf, tek bir atıf olarak kabul edilmektedir.

7. Lisansüstü Tez Danışmanlığı

7.1. Puan Değerleri
Adayın danışmanlığını yürüttüğü, başarıyla tamamlanmış doktora tezleri 5 puan, yüksek lisans tezleri ise 3 puan değerindedir (UAK, 2025). Eğitim Bilimleri’nde tez danışmanlığı, adayın akademik birikimini yeni araştırmacılara aktarması ve araştırma sürecini yönetme becerisini ortaya koyması açısından büyük önem taşır.

7.2. Maksimum Puan ve İkinci Danışmanlık
Bu maddeden alınabilecek toplam puan 10 ile sınırlıdır. İkinci danışman (eş danışman) olması durumunda, puanın yarısı verilir. Asıl danışman ise tam puana hak kazanır. Bu uygulamayla, danışmanlığın etkin şekilde yürütülmesi ve adayın projeye olan katkısı birlikte değerlendirilir.

8. Bilimsel Araştırma Projesi

8.1. Tamamlanmış AB Çerçeve Programı/TÜBİTAK Projeleri
AB Çerçeve Programları veya TÜBİTAK bilimsel araştırma projeleri (öğrenci projeleri hariç), doçent adayları için önemli bir bilimsel etkinliktir. Projede koordinatör veya yürütücü olmak 15 puan, araştırmacı olmak 10 puan, danışman olmak ise 5 puan değerindedir (UAK, 2025).

8.2. Uluslararası Destekli Bilimsel Araştırma Projesi
Başarıyla tamamlanmış uluslararası destekli bilimsel araştırma projelerinde (derleme ve rapor hazırlama çalışmaları hariç) yürütücü, araştırmacı veya danışman olmak 10 puan kazandırır. Eğitim Bilimleri alanında, özellikle yurt dışı kaynaklı projeler küresel ölçekte iş birliği yapma becerisini ortaya koyar.

8.3. Kamu Kurumu/Özel Kuruluş Projeleri
Üniversiteler dışındaki kamu kurumları veya özel kuruluşlarla yapılan Ar-Ge veya Ür-Ge tabanlı bilimsel araştırma projelerinde görev almak 5 puan değerindedir. Uygulamalı eğitim bilimi projeleri, bu kategoride öne çıkabilir.

8.4. Üniversite BAP Projeleri
Üniversitelerin Bilimsel Araştırma Projeleri (BAP) kapsamındaki, tez ve uzmanlık projeleri hariç, başarıyla tamamlanmış projelerde yürütücü olmak 3 puan kazandırır. Projelerde yer almak, adayın araştırma yönetimi becerisini göstermesi açısından değerlidir.

8.5. Maksimum Puan Sınırı
Bu maddeden en fazla 15 puan alınabilir. Bu sınır, projesi çok sayıda olan adayların tek bir kategoriden aşırı puan toplayarak diğer kategorilerdeki performans eksikliğini kapatmasını engeller.

9. Bilimsel Toplantı

9.1. Uluslararası Bilimsel Toplantıda Sunulan ve CPCI’da Yayımlanan Çalışmalar
Adayın doktora unvanını aldıktan sonra, uluslararası bilimsel toplantıda sunulan ve CPCI (Conference Proceedings Citation Index) kapsamında basılı veya elektronik olarak yayımlanan tam metin veya özet çalışmalar 5 puan değerindedir (UAK, 2025).

9.2. Diğer Uluslararası/Ulusal Bilimsel Toplantıda Sunulan Çalışmalar
Diğer uluslararası veya ulusal bilimsel toplantılarda sunulmuş ve basılı/elektronik olarak yayımlanmış bildiri, 3 puan kazandırır. Ancak toplantının düzenleme komitesinde resmî olarak görevlendirilmiş bir üniversite, enstitü, bilimsel kurum veya branş derneğinden akademisyen temsilcisi bulunması zorunludur. Bu, toplantının bilimsel niteliğini korumak amacıyla konulan bir koşuldur.

9.3. Doktora Sonrası Zorunluluk ve Puan Sınırı
Doktora sonrası yapılmış çalışmalardan en az 5 puan alınması zorunludur. Bu madde kapsamında en fazla 10 puan toplanabilir. Ayrıca, aynı bilimsel toplantıda sunulan en fazla bir çalışma puanlanabilir. Bu düzenleme, adayların farklı toplantılarda sunum yapmasını ve etkinlik çeşitliliğini sağlamayı hedefler.

10. Eğitim-Öğretim Faaliyetleri

10.1. Ön Lisans/Lisans/Lisansüstü Ders Vermek
Doktora eğitimini tamamladıktan sonra, dönemlik programlarda dört farklı yarıyılda ders vermek veya yıllık programlarda iki farklı yılda ders vermiş olmak 2 puan değerindedir. Bu madde kapsamında en az 2 puan almak zorunludur ve en fazla 6 puana kadar çıkılabilir. Eğitim Bilimleri alanında ders verme deneyimi, adayın pedagojik açıdan yetkinliğini de ortaya koyar (UAK, 2025).

10.2. Kadrolu Öğretim Elemanı Olarak Görev Yapmak
Doktora sonrası en az 2 yıl yükseköğretim kurumlarında kadrolu öğretim elemanı olarak görev yapmış adaylar, bu maddeden otomatik olarak 2 puan almış sayılırlar. Bu uygulama, üniversitede süreklilik arz eden bir öğretim görevi yürütmenin önemine işaret eder.

11. Patent/Faydalı Model

11.1. Uluslararası Patent
Tescil edilmiş uluslararası patent, 20 puan değeriyle çok önemli bir yenilik göstergesi sayılır. Patent, buluş basamağı, yenilik ve sanayiye uygulanabilirlik ölçütlerini karşılamalıdır (UAK, 2025).

11.2. Ulusal Patent
Tescil edilmiş ulusal patent, 10 puan kazandırır. Türk Patent ve Marka Kurumu tarafından onaylanan patentler bu kapsamda değerlendirilir.

11.3. Faydalı Model
Tescil edilmiş faydalı model 5 puan değerinde olup, buluş niteliği taşıyan ancak patent kadar kapsamlı incelemeden geçmemiş teknik yenilikler için verilir.

11.4. Kişisel Patent Başvurusu
Kişisel patent başvurusu, herhangi bir tescil olmaksızın 2 puan olarak puanlanır. Burada amaç, adayın yenilikçi fikir üretme çabasını teşvik etmektir.

11.5. Puanların Paylaşımı
Patent başvurusu veya tescili birden fazla kişi adına yapılmışsa, puan kişi sayısına bölünür. Bu durum, eğitim bilimlerinde teknoloji tabanlı yeniliklere katkıda bulunan çok sayıda ortak araştırmacının bulunabileceğini yansıtır.

12. Ödül

12.1. YÖK Yılın Doktora Tezi, YÖK Üstün Başarı, TÜBİTAK Bilim, TÜBİTAK Teşvik, TÜBA GEBİP ve TÜBA TESEP Ödülleri
YÖK’ün verdiği Yılın Doktora Tezi ve Üstün Başarı Ödülleri ile TÜBİTAK Bilim ve Teşvik Ödülleri (UBYT hariç) ve TÜBA GEBİP, TÜBA TESEP ödülleri 25 puan değerindedir (UAK, 2025). Bu tür ödüller, adayın akademik başarısını ve ülke ölçeğinde tanınmasını ifade eder.

12.2. Puan Sınırı
Bu maddeden en fazla 25 puan alınabilir. Aday, birden fazla ödül alsa dahi üst sınır aşılmaz.

13. Editörlük

13.1. SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus Kapsamındaki Dergide Editörlük
Bu dergilerde editörlük yapmak 2 puan değerindedir. Eğitim Bilimleri alanında, uluslararası nitelikli dergilerin editörlük görevini üstlenmek, adayın alan yazınına yön verme kapasitesini göstermesi bakımından önemli bir referanstır.

13.2. BKCI veya Scopus Kapsamındaki Kitapta Editörlük
BKCI veya Scopus tarafından taranan kitaplarda editörlük yapmak 1 puan olarak puanlanır. Bu da uluslararası kitlesi olan yayınlarda editörlük deneyimini ifade eder.

13.3. TR Dizin Kapsamındaki Dergide Editörlük
TR Dizin’de taranan bir dergide editörlük yapmak da 1 puan değerindedir. Türkiye’deki akademik standartları ve yayın süreçlerini yönetme becerisi, Eğitim Bilimleri alanında önemli bir yetkinliktir.

13.4. Puan Sınırı
Editörlük faaliyetlerinden alınabilecek toplam puan en fazla 4’tür (UAK, 2025).

14. Diğer Kriterler

14.1. Web of Science H-indeksi
Adayın Web of Science veritabanına göre h-indeksinin en az 5 olması 5 puan değerindedir. H-indeksi, adayın yayın sayısı ile bu yayınlara yapılan atıf sayısının bir ölçümüdür. Eğitim Bilimleri alanında, adayın ne kadar atıf aldığı da kalıcı bir bilimsel etki yarattığının göstergesi sayılır.

14.2. Yurt Dışı Araştırma veya Öğretim Faaliyeti
YÖK’ün kabul ettiği sıralama kuruluşlarının (ARWU, CWTS Leiden, QS, THE, URAP) herhangi birinde ilk 300’de yer alan bir üniversitede en az altı ay kesintisiz yurt dışı araştırma veya öğretim faaliyeti yürüten aday 5 puan kazanır. Bu, adayın uluslararası deneyimini, akademik etkileşim ağını ve küresel bakış açısını genişlettiğini gösterir (UAK, 2025).

14.3. Puan Sınırı
Bu madde kapsamından alınabilecek toplam puan 10’u geçemez. Dolayısıyla aday, hem h-indeksini sağlayıp hem de yurt dışı faaliyette bulunduğunda en fazla 10 puana ulaşabilir.

15. Değerlendirme ve Sonuç

Yukarıda ayrıntılı olarak açıklandığı üzere, Eğitim Bilimleri Temel Alanı 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları, adayların doktora sonrasında bilimsel olgunluk düzeyine ulaşmış olmalarını çok yönlü kriterlerle değerlendirmektedir. Bu kriterler, yalnızca makale üretimine odaklanmamakta; lisansüstü tez danışmanlığı, bilimsel araştırma projeleri, atıflar, kitap yazımı veya editörlük gibi akademik etkinlikleri de kapsamaktadır.

Özellikle dikkat edilmesi gereken hususlar şunlardır:

Toplam Puan Eşiği (100 Puan) ve Doktora Sonrası 90 Puan Koşulu: Adayların doktora sonrasındaki bağımsız araştırmacı kimliğini ortaya koymak amacıyla alınan tedbirler, yüksek etkili dergilerde yayın yapmayı ve uluslararası arenada görünür olmayı öne çıkarmaktadır.
Zorunlu Yayınlar (Uluslararası ve Ulusal Makaleler): Doktora sonrasında Q1, Q2 veya Q3 dergilerde toplam en az 30 puan alınması ve ulusal düzeyde (TR Dizin dergisinde) en az bir makale yayımlama şartı, adayın hem yerel hem de küresel bilimsel camiada aktif olmasını zorunlu kılar.
Lisansüstü Tez Kaynaklı Yayınların Sınırlandırılması: Tez çalışmalarından üretilen yayınlardan belirli ölçüde puan alınabilmesi, ancak bunun genel toplam içinde sınırlı tutulması, adayın doktora sonrası dönemde de özgün araştırmalar yapması gerektiğini ortaya koyar.
Atıfların Önemi: Doktora sonrası yayınlardan en az 5 puan değerinde atıf alma zorunluluğu, çalışmaların görünürlüğünü ve etki düzeyini yansıtır.
Bilimsel Toplantılar ve Projeler: Adayın farklı toplantılarda sunum yapması, araştırma projelerinde yer alması ve uluslararası iş birliği geliştirmesi desteklenmektedir. Bu sayede, akademik etkinliklerin çeşitliliği sağlanır.
Editörlük ve Diğer Faaliyetler: Adaylar, dergi veya kitap editörlüğü yaparak, ulusal ve uluslararası akademik yayın süreçlerinde daha aktif rol oynayabilir ve bu faaliyetler doçentlik kriterleri kapsamında puanlanır.
Süreklilik ve Çeşitlilik: Adayın aynı kategoriden çok yüksek puan toplayarak diğer kategorileri boş bırakması engellenmiş, böylece geniş çaplı bir akademik yeterlik profilinin oluşturulması hedeflenmiştir.

Tüm bu şartlar, Eğitim Bilimleri Temel Alanı doçentlik başvuru sürecinde akademik doğruluk, nitelikli araştırma, bilimsel çeşitlilik ve uluslararası etkileşimi teşvik etmektedir. Nitekim, adaylar yalnızca ulusal literatürde değil, aynı zamanda uluslararası literatürde de kabul gören araştırmalar yapmak zorundadır. Türkiye’nin gelişen eğitim araştırmaları ekosisteminde, bu standartların sağlanması hem bilimsel hem de toplumsal açıdan önemli katkılara yol açacaktır.

Sonuç olarak, 2025 Mart dönemi Eğitim Bilimleri Temel Alanı doçentlik başvuru şartları, bilimsel üretkenliği ve kalıcı etki yaratmayı merkeze koyan çok boyutlu bir değerlendirme sistemi sunar. Adaylar, doktora sonrası süreçte düzenli yayın yapma, proje geliştirme ve iş birliği imkânlarını artırma yoluyla bu sürece hazırlık yapmalıdır. Ayrıca, akademik etik, araştırma kalitesi ve etik yayın ilkeleri, her türlü puanlama kriterinin üstünde bir değere sahiptir.

Kaynakça

UAK (2025). 2025 Mart Dönemi Eğitim Bilimleri Temel Alanı Doçentlik Başvuru Şartları. https://www.uak.gov.tr

Anahtar Kelimeler

Eğitim Bilimleri, Doçentlik, Üniversitelerarası Kurul, Akademik Yükseltme, Uluslararası Makale, Ulusal Makale, Lisansüstü Tez, TR Dizin, Puanlama Sistemi, Bilimsel Araştırma Projesi, Editörlük, Atıf, Patent, Akademik Ödüller, H-indeksi

by wporganizasyon Uncategorized

Tag Ulusal Makale

1. Giriş

2. Asgari 100 Puan ve Doktora Sonrası 90 Puan Koşulu

3. Uluslararası Makale

3.1. SCIE veya SSCI (Q1, Q2, Q3, Q4)

3.2. AHCI

3.3. ESCI veya Scopus

3.4. Diğer Uluslararası İndeksler

3.5. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet, Kitap Eleştirisi

3.6. Doktora Sonrası Zorunluluk (≥ 40 Puan) ve Başlıca Yazar Koşulu

4. Ulusal Makale

4.1. TR Dizin Kapsamındaki Dergiler

4.2. Diğer Hakemli Dergiler

4.3. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet veya Kitap Kritiği (Ulusal)

4.4. Yabancı Uyruklu Adaylar ve Yurt Dışı Denkliği

5. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın

5.1. Puan Değerleri

5.2. Zorunluluk ve Üst Sınır

6. Kitap

6.1. BKCI Kapsamındaki Kitap ve Bölüm

6.2. Diğer Uluslararası/Ulusal Kitap ve Bölüm

6.3. Puan Sınırı

7. Atıf

7.1. Puan Değerleri

8. Lisansüstü Tez Danışmanlığı

8.1. Puan Değerleri

9. Bilimsel Araştırma Projesi

9.1. Puan Değerleri

10. Bilimsel Toplantı

10.1. Uluslararası Toplantı (CPCI)

10.2. Diğer Uluslararası/Ulusal Toplantılar

11. Eğitim-Öğretim

11.1. Ders Verme

12. Patent/Faydalı Model

12.1. Puan Değerleri

13. Ödül

14. Editörlük

15. Diğer

16. Kritik Zorunluluklar ve Başvuru Stratejisi

16.1. Doktora Sonrası 90 Puan

16.2. Uluslararası Makale Koşulu (≥ 40 Puan ve Q1–Q3)

16.3. Ulusal Makale Koşulu (≥ 10 Puan)

16.4. Lisansüstü Tez Yayınlarını Sınırlandırma (≤ 20 Puan)

16.5. Bilimsel Toplantı ve Atıf

16.6. Proje Faaliyetleri ve Tez Danışmanlığı

16.7. Patent ve Faydalı Model

16.8. Başlıca Yazar Tanımı ve Puan Paylaşımı

16.9. Dosya Hazırlığı ve Belgelendirme

17. Örnek Senaryolar

17.1. Q1 Yayınlı Aday

17.2. Q3 Yayınla Doçentlik Hedefi

17.3. Patent Ağırlıklı Yol

18. Sonuç

Kaynakça

Anahtar Kelimeler

1. Giriş

2. Asgari 100 Puan Koşulu ve Doktora Sonrası Yayınların Önemi

3. Uluslararası Makale

3.1. SCIE veya SSCI (Q1, Q2, Q3, Q4)

3.2. AHCI

3.3. ESCI veya Scopus

3.4. Diğer Uluslararası İndeksler

3.5. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet veya Kitap Kritiği

4. Ulusal Makale

4.1. TR Dizin Kapsamındaki Dergiler

4.2. Diğer Hakemli Dergiler

4.3. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet veya Kitap Kritiği (Ulusal)

4.4. Ulusal Makale Asgari Şartı ve Alternatif Yol

5. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın

5.1. Puan Değerleri

5.2. Zorunluluk ve Üst Sınır

6. Kitap

6.1. BKCI veya Scopus Kapsamındaki Kitap

6.2. Diğer Uluslararası/Ulusal Kitap ve Kitap Bölümü

6.3. Tahkik (Tenkitli Metin Neşri) Türünde Kitap

6.4. Zorunluluk ve Puan Sınırları

7. Atıf

7.1. Puan Değerleri

8. Lisansüstü Tez Danışmanlığı

8.1. Puan Değerleri