Diğer uluslararası/ulusal toplantılarda basılı bildiriler -

2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK JÜRİ İŞLEMLERİ: ATAMA, DEĞERLENDİRME VE ELEKTRONİK RAPORLAMA SÜRECİ

GİRİŞ

Türkiye’de akademik kariyer basamaklarının en önemlilerinden biri olan doçentlik, adayların bilimsel yayınlarını, araştırmalarını ve nitelikli akademik çalışmalarını bir bütün halinde değerlendiren kapsamlı bir süreci içermektedir. Bu süreçte; başvuru öncesinde belirlenen kriterlerin yanı sıra, başvurunun değerlendirilmesi aşamasında da özel hükümler ve uygulamalar devreye girmektedir. Özellikle doçentlik jürilerinin oluşturulması, jüri üyelerinin bilgi erişimi ve adayların eser inceleme raporlarının düzenlenmesi, sürecin en kritik aşamaları arasında yer alır (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvuruları kapsamında, doçentlik değerlendirme jürilerinin nasıl belirleneceği, hangi alanlarda fiziki belge gönderilmesi gerektiği ve jüri üyelerinin hangi elektronik ortamlar üzerinden rapor hazırlayacağı gibi hususlar, Üniversitelerarası Kurul (ÜAK) tarafından güncel biçimde düzenlenmiştir. Bu makalede, doçentlik jürilerinin görev ve sorumlulukları, jüri atama sürecinde dikkat edilmesi gereken noktalar, eser değerlendirme raporlarının elektronik sistem üzerinden nasıl düzenleneceği ve ilgili temel alanlara dair özel uygulamalar detaylı olarak ele alınacaktır.

Bunlara ek olarak, doçent adayları ile jüri üyelerinin iletişim bilgilerinin güncel tutulmasının gerekliliği, belge göndermesi gereken alanlar (örneğin Hukuk ve İlahiyat temel alanları) ve bu belgelerin nasıl iletileceği gibi pratik noktalar da değerlendirmeye tabi tutulacaktır. Son olarak, doçent adaylarının ve jüri üyelerinin kadro, özgeçmiş ve temel alan bilgilerinin YÖKSİS ile Doçentlik Bilgi Sistemi (DBS) üzerinden güncel tutulması gerektiğine dair hususlara yer verilecektir.

1. DOÇENTLİK JÜRİLERİNİN OLUŞTURULMASI VE JÜRİ BİLGİLERİNİN AÇIKLANMASI

1.1. Jüri Belirleme Süreci

Doçentlik Komisyonu, adayların başvurduğu bilim veya sanat alanının nitelikleri çerçevesinde jüri üyelerini belirler. Ardından, atanan bu jüri üyeleri ve doçentlik başvurusunda bulunan adaylar, elektronik ortamda bilgilendirilir. 2025 Mart Dönemi için de aynı yöntem benimsenmiştir. Adaylar, kendilerine hangi jüri üyelerinin atandığını, kimlerin eserlerini inceleyeceğini Doçentlik Bilgi Sistemi (DBS) üzerinde “Aday Bilgi Açıklama” menüsünden görüntüleyebilmektedir (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

1.2. Jüri Bilgilerinin Erişime Açılması ve Tebligat

Jüri üyeliği atamaları elektronik ortamda ilan edildikten sonra, hem jüri üyeleri hem de doçent adayları bu bilgileri DBS üzerinden takip edebilir. Tebligat, sistemde bilginin erişime açılmasını izleyen beşinci günde resmen yapılmış sayılmaktadır. Dolayısıyla, adayların ve jüri üyelerinin iletişim bilgilerini güncel tutması, sürecin sağlıklı yürümesi açısından son derece önemlidir. Tüm bilgilendirmeler E-Posta ve/veya SMS yoluyla yapıldığından, posta ile ek bir tebligat gönderilmeyecektir.

Bu uygulamanın amacı, hızlı ve şeffaf bilgilendirme ile olası gecikmelerin önüne geçmektir. ÜAK, jüri atamasına ilişkin bilgilerin ilanından itibaren beş gün içinde dosyaların paylaşımına başlanmasını ve jüri üyelerinin eser incelemesi için gerekli tüm verilere çevrimiçi ortamdan ulaşabilmesini sağlamaktadır (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

2. JÜRİ ÜYELERİNİN ELEKTRONİK ORTAMDA GÖREVİ VE ESER İNCELEME RAPORLARI

2.1. Doçentlik Bilgi Sistemi (DBS) Üzerinden Eser İncelemesi

Doçent adayına atanmış jüri üyeleri, TC Kimlik Numarası ve e-Devlet şifresiyle Doçentlik Bilgi Sistemi’ne girerek “Eser İnceleme İşlemleri” > “Eser Değerlendirme” menüsünden ilgili adayın bütün başvuru dosyasına ve beyan ettiği eserlere erişebilir. Bu sayede, makaleler, kitaplar, bildiriler ve diğer akademik materyaller tek bir platformda toplanarak üyelerin incelemesine sunulur (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

Jüri üyeleri, inceleme süresi içinde adayın eserlerini iki aşamalı olarak değerlendirir:

Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği Açıdan İnceleme: Adayın, herhangi bir etik ihlalde bulunup bulunmadığı, intihal ya da yanıltıcı beyan gibi ihlallere dair bir bulgu olup olmadığı saptanır.
Asgari Başvuru Şartları ve Akademik Yeterlik Değerlendirmesi: Aday, puan tablosu ve bilim/sanat alanına özgü ölçütler bakımından yeterli esere sahip midir? Bu aşamada, “başarılı” veya “başarısız” sonucuna yol açacak niteliksel değerlendirme de yapılır.

Süreç sonunda jüri üyeleri, DBS üzerinden “Doçentlik Eser İnceleme Raporu”nu elektronik ortamda hazırlayıp sisteme yüklerler. Raporunu DBS üzerinden yüklemeyen üyelerin değerlendirmesi geçerli sayılmaz.

2.2. Değerlendirme Raporlarının Teslim Süresi

Jüri üyeleri, kendilerine tanınan eser inceleme süresi içinde raporlarını tamamlayıp DBS’ye yüklemek zorundadırlar. Bu süre, Doçentlik Komisyonu tarafından belirlenmekle birlikte genellikle bir ay veya daha uzun bir periyot olabilmektedir. Raporunu zamanında teslim etmeyen üyelerin görevi sonlandırılabilir ve yerlerine yedek üyeler atanabilir (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

Raporlarda adayın asgari başvuru şartlarını sağladığına dair inceleme bulunurken, akademik çalışmalarının niteliği ve özgün değeri de ayrıntılı şekilde değerlendirilir. Sonuç kısmında “başarılı” ya da “başarısız” ibareleriyle gerekçeli bir açıklama yer alması zorunludur.

2.3. Raporların Erişimi ve Sonuç Duyurumu

Tüm jüri raporları toplandıktan sonra, değerlendirme sonuçları yine DBS üzerinden adayın ve ilgili tarafların erişimine açılır. Aday, kendi başvurusuna dair raporları, jüri üyelerinin isimleri gizlenerek inceleyebilir. Yönetim Kurulu onayına sunulan sonuçlar, onaylandıktan sonra resmi biçimde ilan edilir. Tebligat süreci elektronik ortamda yönetildiğinden, aday ve jüri üyeleri bu sonuca yönelik bildirimleri de E-Posta/SMS aracılığıyla alır.

3. FİZİKSEL BELGE GÖNDERİMİ VE TEMEL ALAN AYRIMI

3.1. Hukuk ve İlahiyat Temel Alanları

2021 yılından itibaren geçerli olan düzenlemeye göre (19.08.2021 tarihli Doçentlik Komisyonu kararı), Hukuk ve İlahiyat temel alanlarında başvuru yapan adaylar, bilimsel değerlendirmeye esas olan belli eserleri (örn. kitap, makale, bildiri) jüri üyelerine taahhütlü posta/kargo yoluyla veya akademik birime evrak girişi yaptırarak fiziken göndermek durumundadırlar (Üniversitelerarası Kurul, 2025). Bu gereklilik, alanların geleneksel nitelikteki kaynak kullanımına ve bazı materyallerin elektronik ortama tam ve düzgün biçimde aktarılmasında yaşanabilen zorluklara dayanmaktadır.

Aday, jüri bilgilerini öğrendikten sonra, bildirimin yapıldığı tarihten itibaren en geç 5 gün içinde eserlerini tüm jüri üyelerine ulaştırmalıdır. Eğer belirtilen süre içinde fiziksel belgeler jüri üyelerine teslim edilmezse, başvuru iptal edilebilir. Adaylar, dosyaları vaktinde gönderdiklerine dair dekont veya kargo alındı belgesi gibi kanıtları muhafaza etmelidir.

3.2. Hukuk ve İlahiyat Dışındaki Temel Alanlar

Hukuk ve İlahiyat dışındaki temel alanlardan başvuran adaylar ise, 50 MB üzerinde olup sisteme yüklenemeyen eserler ile işitsel/görsel kayıtlar haricindeki materyalleri jüri üyelerine göndermek zorunda değildir. Bu belgeler, DBS’ye elektronik formatta yüklenebiliyorsa fiziki gönderim şartı aranmaz. Diğer bir deyişle, adaylar çalışmalarının dijital sürümlerini sisteme eklemiş ve boyut limitleri dahilinde sorunsuz aktarmışlarsa, jüri üyelerine posta veya kargo yoluyla ek belge yollamasına gerek kalmaz. Bu uygulama, elektronik ortamda eser paylaşımını teşvik etmekte ve kargo maliyetlerini azaltmaktadır (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

4. ADAY VE JÜRİ ÜYESİ BİLGİLERİNİN GÜNCELLENMESİ

4.1. Doçent Adaylarının Kişisel ve İletişim Bilgileri

Doçent adayları, başvuru süreci boyunca bütün bildirimleri DBS üzerinden alacakları için, iletişim ve kişisel bilgilerini mutlaka güncel tutmalıdır. Aday, TC Kimlik Numarası ve e-Devlet şifresi ile DBS’ye girerek adres, telefon ve E-Posta gibi verileri dilediği an güncelleyebilir. Bu bilgilerin doğru olmaması, tebligat süreçlerinde gecikme veya iptal gibi sorunlara yol açabilir (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

4.2. Profesörlerin Jüri Atamasına Esas Bilgilerinin Güncellenmesi

Doçentlik jürilerinde görev alan veya alabilecek olan profesörler de, üniversite personeli oldukları için kadro bilgilerini ve iletişim ayrıntılarını YÖKSİS üzerinden düzenli olarak güncellemelidir. Profesörlere hangi temel alanlarda jüri görevi verilebileceği ise yine kurum içi onay mekanizmaları ve ilgili Fakülte/Yüksekokul/Enstitü Yönetim Kurulu kararları ile belirlenir. ÜAK Temel Alan Bilgisi değişikliği sadece Aralık ayında (1-31 Aralık) yapılabilen resmi bir prosedür olup, yılda bir kez gözden geçirilmektedir (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

Buna ek olarak, jüri üyesine eğer görev ücreti ödenecekse, IBAN bilgisinin de YÖKSİS üzerinden güncel tutulması gerekir. Üniversite personeli dışında görev alan veya emekli durumda profesörler için de benzer prosedürler geçerli olabilir; ancak bu durumda süreç, ÜAK’ın belirlediği ek protokollere göre yürütülür.

5. DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ VE ADAY-JÜRİ SÜREÇ ETKİLEŞİMİ

5.1. Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği

Doçentlik değerlendirmesinde öncelikli basamak, adayın eserlerinde olası etik ihlallerin tespit edilmesidir. İntihal, uydurma veri, tekrarlı yayın veya haksız yazarlık gibi durumlar, jüri üyelerinin ilk bakacağı konulardır. Bu tür ihlaller tespit edildiği takdirde, eser inceleme süreci etik komisyona iletilebilir ve adayın başvurusu iptal edilebilir (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

5.2. Asgari Başvuru Şartlarını Karşılama

İkinci basamakta, adayın anabilim dalına özgü puanlama sistemi ve asgari yayın şartlarını sağlayıp sağlamadığı kontrol edilir. Jüri üyeleri, adayın hangi makaleler, projeler veya bildirilerle bu puanları elde ettiğini inceler. Eğer adayın asgari şartları sağladığı onaylanırsa, akademik çalışmaların niteliği ve bilimsel katkısı değerlendirilir.

5.3. Başarılı/Başarısız Kararı

Jüri üyeleri, inceledikleri raporlarda gerekçe göstererek “başarılı” ya da “başarısız” hükmüne varır. Beş kişilik jüri için en az üç üyenin, üç kişilik jürideyse en az iki üyenin “başarılı” demesi, adayın doçentlik unvanını almaya hak kazanması için gereklidir. Başarısızlık durumunda, adayın ileri dönemlerde tekrar başvurma hakkı bulunmaktadır (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

6. JÜRİ ÜYELİĞİNİN ÖNEMİ VE SÜREKLİ GÜNCELLEME GEREKSİNİMİ

Doçentlik jürileri, üniversitelerin akademik özerkliği ve nitelikli bilimsel çıktıları teşvik etmesi bakımından kritik bir mekanizmadır. Jüri üyelerinin güncel akademik profilini yansıtmayan kadro veya iletişim bilgileri, yanlış atamalara veya gecikmelere neden olabileceği gibi, adayların da hak kaybına uğramalarına yol açabilir. Bu sebeple, her öğretim üyesinin yıl içinde Aralık ayında temel alan bilgilerini güncelleme prosedürünü kaçırmaması gerekir. Aksi halde, ilgilinin uzmanlığına uygun olmayan bir alanda görevlendirilmesi veya bazı alanlarda görev alma hakkından mahrum kalması gibi sorunlar doğabilir.

Aynı şekilde, doçent adayları da sürecin şeffaf yürümesi adına tüm güncellemeleri dikkatle izlemeli, sistem içi ve sistem dışı teyitleri vakit kaybetmeden yapmalıdır. Burada güvenli iletişimin sağlanması, E-Posta ve cep telefonu bilgilerinin doğruluğuna bağlıdır (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

7. SONUÇ VE ÖNERİLER

2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvuruları çerçevesinde, jüri işlemleri ve elektronik ortamda yürütülen eser inceleme raporlaması, sürecin en hassas ve sonuç belirleyici aşamasını oluşturmaktadır. Doçentlik Komisyonu’nun belirlediği jüri üyeleri ile adaylar arasındaki etkileşim, büyük oranda DBS ve YÖKSİS gibi dijital platformlar üzerinden sağlanmaktadır. Bu nedenle, hem adayın hem de jüri üyesinin sistemdeki bilgilerini düzenli olarak güncellenmesi, her türlü tebligatı takip etmesi ve belirlenen süreleri kaçırmaması esastır.

Hukuk ve İlahiyat temel alanları özelinde fiziki eser gönderimi, bu alanlarda sıklıkla kullanılan kaynakların niteliksel özelliklerinden dolayı önemlidir. Adayların, tebligat tarihini izleyen beş gün içinde jüri üyelerine materyalleri ulaştırması zorunludur. Aksi durumda başvurunun iptal edilebileceği açıkça kılavuzlarda belirtilmiştir. Bu kuralın dışında kalan temel alanlardan başvuran adaylarsa, sisteme yükleyebildikleri tüm eserleri yalnızca elektronik formatta gönderebilir ve ekstra kargo masraflarından muaf olur.

Jüri raporlarının düzenli, şeffaf ve zamanında iletilmesi, doçent adayının akademik kariyer yolunda hızla ilerlemesini mümkün kılar. Tersi durumda yaşanan aksaklıklar, hem adayın mağduriyetine hem de üniversitelerin yetişmiş insan gücü açısından gecikmelere sebep olabilir. Bu nedenle, doçent adayları ve jüri üyelerinin DBS üzerinde dikkatli, etkin ve güncel bilgi yönetimine önem vermesi hayati nitelik taşır.

Makale boyunca ele alınan bu hususlar, ÜAK tarafından yayımlanan kılavuzlara ve güncel kararlara dayanmaktadır. Adaylar ve jüri üyeleri, düzenli olarak ÜAK’ın resmi web sitesi ve DBS üzerinden yapılan duyuruları takip ederek, süreçteki olası değişikliklerden veya güncellemelerden haberdar olmalıdır. Nitekim doçentlik, akademik dünyada kalite güvencesi sağlayan temel mekanizmalardan biri olarak, her aşamada titizlik ve şeffaflık gerektiren bir sistem özelliğini taşımaktadır (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

KAYNAKÇA

Üniversitelerarası Kurul. (2025). 2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvuru Kılavuzu. Ankara: ÜAK Yayınları.
Üniversitelerarası Kurul. (2025). 2025 Mart Dönemi Sıkça Sorulan Sorular ve Cevapları. Ankara: ÜAK Yayınları.

ANAHTAR KELİMELER

Doçentlik jürisi, jüri ataması, DBS (Doçentlik Bilgi Sistemi), eser inceleme raporu, fiziksel belge gönderimi, Hukuk ve İlahiyat temel alanları, YÖKSİS, ÜAK temel alan bilgisi, etik inceleme, akademik süreç

by wporganizasyon Uncategorized

2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU SÜRECİNDE SIKÇA SORULAN SORULAR VE DETAYLI BİR İNCELEME

GİRİŞ

Doçentlik, Türkiye’nin yükseköğretim sisteminde akademik kariyer basamaklarının en önemli aşamalarından biridir. Bu unvanın kazanılması, adayın yalnızca bilimsel çalışmalarının belirli bir yeterliliğe ulaştığını göstermekle kalmaz; aynı zamanda araştırma, eğitim ve idari görevlerde daha fazla sorumluluk alabilmenin de kapısını açar. Dolayısıyla, doçentlik başvurusu yapacak adayların süreci en doğru ve eksiksiz şekilde takip etmeleri büyük önem taşır. Nitekim 2025 Mart Dönemi için de belirli tarihler, başvuru şartları ve sistem kullanımı gibi konular, Üniversitelerarası Kurul (ÜAK) tarafından hazırlanan kılavuzlar ve sıkça sorulan sorular (SSS) rehberleriyle adaylara açıklanmış durumdadır.

Bu makale, 2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvurusu özelinde adayların en çok merak ettikleri soruları ve söz konusu süreçlerin arka planını ele almaktadır. Temel dayanağını, “2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvuru Kılavuzu” ve “2025 Mart Dönemi Sıkça Sorulan Sorular ve Cevapları” adlı iki temel belge oluşturmaktadır (Üniversitelerarası Kurul, 2025). Metin boyunca, hem teorik çerçeve hem de adayların pratikte karşılaştıkları sorunlar dikkate alınarak kapsamlı bir bakış sunulacaktır.

Bu doğrultuda, makalede önce doçentlik kavramının Türkiye’deki tarihsel ve yasal altyapısına kısaca değinilecek, ardından 2025 Mart Dönemi başvurusuna dair kilit noktalara (süreç, tarihler, ücret politikaları, yabancı dil şartı, yayın kriterleri vb.) yer verilecektir. Son olarak, SSS dokümanında yer alan ve adayların kafasında netleştirilmesi gereken hususlar başlıklar altında ele alınacak; böylelikle okurların doçentlik başvurusunu eksiksiz ve sorunsuz biçimde yürütmeleri hedeflenecektir.

1. DOÇENTLİK KAVRAMININ ÖNEMİ VE YASAL ÇERÇEVESİ

1.1. Tarihsel Arka Plan

Türkiye’de doçentlik unvanının verilmesi, yükseköğretim kurumlarının yapılanmasının günümüze dek devam eden temelleriyle yakından ilişkilidir. 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu, ülkemizdeki üniversite yapısını düzenleyen en temel yasal metin olarak, doçentlik unvanının koşullarını ve süreçlerini çerçevelemiştir. Bununla birlikte, Kanun’un genel hükümleri, uygulamada daha detaylı rehberler aracılığıyla somutlaşmaktadır. ÜAK tarafından yayımlanan doçentlik yönetmelikleri ve kılavuzları, adayların hangi yayınları, hangi süre içinde, hangi dil puanı şartıyla sunmaları gerektiğini belirginleştirir (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

1.2. Yasal Düzenlemeler ve ÜAK’ın Rolü

Doçentlik sürecini düzenleyen en önemli dokümanlar; 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu, Doçentlik Yönetmeliği ve Üniversitelerarası Kurul kararlarıdır. ÜAK, doçentlik unvanının kazanılmasında merkezi bir otorite işlevi görür. Her yıl (Mart ve Ekim dönemleri olmak üzere) iki kez açılan doçentlik başvurularının hangi alanlarda ve hangi kriterlerle değerlendirileceği, ÜAK’ın ilgili kurullarının aldığı kararlarla netleştirilir (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

Doçentlik başvuru kılavuzuna ek olarak yayımlanan “Sıkça Sorulan Sorular ve Cevapları” belgesi, pratik süreçte adayların en çok merak ettikleri detayları hedef alarak süreci anlaşılır kılar. Bu iki belgenin birbirini tamamlayacak şekilde incelenmesi, adayın bürokratik ve teknik hatalardan kaçınmasını büyük ölçüde kolaylaştırır.

1.3. 2025 Mart Döneminin Özelliği

2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvurusu, önceki yıllardan farklı olarak yeni eklemeler, başvuru ücretlerinde güncellemeler ve mevzuat değişiklikleriyle dikkat çekmektedir. ÜAK tarafından özellikle yağmacı/şaibeli dergilerle ilgili alınan kararların uygulamada önemli etkileri olmuştur (Üniversitelerarası Kurul, 2025). Bu dönem, aynı zamanda COVID-19 sonrası normalleşme sürecinin tamamlanmasıyla birlikte, kimi elektronik etkinliklerin (e-kongre, e-sempozyum vb.) geçerliliğinin de netleştiği bir başvuru dönemi niteliği taşır.

2. 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURUSU: ANA HATLAR

2.1. Başvuru Tarihleri ve Ücret

2025 Mart Dönemi için başvurular 20 Mart 2025 günü başlamış ve 28 Mart 2025 mesai bitimine (17.30) kadar sürmüştür. Başvuru ücreti 5.771,57 TL olup, yalnızca Doçentlik Bilgi Sistemi (DBS) üzerinde, sanal pos uygulaması kullanılarak ödenebilir. Banka şubelerinden veya ATM üzerinden ödeme kabul edilmediği gibi, süresi dışında yapılan ödemeler de başvurunun geçersiz sayılmasına yol açar (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

2.2. Doçentlik Bilgi Sistemi (DBS) ve “Başvuruyu Sonlandır” İşlemi

Adayların DBS’ye giriş yaparak kimlik bilgilerini, öğrenim bilgilerini, yabancı dil puanlarını ve tüm akademik çalışmalarını sisteme yüklemeleri gerekir. “Başvuruyu Sonlandır” butonuna basmak, başvurunun nihai hale gelmesi anlamına geldiğinden, bu işlemden sonra hiçbir düzeltme veya ekleme-çıkarma yapılamamaktadır. Haliyle, “Başvuruyu Sonlandır” işleminden önce girilen tüm bilgiler ve belgeler mutlaka titizlikle kontrol edilmelidir (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

2.3. Belge Gönderimi ve Kargo/Elden Teslim

Bazı adayların, özellikle öğrenim bilgilerinin veya yabancı dil belgelerinin dijital sistemde doğrulanamadığı durumlarda, ek belgeleri fiziki olarak ÜAK’a iletmesi zorunludur. Bu belgelerin asılları veya noter onaylı suretleri, yine 28 Mart 2025 mesai bitimine (17.30) kadar kargoya verilmiş veya elden teslim edilmiş olmalıdır. Aksi halde, adayın başvurusu iptal edilebilir (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

2.4. Geri Çekme Süreci

Başvurusunu sonlandıran ama hatalı veya eksik bilgi girdiğini fark eden adaylar, ilk 10 gün içinde (29 Mart – 7 Nisan 2025, saat 23.59’a kadar) “geri çekme” hakkını kullanabilir. Geri çekme talebi yalnızca DBS üzerinden yapılır ve bu talebi ileten adaylara, ödenen başvuru ücreti iade edilmez (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

3. SIKÇA SORULAN SORULAR (SSS) BELGESİ: GENEL BAKIŞ

ÜAK, 2025 Mart Dönemi için hazırladığı “Sıkça Sorulan Sorular ve Cevapları” (bundan sonra SSS olarak anılacaktır) dokümanında, başvuru süreciyle ilgili en yaygın kafa karışıklıklarını giderecek net açıklamalar sunmuştur. Aşağıda, bu dokümandaki soruların kategorik olarak incelenmesi ve adayların sıkça karşılaştığı sorunlara ilişkin çözüm önerileri yer almaktadır (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

4. BAŞVURU SİSTEMİ VE TEKNİK SORULAR

4.1. Tüm Eserlerin DBS’ye Yüklenmesi Gerekir mi?

SSS’nin ilk sorusu, adayın tüm eserlerini (makaleler, bildiriler, kitaplar vb.) DBS’ye yüklemesinin zorunlu olup olmadığına ilişkindir. Cevap, “Evet” şeklinde verilmiştir. Doçentlik değerlendirme jürisi, adayın tüm eserlerini eksiksiz incelemeli ve adayın bilimsel yeterliliğini buna göre değerlendirmelidir. Aday, eksik veya hatalı beyan durumunda ciddi sorunlarla karşılaşabilir (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

4.2. Beyannamemi Doldurup Puan Hesabı Yaptırabilir miyim?

Adaylar, “Başvuruyu Sonlandır” işlemini gerçekleştirmeden önce, sistemde sunulan beyanname doldurma ve puan hesaplama özelliğini kullanabilirler. Bu, adayların eksik veya hatalı girişleri fark etmeleri açısından önemlidir. Düzeltme yapmak için “Başvuruyu Sonlandır” işleminden önce sistemde kalmayı tercih edebilirler (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

4.3. “Başvuruyu Sonlandır”dan Sonra Bilgiler Değiştirilebilir mi?

Hayır, SSS’de de açıklandığı üzere, sonlandırma işleminden sonra hiçbir şekilde düzeltme veya ekleme yapılamaz. Bu kural, adayların ciddiyetle veri girişi yapmasını sağlamayı amaçlar (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

4.4. Başvuru Ücretiyle İlgili Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

Adayların başvuru ücretini yalnızca sanal pos aracılığıyla ödeyebileceği tekrar vurgulanmaktadır. Gecikme veya başka kanallar üzerinden (ATM, banka şubesi vb.) ödeme yapılması, sistem tarafından işleme alınmadığı için mağduriyete yol açabilir. İade söz konusu olmadığı için adayların bu kurala özel önem göstermesi gerekmektedir (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

5. BAŞVURU İŞLEMLERİNDE KARŞILAŞILAN YAYGIN SORUNLAR

5.1. Hatalı Bilgi Girişi

Adaylar, kimi zaman kimlik bilgilerinde, eser verilerinde veya puanlamada hatalar yapabilmektedir. SSS, bu durumda ya ilk 10 gün içinde başvuruyu geri çekip sonra yeniden başvurmaları ya da hatalı bilgilerle süreci yürütmelerinin gerekeceğini belirtir (Üniversitelerarası Kurul, 2025). Ancak “geri çekme” işlemi sonrası yeniden başvuru hakkı, aynı dönemde mümkündür. Yine de ücret iadesi söz konusu değildir.

5.2. Kimlik Bilgilerinde Değişiklik

Başvuru sürecindeyken, adayın kimlik bilgilerinde (ad, soyad vb.) resmi bir değişiklik meydana gelebilir. Eğer aday üniversite personeliyse, bu değişikliği önce bağlı bulunduğu üniversitenin Personel Daire Başkanlığına iletmeli ve YÖKSİS üzerinde güncellenmesini sağlamalıdır. Üniversite personeli olmayanlar ise [email protected] adresine e-posta göndererek gerekli adımları başlatmalıdır (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

5.3. Mavi Kart Sahipleri

Mavi Kartlı adayların T.C. kimlik numarasıyla başvuru yapmaları durumunda, Türk vatandaşlarına uygulanan aynı doçentlik şartlarına tabi oldukları vurgulanır. Yani yabancı uyruklu olarak değil, Türk vatandaşlarının tabi olduğu koşullar üzerinden süreci yürütmeleri gerekir (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

6. YABANCI DİL VE EŞDEĞERLİK MESELELERİ

6.1. Yabancı Dil Sınavlarının Geçerlilik Süresi

YÖK ve ÖSYM tarafından yapılan merkezi sınavlarda süre sınırı bulunmadığı açıklanmıştır. Ancak uluslararası yabancı dil sınavlarının (örneğin TOEFL, IELTS vb.) geçerlilik süresi, belge üzerinde aksi bir tarih yazsa bile en fazla beş yıl olarak kabul edilir. Bununla birlikte, TOEFL IBT belgelerinin “iki yıllık” özel geçerlilik süresi, ETS’nin iki yıldan sonra doğrulama hizmetini kesmesinden kaynaklanır (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

6.2. Uluslararası Sınavların Türkiye’deki Merkezleri

SSS, uluslararası yabancı dil sınavlarının Türkiye’de yapılması hâlinde sadece devlet üniversitelerine ait binalarda yapılmasının şart olduğunu belirtir. Bu kural, usulsüz sınav merkezlerini engellemek ve kaliteyi korumak amacıyla getirilmiştir (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

6.3. Yurt Dışında Giriş-Çıkış Belgesi

Yabancı dil sınavına yurt dışında giren adaylar, sınav belgesinin yanı sıra, sınav tarihini kapsayacak biçimde en az altı ay yurt dışında ikamet ettiklerini gösteren resmi ikamet belgesini ve Emniyet Genel Müdürlüğü’nden alacakları giriş-çıkış belgesini ÜAK’a sunmalıdırlar. Bu, sınava gerçekten yurt dışında girdiğini kanıtlamak içindir (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

7. ASGARİ BAŞVURU ŞARTLARI VE YAYINLARLA İLGİLİ SORULAR

7.1. Asgari Şartları Sağlamama Durumu

Daha önceki bir dönemde “Asgari Başvuru Şartlarını Sağlamamıştır” kararı alan adaylar, takip eden dönemde (bir sonraki dönemde), eksik bulunan koşulları yerine getirerek yeniden başvuru yapabilirler. Örneğin, adayın alan dışı kabul edilen yayınları varsa, bu yayınları çıkarıp yeni yayınlar ekleyerek doçentlik için gereken 100 puan şartını sağlayabilir (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

7.2. Üç Dönem Bekleme Kuralı

Eser inceleme sonucunda başarısız olan veya etik ihlalde bulunduğuna karar verilen adaylar, “başvuru dönemi esas alınmak suretiyle en erken izleyen üçüncü dönemde” tekrar başvurabilirler. Bu kural, adayın eksik görülen taraflarını düzeltmesi veya etik sorunlar nedeniyle verilen cezaya uygun bir bekleme süresini kapsar (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

7.3. Yağmacı/Şaibeli Dergiler

YÖK Genel Kurulu’nun 30 Aralık 2021 tarihli kararı, yağmacı/şaibeli dergileri tarif etmekte ve bu dergilerde yayınlanan makalelerin özgeçmiş ve eserler listesinde yer alsa bile beyannamede puan getirmeyeceğini netleştirmiştir. Q4 kategoride olup editöryal süreçte ücret talep eden fakat bir branş derneğine veya üniversiteye bağlı olmayan dergiler, bu kapsamda sayılabilmektedir (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

7.4. Makalelerin Yayımlanma Kriteri

SSS’de yer alan bir diğer önemli nokta, “yayınlanmış makale”nin tanımına dairdir. Derginin nihai sayısında veya çevrimiçi ortamda değiştirilemez şekilde yayımlanmış olması gerekir. “Erken görünüm,” “online published,” “early access,” gibi ibareler, derginin ileride değişiklik yapabileceği durumlar olarak değerlendirildiğinden, tam anlamıyla “yayınlanmış” sayılmayabilir (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

8. BİLDİRİLER, ATIFLAR VE DİĞER AKADEMİK FAALİYETLER

8.1. Bildiri Sunumları ve Puanlama

Sözlü bildiriler, doçentlik kriterlerinde önemli bir yer tutabilir. Ancak bildirinin puanının alınabilmesi için tam metin veya özet metnin basılı veya elektronik formatta kongre kitabında yayımlanmış olması gerekir. SSS’ye göre, 15 Aralık 2016 ve sonrası tarihlere ait bildirilerde, katılım belgesi ibrazı zorunludur. Bu katılım belgesinin yazarlardan herhangi birine ait olması yeterlidir (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

8.2. Bildiri Tekrar Yayın Olarak Kullanılabilir mi?

Bir kongrede sözlü olarak sunulup bildiri kitabında basılan çalışma, daha sonra makale olarak yayımlanmışsa, aynı çalışmanın iki farklı kategoride puan alması mümkün değildir. Aday, tek bir eseri yalnızca bir bölümde puanlandırabilir (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

8.3. Atıflarla İlgili Kurallar

Atıflar, doçentlik puanlama sürecinde adayın bilimsel etkisini göstermesi açısından önemlidir. SSS, “bir eserin” farklı kaynaklarda geçen atıflarının her birinden puan alınabileceğini, ancak aynı eser içerisinde birden fazla yerde atıf yapılmasının sadece bir defa puan getirdiğini açıklar. Ayrıca atıf puanları yazar sayısına bölünmez; atıf doğrudan adaya tahsis edilir (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

8.4. Ders Verme ve Proje Faaliyetleri

Öğretim faaliyeti ve proje yürütücülüğü de doçentlik kriterlerinde puanlanabilir. Ancak her temel alanın farklı puanlama tabloları olduğu için, adayların başvurduğu bilim alanına özgü koşulları dikkatle incelemesi gerekir. Örneğin, üniversite bünyesinde tamamlanmış BAP (Bilimsel Araştırma Projeleri) projelerinde yürütücü olanlar, belirli bir puan alabilir (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

9. TEZ YÖNETİMİ, DANIŞMANLIK VE ULUSAL TEZ MERKEZİ

9.1. Lisansüstü Tez Danışmanlığı

Doçentlik başvurusunda, adayın danışmanlığını yaptığı ve tamamlanmış lisansüstü tezlerden de puan alması mümkündür. Fakat bu tezlerin, Ulusal Tez Merkezi veri tabanında görünür hâle getirilmiş olması şarttır. Adayın, tamamlanan tezlere tez numarası aldırması bu nedenle önem arz eder (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

9.2. Yurt Dışı Doktora Denklik Sahipleri

Yurt dışında doktora veya sanatta yeterlik almış ve ÜAK’tan denklik belgesi almış adaylar, tez bilgilerini de Ulusal Tez Merkezi’ne ekleyerek DBS’ye güvenli veri olarak yansıtabilirler. Aday, tezini sisteme eklemediği takdirde, doçentlik başvurusunda bu bilgiden tam olarak yararlanamayabilir (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

10. DOÇENTLİK DEĞERLENDİRMESİ: JÜRİ VE KOMİSYON SÜRECİ

10.1. Jüri Oluşturma ve Eser İncelemesi

Başvurular tamamlandıktan sonra, ÜAK bünyesindeki Doçentlik Komisyonu, ilgili bilim/sanat alanında uzman öğretim üyelerinden oluşan bir jüri atar. Jüri üyeleri, adayın yüklediği bütün akademik çalışmaları inceler. Burada kritik nokta, adayın herhangi bir bilgi veya belgesini sonradan jüriye fiziksel olarak göndermesinin şart olup olmadığıdır (Üniversitelerarası Kurul, 2025). 2025 Mart Dönemi için alınan karara göre, belirli temel alanlardan başvuru yapan adaylar, jüriye fiziksel evrak iletmeyecektir. Ancak Doçentlik Komisyonu gerekli gördüğü hallerde, belirli bir alan için fiziki eser gönderilmesini isteyebilir.

10.2. Başarısızlık ve Etik İhlal Durumu

Jüri incelemesi sonucunda, adayın eserlerinin asgari başvuru şartlarını karşılamadığı kanaatine varılırsa, “Asgari Başvuru Şartlarını Sağlamamıştır” kararıyla başvuru iptal edilir. Aday, eksik gördüğü yönlerini tamamladıktan sonra sonraki dönemde yeniden başvurabilir. Bilimsel araştırma ve yayın etiğine aykırılık tespit edilen adayların başvurusu ise iptal edildiği gibi, en erken üç dönem sonrasına kadar yeni başvuru yapamazlar (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

11. YURT DIŞI MEZUNİYET, DENKLİK VE İSTİSNAİ DURUMLAR

11.1. Manuel Veri Girişi Gerektiren Haller

SSS dokümanına göre, yurt dışında uzmanlık veya doktora yapmış adayların, diplomalarını ilgili kurumun sisteminde bulamaması halinde “manuel giriş” yapabileceği istisnalar bulunmaktadır. Mesela 1987 öncesi yurt içi mezuniyet bilgileri, 1996 öncesi yurt dışı mezuniyet denklik bilgileri veya Tıpta uzmanlık dereceleri gibi hususlar bu kapsamda değerlendirilir (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

11.2. Doğrudan/Bütünleşik Doktora Denklik Belgeleri

10 Şubat 2021 tarihinden önce doktora denklik belgesi almış olanlar, doğrudan/bütünleşik doktora yaptığını kanıtlayan resmi onaylı belgeleri de ÜAK’a teslim etmek zorundadır. Aksi takdirde, adayın başvurusu iptal edilebilir (Üniversitelerarası Kurul, 2025). 10 Şubat 2021 sonrasında doğrudan doktora denklik alan adaylar ise, sistem üzerinden bilgileri doğrulanabildiği için ekstra belge göndermek zorunda değildirler.

12. BAŞARILI OLAN ADAYLAR VE DOÇENTLİK BELGESİ

12.1. Sonuçların Duyurulması

Jüri raporları tamamlandığında, ÜAK Yönetim Kurulu bu raporları onaylar ve sonuçlar DBS üzerinden ilan edilir. Adaylar, DBS’ye girerek sonuç raporlarına ulaşabilir; isimleri gizlenmiş jüri raporlarını inceleyebilir (Üniversitelerarası Kurul, 2025). Tebliğ, sonuçların DBS üzerinden açıklanmasını izleyen beşinci günde yapılmış sayılır.

12.2. Doçentlik Unvanının Geçerliliği

Başarılı olan adaylar, doçentlik unvanını almaya hak kazanır ve kendileri herhangi bir talepte bulunmasa da ÜAK tarafından “Doçentlik Belgesi” düzenlenir. Aday, bu belgeyi kurumsal görev atamalarında veya akademik yükseltmelerde kullanabilir. Yine de doçentlik, adayın resmî olarak öğretim üyesi kadrosuna atandığı anlamına gelmez; kadro atamaları üniversitelerin ilgili yönetim organlarınca yapılır.

13. UYGULAMADA ÖNE ÇIKAN PROBLEMLER VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Veri Tutarsızlığı: Adayın DBS’ye girdiği bilgi ile YÖK veya ÖSYM’den otomatik çekilen bilgi çeliştiğinde, sistem bu durumu hataya düşürür. Çözüm, başvuruyu sonlandırmadan önce ilgili kurumlara başvurarak verileri güncelletmektir.
Yurt Dışı İkamet Belgesi Eksikliği: Uluslararası yabancı dil sınavlarına yurt dışında girmiş adayların en az altı aylık ikamet belgesini ibraz etmemesi, dil puanının kabul edilmemesine yol açar.
Ödeme Kanalları: ATM veya banka şubesi üzerinden yapılan ödemeler, sistem tarafından tanınmamaktadır. Adaylar, bu hataya düştüklerinde ücretin iadesini de alamazlar.
Yağmacı/Şaibeli Dergiler: Farkında olmadan bu tür dergilerde yayın yapmış adaylar, çalışmalarının doçentlik puanlamasında devre dışı kalabileceği gerçeğini gözden kaçırmamalıdır.
Kılavuzu ve SSS’yi Okumadan Başvuru: Birçok aday, detayları atlayarak hatalı başvuru yapmakta, geri çekme veya iptal gibi sonuçlarla karşılaşabilmektedir.

Bu sorunların önüne geçmek, büyük ölçüde Kılavuz ve SSS dokümanlarının detaylıca incelenmesiyle mümkündür (Üniversitelerarası Kurul, 2025).

14. GENEL DEĞERLENDİRME VE ÖNERİLER

2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvurusu, adayların geçmiş yıllarda edinilmiş deneyimlerine ek olarak yeni güncellemeleri de içermektedir. ÜAK, “Sıkça Sorulan Sorular ve Cevapları” dokümanını yayımlayarak başvuru sürecinde tekrarlayan hataları asgariye indirmeyi hedeflemiştir. Bu bağlamda, doçentlik adaylarına şu önerilerde bulunulabilir:

Her Aşamayı Kılavuz ve SSS ile Karşılaştırmak
Başvuru sürecine başlamadan önce, hem “Doçentlik Başvuru Kılavuzu” hem de “Sıkça Sorulan Sorular” dokümanları dikkatlice okunmalı, oluşabilecek soruların cevapları bu dokümanlarda aranmalıdır.
Zaman Planlaması
DBS’de son gün yığılmalarından kaçınmak adına, mümkün olan en erken tarihte bilgi girişi ve ödeme işlemi yapılmalıdır. Adayın belge eksikliği varsa, 28 Mart 2025 tarihinden önce bu eksikliği gidermesi zorunludur.
Etik Duyarlılık ve Beyan Doğruluğu
Adaylar, akademik yayınlarını hiçbir noktasını saklamadan, gerçeğe uygun şekilde beyan etmelidir. Yağmacı/şaibeli dergiler ve etik ihlal riski taşıyan çalışmalar, süreçte ciddi yaptırımlara neden olabilir.
Dikkatli İnceleme ve Son Kontrol
“Başvuruyu Sonlandır” işleminden önce, her bilginin (kimlik, eser, puan, belge) doğruluğu bir kez daha teyit edilmelidir. Aksi takdirde, adayın geri çekme haklarını kullansa dahi ödediği ücreti geri alma şansı bulunmamaktadır.
Uluslararası Sınavlar ve Denklik
Yurt dışı ikamet, denklik belgeleri, tez numaraları gibi hususlarda gerekli belgelere sahip olduğunuzdan emin olun. Bu konularda en küçük bir eksiklik, başvurunun iptaline yol açabilir.

SONUÇ

2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvurusu, adaylara akademik kariyerlerini yeni bir düzeye taşıma fırsatı sunar. Ancak bu fırsatın doğru değerlendirilebilmesi, adayların başvuru kılavuzunda ve sıkça sorulan sorular dokümanında belirtilen koşulları tam anlamıyla kavraması ve uygulamasıyla yakından ilişkilidir. Sistematik bir şekilde hazırlanan SSS dökümanı, pratikte sıkça yaşanan sorunları ortadan kaldırmayı amaçlamaktadır.

Doçentlik sürecinde atılan her adım, akademik etiğe ve doğru beyana dayanmalıdır. Başvuru öncesi hazırlıklar, DBS’ye doğru ve eksiksiz bilgi girişi, gerekli belgelerin zamanında ve eksiksiz iletilmesi gibi unsurlar, adayın başarısına giden yolu açar. Başarılı bir doçentlik süreci geçiren adaylar, akademik dünyada daha ileri sorumluluklar alarak ülkenin bilimsel üretkenliğine katkıda bulunabilirler.

Unutulmamalıdır ki, doçentlik unvanı bir son değil, akademik araştırmalara ve nitelikli eğitim faaliyetlerine daha güçlü bir şekilde devam edebilmek adına önemli bir aşamadır. Bu bağlamda, ÜAK tarafından hazırlanmış olan Kılavuz ve SSS belgesi, adaylara rehber niteliğinde bir kaynak sunar. Makalede dile getirilen tüm hususların dikkatle takip edilmesi, adayın başvurusunu güvenle tamamlamasını ve sonraki süreçlerde doğacak potansiyel sorunları büyük ölçüde azaltmasını sağlayacaktır.

KAYNAKÇA

Üniversitelerarası Kurul. (2025). 2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvuru Kılavuzu. Ankara: ÜAK Yayınları.
Üniversitelerarası Kurul. (2025). 2025 Mart Dönemi Sıkça Sorulan Sorular ve Cevapları. Ankara: ÜAK Yayınları.

ANAHTAR KELİMELER

2025 Mart dönemi doçentlik, sıkça sorulan sorular, yabancı dil sınavları, DBS, yayın kriterleri, yağmacı dergiler, başvuru ücreti, geri çekme işlemi, tez danışmanlığı, ÜAK

by wporganizasyon Uncategorized

2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURUSU: KAPSAMLI BİR AKADEMİK İNCELEME

GİRİŞ

Türkiye’de akademik unvanların alınma süreci, yükseköğretim sisteminin önemli yapıtaşlarından birini oluşturmaktadır. Doçentlik, akademik kariyer basamaklarında yer alan önemli ve saygın bir unvandır. Bu unvanı almak isteyen öğretim elemanlarının ya da akademisyen adaylarının belirli mevzuata, yönetmeliklere ve kılavuzlara uygun şekilde başvuru yapmaları esastır. 2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvurusu da diğer dönemlerde olduğu gibi, Üniversitelerarası Kurul (ÜAK) tarafından hazırlanmış kapsamlı bir kılavuz çerçevesinde yürütülmektedir [Üniversitelerarası Kurul, 2025]. Bu kılavuz; başvuru şartları, başvuru işlemleri, gerekli belgeler, değerlendirme süreçleri ve sonuçların duyurulması gibi pek çok alt başlık içermektedir.

Bu makalenin amacı, 2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvuru Kılavuzu’nda (bundan sonra “Kılavuz” olarak anılacaktır) yer alan temel ilkeleri ve süreçleri kapsamlı bir şekilde ele alarak başvuru yapacak adaylara rehberlik etmektir. Ayrıca kılavuzda belirtilen şartların arka planını, hukuki dayanaklarını ve uygulamada karşılaşılabilecek muhtemel sorunları tartışarak konuya bütüncül bir bakış sağlamayı hedeflemektedir.

Burada sunulan değerlendirmeler, hem Kılavuz’dan doğrudan aktarılan bilgiler hem de Türkiye’nin yükseköğretim mevzuatı çerçevesindeki diğer düzenlemelerle ilişkilendirilerek yapılmıştır. Makale boyunca, gerek atıflarda gerekse de örneklerde akademik doğruluğa ve titizliğe riayet edilecektir. Bu sayede, doçentlik başvurusu yapmayı planlayan ya da bu süreçle ilgilenen araştırmacılara detaylı ve güvenilir bir kaynak sunmak amaçlanmaktadır.

1. DOÇENTLİK KAVRAMININ TARİHÇESİ VE ÖNEMİ

1.1. Genel Bakış

Doçentlik, Türkiye’de 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ve ilgili yönetmeliklerle çerçevesi çizilmiş bir akademik unvandır. Bu unvan, öğretim üyeliğinde “yardımcı doçentlik (ya da güncel mevzuattaki karşılığıyla doktor öğretim üyeliği)” basamağından sonra gelmekte ve profesörlüğe giden yolda önemli bir eşik teşkil etmektedir. Adaylar, gerekli bilimsel üretimi gerçekleştirdikten, belirli yayın ölçütlerini sağladıktan ve yabancı dil şartını yerine getirdikten sonra doçentlik unvanını elde edebilmektedir [Üniversitelerarası Kurul, 2025].

1.2. Türkiye’de Doçentlik Unvanının Yasal Altyapısı

Türkiye’de yükseköğretimle ilgili yasal düzenlemelerden ilki, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’dur. Bu kanun, üniversitelerin ve akademik unvanların mevzuat temelini oluşturmaktadır. Kanunda, doçentlik koşullarına ve süreçlerine ilişkin hükümler yer almakla birlikte, ayrıntılı düzenlemeler Doçentlik Yönetmeliği ve ÜAK tarafından yayımlanan kılavuzlarla netleştirilmektedir. 2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvuru Kılavuzu da bu yönetmelik ve mevzuat hükümlerine dayanarak hazırlanmıştır [Üniversitelerarası Kurul, 2025].

1.3. Doçentlik Unvanının Akademik Kariyerdeki Yeri

Doçentlik unvanının kazanılması, adayın belirli bilimsel yeterlik düzeyine ulaştığının resmen tescili anlamına gelir. Akademik yapılanmada, doçentler hem araştırma hem de öğretimde önemli görevler üstlenir. Üniversitelerde proje yürütme, bilimsel araştırma, lisansüstü öğrenci danışmanlığı gibi faaliyetlerin yanı sıra idari sorumluluklar üstlenmek de doçentliğin getirdiği roller arasındadır. Dolayısıyla, doçentlik başvurusu sadece bir bürokratik süreç değil, aynı zamanda akademik yetkinliği kanıtlama ve yeni sorumluluklar alma yolunda atılan ciddi bir adımdır.

2. 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURUSUNUN YASAL DAYANAĞI

2.1. 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanunu

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu, doçentlik sürecini şekillendiren temel metinlerden biridir. Kanunun 24. maddesinde, doçentlik başvurusu yapacak adaylara yönelik temel çerçeve çizilmiştir. Bu maddede, “bir lisans diploması aldıktan sonra doktora ile tıpta, diş hekimliğinde, eczacılıkta veya veteriner hekimlikte uzmanlık unvanını almış olmak ya da ilgili sanat dallarında yeterlik kazanmış olmak” doçentlik başvurularının asgari ön koşulu olarak belirtilmektedir [Üniversitelerarası Kurul, 2025]. Ayrıca yabancı dil yeterliği, yayın ve diğer akademik çalışmalar da bu kanun çerçevesinde hükme bağlanmıştır.

2.2. Doçentlik Yönetmeliği

Doçentlik Yönetmeliği, doçentlik başvurusu ve değerlendirme süreçlerinin nasıl yürütüleceğini daha ayrıntılı şekilde düzenler. Bu yönetmelikte, doçentlik jürilerinin oluşumu, eser inceleme süreci, etik denetim, başarısızlık durumunda izlenmesi gereken prosedür ve benzeri konular açıklığa kavuşturulmuştur. Aynı yönetmelik, üniversitelerin belirli durumlarda hangi hak ve yükümlülüklere sahip olduğunu da belirgin hale getirir [Üniversitelerarası Kurul, 2025].

2.3. ÜAK (Üniversitelerarası Kurul) Kararları

ÜAK, doçentlik süreçlerinde en yetkili karar organlarından biridir. Üniversitelerarası Kurul’un ilgili komisyonları, başvuruların toplanması, jüri atama işlemleri, eser inceleme raporlarının değerlendirilmesi ve kararların ilanı gibi süreçlerde aktif rol almaktadır. ÜAK’ın ayrıca etik ihlal ve benzeri disiplin konularında aldığı kararlar da doçentlik sürecini doğrudan etkilemektedir [Üniversitelerarası Kurul, 2025].

3. 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU KOŞULLARI VE AÇIKLAMALARI

3.1. Başvuru Tarihleri ve Süreç Takvimi

2025 Mart Dönemi için başvurular, 20 Mart 2025 günü başlamış ve 28 Mart 2025 günü mesai bitimine kadar devam etmiştir. Bu tarihler arasında, adayların Doçentlik Bilgi Sistemi (DBS) üzerinden başvurularını tamamlamaları ve gerekli ücretleri ödemeleri beklenmektedir. Başvuru ücreti, 2025 Mart Dönemi için 5.771,57 TL olarak belirlenmiştir [Üniversitelerarası Kurul, 2025]. Bu miktarın, belirtilen süre içinde doğru yöntemle (yalnızca sanal pos uygulaması üzerinden, ATM veya banka şubesi gibi alternatif yollar kullanılmadan) yatırılması büyük önem taşır. Aksi takdirde başvuru geçersiz sayılmaktadır.

Adaylar, başvurularını internet ortamında sonlandırdıktan sonra bazı durumlarda fiziki evrak göndermekle de yükümlü olabilirler. Bu noktada, Kılavuz’da kimlerin hangi belgeleri göndermesi gerektiği açıkça belirtilmiştir. Örneğin, öğrenim bilgisi veya yabancı dil belgesi ilgili kurumların sisteminde otomatik olarak doğrulanamayan adayların, söz konusu belgelerin aslı veya onaylı suretini ÜAK’a göndermesi gerekebilmektedir [Üniversitelerarası Kurul, 2025].

3.2. Asgari Başvuru Şartları

3.2.1. Öğrenim Koşulları

Başvuru yapabilmek için adayın, lisans diplomasının ardından doktora ya da tıpta (veya diş hekimliğinde, eczacılıkta, veteriner hekimlikte) uzmanlık diplomasına sahip olması gerekmektedir. Bunun yanı sıra belirli sanat dalları için sanatta yeterlik belgesi de kabul edilmektedir. Kılavuz’da özellikle yurt dışı diplomalara ilişkin denklik şartları ayrıntılı şekilde yer almaktadır. Buna göre yurt dışında alınan lisans, yüksek lisans veya doktora diplomalarının, ilgili kurumlar tarafından denkliğinin onaylanmış olması zorunludur [Üniversitelerarası Kurul, 2025].

Belli istisnai durumlarda, adayların bazı mezuniyet şartlarından muaf tutulması mümkündür. Örneğin, ÜAK tarafından doğrudan doktora/bütünleşik doktora denklik belgesi verilen adaylardan, yüksek lisans şartı aranmayabilmektedir. Benzer şekilde, yabancı uyruklu adaylardan Türkiye’de doktora/uzmanlık eğitimlerini tamamlayanların da lisans ve yüksek lisans denkliği aranmamaktadır [Üniversitelerarası Kurul, 2025].

3.2.2. Yabancı Dil Yeterliği

Doçentlik sürecinde dil yeterliliği, adayın akademik araştırmaları uluslararası boyutta takip edebilmesi ve yayımlayabilmesi açısından önemli görülmektedir. Bu nedenle, YÖK tarafından kabul edilen bir yabancı dil sınavından en az 55 puan veya uluslararası kabul gören sınavlardan buna denk bir puan almak zorunludur [Üniversitelerarası Kurul, 2025]. Bu yabancı dil, genellikle İngilizce, Almanca, Fransızca, İtalyanca, İspanyolca, Rusça, Arapça, Çince, Japonca, Yunanca veya Farsçadan biri olarak belirlenmiştir. Başvurulan bilim alanı doğrudan bir yabancı dili içeriyorsa, sınavın farklı bir dilde verilmesi gerektiği Kılavuz’da vurgulanmaktadır.

Bazı uluslararası sınav belgelerinde, ÖSYM güncel eşdeğerlik tablolarına bakılır. TOEFL IBT ve PTE Academic gibi sınavlar, ÜAK tarafından verilen şifreli doğrulama aracılığıyla kontrol edilebilmektedir. Dolayısıyla bu sınavların sonuç belgelerini göndermek zorunlu olmamaktadır. Ancak diğer sınav türleri için, sınav belgesinin aslı veya onaylı suretini ÜAK’a iletmek gerekebilir [Üniversitelerarası Kurul, 2025].

3.2.3. Yayın, Araştırma ve Bilimsel Çalışma Koşulları

Adayın doçentlik başvurusunda bulunabilmesi için, başvuru bilim/sanat alanının gerekliliklerine göre belirlenmiş yeterli sayıda ve nitelikte özgün bilimsel yayın ve çalışmaya sahip olması şarttır. 2547 sayılı Kanun’un 24. maddesi uyarınca, ÜAK’ın görüşü ve YÖK’ün kararıyla her bilim dalına özgü asgari koşullar düzenlenmektedir [Üniversitelerarası Kurul, 2025]. Bu koşullarda, adayın son beş yılda yapmış olması gereken yayınlar, katılması gereken bilimsel toplantılar, alması gereken atıf sayıları gibi kriterler yer alabilmektedir. Ayrıca puanlama sistemi, adayın hangi çalışmalardan kaç puan alacağına dair net bir rehber oluşturur. Örneğin, alan indekslerinde taranan dergilerde yayımlanan makalelere farklı, uluslararası kongrelerde sunulan bildiriler için farklı puanlar verilebilir.

Burada kritik nokta, adayın etkinlik ve yayınlarını doğru beyan etmesidir. Kılavuz’da, bilimsel araştırma ve yayın etiği kurallarına uygun davranılması gerektiği açıkça belirtilmiştir. Daha önceki başvurularında etik ihlali tespit edilen adayların, yeniden başvuru yaparken etik ihlal kapsamına giren yayınlarını da listede göstermesi zorunludur [Üniversitelerarası Kurul, 2025]. Aksi halde, yanlış beyan nedeniyle başvurunun iptali ve disiplin yaptırımları söz konusu olabilir.

4. BAŞVURU SÜRECİ VE DOÇENTLİK BİLGİ SİSTEMİ (DBS)

4.1. Doçentlik Bilgi Sistemi’nin (DBS) Rolü

Doçentlik başvurularının tamamı, çevrimiçi bir platform olan Doçentlik Bilgi Sistemi (DBS) üzerinden yürütülmektedir. Bu sistem sayesinde adaylar, kimlik bilgileri, öğrenim bilgileri, yabancı dil puanları ve diğer akademik faaliyetlerini tek bir platformda birleştirebilmektedir. Adayların girdiği veriler, YÖK, ÖSYM, ULAKBİM, TÜBİTAK gibi ilgili kurumların veri tabanlarıyla karşılaştırılarak doğruluk kontrolünden geçirilmektedir [Üniversitelerarası Kurul, 2025].

Adayın mezuniyet yılı 1987 öncesi veya yurt dışı mezuniyet yılı 1996 öncesi ise, elektronik ortamda verinin bulunmaması nedeniyle diplomalar bizzat yüklenmek zorundadır. Aynı şekilde, yurt dışı diploması olup denkliği henüz sistemde görünmeyen adaylar da belgelerini fiziki olarak ÜAK’a göndermelidir [Üniversitelerarası Kurul, 2025].

4.2. “Başvuruyu Sonlandır” İşlemi ve Sonuçları

Adaylar, gerekli tüm bilgi ve belgeleri DBS’ye yükledikten sonra “Başvuruyu Sonlandır” butonuna basarak başvurularını kesinleştirmek durumundadırlar. Bu işlem yapıldıktan sonra, sistem üzerinde bilgi veya belge güncellemesi mümkün olmamaktadır. Dolayısıyla, eksik veya hatalı bilgi sunan adayların başvurusu iptal edilir. Başvurusunu sonlandırdığı halde ödemeyi süresi içinde yapmayan adayların da başvuruları geçersiz sayılır [Üniversitelerarası Kurul, 2025].

Özellikle belge göndermesi gereken adayların, bu belgeleri 28 Mart 2025 günü saat 17.30’a kadar elden teslim etmeleri veya kargoya vermeleri gerekmektedir. Posta/kargo kaynaklı gecikmelerden dolayı, yurt içi başvurularda 15 gün, yurt dışı başvurularda 30 gün ek bekleme süresi tanınmakla birlikte, gönderim tarihi mutlaka başvuru döneminin son günü olan 28 Mart olmalıdır [Üniversitelerarası Kurul, 2025].

4.3. Hataya Yer Vermemek İçin Alınması Gereken Önlemler

Veri Doğrulaması: DBS’de otomatik olarak çekilen verilerle manuel girilen verilerin uyumlu olması şarttır. Adayın kendi yüklediği bilgiler ile kurum kaynaklı bilgiler çeliştiği takdirde başvuru iptal edilir.
Belge Orijinalliği: Yüklenen veya gönderilen diploma, yabancı dil belgesi gibi evrakların noter ya da resmi kurum tarafından onaylı olması gerekir. Onaylı suret üzerindeki tarih, doçentliğe başvurulan yıl içerisinde olmalıdır [Üniversitelerarası Kurul, 2025].
Süreler ve Tarihler: 20-28 Mart 2025 arası başvuru, 28 Mart 2025 mesai bitimi ödeme ve belge teslimi, 29 Mart – 7 Nisan arası geri çekme hakkı gibi tarihlere titizlikle uyulmalıdır.

5. BAŞVURUNUN GERİ ÇEKİLMESİ VE ÜCRET POLİTİKASI

5.1. Başvuru Geri Çekme Prosedürü

Aday, başvuru sonlandırma işlemini yaptıktan sonra, belirlenen süre içinde gerekçesiz olarak başvurusunu geri çekme talebinde bulunabilir. 2025 Mart Dönemi için bu süre, 29 Mart – 7 Nisan 2025 (23.59’a kadar) olarak belirlenmiştir. Geri çekme talebi yalnızca DBS üzerinden yapılabilmekte olup, mektup veya e-posta gibi yöntemlerle iletilen talepler kabul edilmemektedir [Üniversitelerarası Kurul, 2025]. Ayrıca, geri çekilen başvuru için ödenen ücret iade edilmemektedir.

5.2. Ücretin İadesinin Mümkün Olmadığı Durumlar

Başvurusunu süresi içinde tamamlayamayan veya asgari şartları sağlamadığı tespit edilerek başvurusu iptal edilen ya da başvurusunu kendi isteğiyle geri çeken adayların yatırdıkları ücretler iade ya da devredilmemektedir. Aynı şekilde, aynı işlem için birden fazla ödeme yapan ya da ücret gerektirmeyen bir işlem için ödeme yapan adaylar, herhangi bir iade veya mahsup talebinde bulunamazlar [Üniversitelerarası Kurul, 2025]. Bu kural, adayların başvuru işlemlerini daha dikkatli gerçekleştirmesini teşvik etmeyi amaçlamaktadır.

6. DEĞERLENDİRME SÜRECİ

6.1. Jüri Oluşturulması

Başvurusu kabul edilen adaylar için, Doçentlik Komisyonu tarafından bir jüri tayin edilir. Jüri, genellikle 5 veya 3 öğretim üyesinden oluşur ve adayın bilim/sanat alanıyla ilgili uzman akademisyenleri içerir. Jüri üyelerinin atamasından sonra, üyelerin değerlendirme görevi elektronik ortamda başlatılır. Jüri, adayın bütün akademik çalışmalarını inceler: makaleler, bildiri tam metinleri, kitap bölümleri, projeler, atıflar, sanatsal faaliyetler, danışmanlıklar vb. [Üniversitelerarası Kurul, 2025].

Jüri üyeleri, ilk etapta adayın etik ihlal ya da asgari koşulların karşılanmaması durumlarını değerlendirir. Eğer bu konularda bir uygunsuzluk tespit edilirse, ilgili raporlar Doçentlik Komisyonu’na iletilir. Komisyon, adayın başvurusunu iptal edebilir veya etik inceleme süreci başlatabilir [Üniversitelerarası Kurul, 2025].

6.2. Etik İnceleme

Akademik araştırma ve yayın etiği, doçentlik sürecinin en hassas noktalarındandır. İntihal, sahtecilik, tekrar yayım, haksız yazarlık, uydurma veri, yanıltıcı beyan gibi durumların tespiti halinde, adayın başvurusu iptal edilmekle kalmaz; gelecekteki başvuru hakları da belirli süreyle kısıtlanabilir. Dahası, hukuki ve idari yaptırımlar devreye girebilir [Üniversitelerarası Kurul, 2025]. Bu nedenle, adayların eser listelerini ve beyanlarını son derece şeffaf şekilde hazırlamaları gereklidir.

6.3. Eser İnceleme ve Raporlar

Adayın bilimsel yayın ve çalışmaları, jüri tarafından ayrıntılı biçimde incelenir. Jüri üyelerine, inceleme raporunu hazırlamaları için genellikle bir aylık süre tanınır. Her üye, adayın çalışmalarını “başarılı” veya “başarısız” olarak değerlendirirken, gerekçelerini de ayrıntılı biçimde raporlar [Üniversitelerarası Kurul, 2025]. Raporda adayın bilimsel katkısının orijinalliği, yayınlarının kalitesi, adayın bağımsız araştırma yapabilme yeteneği gibi hususlar dikkate alınır.

Beş kişiden oluşan bir jüride en az üç üyenin “başarılı” görüşü, üç kişiden oluşan jüride ise en az iki üyenin “başarılı” görüşü, adayın doçentlik unvanını almaya hak kazanması için yeterlidir. Eğer aday “başarısız” bulunursa, Kılavuz’da belirtilen kurallar uyarınca, ancak başvuru döneminden sonraki üçüncü dönemde yeniden başvuru yapma hakkı elde eder [Üniversitelerarası Kurul, 2025].

6.4. İtiraz ve Sonraki Başvurular

Aday, jüri raporlarına veya ÜAK kararlarına karşı hukuki yollara başvurabilir. Bunun dışında, etik ihlal ya da asgari koşulları sağlamama nedeniyle başvurusu iptal edilen adayın, tekrar başvuru yapabilmesi için aradan belli sayıda dönem geçmesi gerekir. Örneğin, eser incelemesinde “başarısız” olan bir aday, başvuru dönemini izleyen üçüncü dönemde yeniden başvurabilmektedir [Üniversitelerarası Kurul, 2025]. Bu da adayın eksik görülen yönlerini tamamlaması için belirli bir süre tanır.

7. BAŞARILI OLAN ADAYLARIN SÜREÇLERİ: DOÇENTLİK BELGESİ VE ÜNVANIN KAZANIMI

7.1. Sonuçların Duyurulması

Jüri değerlendirmeleri tamamlanıp raporlar yüklendikten sonra, Doçentlik Komisyonu ve ÜAK Yönetim Kurulu inceleme yapar. Başarılı bulunan adayların sonuçları DBS üzerinden ilan edilir; ilan tarihinden sonraki beşinci günde, tebliğin yapılmış sayıldığı kabul edilir [Üniversitelerarası Kurul, 2025]. Adaylar, DBS’ye giriş yaparak sonuç raporlarını, jüri üyelerinin isimleri gizlenmiş şekilde inceleyebilirler.

7.2. Doçentlik Belgesi Düzenlenmesi

Aday, başarılı bulunduktan sonra herhangi bir ek talepte bulunmaksızın doçentlik belgesi düzenlenir. Bu belge, adayın ilgili bilim veya sanat alanında “doçent” unvanını kazandığını resmen gösterir. Belge genellikle ÜAK tarafından hazırlanır ve adayın belirttiği adrese gönderilir ya da elden teslim alınabilir [Üniversitelerarası Kurul, 2025].

7.3. Doçentlik Unvanının Getirdiği Hak ve Yükümlülükler

Aday, doçent olduktan sonra akademik kariyerinde daha ileri düzeyde görev ve sorumluluklar alabilir. Fakültelerde ders verme, lisansüstü tez danışmanlığı, bilimsel proje yürütücülüğü gibi etkinliklerde söz sahibi olur. Ayrıca idari birimlerde görev alabilme imkânı da artar. Tüm bu fırsatların yanı sıra, “özerk ve bağımsız araştırma yapabilme” ilkesi çerçevesinde, doçentlik unvanının devamlılığının gerektirdiği akademik performansın korunması önemlidir.

8. GÜZEL SANATLAR TEMEL ALANINDAN BAŞVURULARDA ÖZEL DURUMLAR

Güzel Sanatlar temel alanından doçentliğe başvuran adaylar için, eserlerin çoğu zaman görsel, işitsel veya performans temelli olması sebebiyle farklı bir prosedür uygulanır. Adaylar, 50 MB’ı aşan dijital dosyaları DBS’ye yükleyemedikleri takdirde, bu eserleri CD, DVD veya taşınabilir bellek üzerinde ÜAK’a iletmek zorundadır [Üniversitelerarası Kurul, 2025]. Jüri değerlendirmesi sonrasında, bu materyaller de jüri üyelerine benzer şekilde iletilir. Böylece, adayın sanatsal faaliyetleri de objektif biçimde incelenebilir.

9. YURT DIŞI MEZUNİYET VE DENKLİK SORUNLARI

9.1. Denklik Belgesi Alma Süreci

Yurt dışında alınan lisans, yüksek lisans veya doktora derecelerinin Türkiye’de geçerli kabul edilebilmesi için, YÖK veya denkliği vermeye yetkili diğer kurumlar tarafından denklik işleminin yapılması gerekir. Kılavuz’da, denklik belgesi olmayan adayların başvurularının kabul edilmeyeceği açıkça belirtilmektedir [Üniversitelerarası Kurul, 2025]. Bu nedenle, yurt dışı mezunu adayların denklik başvurusunu mümkün olduğunca erken yapmaları tavsiye edilir. Aksi halde, denklik işlemi uzayabildiği gibi, başvuru dönemi kaçırılabilir.

9.2. Doğrudan/Bütünleşik Doktora Denklik Belgesi

10 Şubat 2021 tarihinden önce doktora denklik belgesi olup doğrudan/bütünleşik doktora yaptığını beyan eden adaylardan ek belgeler talep edilmektedir. Bu adayların, doktora yaptıkları üniversiteden aldıkları “doğrudan veya bütünleşik doktora yapıldığına dair belge”yi noter ya da dış temsilcilik onaylı şekilde sunmaları gerekir. Belgeler, başvuru süresi içerisinde ÜAK’a ulaştırılmalıdır [Üniversitelerarası Kurul, 2025]. Aksi takdirde, başvurunun iptali söz konusu olur.

9.3. Yabancı Uyruklu Adaylar

Yabancı uyruklu adaylar, Türkiye’de herhangi bir üniversitede tamamladıkları doktora veya uzmanlık derecelerinin yanı sıra, belirli şartlar altında lisans ve yüksek lisans denkliği aranmaksızın başvuru yapabilmektedirler. Ancak bunların da Kılavuz’da belirtilen yabancı dil şartını yerine getirmesi gerekmektedir [Üniversitelerarası Kurul, 2025]. Ayrıca Türkiye’de ikamet ettikleri süre içerisinde, başvuru takvimine uymak ve gerekli belgeleri zamanında ibraz etmek durumundadırlar.

10. ETİK İHLAL VE BİLİMSEL ARAŞTIRMA İLKELERİ

10.1. İntihal ve Diğer Araştırma Etiği İhlalleri

Yükseköğretim sistemi, adaylardan bilimsel ve etik ilkelere tam uyum bekler. İntihal, sahtecilik, data manipülasyonu veya yayını tekrar tekrar kullanma gibi eylemler, ciddi yaptırımlara tabidir. Adayın daha önceki çalışmalarında etik ihlal yaptığı saptanmışsa ve bu ihlal doçentlik başvurusunda beyan edilmemişse, adayın başvurusu doğrudan iptal edilir [Üniversitelerarası Kurul, 2025]. Ayrıca tekrarlanan etik ihlaller, adayın uzun süreli başvuru yasağına maruz kalmasına yol açabilir.

10.2. Etik Beyan Yükümlülüğü

Aday, doçentlik başvurusunda kullandığı tüm çalışmalar için kendisinin veya ortak yazarlarının telif hakkını, yayın iznini ve araştırma etiği onaylarını almış olmalıdır. Özellikle insan veya hayvan deneklerle yapılan araştırmalar için etik kurul onayı aranır. Bu onay belgelerinin gerekli hallerde sunulması istenebilir. Adayların araştırma etiği kurallarına uyması, akademik topluluğun güvenilirliğini korumak adına kritik öneme sahiptir.

10.3. Yayınların Beyanı

Kılavuz’da, adayın bütün bilimsel yayınlarını (tezler, makaleler, bildiriler, projeler vb.) eksiksiz biçimde beyan etmesi zorunludur. Yayınların bir kısmını saklamak veya yanıltıcı beyanlarda bulunmak, başvurunun iptal nedenlerinden biri olarak belirtilmiştir [Üniversitelerarası Kurul, 2025]. Ayrıca yağmacı/şaibeli dergilerle ilgili olarak ÜAK’ın aldığı kararlara da dikkat edilmelidir. Bu tür dergilerdeki yayınlar, 30.12.2021 tarihli YÖK kararı gereğince, adayın başvurusunda dikkate alınmayabilir ya da beyannameye eklenmesi, etik beyan zorunluluğu açısından önem taşır.

11. ÖZGEÇMİŞ VE ESERLER LİSTESİNİN HAZIRLANMASI

11.1. Form ve İçerik

DBS’de, adaylardan kapsamlı bir Özgeçmiş ve Eserler Listesi hazırlamaları beklenir. Bu listede, adayın lisans mezuniyetinden itibaren gerçekleştirdiği tüm akademik faaliyetleri kronolojik ve kategorik olarak yer almalıdır. Kılavuz’da, kitap, makale, bildiri, sanatsal faaliyet gibi çalışmaların nasıl sınıflandırılacağına ilişkin yönergeler bulunmaktadır [Üniversitelerarası Kurul, 2025]. Adayın özgeçmişinde ise eğitim bilgileri, akademik deneyimleri, aldığı ödüller ve benzeri bilgiler yer almalıdır.

11.2. Daha Önce Farklı Bir Bilim Alanından Doçent Olanlar

Bazı adaylar, daha önce başka bir bilim veya sanat alanından doçent unvanı almış olabilir. Bu durumda, ikinci kez doçentlik başvurusu yapan kişi, ilk doçentlik başvurusuna ait belgeleri yeni başvurusunda kullanamaz. ÜAK’ın kararları uyarınca, önceki dönem doçentlik eserleri yeni beyannameye dahil edilemez. Bu tür adaylardan, daha önce doçent oldukları başvuru dönemine ait özgeçmiş ve eserler listesini fiziki olarak ÜAK’a teslim etmeleri istenir [Üniversitelerarası Kurul, 2025].

11.3. Güncelleme ve Kontrol

“Başvuruyu Sonlandır” işleminden sonra, özgeçmiş ve eser listesi üzerinde hiçbir düzeltme yapılamaması, listeyi oluştururken azami dikkati gerektirir. İlgili belgelerin güncel ve tam olması; farklı alanlarda yapılan yayınların veya çalışmaların doğru kategorize edilmesi; atıf, doi numarası, endeks bilgisi gibi metadataların eksiksiz girilmesi önemlidir. Bu bilgiler, jüri üyelerinin değerlendirme sürecini doğrudan etkiler.

12. SIK KARŞILAŞILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Adaylar doçentlik başvurusu esnasında çeşitli sorunlarla karşılaşabilirler. Bu sorunlar genellikle teknik, idari veya belge eksikliklerinden kaynaklanır.

Teknik Sorunlar: DBS’nin yoğunluk dönemlerinde yavaşlaması veya sistem hataları nedeniyle başvuru işlemi kesintiye uğrayabilir. Çözüm olarak başvuruyu son güne bırakmamak ve sistem mesajlarını dikkatle okumak önerilir.
Belge Eksikliği: Yabancı dil belgesi ya da denklik belgesi gibi temel belgelerindeki eksiklikler, başvurunun iptaline yol açabilir. Bu nedenle, adayların çok önceden bu belgeleri temin etmesi gerekir.
Yanlış Beyan: Eserlerin yanlış kategorize edilmesi, eksik veya fazla puanlanması da başvuru iptaline sebep olabilir. Etik ilkelere uygunluk ve doğru beyan esastır.
Ücret Yanlış Yatırma: Başvuru ücretini doğru hesaba veya doğru yöntemle yatırmayan adaylar, maalesef ücret iadesi alamamaktadır. Bu da mağduriyet yaratabilir, bu yüzden Kılavuz’da önerilen resmi ödeme kanallarının dışına çıkılmamalıdır [Üniversitelerarası Kurul, 2025].

13. SONUÇ VE DEĞERLENDİRME

2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvurusu, Türk akademisinin en önemli süreçlerinden biri olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu süreç, adayların akademik kariyerlerinde kritik bir eşiği aşmalarını sağlayacak bilgi ve belgelerin doğru biçimde sunulmasını gerektirir. Kılavuz, adaylara yol gösterici bir rehber olmakla birlikte, her adayın kendi alanına özgü gereklilikleri ve yayın koşullarını da dikkate alması önemlidir.

Bu makalede, Kılavuz’da yer alan ana başlıkları sistematik bir yaklaşımla ele aldık. Adayın gerek öğrenim şartlarını ve yabancı dil puanını, gerekse de yayın ve araştırma yeterliklerini ortaya koyabilmesi sürecin özüdür. Jüri değerlendirmesi ise, adayın bilimsel yetkinliğini teyit eden son adımdır. Bu aşamada etik ilkeler, doğru beyan ve yüksek araştırma standartları belirleyici rol oynar.

Doçentlik unvanını kazanan bir akademisyenin, üniversite bünyesinde araştırma, eğitim ve idari sorumluluk alanlarında etkinlik göstermesi beklenir. Bu unvan, akademik yükselişin yalnızca bir aşaması olup, sürekli bir bilimsel üretkenlik ve etik sorumluluk gerektirir. Dolayısıyla, doçentlik başvurusu esnasında sergilenen titizlik, akademik hayata dair bakış açısının da bir yansımasıdır.

Kılavuz’un incelenmesi ve bu makaledeki özet bilgilerin dikkate alınmasıyla, 2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvurusu daha öngörülebilir ve sorunsuz bir şekilde tamamlanabilir. Adayların akademik yolculuklarında başarılar dilemekle birlikte, daima hatırlanması gereken nokta, unvanların geçici, bilimsel katkının ise kalıcı olduğudur.

KAYNAKÇA

Üniversitelerarası Kurul. (2025). 2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvuru Kılavuzu. Ankara: ÜAK Yayınları.

ANAHTAR KELİMELER

by wporganizasyon Uncategorized

SPOR BİLİMLERİ TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: KAPSAMLI BİR İNCELEME

Özet
Spor Bilimleri Temel Alanı, egzersiz fiziolojisinden antrenman bilimlerine, motor gelişimden spor sosyolojisine, spor psikolojisinden rekreasyona ve beden eğitimi öğretmenliğine kadar uzanan çok geniş bir disiplini kapsar. Bu geniş spektrum, adayın bilimsel üretkenliğini ve uygulamalı çalışmalarını farklı boyutlarda sergilemesini gerektirir. 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları, doktora sonrası araştırma ve yayın faaliyetlerinin belirli asgari koşullara ve puanlama sistemine bağlı olduğunu öngörür. Adayın en az 100 puan toplaması ve bu puanın en az 90’ını doktora unvanının alınmasından sonra elde etmesi, aynı zamanda tez tabanlı yayınların 20 puanla sınırlandırılması, uluslararası makalelerde belirli asgari puanların yakalanması ve TR Dizin kapsamındaki ulusal makalelerden yeterli puan alınması, doçentlik unvanına hak kazanmanın temel koşulları arasında yer alır. Bu makalede, Spor Bilimleri Temel Alanı 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları tüm ayrıntılarıyla ele alınacak ve hem akademik hem de sportif başarının puanlama sistemine nasıl yansıdığı açıklanacaktır. Ayrıca, örnek bir puanlama senaryosu ile adayın bu şartları nasıl yerine getirebileceği gösterilecektir.

1. Giriş

Spor, insan sağlığını ve performansını artırmaktan rekabetçi müsabakalara kadar farklı düzeylerde önem taşıyan sosyal bir olgudur. Beden eğitimi, egzersiz, antrenman, motor becerilerin geliştirilmesi, rekreasyon, spor yönetimi, spor psikolojisi ve sosyolojisi gibi alt alanları barındıran Spor Bilimleri, disiplinlerarası bir yaklaşımla ele alınır. Türkiye’de, Spor Bilimleri Temel Alanı’nda doçentlik başvurusu yapmak isteyen araştırmacılar, doktora derecesini veya eşdeğer uzmanlık eğitimlerini tamamladıktan sonra, yayın ve uygulama alanında çok yönlü çalışmalarını göstererek akademik unvanlara başvurabilirler.

Üniversitelerarası Kurul (UAK), bu başvuruların standartlarını belirleyen ve her temel alana özgü puanlama sistemini yöneten kurumdur. Spor Bilimleri Temel Alanı için 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları da bu kapsamda güncellenmiş ve tablolar halinde ilan edilmiştir. Aday, doktora sonrası dönemde ürettiği yayınlar ve akademik/uygulamalı faaliyetler üzerinden en az 100 puana ulaşmalı, bu 100 puanın 90’ının doktora sonrası döneme ait olması ve “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” başlığından alınan puanların bu 90 puan hesabına katılmaması gibi kritik koşulları karşılamalıdır.

Bunların yanı sıra, Spor Bilimleri alanına özgü düzenlemeler de mevcuttur. Örneğin, SPORT Discus gibi indekslerde yer alan makalelerden puan elde etmek mümkündür. Ayrıca, olimpik branşlarda yüksek derecede sportif başarı veya antrenörlük belgesine sahip olmak da ekstra puan getirir. Bu makalede, tüm bu kategoriler ayrıntılı biçimde ele alınacak, adayın hangi etkinliklerden kaç puan alabileceği, hangi asgari zorunlulukların bulunduğu ve başvuru dosyasını nasıl hazırlaması gerektiği üzerinde durulacaktır.

2. Asgari 100 Puan ve Doktora Sonrası 90 Puan Koşulu

Öncelikle, adayın en az 100 puan toplaması gerekir. Bu puanın en az 90’ı, doktora unvanının alındığı tarihten sonra gerçekleştirilen çalışmalardan (3. madde “Tez Yayınları” hariç) elde edilmiş olmalıdır (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr). Aday, doktora öncesindeki faaliyetleriyle en fazla 10 puan alabilir ve tez kaynaklı yayınlardan toplanan puanlar da doktora sonrası 90 puan hesabına dahil edilmez.

Her çalışma sadece bir kategoride puanlanır. Çok yazarlı makalelerde puan, makale yazarlarının katkısına göre paylaştırılır:

İki yazarlı makalede başlıca yazar, makalenin puanının 0.8’ini, ikinci yazar ise 0.5’ini alır.
Üç ve daha fazla yazarlı makalede başlıca yazar, toplam puanın yarısını alır. Kalan yarı, diğer yazarlarca eşit paylaşılır.
Başlıca yazarın belirtilmediği çok yazarlı makalelerde puan, yazarlar arasında eşit paylaştırılır.
Bildiri ve kitap gibi diğer yayın türlerinde puan, yazarlar arasında eşit bölünür.

Bu kurallar, Spor Bilimleri’nde ekip çalışması yapan araştırmacıların puan bölüşümünü adil biçimde düzenlemeyi amaçlar. Adayın “başlıca yazar” olarak makale yayımlaması, bağımsız veya öncü araştırmacı kimliğini gösterir.

3. Uluslararası Makale (Madde 1)

Adayın doktora sonrası, tez dışı makaleleri şu şekilde puanlanır:

SCIE veya SSCI kapsamındaki dergiler
- Q1: 30 puan
- Q2: 20 puan
- Q3: 15 puan
- Q4: 10 puan
AHCI kapsamındaki dergi: 20 puan
ESCI, Scopus veya SPORT Discus kapsamındaki dergi: 10 puan
Diğer uluslararası indeksli dergi: 5 puan
Editöre mektup, araştırma notu, özet, kitap kritiği (bu indekslerde): 3 puan

Asgari Zorunluluk: Doktora sonrası, (a) veya (b) bendinden (yani SCIE/SSCI veya AHCI) bir makalede başlıca yazar olmak kaydıyla en az 30 puan elde etmek gerekir. Metnin orijinalinde “a veya b bentlerinden birinde başlıca yazar olmak üzere en az 30 puan almak” ifadesi geçer. Bu, Q1/Q2/Q3/Q4 (SCIE/SSCI) veya AHCI makalelerde başlıca yazar olarak belirli bir puan eşiğine ulaşmayı zorunlu kılar. Örneğin, Q1 tek yazarlı bir makale 30 puan kazandırabilir ve bu koşulu tek seferde karşılar. Yazarlar çoksa paylaştırma kuralına dikkat edilmelidir.

4. Ulusal Makale (Madde 2)

Tez dışı, doktora sonrası yayımlanan ulusal makaleler:

TR Dizin kapsamındaki dergide yayımlanmış makale: 10 puan
Diğer hakemli dergilerde makale: 4 puan
Hakemli dergide editöre mektup, özet, araştırma notu, kitap kritiği: 2 puan

Zorunluluk: Doktora sonrası, ikisi TR Dizin kapsamındaki dergi olmak üzere en az üç ulusal makale gerekir. Yani aday, en az 2 makalesini TR Dizin’de yayımlamalı ve toplam 3 ulusal yayına sahip olmalıdır. Yabancı uyruklu adaylar veya yurt dışı denkliği talep edenler, TR Dizin’de makale çıkaramıyorsa aynı sayıda yayını 1. maddenin a, b veya c (yani SCIE/SSCI/AHCI, ESCI, Scopus, SPORT Discus) kapsamında gerçekleştirmelidir.

5. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın (Madde 3)

Adayın yüksek lisans veya doktora tezine dayalı yayınları, bu madde altında puanlanır. Örneğin:

SCIE/SSCI/AHCI makale: 20 puan
ESCI, Scopus, SPORT Discus makale: 10 puan
Diğer uluslararası indeks: 5 puan
TR Dizin: 8 puan
BKCI kitap: 20 puan
BKCI kitapta bölüm: 10 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitap: 3 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitap bölümü: 2 puan
CPCI’da yayımlanmış bildiri: 3 puan
Diğer uluslararası/ulusal toplantı bildirisi: 2 puan

Zorunluluk: (a-h) bentlerinden en az bir yayın olması gerekir. Aday en fazla 20 puan toplayabilir ve doktora sonrası 90 puan hesabına bu puanlar katılmaz.

6. Kitap (Madde 4)

Doktora sonrası, tez dışı kitap çalışmaları şu şekilde puanlanır:

BKCI kapsamındaki kitap: 20 puan
BKCI kapsamındaki kitapta bölüm: 10 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitap: 5 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitap bölümü: 3 puan

Zorunluluk: Doktora sonrası en az 1 kitap veya 2 kitap bölümü (yayımlanan kitabın tüm bölümleri doçentlik alanıyla ilgili) yayımlama mecburiyeti söz konusudur. Bu kategoriden en fazla 20 puan elde edilebilir; c ve d bentlerinden alınabilecek toplam puan 5’i aşamaz.

7. Atıf (Madde 5)

Adayın eserlerine yapılan atıfların puanlaması:

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, SPORT Discus, Scopus: 3 puan
BKCI kapsamındaki kitap: 2 puan
TR Dizin kapsamındaki dergide: 2 puan
Diğer uluslararası/ulusal kaynaklarda: 1 puan

Doktora sonrası yayınlara en az 5 puanlık atıf almak ve bu kategoriden en fazla 10 puan toplayabilmek mümkündür. Kişi kendi eserine atıf yapmışsa sayılmaz.

8. Lisansüstü Tez Danışmanlığı (Madde 6)

Doktora tezi danışmanlığı: 5 puan
Yüksek lisans tezi danışmanlığı: 3 puan

En fazla 10 puanlık katkı yapılabilir. Eş danışmansanız yarı puan geçerlidir.

9. Bilimsel Araştırma Projesi (Madde 7)

AB Çerçeve Programı/TÜBİTAK (öğrenci projesi hariç): koordinatör veya yürütücü 15 puan, araştırmacı 10 puan, danışman 5 puan
Uluslararası destekli proje: 10 puan
Kamu/özel kuruluş ArGe/Ür-Ge projesi: 5 puan
Üniversite BAP projesi yürütücüsü (tez hariç): 3 puan

Bu maddeden en fazla 20 puan alınabilir.

10. Bilimsel Toplantı (Madde 8)

Doktora sonrasındaki tez dışı çalışmalar:

Uluslararası bilimsel toplantıda CPCI’da yayımlanmış tam metin/özet: 5 puan
Diğer uluslararası/ulusal toplantılarda tam metin/özet: 3 puan

Bu maddeden en fazla 10 puan, en az 5 puan alınmalıdır. Aynı toplantıya ait birden fazla bildiri için yalnızca bir tanesi puanlanır.

11. Eğitim-Öğretim (Madde 9)

Doktora sonrası;

4 farklı yarıyılda (dönemlik) ders vermek: 2 puan
2 farklı yılda (yıllık program) ders vermek: 2 puan

En az 2 puan gerekli, en çok 6 puan alınabilir. Doktora sonrası 2 yıl kadrolu öğretim elemanı olarak çalışanlara doğrudan 2 puan verilir.

12. Patent/Faydalı Model (Madde 10)

Tescil edilmiş uluslararası patent: 20 puan
Tescil edilmiş ulusal patent: 10 puan
Tescil edilmiş faydalı model: 5 puan
Kişisel patent başvurusu: 2 puan

Puan, patent sahipleri arasında bölünür.

13. Ödül (Madde 11)

YÖK Yılın Doktora Tezi, YÖK Üstün Başarı, TÜBİTAK Bilim/Teşvik (UBYT hariç), TÜBA GEBİP/TESEP ödülleri: 25 puan

En fazla 25 puan elde edilebilir.

14. Editörlük (Madde 12)

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus dergi editörlüğü: 2 puan
BKCI/Scopus kapsamındaki kitap editörlüğü: 1 puan
TR Dizin dergi editörlüğü: 1 puan

En fazla 4 puan.

15. Sportif Başarı ve Temsil (Madde 13)

Spor Bilimleri’nde akademik yeterliliğin yanı sıra sportif performans ve kariyer de önem taşıyabilir. Bu madde, adayın geçmişindeki üst düzey sportif başarılarını veya antrenörlük derecelerini puanlamayı amaçlar.

Yaz-Kış Olimpiyat Oyunları ve Paralimpik Oyunları
- Sporcu olarak altın madalya: 15 puan
- Sporcu olarak gümüş madalya: 10 puan
- Sporcu olarak bronz madalya: 5 puan
Yaz-Kış Üniversite Oyunları (Universiade), Avrupa-Dünya Şampiyonaları
- Altın madalya: 10 puan
- Gümüş madalya: 5 puan
- Bronz madalya: 3 puan
Olimpik branşlarda en az üçüncü kademe antrenörlük belgesine sahip olmak: 5 puan
Olimpik branşlarda A Milli Sporcu belgesi: 2 puan

Bu kategoriyle aday en fazla 15 puan alabilir. Bu düzenleme, profesyonel veya yarı profesyonel seviyede spora katılımı ve başarıyı akademik değerlendirmeye dahil eder.

16. Diğer (Madde 14)

Web of Science h-indeksi ≥ 5: 5 puan
YÖK’ün kabul ettiği sıralamalarda ilk 300 üniversitede 6 ay araştırma/öğretim: 5 puan

Toplamda en çok 10 puan getirir. H-indeksi, adayın atıf profilini ve yayın etkinliğini yansıtır; yurtdışı deneyimi de küresel bakış açısını gösterir.

17. Uygulama Örneği: Dr. C’nin Puanlama Senaryosu

Aşağıda, Spor Bilimleri alanında doktora sonrası çalışmalar yürüten hayalî Dr. C’nin, bu kriterlerle nasıl 100 puan elde edebileceğine dair bir örnek anlatılmıştır:

Uluslararası Makale (Madde 1) Kapsamında
- Dr. C, Q2 kapsamındaki (SCIE) bir dergide tek yazarlı makale yayımlamıştır. Q2 = 20 puan, tek yazarlı olduğu için tam puan 20 alır ve bu makalede başlıca yazardır.
- Bir Q3 makaleyi iki yazarlı yayınlamıştır, başlıca yazar ise puanın yarısı = 15 puanın yarısı = 7.5 puan.
- Bir ESCI makale tek yazarlı olarak yayımlamıştır: 10 puan.
Toplam uluslararası makale puanı: 20 + 7.5 + 10 = 37.5 puan. “En az 30 puan” ve “Q1/Q2/Q3 dergide başlıca yazar” koşulu (Q2 tek yazarlı 20 puanla) karşılanmıştır. Daha yüksek puan için bir Q1 yayın eklenirse 30 puan, paylaştırmaya bağlı olarak puanı artırabilir.
Ulusal Makale (Madde 2) Kapsamında
- Dr. C, TR Dizin’de 2 makale tek yazarlı (10 + 10 = 20 puan). Böylece a bendinden 20 puanlık zorunluluk sağlanır.
- Ayrıca 1 makaleyi diğer hakemli dergide yayımlamıştır (4 puan).
- Bu şekilde, 3 ulusal makale elde etmiş olur. Toplam ulusal makale puanı: 24 puan.
Lisansüstü Tezden Üretilmiş Yayın (Madde 3)
- Dr. C, tezinden SPORT Discus kapsamındaki bir dergide makale çıkarmıştır (10 puan). En fazla 20 puan alınabilir; Dr. C sadece 10 puan elde eder. Tez yayın puanları, doktora sonrası 90 puan hesabına katılmaz.
Kitap (Madde 4)
- Dr. C, “c) Diğer uluslararası/ulusal kitap” bentlerinden 1 kitap yazmış (5 puan) ve “d) Diğer kitapta bölüm” 1 bölüm (3 puan). Ancak c+d toplamda 5 puan sınırı var. Dr. C bu toplamdan 5 puan alabilir.
- Doktora sonrası en az 1 kitap veya 2 kitap bölümü şartı olduğu için, Dr. C bu şekilde gerekliliği karşılar.
Atıf (Madde 5)
- Dr. C’nin SCIE makalelerine 2 atıf (örneğin biri Q2, biri Q3) almış olması: her atıf 3 puan = 6 puan. Doktora sonrası yayınlardan en az 5 puan alır, 10 puan üst sınır aşılmadığı için 6 puan puanlama yapılabilir.
Tez Danışmanlığı (Madde 6)
- Dr. C, 1 doktora tezi (5 puan) ve 1 yüksek lisans tezi (3 puan) yönetmiştir. Toplam 8 puan. En fazla 10 puanlık katkıya müsaade var.
Proje (Madde 7)
- Dr. C, TÜBİTAK projesinde araştırmacı olarak (10 puan), üniversitedeki bir BAP projesinde yürütücü (3 puan). Toplam 13 puan.
- Bu maddeden en fazla 20 puan alınır.
Bilimsel Toplantı (Madde 8)
- Dr. C, uluslararası bir kongrede CPCI’da yayımlanmış bildiriden 5 puan elde etmiştir, ayrıca bir ulusal kongrede 3 puanlık bildiri sunmuştur, ama en fazla 10 puan. Dr. C iki bildiriyi toplayıp 8 puana ulaşabilir veya 5 + 3 = 8 puan. Doktora sonrası en az 5 puan olmalı, bu sağlanır.
Eğitim-Öğretim (Madde 9)
- Dr. C, 4 farklı yarıyılda lisans derslerine girmiştir (2 puan), en az 2 puan gerekliliği vardır. Daha fazlası da 6’yı geçemez.
Patent/Faydalı Model (Madde 10)

Dr. C’nin patent çalışması yoksa 0 puan. Eğer bir faydalı model tescil ettiyse 5 puan ekleyebilirdi.

Ödül (Madde 11)

Dr. C herhangi bir ödül almamışsa 0 puan. Almış olsaydı en fazla 25 puan elde edebilirdi.

Editörlük (Madde 12)

Dr. C, TR Dizin’de taranan bir dergide editörlük yapıyorsa 1 puan alır, en çok 4 puan.

Sportif Başarı ve Temsil (Madde 13)

Dr. C geçmişte A Milli Sporcu belgesi almış (2 puan). Ya da Olimpik branşlarda 3. kademe antrenörlük (5 puan) gibi. En fazla 15 puan toplanabilir.

Diğer (Madde 14)

Dr. C, Web of Science’a göre h-indeksi 5 ise 5 puan daha ekleyebilir. Yurt dışında 6 ay araştırma yaptıysa 5 puan ekler, fakat toplam 10 puanı geçemez.

Genel toplama bakıldığında, Dr. C rahatlıkla 100 puan barajını aşabilir ve doktora sonrası 90 puan koşulunu yerine getirebilir. Tek dikkat edilmesi gereken, tez kaynaklı yayınların 20 puanla sınırlandırılması ve bu puanların doktora sonrası 90’a katılmamasıdır.

18. Sonuç ve Değerlendirme

Spor Bilimleri Temel Alanı, beden eğitimi ve sporun bilimsel yönünü pek çok boyutta inceleyen disiplinlerarası bir sahadır. Burada doçentlik unvanına başvurmayı amaçlayan adayların, UAK tarafından ilan edilmiş 2025 Mart dönemi kriterlerine dikkat ederek doktora/uzmanlık sonrasına odaklı bir yayın, proje ve uygulama planı oluşturmaları gerekir.

Özellikle dikkat çeken maddeler:

Uluslararası Makaleler: SCIE/SSCI (Q1, Q2, Q3, Q4) veya AHCI makalelerde başlıca yazar olup en az 30 puan toplama ve Q1/Q2/Q3 dergide en az bir başlıca yazar makalesiyle 20 puan alma koşulu.
Ulusal Makaleler: TR Dizin makalelerinden en az 20 puan, doktora sonrası en az 3 ulusal yayın (2’si TR Dizin) gerekliliği.
Tez Kaynaklı Yayınların 20 Puanla Sınırlandırılması: Doktora sonrası bağımsız araştırma vurgusu önemlidir.
Kitap: Doktora sonrası en az 1 kitap veya 2 kitap bölümü yayımlamak, bu kategoride 20 puan üst sınır.
Sportif Başarı: Olimpik oyunlar, Universiade, Avrupa-Dünya şampiyonaları vb. dereceleriyle akademik puan kazanma olanağı, Spor Bilimleri’nin kendine özgü bir kategorisi olarak öne çıkar.
Genel 100 Puan Barajı ve Doktora Sonrası 90 Puan: Aday, doktora öncesi çalışmalarıyla en fazla 10 puan kazanabilir, geri kalan 90 puan doktora sonrası elde edilen faaliyetlerle sağlanmalıdır.

Böyle bir sistem, Spor Bilimleri Temel Alanı’nda çalışan akademisyenlerin hem uluslararası etki düzeyini yükseltmelerini (yüksek etki faktörlü dergilerde makaleler, uluslararası iş birlikleri) hem de ulusal sportif uygulamalar ve yayınlarla Türkiye’deki bilimsel camiaya katkı sunmalarını teşvik eder. Sportif başarı ve antrenörlük belgeleriyle akademik ölçütleri birleştiren bu model, Spor Bilimleri’nin hem teori hem uygulama tarafını destekleyen özgün bir yapıya sahiptir.

Anahtar Kelimeler: Spor Bilimleri, Doktora Sonrası, SCIE/SSCI, SPORT Discus, TR Dizin, Uluslararası Makale, Sportif Başarı, Antrenörlük, Lisansüstü Tez, Patent, Proje, Tez Danışmanlığı, H-indeksi, Puanlama Sistemi, Beden Eğitimi, Egzersiz Bilimleri, Rekreasyon

by wporganizasyon Uncategorized

ZİRAAT, ORMAN VE SU ÜRÜNLERİ TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: KAPSAMLI BİR REHBER

Giriş
Ziraat, Orman ve Su Ürünleri Temel Alanı, doğal kaynakların yönetimi, tarımsal üretim, ormancılık uygulamaları, su ürünleri yetiştiriciliği, gıda güvenliği ve benzeri pek çok alt disiplini kapsayan geniş bir çalışma alanıdır. Bu alanda doçentlik başvurusu yapmak isteyen adaylar, Üniversitelerarası Kurul (UAK) tarafından yayımlanan 2025 Mart dönemi kriterlerini yerine getirmeli, belirtilen puanlama sistemine göre asgarî 100 puanı toplamalıdır. Ayrıca, bu 100 puanın en az 90’ı, doktora unvanının alınmasından sonra yapılan çalışmalardan (tez kaynaklı yayınlar hariç) elde edilmelidir. Aşağıda, söz konusu puanlama sisteminin ana hatları, ilgili şartlar ve puan dağılımları özetlenmektedir.

1. Uluslararası Makale

Adayın hazırladığı lisansüstü tezlerden üretilmemiş olmak kaydıyla;

a) SCIE veya SSCI kapsamındaki dergide yayımlanmış makale
- Q1: 30 puan
- Q2: 20 puan
- Q3: 15 puan
- Q4: 10 puan
b) AHCI kapsamındaki dergide yayımlanmış makale: 20 puan
c) ESCI veya Scopus kapsamındaki dergide yayımlanmış makale: 10 puan
d) Diğer uluslararası indekslerde taranan dergide yayımlanmış makale: 5 puan
e) Bu maddenin a, b, c veya d bentleri kapsamındaki dergide yayımlanmış editöre mektup, araştırma notu, özet veya kitap kritiği: 3 puan

Zorunluluk: Doktora sonrasında, (a) bendinden en az 30 puan almak; ayrıca Q1, Q2 veya Q3 dergilerde en az bir makalede başlıca yazar olmak suretiyle en az 20 puan toplamak gerekir. Yani adayın SCIE/SSCI (Q1, Q2, Q3) yayınlarıyla belirli bir miktar puan elde etmesi ve bunlardan en az birinde başlıca yazar olması zorunludur.

2. Ulusal Makale

Adayın hazırladığı lisansüstü tezlerden üretilmemiş olmak kaydıyla;

a) TR Dizin kapsamındaki dergide yayımlanmış makale: 10 puan
b) Diğer hakemli dergide yayımlanmış makale: 4 puan
c) Hakemli dergide yayımlanmış editöre mektup, araştırma notu, özet veya kitap kritiği: 2 puan

Zorunluluk: Doktora sonrasında, (a) bendinden en az 20 puan almak gerekir. Yani aday, TR Dizin kapsamındaki dergilerde yayımlanan makaleleriyle en az 20 puan toplamak zorundadır. Yabancı uyruklu adaylar veya yurtdışı doçentlik denkliği başvurusu yapanlar, TR Dizin kapsamında yayın yapamamışlarsa aynı sayıdaki yayını 1. maddenin a, b veya c bentlerinde gerçekleştirmelidirler.

3. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın

Adayın kendi lisansüstü tezleriyle ilgili olmak kaydıyla;

SCIE/SSCI/AHCI makale: 20 puan
ESCI/Scopus makale: 10 puan
Diğer uluslararası indeks: 5 puan
TR Dizin makale: 8 puan
BKCI kapsamındaki kitap: 20 puan
BKCI kapsamındaki kitapta bölüm: 10 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitap: 5 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitapta bölüm: 3 puan
Uluslararası bilimsel toplantıda (CPCI) yayımlanan tam metin/özet: 3 puan
Diğer uluslararası/ulusal toplantıda yayımlanan tam metin/özet: 2 puan

Zorunluluk: (a-h) bentleri kapsamındaki yayınlardan en az bir tane bulunması gerekir. Bu başlıktan en fazla 20 puan alınabilir ve tez kaynaklı çalışmalar, doktora sonrası 90 puan hesabına dahil edilmez.

4. Kitap

Adayın hazırladığı lisansüstü tezlerden üretilmemiş olmak kaydıyla;

a) BKCI kapsamındaki kitap: 20 puan
b) BKCI kapsamındaki kitapta bölüm: 10 puan
c) Diğer uluslararası/ulusal kitap: 5 puan
d) Diğer uluslararası/ulusal kitapta bölüm: 3 puan

Puan Sınırı: Bu maddeden en fazla 20 puan alınabilir; ayrıca (c) veya (d) bentlerinden en fazla 5 puan elde edilir. Ders kitabı dışındaki özgün bilimsel kitaplar dikkate alınır ve aynı kitaptaki bölümlerden sadece biri puanlanabilir.

5. Atıf

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus kapsamında atıf: 3 puan
BKCI kapsamındaki kitapta atıf: 2 puan
TR Dizin kapsamındaki dergide atıf: 2 puan
Diğer uluslararası/ulusal yayınlarda atıf: 1 puan

Doktora sonrası yapılmış yayınlardan en az 5 puan toplanmalı, bu kategoriden en fazla 10 puan alınabilir. Kendi eserine öz atıf geçersizdir, bir eser için aynı yayında birden fazla atıf da tek atıf sayılır.

6. Lisansüstü Tez Danışmanlığı

Doktora tezi danışmanlığı: 5 puan
Yüksek lisans tezi danışmanlığı: 3 puan

Toplam 10 puanı geçemez. İkinci/eş danışman ise yarı puan alır.

7. Bilimsel Araştırma Projesi

AB Çerçeve/TÜBİTAK projesi (öğrenci projesi hariç): Koordinatör/yürütücü 15 puan, araştırmacı 10 puan, danışman 5 puan
Uluslararası destekli proje (derleme/rapor hariç): 10 puan
Kamu/özel kuruluş ArGe/Ür-Ge projesi: 5 puan
Üniversite BAP (tez/uzmanlık hariç) yürütücülüğü: 3 puan

Bu maddeden en fazla 60 puan alınabilir (bu temel alan için diğer alanlara kıyasla üst sınır 60’tır).

8. Bilimsel Toplantı

Tez dışı çalışmaların bilimsel toplantılarda sunulması:

Uluslararası toplantıda (CPCI) yayımlanan bildiri: 5 puan
Diğer uluslararası/ulusal toplantıda sunulan ve yayımlanan bildiri: 3 puan

Doktora sonrası en az 5 puan, en çok 10 puanla sınırlı. Aynı toplantıda birden fazla bildiri sadece bir kez puanlanabilir.

9. Eğitim-Öğretim

Doktora sonrası;

4 farklı yarıyıl ders vermek (dönemlik program): 2 puan
2 farklı yıl ders vermek (yıllık program): 2 puan

En az 2 puan, en fazla 6 puan. Doktora sonrası 2 yıl kadrolu öğretim elemanı olarak çalışmak, otomatik 2 puan sayılır.

10. Patent/Faydalı Model

Uluslararası patent (tescilli): 20 puan
Ulusal patent (tescilli): 10 puan
Faydalı model (tescilli): 5 puan
Kişisel patent başvurusu: 2 puan

Çoklu sahiplik durumunda puan bölünür.

11. Ödül

YÖK Doktora Tezi Ödülü: 25 puan
YÖK Üstün Başarı Ödülü: 25 puan
TÜBİTAK Bilim Ödülü: 25 puan
TÜBİTAK Teşvik Ödülü: 25 puan
TÜBA GEBİP, TÜBA TESEP: 25 puan

En fazla 25 puan toplanabilir.

12. Editörlük

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus dergide editörlük: 2 puan
BKCI/Scopus kapsamındaki kitapta editörlük: 1 puan
TR Dizin dergide editörlük: 1 puan

En fazla 4 puan alınabilir.

13. Diğer

Web of Science’a göre h-indeksi en az 5: 5 puan
YÖK’ün tanıdığı sıralamada ilk 300 üniversitede 6 ay araştırma/öğretim: 5 puan

Toplamda en fazla 10 puan elde edilebilir.

14. Sonuç ve Anahtar Noktalar

Ziraat, Orman ve Su Ürünleri Temel Alanı nda doçentlik başvurusu yapacak adayların, doktora sonrasında en az 90 puanı topladıklarından emin olmaları gerekir. Uluslararası makale kategorisinde SCIE/SSCI (Q1, Q2, Q3) makalelerden en az 30 puan ve bunların içinden “en az bir makalede başlıca yazar olarak 20 puan” elde etme şartı özellikle dikkat çekicidir. Ulusal makale kategorisinde ise TR Dizin dergilerinden en az 20 puan toplanmalıdır.

Her kategori, alanın uygulamalı doğasını ve bilimsel çeşitliliğini yansıtır. Aday, proje faaliyetleri (maks. 60 puan) veya atıflar (maks. 10 puan) gibi ek alanlardan da puan kazanabilir. Aynı zamanda, tez kaynaklı yayınların 20 puanla sınırlanması, doktora sonrası özgün çalışmaların önemini vurgular. Patent/faydalı model ve ödüller gibi farklı kategorilere başvurmak, Ziraat, Orman ve Su Ürünleri alanında endüstri iş birliğini ve yenilikçi projeleri destekler.

Adayların bu kriterleri planlı şekilde karşılamaları, yayımladıkları makalelerde puan paylaşımına dikkat etmeleri (tek yazarlı, iki yazarlı vb.), tez sonrası yayın portföyünü bilinçli kurgulamaları ve özel zorunlulukları (ör. Q1/Q2/Q3 makale, TR Dizin makale) yerine getirmeleri, doçentlik yolunda başarıya ulaşmalarını kolaylaştıracaktır.

Anahtar Kelimeler

Ziraat, Orman, Su Ürünleri, Doçentlik, SCIE, SSCI, Q1, Q2, TR Dizin, Lisansüstü Tez, Proje, Patent, h-indeksi, Puanlama Sistemi, Başlıca Yazar, Doktora Sonrası, Bilimsel Toplantı, Atıf, Eğitim-Öğretim.

by wporganizasyon Uncategorized

SOSYAL, BEŞERİ VE İDARİ BİLİMLER TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: KAPSAMLI BİR REHBER VE ÖRNEK SENARYO

Özet
Sosyal, Beşerî ve İdarî Bilimler Temel Alanı’nda 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları, adayın doktora derecesini aldıktan sonraki akademik üretkenliğini ve bağımsız araştırma yeterliliğini değerlendirmeyi amaçlayan çok boyutlu bir sistemden oluşur. Bu sistem, adayın uluslararası hakemli dergilerdeki makalelerinden ulusal dergilerdeki çalışmalara, lisansüstü tezlerden üretilen yayınlardan kitap ve kitap bölümlerine, atıf sayısından bilimsel proje deneyimlerine, bilimsel toplantı bildiri sunumlarından eğitim-öğretim faaliyetlerine, patent/faydalı model başvurularından çeşitli ödüllere ve editörlük görevlerine kadar uzanan geniş bir puanlama şemasını içerir. Adayın 100 puanlık barajı aşması gerekir ve bu puanın 90’ının doktora sonrasında elde edilmiş olması zorunludur. Bazı kategorilerde asgarî koşullar (örneğin uluslararası makalelerden en az 10 puan, ulusal makalelerden en az 5 yayın vs.) bulunur; ayrıca Görsel İletişim Tasarımı, İletişim Çalışmaları, Reklamcılık, Sinema veya Halkla İlişkiler alanlarından başvuranlar için film, festival veya dizi/belgesel çalışmalarına dair özel puanlama kuralları öngörülmüştür. Bu makalede, söz konusu puanlama sistemi özetlenecek; ardından örnek bir aday üzerinden (Dr. B) nasıl 100 puanlık eşiği aşabileceği senaryolaştırılarak anlatılacaktır.

1. Giriş

Sosyal, Beşerî ve İdarî Bilimler (SBİB), toplumun ve insanın incelenmesini merkeze alan geniş disiplinlerden oluşur. Tarih, sosyoloji, psikoloji, kamu yönetimi, iktisat, işletme, uluslararası ilişkiler, iletişim, edebiyat, coğrafya, felsefe gibi alanları bünyesinde barındıran SBİB, kuramsal ve uygulamalı araştırmalarla insanı ve toplumu farklı boyutlardan anlamaya çalışır. Türkiye’de doçentlik başvurusu yapmak isteyen SBİB araştırmacıları, doktora derecelerini tamamladıktan sonra, belirli nitelik ve nicelikte akademik çıktı sunarak doçentlik unvanına hak kazanırlar.

Üniversitelerarası Kurul (UAK) tarafından her temel alan için yayımlanan doçentlik kriterleri, adayın doktora sonrası araştırma performansını çok çeşitli yönlerden değerlendirmeyi hedefler. Sosyal, Beşerî ve İdarî Bilimler Temel Alanı için 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları da bu çerçevede hazırlanmaktadır. Aday, doktora sonrasında yüksek etki düzeyine sahip uluslararası makaleler yayımlayarak, ulusal dergilerde çalışmalar yaparak, kitap bölümleri kaleme alarak veya editörlük faaliyetlerinde bulunarak 100 puanlık barajı aşmaya çalışır. Aynı zamanda, en az 90 puanın doktora sonrasında üretilmiş çalışmalarla elde edilmesi gerekir.

Bu makalede, öncelikle Sosyal, Beşerî ve İdarî Bilimler Temel Alanı 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartlarını ana başlıklarıyla özetleyecek; ardından örnek bir senaryo ile adayın nasıl 100 puanlık eşiği geçebileceğini sergileyeceğiz. Böylece, bu alanda doçentlik hazırlığı yapan araştırmacılara pratik bir rehber sunmayı amaçlıyoruz.

2. Genel Çerçeve: 100 Puan Barajı ve Doktora Sonrası 90 Puan Koşulu

SBİB Temel Alanı’nda doçentlik başvurusu yapacak bir aday, 1) beyan ettiği çalışmaların ilgili bilim alanına dair olması ve 2) en az 100 puan toplaması gerekir. Bu 100 puanın en az 90’ı, doktora unvanını aldıktan sonra gerçekleştirilen faaliyetlerden (Tez Yayınları hariç) elde edilmiş olmalıdır (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr). Aday, doktora öncesi çalışmalarından da en fazla 10 puan kullanabilir.

Ek olarak, “3. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” başlığına giren çalışmaların topladığı puan, doktora/tez sonrası 90 puan hesabına katılmaz. Dolayısıyla, aday tezinden ürettiği makaleler, bildiriler, kitap bölümleri vb. çalışmaları belirli bir ölçüde kullanabilir, ancak asıl vurgu doktora sonrası bağımsız araştırmalara yöneliktir.

Bir faaliyet yalnızca tek bir kategoride puanlanır. Bir makale, hem “Uluslararası Makale” hem “Lisansüstü Tezden Üretilmiş Yayın” olarak çifte sayılmak suretiyle puan kazanamaz. Tek yazarlı çalışmalarda yazar tam puan elde ederken, çok yazarlı çalışmalarda puan eşit bölünür.

3. Uluslararası Makale (Madde 1)

Doktora sonrası en az 10 puan alma zorunluluğu vardır (Q1/Q2/Q3/Q4 veya AHCI, ESCI/Scopus vb.). Uluslararası makale kategorisi şu şekilde puanlanır:

SCIE veya SSCI (Q1): 30 puan
SCIE veya SSCI (Q2): 20 puan
SCIE veya SSCI (Q3): 15 puan
SCIE veya SSCI (Q4): 10 puan
AHCI kapsamındaki dergide makale: 20 puan
ESCI veya Scopus kapsamındaki dergide makale: 10 puan
Diğer uluslararası indeksli dergide makale: 5 puan
Editöre mektup/araştırma notu/özet/kitap kritiği (bu indekslerde): 3 puan

Özellikle Q1 ve Q2 dergiler, yüksek prestijleri nedeniyle önemli puan kazandırır. SBİB alanında SSCI, AHCI, ESCI gibi dizinler sıklıkla kullanılır. Doktora sonrası belli miktarda uluslararası yayına sahip olmaya dair bu koşul, adayın dünya çapındaki literatüre katkısını ölçmeyi hedefler.

4. Ulusal Makale (Madde 2)

SBİB alanında Türkiye’deki akademik camiaya katkı önemlidir. Doktora sonrası, TR Dizin kapsamındaki dergilerde ve diğer hakemli dergilerde yayınlar puanlanır:

TR Dizin kapsamındaki dergide makale (10 puan)
Diğer hakemli dergide makale (4 puan)
Editöre mektup vs. (2 puan)

Zorunluluk: Doktora sonrası en az beş ulusal makale, bunlardan 3’ü tek yazarlı ve hepsi farklı dergilerde yayımlanmış olmalıdır. Aday bu koşulu sağlayamıyorsa, “1. maddenin a veya b bendlerinden (Q1/Q2/AHCI) biri tek yazarlı olmak üzere en az üç yayın” yapması gerekir. Yani, ulusal makalelerde yeterli sayıya ulaşamayan aday, çok daha yüksek düzeydeki uluslararası makalelerle bu açığı kapatabilir.

5. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın (Madde 3)

Adayın doktora tezine dayanarak ürettiği çalışmalar bu kategoriye girer. Burada SCIE, SSCI, AHCI (20 puan), ESCI/Scopus (10 puan), TR Dizin (8 puan) veya diğer indeksli dergiler (5 puan) gibi derecelendirmeler mevcuttur. Ayrıca, tez kaynaklı kitaplar veya kitap bölümleri de (BKCI kitap 20 puan, BKCI kitapta bölüm 10 puan, vb.) bulunur. Bu kategoriden en fazla 20 puan alınabilir ve “a-h” bentlerinden en az bir yayının olması zorunludur. Fakat bu puanlar, doktora sonrası 90 puan hesabına katılmaz.

6. Kitap (Madde 4)

Ders kitabı hariç, özgün bilimsel kitaplar ile aynı kitaptaki bölümlerden yalnızca biri puanlanır:

BKCI kapsamındaki kitap: 20 puan
BKCI kapsamındaki kitapta bölüm: 10 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitap: 5 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitapta bölüm: 3 puan

Zorunluluk: Doktora sonrası en az 1 kitap veya 2 kitap bölümü (yayımlanan kitabın tüm bölümleri başvurulan doçentlik alanı ile ilgili olmalı) şarttır. Bu kategoriden en fazla 20 puan alınabilir.

7. Atıf (Madde 5)

Adayın eserlerine yapılan atıflar:

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus: 3 puan
BKCI kitap atıf: 2 puan
TR Dizin dergide atıf: 2 puan
Diğer ulusal/uluslararası yayınlarda atıf: 1 puan

Doktora sonrası yayınlardan en az 5 puan almak, en fazla 10 puan bu kategoriden elde etmek mümkündür.

8. Lisansüstü Tez Danışmanlığı (Madde 6)

Her tamamlanmış doktora tezi 5, yüksek lisans tezi 3 puan kazandırır. En fazla 10 puanla sınırlıdır. İkinci danışmansa puanın yarısı alınır.

9. Bilimsel Araştırma Projesi (Madde 7)

AB Çerçeve veya TÜBİTAK projelerinde yürütücü (15 puan), araştırmacı (10 puan) veya danışman (5 puan) olmak, uluslararası destekli projelerde 10 puan, kamu/özel ArGe projelerinde 5 puan, üniversite BAP projesi yürütücüsü olarak 3 puan elde edilir. En fazla 20 puanla sınırlıdır.

10. Bilimsel Toplantı (Madde 8)

Doktora sonrası en az 5 puan kazanılması gereken bu kategoride, uluslararası toplantıda CPCI’da basılı bildiriler 5 puan, diğer ulusal/uluslararası toplantılarda 3 puan verilir. Aynı toplantıda sunulan birden fazla çalışma için yalnızca birine puan verilir. En fazla 10 puan alınabilir.

11. Eğitim-Öğretim (Madde 9)

Doktora sonrası,

Dönemlik programlarda 4 farklı yarıyılda ders vermek: 2 puan
Yıllık programlarda 2 farklı yılda ders vermek: 2 puan

En az 2 puan, en çok 6 puan alınabilir. Doktora sonrası 2 yıl kadrolu öğretim elemanı olarak görev yapmak otomatik 2 puan kazandırır.

12. Patent/Faydalı Model (Madde 10)

Tescilli uluslararası patent: 20 puan
Tescilli ulusal patent: 10 puan
Tescilli faydalı model: 5 puan
Kişisel patent başvurusu: 2 puan

Çoklu sahiplikte puan paylaştırılır.

13. Ödül (Madde 11)

YÖK Yılın Doktora Tezi, YÖK Üstün Başarı, TÜBİTAK Bilim/Teşvik, TÜBA GEBİP/TESEP gibi prestijli ödüller 25 puan değeri taşır. En fazla 25 puan elde edilebilir.

14. Editörlük (Madde 12)

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus kapsamındaki dergide editörlük: 2 puan
BKCI veya Scopus kapsamındaki kitapta editörlük: 1 puan
TR Dizin dergisinde editörlük: 1 puan

Toplam en fazla 4 puan.

15. Diğer (Madde 13)

h-indeksi (WoS) en az 5: 5 puan
YÖK’ün kabul ettiği sıralama kuruluşlarında ilk 300 üniversitede 6 ay yurt dışı faaliyet: 5 puan
Ulusal/uluslararası film festivalinde jüri/yürütücü/koord./danışmanlık: 5 puan
Kısa film/uzun metraj filmde yönetmenlik/danışmanlık: 5 puan
Ulusal TV/sinema/dijital platformda dizi/belgesel gibi içeriklerde alanla ilgili görev almak: 5 puan

Bu maddeden en fazla 20 puan alınabilir. Özellikle Görsel İletişim Tasarımı, İletişim Çalışmaları, Reklamcılık, Sinema, Halkla İlişkiler gibi disiplinlerden başvuranlar, bu maddenin (c, d, e) bentlerinden en az 10 puan elde etmelidir.

16. Örnek Senaryo: Dr. B’nin Doçentlik Hazırlığı

Aşağıda, Sosyal, Beşerî ve İdarî Bilimler Temel Alanı’nda “İletişim Çalışmaları” alt dalından doçentlik başvurusu yapmayı planlayan Dr. B adlı kurmaca bir adayın, nasıl 100 puanlık barajı aşabileceğine dair bir senaryo sunulmuştur.

Doktora Sonrası Uluslararası Makaleler (≥ 10 puan)
- Dr. B, doktora sonrasında 2 adet SSCI kapsamındaki Q2 dergide makale yayımlamıştır (20 puan × 2 = 40 puan). Bu makalelerin ikisi de çok yazarlıdır; 3 yazar varsa, puan 40/3 = 13.3’er puan. Ancak eşit bölündüyse Dr. B yaklaşık 13.3 puan elde eder. Dr. B bu noktada tek yazarlı bir AHCI makale (20 puan) ekleyerek puanını yükseltmek isteyebilir.
Ulusal Makaleler (≥ 5 yayın, 3’ü tek yazarlı, farklı dergiler)
- Dr. B, TR Dizin’de 3 makale yayımlamıştır (her biri 10 puan olmak üzere 30 puan). İkisi tek yazarlıdır.
- Ayrıca 2 makale daha diğer hakemli dergilerde çıkarmıştır (4 + 4 = 8 puan). Bunların 1’i tek yazarlı olsun.
  Böylece 5 makale hedefi, 3 tanesi tek yazarlı, farklı dergilerde sağlanır. Toplam puan: 38 puan.
Tezden Üretilmiş Yayın (En Fazla 20 Puan)
- Dr. B doktora tezinden bir ESCI makale (10 puan) ve bir TR Dizin makale (8 puan) çıkarır, toplamda 18 puan. Bu 18 puan “doktoradan sonra 90 puan” hesabına dahil edilmez, ama genel toplamda kullanılabilir.
Kitap (Doktora Sonrası ≥ 1 Kitap veya 2 Kitap Bölümü)
- Dr. B, BKCI kapsamında olmayan ama uluslararası bir yayınevince basılan 1 kitap (5 puan) ve 1 kitap bölümü (3 puan) yazar. Bu kategoride en fazla 20 puan alınabilir; c veya d bentlerinden toplam 5 puan sınırı da gözetilir. Dr. B bu şekilde 5+3=8 puan alır, c/d bentlerinden en fazla 5 puan kuralına takılmaz çünkü 8 puanı aşıyor – bu, 5 puanla sınırlı. Dolayısıyla 5 puanla sınırlı kalır.
Atıf (≥ 5 Puan)
- Dr. B’nin doktora sonrası makalelerine 2 atıf ESCI, 1 atıf SSCI’den gelmiştir (3+3+3=9 puan). 10 puan üst sınırı olduğu için 9 puan bu kategoride kullanır.
Tez Danışmanlığı (En Fazla 10 Puan)
- Dr. B, 1 doktora tezi (5 puan) ve 1 yüksek lisans tezi (3 puan) danışmanlığını tamamlamış, toplam 8 puan elde eder.
Proje (En Fazla 20 Puan)
- Dr. B, AB Çerçeve Programı projesinde araştırmacı olarak görev almıştır (10 puan). Ayrıca bir TÜBİTAK projesinde danışmanlık yapmıştır (5 puan). Toplam 15 puan.
Bilimsel Toplantı (≥ 5 Puan)
- Dr. B, uluslararası bir konferansta tam metin bildiriyi CPCI’da yayımlamış, 5 puan almıştır. En az 5 puan koşulunu böylece tamamlar.
Eğitim-Öğretim (≥ 2 Puan, En Fazla 6 Puan)
- Dr. B, 4 farklı yarıyılda lisansüstü ders vermiştir; 2 puan alır ve asgari koşulu sağlar.
Patent/Faydalı Model

Dr. B, bu kategoride çalışması yok. 0 puan.

Ödül

Dr. B henüz büyük ödül almamıştır, 0 puan.

Editörlük (En Fazla 4 Puan)

Dr. B, TR Dizin kapsamındaki bir derginin editör yardımcısı olarak görev yapar. 1 puan.

Diğer (≥ 10 Puan Görsel İletişim vb. Alanlar İçin)

Dr. B “İletişim Çalışmaları” alanında doçentlik için, film/festival kategorisinden en az 10 puan almalıdır. Örneğin, ulusal bir film festivalinde jüri üyeliği (5 puan) ve bir kısa filmde danışmanlık (5 puan) yaparak toplam 10 puanla bu koşulu karşılar.

Özetle Dr. B, puanlarını kabaca şöyle sıralayabilir:

Uluslararası Makaleler:
- Q2 makaleler + AHCI makale → yaklaşık 40–50 puan
Ulusal Makaleler: 38 puan
Tez Kaynaklı Yayınlar: 18 puan (ama 20 puan sınırı var, 18 < 20)
Kitap/Bölümler: 5 puan sınırı, Dr. B burada 5 puanla sınırlanabilir
Atıf: 9 puan
Tez Danışmanlığı: 8 puan
Proje: 15 puan
Bilimsel Toplantı: 5 puan
Eğitim-Öğretim: 2 puan
Editörlük: 1 puan
Diğer: 10 puan (film/festival vs.)

Dr. B’nin bu tablo ile 100 puan barajını aştığı ve her madde için öngörülen alt koşulları (uluslararası makale ≥10 puan, ulusal makaleler 5 tane, tez kaynağı ≤20 puan, atıf ≥5 puan, bildiri ≥5 puan, vb.) karşıladığı anlaşılabilir.

17. Sonuç

Sosyal, Beşerî ve İdarî Bilimler Temel Alanı’nda 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları, doktora sonrası süreci vurgulayan ve adayın çok yönlü akademik etkinliğini ölçmeyi amaçlayan kapsamlı bir puanlama sistemi sunar. Adayın en az 100 puana ulaşması ve bu puanın 90’ının doktora sonrasında elde edilmiş olması, doçentlik unvanına yükselme aşamasında bağımsız ve özgün araştırma becerisini kanıtlaması bakımından önemlidir.

Bu sistemde:

Uluslararası Makale kategorisinden en az 10 puan,
Ulusal Makale kategorisinden 5 yayın (3’ü tek yazarlı, farklı dergiler),
Kitap kategorisinde en az 1 kitap veya 2 kitap bölümü,
Bilimsel toplantı bildirilerinden ≥ 5 puan,
Atıflardan ≥ 5 puan,
Eğitim-Öğretim faaliyetlerinden ≥ 2 puan
gibi alt koşullar dikkat çeker. Görsel İletişim Tasarımı, İletişim Çalışmaları, Reklamcılık, Sinema, Halkla İlişkiler gibi alanlardan başvuranlar için ise film, festival, dizi vb. çalışmalar üzerinden en az 10 puan alınması gerekliliği göze çarpar.

Bu koşulların her biri, SBİB alanında akademik üretimi nitelik ve nicelik olarak geliştirmeye, ulusal ve uluslararası alanda etki yaratmaya dönük olarak yapılandırılmıştır. Başvuru dosyasını hazırlarken adayın puanlarını tablo halinde düzenlemesi, hangi maddede asgari yükümlülükler olduğunu gözeterek yayın stratejisini planlaması, tez kaynağından gelen yayınların 20 puan sınırını aşmamasına dikkat etmesi son derece önemlidir.

Sonuç olarak, doçent adayının yeterli sayı ve nitelikte ulusal/uluslararası makale, kitap/bölüm, atıf, bilimsel toplantı bildirisi, proje ve öğretim faaliyetlerini bir araya getirmesi, 2025 Mart dönemi doçentlik başvurusunun başarıyla sonuçlanmasına katkı sunacaktır. Bu makalede sunulan örnek senaryolar ve özet bilgiler, adayların kendi akademik profil ve projelerini tasarlarken başvurabilecekleri pratik bir rehber niteliğindedir.

Kaynakça

UAK (2025). Sosyal, Beşerî ve İdarî Bilimler Temel Alanı 2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvuru Şartları. https://www.uak.gov.tr

Anahtar Kelimeler

Sosyal, Beşerî ve İdarî Bilimler, Doçentlik, Uluslararası Makale, TR Dizin, Lisansüstü Tez, Kitap, Atıf, Proje, Eğitim-Öğretim, Patent, Başlıca Yazar, SBİB.

by wporganizasyon Uncategorized

SAĞLIK BİLİMLERİ TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: BİR ÖRNEK SENARYO VE KAPSAMLI AÇIKLAMA

Giriş
Sağlık Bilimleri Temel Alanı, tıp, diş hekimliği, eczacılık, veteriner hekimlik ve bu disiplinlerle ilişkili çok sayıda alt dalı kapsayan geniş bir akademik alandır. Bu alanda doçentlik başvurusu yapmak isteyen adaylar, Üniversitelerarası Kurul (UAK) tarafından belirlenen asgari koşulları yerine getirmeli ve belirtilen puanlama sistemine göre en az 100 puan elde etmelidir. Adayın topladığı puanların en az 90’ı, doktorasını veya tıpta/diş hekimliğinde/eczacılıkta/veteriner hekimlikte uzmanlık unvanını aldıktan sonra ortaya koyduğu çalışmalar üzerinden sağlanmak zorundadır. Bu metinde, ilgili puanlama sistemini kısaca özetledikten sonra, hayali bir adayın (Dr. A) hangi faaliyetlerle bu puanlamayı örnek şekilde tamamlayabileceği gösterilecektir. Böylece, Sağlık Bilimleri’nde doçentlik başvurusu yapmak isteyenler için rehber niteliğinde bir örnek senaryo sunulmuş olacaktır.

1. Kısa Özet: Sağlık Bilimleri’nde Doçentlik Koşulları

Sağlık Bilimleri Temel Alanı’na başvuran adayın en az 100 puan toplaması gerekir. Ana hatlarıyla şu koşullar önemlidir:

Doktora/Uzmanlık Sonrası 90 Puan: Adayın 100 puanının en az 90’ının, doktora ya da uzmanlık (tıp, diş hekimliği, eczacılık, veteriner hekimlik) diplomasını aldıktan sonra yapılmış çalışmalardan gelmesi gerekir.
Uluslararası Makalede (SCIE/SSCI) ≥ 40 Puan ve 3 Başlıca Yazar Makale Koşulu:
- Q1: 30 puan
- Q2: 20 puan
- Q3: 15 puan
- Q4: 10 puan
  Adayın bu kategoriden en az 40 puan toplaması ve bu puanlar içerisinde en az 3 makalede başlıca yazar olması zorunludur (Q4’ler dahil olabilir ama Q1–Q3 makalelerle daha kolay yüksek puana ulaşılır).
Ulusal Makale Koşulu (TR Dizin): Doktora/uzmanlık sonrası TR Dizin kapsamındaki dergilerde yayımlanmış makalelerden (her biri 10 puan) en az 2 tane bulunmalı; ayrıca toplamda en az 3 ulusal makale olması ve bunlardan ikisinde başlıca yazar olunması istenir.
Lisansüstü Tezlerden Üretilen Yayınların 20 Puan Sınırı: Tez temelli yayınların puanı 20’yi aşamaz.
Atıf (≥ 5 Puan) ve Bilimsel Toplantı (≥ 5 Puan): Doktora/uzmanlık sonrası yayınlara yapılan atıflardan en az 5 puan, bilimsel toplantılardaki bildirilerden en az 5 puan almak zorunludur.
Eğitim-Öğretim (≥ 2 Puan) ve Toplam 100 Puan: Aday, ders verme veya kadrolu öğretim elemanı olarak görev alma üzerinden en az 2 puan almalı ve tüm kategorilerde 100 puan barajını aşmalıdır.

Bu koşulları yerine getirirken “her çalışma sadece bir kategoride puanlanabilir” ve çok yazarlı makalelerde puan paylaştırması (başlıca yazar, ikinci yazar vb.) kuralına dikkat etmek gerekir.

2. Örnek Senaryo: Dr. A’nın Doçentlik Yolculuğu

Aşağıda, Sağlık Bilimleri Temel Alanı’nda doçentlik başvurusu yapmayı planlayan hayali bir aday olan Dr. A’nın doktora/uzmanlık sonrası hangi çalışmalarla nasıl 100 puana ulaştığı örneklenmiştir. Dr. A’nın uzmanlık alanı (örneğin tıpta iç hastalıkları ya da veterinerlikte dahiliye) fark etmeksizin benzer bir mantıkla puan toplanabilir.

2.1. Uluslararası Makale (SCIE/SSCI) – Hedef ≥ 40 Puan

Dr. A, doktora/uzmanlık sonrası:

1 adet Q2 makaleyi tek yazarlı olarak yayımlamıştır. Q2 = 20 puan, tek yazarlı olduğu için Dr. A tam puan alır = 20 puan.
1 adet Q1 makalede üç yazar vardır, Dr. A başlıca yazardır. Q1 = 30 puan. Başlıca yazar olarak puanın yarısı = 15 puan Dr. A alır, kalan 15 puan iki yazar arasında eşit bölünür (7.5’ar puan).

Bu iki makale Dr. A’ya 20 + 15 = 35 puan kazandırmıştır. Ancak 40 puan eşiğini aşmak için Dr. A’ya ekstra bir makale daha gerekir. Örneğin:

1 adet Q3 makaleyi iki yazarla yayınlamıştır, Dr. A başlıca yazardır. Q3 = 15 puan. Başlıca yazar olarak 0.8 kuralı yerine “iki yazar varsa 0.8 – 0.5 kuralı” veya “başlıca yazar puanın yarısını alır” (üç ve daha fazla yazarlı makalelerde geçerli).
- Eğer makale iki yazarlı olarak listelendiyse ve Dr. A birinci sırada/başlıca yazar ise 0.8 katsayısı × 15 = 12 puan.

Böylece, Dr. A’nın SCIE makalelerinden topladığı puan: 35 + 12 = 47 puan. Doktora/uzmanlık sonrası “SCIE veya SSCI” kategorisinde 40 puan ve 3 makalede başlıca yazar olma koşulu da böylece sağlanmıştır (Q2 tek yazarlı, Q1’de başlıca yazar, Q3’te başlıca yazar).

2.2. Ulusal Makale (TR Dizin) – Hedef 2 TR Dizin Makale + Toplam 3 Ulusal

Dr. A, aynı dönemde ulusal ölçekte de yayın yapmıştır:

1 adet TR Dizin kapsamındaki dergide tek yazarlı makale (10 puan)
1 adet TR Dizin kapsamındaki dergide iki yazarlı makale (Dr. A başlıca yazar). 10 puan × 0.8 = 8 puan
1 adet diğer hakemli dergide tek yazarlı makale (4 puan)

Bu 3 ulusal makaleyle “ikisi TR Dizin olmak üzere en az üç yayın” ve “en az ikisi başlıca yazar” şartı tamamlanır. Toplam puan: 10 + 8 + 4 = 22 puan.

2.3. Lisansüstü Tezden Üretilen Yayın (En Fazla 20 Puan)

Dr. A, uzmanlık tezinden bir SCIE makale çıkarmıştır. Tez makalesi Q4 dergiye kabul almıştır (10 puan), tek yazarlı olduğundan tam puan alır. Burada da en fazla 20 puan sınırı vardır ama Dr. A sadece 10 puanla geçer. (Bu 10 puan, doktora/uzmanlık sonrası 90 puan hesabına dahil edilmez.)

2.4. Diğer Kategoriler

Adayın puanını 100’e tamamlamak için diğer kategorilerdeki faaliyetleri de göz önünde bulundururuz:

Atıf (≥ 5 Puan): Dr. A’nın doktora/uzmanlık sonrası yayımlanmış çalışmaları 2 SCIE atıfı (3+3=6 puan) almıştır. Bu, 5 puan eşiğini aşar, en fazla 10 puan alabilir ama burada 6 puan eklenmiştir.
Bilimsel Toplantı (≥ 5 Puan): Dr. A, uluslararası bir kongrede CPCI indeksli bir bildiri sunmuş ve tam metin yayımlanmıştır (5 puan). Böylece 5 puan koşulu sağlanır.
Eğitim-Öğretim (≥ 2 Puan): Dr. A, uzmanlık/doktora sonrasında 4 farklı yarıyılda lisans ve yüksek lisans dersleri vermiştir; bu 2 puan kazandırır. Ayrıca en fazla 6 puan toplanabilir ama asgari koşulu 2 puanla geçmiştir.
Tez Danışmanlığı: Dr. A, 1 doktora tezini tamamlatmıştır (5 puan). 10 puan üst sınırı vardır, Dr. A sadece 1 tezle 5 puan alır.
Proje: Dr. A, TÜBİTAK projesinde yürütücü olarak görev almıştır (15 puan). Bu kategori maksimum 20 puanla sınırlıdır.
Patent/Faydalı Model: Diyelim ki Dr. A, uluslararası patent başvurusunda bulunmuştur ama tescil henüz alınmamıştır. Kişisel patent başvurusu “2 puan” getirebilir. Tescil alırsa 20 puan olacaktır (tam tescil olursa).
Ödül: Dr. A, TÜBİTAK Teşvik Ödülü almamıştır, bu nedenle 0 puan alır.
Editörlük: Dr. A, SCIE dergide alan editörü olarak görev yapmış ve 2 puan kazanmıştır.
Diğer (h-indeksi, Yurt Dışı Araştırma): Web of Science’a göre h-indeksi 6 olan Dr. A 5 puan, en az 6 ay yurt dışında araştırma yaptığı için +5 puan alabilir, ama bu kategoriden en fazla 10 puan alınabilir.

2.5. Puanların Toplanması ve Doktora/Uzmanlık Sonrası Hesaplama

Uluslararası Makale (SCIE): 47 puan (Q2 tek yazarlı 20, Q1 başlıca yazar 15, Q3 iki yazarlı başlıca yazar 12)
Ulusal Makale: 22 puan (TR Dizin tek 10, TR Dizin iki yazarlı başlıca yazar 8, diğer hakemli 4)
Tez Yayını (Q4): 10 puan (Bu 10 puan doktora sonrası 90’a dahil edilmez, ayrıca 20 puan sınırı altındadır)
Atıf: 6 puan
Bilimsel Toplantı: 5 puan (CPCI bildirisi)
Tez Danışmanlığı: 5 puan (1 doktora tezi)
Proje: 15 puan (TÜBİTAK yürütücüsü)
Eğitim-Öğretim: 2 puan
Patent Başvurusu (Henüz tescil yok): 2 puan
Editörlük (SCIE dergi): 2 puan
Diğer (h-indeksi 6): 5 puan

Şimdi doktora/uzmanlık sonrası hangi puanlar geliyor ona bakalım. Tez yayını 10 puan “lisansüstü tez” maddesinden ama 90 puan hesabına dahil edilmez. Diğerlerinin çoğu doktora sonrası. Sıralı toplayalım (dok. sonrası):

Uluslararası Makale (47 puan)
Ulusal Makale (22 puan)
Atıf (6 puan)
Bilimsel Toplantı (5 puan)
Tez Danışmanlığı (5 puan)
Proje (15 puan)
Eğitim-Öğretim (2 puan)
Patent Başvurusu (2 puan)
Editörlük (2 puan)
Diğer (h-indeksi 5 puan)

Bunların toplamı: 47 + 22 + 6 + 5 + 5 + 15 + 2 + 2 + 2 + 5 = 111 puan. Demek ki Dr. A, doktora/uzmanlık sonrası elde ettiği bu faaliyetlerle 90 puan eşiğini aşmış. Tez yayını (10 puan) ayrı duruyor, ama zaten 111 + 10 = 121 puana ulaşıyor. Ancak doçentlik başvurusunda “en az 100 puan” diyordu, Dr. A bu barajı rahatlıkla geçiyor.

Her kategoride de asgari koşullar karşılanmıştır. Örneğin, SCIE/SSCI makalelerle 40 puan, 3 kez başlıca yazar, TR Dizin en az 2 makale, atıflar 5 puan, bilimsel toplantı 5 puan, eğitim-öğretim 2 puan, tez yayınının 20 puan sınırını aşmaması, vb.

3. Kapanış ve Öneriler

Bu örnek senaryoda gördüğümüz gibi, Sağlık Bilimleri Temel Alanı doçentlik başvurusu yapmak isteyen adayın, özellikle uluslararası makaleler (SCIE/SSCI) kategorisinde 40 puan toplaması için planlı davranması gerekir. Q1 (30 puan) ve Q2 (20 puan) makalelerde başlıca yazar olmak, daha hızlı puan biriktirilmesini sağlar. Nitekim, düşük etki faktörlü Q4 dergiler tek başına 40 puanı yakalamayı zorlaştırabilir (her biri 10 puan).

Aynı şekilde, ulusal makale kategorisinde TR Dizin dergilerinde en az 2 makale ve toplamda 3 ulusal yayın yapılması, tezden türetilen makalelerin 20 puanla sınırlandırılması, en az 5 puanlık atıf alınması ve en az 5 puanlık bildiri sunulması gibi koşullar da ihmal edilmemelidir. Aday, klinik araştırmalar, multidisipliner projeler, tez danışmanlıkları, patent/faydalı model başvuruları, projeler ve eğitim-öğretim faaliyetleri gibi ek alanlarla puanını 100’ün üzerine taşıyabilir.

Sağlık Bilimleri Temel Alanı, deneysel çalışmalar ve klinik uygulamalar açısından zengin bir yapıya sahip olduğundan, adayların doçentlik öncesi stratejik bir yayın takvimi hazırlamaları, özellikle Q1–Q3 dergilerde birkaç makalede başlıca yazar olmayı hedeflemeleri önerilir. Doktora/uzmanlık sonrası dönemde etkin bir proje katılımı, tez danışmanlığı, atıfları artırıcı uluslararası iş birliği ve ulusal dergilerde yerel katılım da büyük önem taşır.

Bu koşulları sistematik biçimde yerine getiren adaylar, hem sağlık bilimlerinin ulusal ve uluslararası gelişimine katkı sunmakta hem de doçentlik unvanına uzanan akademik merdiveni sağlam adımlarla çıkmaktadır.

Kaynakça

UAK (2025). Sağlık Bilimleri Temel Alanı 2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvuru Şartları. https://www.uak.gov.tr

Anahtar Kelimeler

Sağlık Bilimleri, Doktora Sonrası, Uzmanlık, Uluslararası Makale, TR Dizin, Tez Kaynaklı Yayın, Atıf, Proje, Patent, Eğitim-Öğretim, Başlıca Yazar, Doçentlik.

by wporganizasyon Uncategorized

SAĞLIK BİLİMLERİ TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: KAPSAMLI BİR DEĞERLENDİRME

SAĞLIK BİLİMLERİ TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI

SAĞLIK BİLİMLERİ TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: KAPSAMLI BİR DEĞERLENDİRME

Özet
Bu makalede, Sağlık Bilimleri Temel Alanı’nda 2025 Mart dönemi doçentlik başvurusu yapmak isteyen adaylar için belirlenmiş olan akademik kriterler detaylı biçimde incelenmektedir. Sağlık Bilimleri, tıp, diş hekimliği, eczacılık, veteriner hekimlik gibi uygulama ve araştırma alanlarını kapsadığı için, doktora veya uzmanlık unvanını aldıktan sonraki çalışmaların niteliğini ve çok yönlülüğünü ölçen kapsamlı bir puanlama sistemi oluşturulmuştur. Adayın, yüksek etki faktörlü dergilerde yayımladığı uluslararası makalelerden, TR Dizin kapsamındaki ulusal makalelerden, tez kaynaklı yayınlardan, kitap çalışmalarından, atıflardan, tez danışmanlığından, proje yürütücülüğü veya araştırmacılığından, bilimsel toplantılardaki bildirilerden, eğitim-öğretim faaliyetlerinden, patent/faydalı model başvurularından, alınan ödüllerden ve editörlük görevlerinden sağladığı puanların toplamı en az 100 olmalıdır. Ayrıca bu puanın 90’ının, doktora veya uzmanlık (tıpta, diş hekimliğinde, eczacılıkta, veteriner hekimlikte) unvanının alınmasından sonra elde edilmesi gerekmektedir. Özellikle “Uluslararası Makale” kategorisinde adayın en az 40 puan kazanması ve bu puanı SCIE/SSCI kapsamındaki Q1, Q2 veya Q3 dergilerde başlıca yazar olduğu makalelerle desteklemesi şarttır. Bu yazıda, her kategorideki puanlama sistemi ve asgari zorunluluklar açıklanacak, tez kaynaklı yayınların 20 puanla sınırlandırılması, TR Dizin’den en az 2 makale gerekliliği, atıf alınması zorunluluğu gibi ayrıntılar üzerinde durulacaktır. Sonuç olarak, Sağlık Bilimleri temel alanında doçentlik başvurusu yapmak isteyen adayların, 2025 Mart dönemi için planlamalarını nasıl yapmaları gerektiğine dair kapsamlı bir rehber sunulacaktır.

1. Giriş

Sağlık Bilimleri Temel Alanı, tıbbi ve biyolojik bilimlerden diş hekimliğine, eczacılığa, veteriner hekimliğe kadar çok sayıda disiplini kapsar. Bu disiplinlerde çalışan araştırmacılar, hastalıkların tanı ve tedavi yöntemlerini geliştirmek, halk sağlığını iyileştirmek, yeni ilaçlar keşfetmek veya biyoteknolojik uygulamalarla yenilikçi çözümler sunmak üzere çalışmalar yaparlar. Dolayısıyla, akademik yükseltme süreçlerinde sadece laboratuvar bazlı araştırmalar değil, klinik uygulamalar ve hasta verilerine dayalı araştırmalar da dikkate alınır.

Türkiye’de doçentlik başvuru süreçlerini düzenleyen Üniversitelerarası Kurul (UAK), her temel alan için ayrı kriterler yayımlamaktadır. Bu kriterler, adayın doktora veya uzmanlık eğitimini tamamladıktan sonra yaptığı çalışmaların kalitesini ve çeşitliliğini ölçmeyi hedefler. Sağlık Bilimleri Temel Alanı 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları, adayın yaygın ve yüksek nitelikli bilimsel çıktı üretmesini, uluslararası literatürde tanınmasını ve alana özgü uygulamalı/klinik becerilerini belgelendirmesini amaçlayan detaylı bir puanlama sistemini yansıtır.

Bu sistemde, adayın uluslararası ve ulusal makaleleri, tez kaynaklı yayınları, kitap ve kitap bölümleri, atıflar, proje deneyimleri, bilimsel toplantılarda sunulan bildiriler, eğitim-öğretim faaliyetleri, patent/faydalı model çalışmaları, ödülleri, editörlük görevleri gibi çok yönlü faaliyetleri değerlendirmeye alınır. Ayrıca, her kategoride belirli puan üst sınırları ve doktora/uzmanlık sonrası yapılması gereken asgari koşullar öngörülür. Örneğin, “Uluslararası Makale” başlığında, SCIE veya SSCI’de Q1, Q2, Q3 sınıflandırmasında yer alan makalelerden elde edilen puanların en az 40 olması ve bunların üçünde başlıca yazar olunması zorunluluğu, adayın yüksek etkiye sahip dergilerde bağımsız araştırmacı olarak tanınması hedefine yöneliktir.

Bu makalede, söz konusu kriterlerin detaylarına yer verilecek; her maddenin nasıl puan getirdiği, hangi maddelerde asgari koşullar olduğu ve hangi konuların adaylar açısından kritik önem taşıdığı açıklanacaktır. Böylece, Sağlık Bilimleri Temel Alanı 2025 Mart dönemi doçentlik başvurusu yapmayı planlayan adaylar, belgelerini nasıl hazırlayacaklarına, hangi yayın stratejileri izleyebileceklerine dair kapsamlı bir fikir edineceklerdir.

2. Asgari 100 Puan ve Doktora/Uzmanlık Sonrası 90 Puan Koşulu

Sağlık Bilimleri Temel Alanı’nda doçentlik başvurusunda bulunan adayın, tabloda (Tablo 10) listelenen faaliyetlerden en az 100 puan toplaması zorunludur (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr). Bu puanın en az 90’ı, doktora veya tıpta (diş hekimliğinde, eczacılıkta, veteriner hekimlikte) uzmanlık unvanının alındığı tarihten sonra gerçekleştirilmiş çalışmalardan elde edilmiş olmalıdır. Buna paralel şekilde, “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” başlığından alınan puanlar bu 90 puan hesabına dahil edilmez; bu düzenleme, doktora veya uzmanlık sonrasındaki bağımsız araştırma potansiyelini ortaya koymak amacını güder.

Yan dal uzmanlığından başvuranlarda, ana dal uzmanlığının alınmasından sonra gerçekleştirilen faaliyetler esas alınır. Ayrıca, her faaliyet yalnızca bir kategoride puanlanır; örneğin aynı makale hem “Uluslararası Makale” hem de “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” olarak çifte puan alamaz. Tek yazarlı makaleler için yazar tam puan alırken, iki yazarlı makalelerde başlıca yazar 0.8 katsayıyla, ikinci yazar 0.5 katsayıyla puan elde eder. Üç veya daha çok yazarlı makalelerde başlıca yazar puanın yarısını, diğer yazarlar kalan yarısını eşit olarak paylaşır. Başlıca yazarın belirtilmediği durumlarda, puan tüm yazarlara eşit olarak dağıtılır. Diğer yayın türlerinde (bildiri, kitap vb.) puan, yazarlar arasında eşit bölünür.

3. Uluslararası Makale

Sağlık Bilimleri alanında uluslararası dergilerde makale yayımlamak, adayın küresel literatüre katkısını ve etki düzeyini yansıtır. Bu kategoridekiler, tez dışı olmak kaydıyla şu şekilde puanlanır:

3.1. SCIE veya SSCI (Q1, Q2, Q3, Q4)

Q1 (en yüksek etki dilimi): 30 puan
Q2: 20 puan
Q3: 15 puan
Q4: 10 puan

Sağlık Bilimleri’nde özellikle SCIE çok yaygındır; klinik ve temel tıp dallarında SSCI nadir de olsa kullanılabilir. Q1 ve Q2 dergilerde yayımlanan makaleler yüksek prestijde kabul edilir.

3.2. AHCI

AHCI (Arts and Humanities Citation Index) özellikle tıp tarihi, tıp etiği veya sağlık alanının beşerî boyutlarını içeren çalışmalar için geçerli olabilir. AHCI’de yayımlanan makaleler 20 puan getirir.

3.3. ESCI veya Scopus

ESCI (Emerging Sources Citation Index) veya Scopus’ta taranan dergilerdeki makaleler 10 puan değeri taşır. Sağlık Bilimleri’nde pek çok dergi bu dizinlerde yer alır.

3.4. Diğer Uluslararası İndeks

Bu kapsamdaki dergiler 5 puan değerindedir. SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus dışındaki indeksler daha düşük etki düzeyinde kabul edilir.

3.5. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet veya Kitap Kritiği

Bu tür yazılar 3 puanla sınırlıdır, çünkü tam makale statüsünde değildir.

3.6. Vaka Takdimi (Case Report)

SCIE kapsamındaki dergilerde yayımlanmış bir vak’a takdimi 5 puan değerindedir. Sağlık alanında, ilgi çekici vakaların bilimsel değeri bu şekilde puanlanır.

3.7. Asgari Zorunluluk: Doktora/Uzmanlık Sonrası 40 Puan ve 3 Makalede Başlıca Yazar

Bu maddenin en kritik koşulu, doktora veya uzmanlık sonrası SCIE veya SSCI kapsamındaki dergilerde (Q1, Q2, Q3, Q4) yayımlanmış makalelerden en az 40 puan almak ve bunların en az üçünde başlıca yazar olmaktır (Q4 dergiler 10 puan getirse de, aday 40 puana ulaşmak için Q1/Q2/Q3 yayınları daha fazla puan sağlayabilir). Bu kural, adayın akademik bağımsızlığını ve uluslararası tanınırlığını yüksek etki faktörlü dergilerde sergilemesini hedefler.

4. Ulusal Makale

Sağlık Bilimleri’nde ulusal dergilerde yayımlanan makaleler, Türkiye’deki akademik camiaya katkıyı gösterir. Bu maddeye göre, tez dışı yayınlar şu şekilde puanlanır:

4.1. TR Dizin (TÜBİTAK ULAKBİM)

TR Dizin kapsamındaki dergilerde yayımlanan makaleler 10 puan değerindedir. Editöre mektup, özet veya kitap incelemesi ise 10 puana dahil olmamak üzere alt kategorilere girer.

4.2. Diğer Hakemli Dergiler

TR Dizin dışında hakemli süreçten geçen ulusal dergilerde yayımlanan makaleler 4 puan getirir. Bu kategorilerde de editöre mektup, araştırma notu vb. 2 puanla sınırlıdır.

4.3. Doktora/Uzmanlık Sonrası Koşulu

Adayın, doktorasını veya uzmanlığını aldıktan sonra, ikisi TR Dizin kapsamındaki dergi olmak üzere en az üç ulusal makale yapması; ayrıca bu yayınlardan en az ikisinde başlıca yazar olması gerekir. Bu madde, Türkiye’deki bilimsel literatürü desteklemek ve adayın özgün katkısını (başlıca yazar niteliğiyle) görmek amacına yöneliktir.

Yabancı uyruklu adaylar veya yurtdışında denkliği başvuranlar, TR Dizin makale koşulunu karşılayamıyorsa, aynı sayıdaki yayını 1. maddenin (a, b, c) bentleri (SCIE/SSCI/AHCI, ESCI/Scopus) doğrultusunda yapmalıdır.

5. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın

Bu bölüm, adayın doktora/uzmanlık tezine dayanarak ürettiği yayınlarla ilgilidir.

5.1. Puan Değerleri

SCIE, SSCI, AHCI makale: 20 puan
ESCI, Scopus makale: 10 puan
Diğer uluslararası indeks: 5 puan
TR Dizin: 8 puan
BKCI kapsamındaki kitap: 20 puan
BKCI kapsamındaki kitapta bölüm: 10 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitap: 5 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitapta bölüm: 3 puan
Uluslararası bilimsel toplantı (CPCI) bildirisi: 3 puan
Diğer toplantı bildirisi: 2 puan

Aday, bu kategoriden en fazla 20 puan elde edebilir. Ayrıca g veya h (diğer uluslararası/ulusal kitap ve kitap bölümü) toplam 5 puanı geçemez.

5.2. Zorunluluk

Adayın tezinden en az bir yayın çıkarması beklenir. Bu, yüksek lisans/doktora/uzmanlık tezlerinin bilimsel yayına dönüştürülmesini teşvik eder. Ancak toplanabilecek toplam puan 20 ile sınırlıdır.

6. Kitap

Ders kitabı dışındaki özgün bilimsel kitap ve kitaptaki bölümler, adayın derinlemesine araştırma ve yazma becerisini gösterir.

6.1. BKCI Kapsamındaki Kitap ve Bölüm

BKCI kapsamındaki kitap: 20 puan
BKCI kapsamındaki kitapta bölüm: 10 puan

BKCI (Book Citation Index), uluslararası ölçekte önem arz eden kitapları içerir.

6.2. Diğer Uluslararası/Ulusal Kitap ve Bölüm

Diğer kitap: 5 puan
Diğer kitapta bölüm: 3 puan

6.3. Puan Sınırı

Bu madde kapsamında en fazla 20 puan alınabilir. Ayrıca c veya d bentlerinden (diğer kitap ve kitap bölümleri) toplamda en fazla 5 puan toplanır. Aynı kitabın birden fazla bölümünü yazsa bile yalnızca bir bölüm puanlanır.

7. Atıf

Sağlık Bilimleri’nde atıflar, yayınların ne kadar kullanıldığını ve klinik/pratik etki düzeyini yansıtır.

7.1. Puan Değerleri

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus: 3 puan
BKCI kapsamındaki kitapta atıf: 2 puan
TR Dizin dergilerinde atıf: 2 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitap/dergi: 1 puan

Doktora/uzmanlık sonrasındaki yayınlar üzerinden en az 5 puan atıf almak gerekir. Bu maddeden en fazla 10 puan elde edilir. Kişinin kendi eserlerine atıfları veya aynı yayında tekrar eden atıflar geçersizdir.

8. Lisansüstü Tez Danışmanlığı

Tamamlanmış doktora tezleri 5 puan, yüksek lisans tezleri 3 puan getirir. En fazla 10 puanla sınırlıdır. İkinci danışmansanız puanın yarısını alırsınız. Sağlık Bilimleri’nde uzmanlık öğrencilerine veya doktora programlarına danışmanlık vermek, akademik yetiştiriciliğin önemli bir ölçütüdür.

9. Bilimsel Araştırma Projesi

AB Çerçeve Programları, TÜBİTAK projeleri, uluslararası destekli projeler, kamu/özel ArGe projeleri veya üniversite BAP projeleri de adayın araştırma kabiliyetini gösterir.

9.1. Puan Değerleri

AB/TÜBİTAK projesi yürütücüsü: 15 puan, araştırmacı: 10 puan, danışman: 5 puan
Uluslararası destekli proje (rapor hariç): 10 puan
Kamu/özel kuruluş ArGe projesi: 5 puan
Üniversitedeki BAP projesi yürütücülüğü (tez ve uzmanlık projeleri hariç): 3 puan

Toplamda 20 puan sınırı vardır. Klinik çalışmalar, çok merkezli araştırmalar, deneysel çalışmalar vb. projeler bu kategoride puanlanır.

10. Bilimsel Toplantı

Doktora/uzmanlık sonrası yapılmış bilimsel toplantı bildirileri, adayın bilimsel etkileşimini yansıtır.

10.1. Uluslararası Bilimsel Toplantılar (CPCI)

Tam metin/özetin CPCI’da (Conference Proceedings Citation Index) yayımlanması 5 puan değeri taşır. Bu kategoriden en fazla 10 puan elde edilebilir ve en az 5 puan toplamak zorunludur.

10.2. Diğer Uluslararası/Ulusal Bilimsel Toplantılar

Basılı veya elektronik halde yayımlanmış bildiri 3 puan eder. Toplantının bilimsel niteliğini resmi düzenlemeler doğrular. Aynı toplantıda yalnızca bir çalışma puanlanır.

11. Eğitim-Öğretim

Doktora, tıpta uzmanlık, diş hekimliğinde uzmanlık, eczacılıkta uzmanlık veya veteriner hekimlikte uzmanlık sonrası eğitim faaliyetleri adayın öğretim becerisini gösterir.

11.1. Ders Verme

4 farklı yarıyılda ders (dönemlik): 2 puan
2 farklı yılda ders (yıllık): 2 puan

Bu maddeden en az 2 puan alması gerekir. En fazla 6 puanla sınırlıdır. Doktora/uzmanlık sonrası 2 yıl yükseköğretim kadrosunda görev yapanlara 2 puan otomatik tanımlanır.

12. Patent/Faydalı Model

Sağlık Bilimleri’nde ilaç, tıbbi cihaz, biyoteknoloji vb. alanlarda patent veya faydalı model geliştirmek mümkündür.

12.1. Puan Değerleri

Uluslararası patent (tescilli): 20 puan
Ulusal patent (tescilli): 10 puan
Faydalı model (tescilli): 5 puan
Kişisel patent başvurusu: 2 puan

Çoklu tescil ortaklığında puan eşit bölünür.

13. Ödül

YÖK Yılın Doktora Tezi Ödülü: 25 puan
YÖK Üstün Başarı Ödülü: 25 puan
TÜBİTAK Bilim Ödülü: 25 puan
TÜBİTAK Teşvik Ödülü (UBYT hariç): 25 puan
TÜBA GEBİP: 25 puan
TÜBA TESEP: 25 puan

En fazla 25 puanla sınırlıdır. Sağlık Bilimleri’nde TÜBİTAK Bilim Ödülü veya YÖK Doktora Tezi Ödülü gibi prestijli ödüller, adayın akademik başarısını vurgular.

14. Editörlük

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus dergide editörlük: 2 puan
BKCI veya Scopus kapsamındaki kitap editörlüğü: 1 puan
TR Dizin dergide editörlük: 1 puan

Toplam 4 puanı geçemez. Sağlık bilimleri dergilerinde editörlük yapmak, hakem süreçleri ve yayın politikası yönetimini içerir.

15. Diğer

h-indeksi (Web of Science) ≥ 5: 5 puan
İlk 300’deki üniversitede 6 ay kesintisiz araştırma/öğretim: 5 puan

Toplamda 10 puan sınırı vardır. Sağlık Bilimleri’nde Web of Science h-indeksi, adayın atıf profilini yansıtır; yurtdışı araştırma faaliyeti de global bağlantıyı gösterir.

16. Doktora/Uzmanlık Sonrası Zorunluluklar

16.1. Uluslararası Makalede 40 Puan ve 3 Başlıca Yazar Makale

Belki en çarpıcı koşul, doktoradan veya tıpta/diş hekimliğinde/eczacılıkta/veteriner hekimlikte uzmanlıktan sonra SCIE/SSCI kapsamındaki dergilerden (Q1, Q2, Q3 veya Q4) en az 40 puan toplamak ve en az 3 makalede başlıca yazar olmaktır. Aday, Q4 dergilerle 40 puana ulaşmak için 4 makale (her biri 10 puan) dahi yayınlasa, başlıca yazar sayısı 3 makaleyi karşılamalıdır. Q1 dergilerden yayın yapmak daha çabuk puan kazandırır (her biri 30 puan) ancak ortak yazar sayısı ve başlıca yazar kriteri puanın paylaşılmasına yol açabileceğinden, planlama önemlidir.

16.2. Ulusal Makalede Asgari 3 Yayın, 2’si TR Dizin, 2’sinde Başlıca Yazar

Adayın ülke içi akademik camiaya katkısını vurgulamak amacıyla, doktora/uzmanlık sonrasında TR Dizin dergilerinde 2 makale dâhil en az 3 ulusal yayını bulunmalı, bunlardan en az 2’sinde başlıca yazar olmalıdır. Tek yazarlı veya danışman-öğrenci ortak yazar makalelerde başlıca yazar statüsü kazanılır.

16.3. Tezden Üretilen Yayınların 20 Puan Sınırı

Tez kaynaklı çalışmalardan 20 puanla sınırlandığından, adayın tez dışı bağımsız araştırmalara yönelmesi teşvik edilir.

16.4. Atıf (≥ 5 Puan) ve Bilimsel Toplantı (≥ 5 Puan)

Doktora/uzmanlık sonrasında elde edilen yayınlara yapılmış atıflar en az 5 puan getirmeli, bilimsel toplantılarda sunulan bildiriler de en az 5 puan sağlamalıdır. Bu, adayın araştırmalarının kullanılma/benimsenme oranı ve bilimsel etkileşimini yansıtır.

16.5. Eğitim-Öğretim (≥ 2 Puan)

Aday, doktora veya uzmanlık sonrası dönemde en az 2 puanlık ders verme faaliyeti göstermelidir. Sağlık Bilimleri’nde klinik eğitim veya uygulamalı dersler de bu kategoride yer alabilir.

17. Stratejik Planlama Örnekleri

17.1. Q1 Makale Ağırlıklı Yol

2 adet Q1 makale (tek yazarlı): Her biri 30 puan, toplam 60 puan
1 adet Q2 makale (2 yazarlı, başlıca yazar): Q2 = 20 puan × 0.8 = 16 puan
2 adet TR Dizin makalesi (tek yazarlı): 2 × 10 = 20 puan
Atıflar: 5 puan
Bilimsel toplantı bildirisi (CPCI): 5 puan

Bu aday, sadece uluslararası makalelerden 76 puan kazanır. Ulusal makaleler 20 puan, atıf ve bildiri 10 puan ekleyerek 106 puan elde eder. Doktora sonrası Q1/Q2 makalelerinin başlıca yazarlığıyla kolaylıkla 40 puan şartını karşılar. 2 ulusal makalesi TR Dizin’de olmasıyla ulusal koşulu da sağlanır.

17.2. Orta Derecede Uluslararası Yayın ve Patent

1 adet Q2 makale (tek yazarlı): 20 puan
2 adet Q4 makale (tek yazarlı): 2×10 = 20 puan
2 adet TR Dizin makalesi (tek yazarlı): 2×10 = 20 puan
Patent (Ulusal, tescilli): 10 puan
Proje (TÜBİTAK, araştırmacı): 10 puan
Atıf 5 puan, bilimsel toplantı 5 puan

Toplam: 20+20+20+10+10+5+5 = 90 puan. Aday 10 puan daha eklemeli (belki 1 tez danışmanlığı: 5 puan + 1 BAP projesi yürütücülüğü: 3 puan + 1 ulusal makale 4 puan). Ayrıca, Q2 ve Q4 makalelerinden başlıca yazar olarak 3 makale var, 40 puana (20 + 10 + 10 = 40) denk gelir. Bu şekilde zorunluluk sağlanır.

18. Sonuç ve Öneriler

Sağlık Bilimleri Temel Alanı, hem klinik hem de temel bilim yönlerini içeren disiplinleriyle çok yönlü bir akademik faaliyet gerektirir. 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları da, bu çok yönlülüğü karşılayacak biçimde detaylı ve nokta atışı gereksinimler tanımlar. Aday, doktora veya tıpta/diş hekimliğinde/eczacılıkta/veteriner hekimlikte uzmanlık derecesini tamamladıktan sonra:

Uluslararası Makale Kategorisinde 40 Puan: En az üç SCIE/SSCI (Q1, Q2 veya Q3) makalesiyle, başlıca yazar olmak kaydıyla, 40 puanı geçmek mecburidir. Bu, adayın dünya çapında kabul gören dergilerde etkili yayınlar yapmasını ve bağımsız araştırmacı kimliğini göstermesini sağlar.
Ulusal Makale Kategorisinde En Az 2 TR Dizin ve 1 Diğer: Üç ulusal makale şartı bulunur, ikisi TR Dizin olmak zorundadır, ikisinde başlıca yazar olunmalıdır. Bu, ülke içi literatüre katkı ve yerel akademik etkileşimi destekler.
Lisansüstü Tez Yayınlarını 20 Puanla Sınırlama: Tez kaynaklı çalışmalardan gelen puan 20’yi aşamaz, bu da tez dışı yeni çalışmaların önemini vurgular.
Atıf (≥ 5 Puan) ve Bilimsel Toplantı (≥ 5 Puan): Adayın yayınlarının başka araştırmacılarca kullanıldığı ve bilimsel toplantılarda aktif olduğu gösterilmelidir.
Eğitim-Öğretim (≥ 2 Puan): Adayın klinik, laboratuvar veya teorik derslerde aktif katılımı aranır.
Toplam Puan 100, Doktora/Uzmanlık Sonrası ≥ 90 Puan: Aday, 100 puanlık barajı aşarken, 90 puanın mutlaka doktora sonrası döneme ait olduğuna dikkat etmelidir.

Ayrıca projeler, patentler, tez danışmanlığı, ödüller ve editörlük gibi kategorilerle çeşitli yollarla puan toplanabilir. Tez danışmanlığı en fazla 10 puan, proje faaliyetleri maksimum 20 puan, patentler 20 puana kadar ulaşır. Odaklanılan her kategoride üst sınırlara dikkat etmek, 100 puanı verimli biçimde tamamlamak için stratejik önem taşır.

Bütün bu düzenlemeler, Sağlık Bilimleri’nde akademik yükseltmenin kalitesini arttırmayı ve küresel arenada rekabet gücünü yükseltmeyi amaçlar. Doçentlik adaylarının, özellikle Q1/Q2/Q3 dergilerde başlıca yazar olma şartını yerine getirecek şekilde yayın programını düzenlemeleri, TR Dizin’de de en az 2 makale planlamaları ve tez kaynaklı yayınlar dışındaki çalışmalarını yoğunlaştırmaları tavsiye edilir. Proje ve tez danışmanlığı gibi yönlere de ağırlık vererek çok yönlü bir profil sergilemek, 2025 Mart dönemi için avantaj yaratacaktır.

Sonuç olarak, Sağlık Bilimleri Temel Alanı doçentlik başvurusu, gerek temel gerek klinik alanda kapsamlı akademik üretkenliği ölçen bir çerçeve sunmaktadır. Aday, doktora/uzmanlık sonrası bağımsız bilimsel kimliğini ispatlayarak yüksek nitelikli makaleler, projeler, tez danışmanlığı, atıf ve uygulamalı faaliyetlerle zengin bir portföy oluşturmalıdır. Bu makalede sunulan rehber, adayların hangi kategorilerde ne kadar puan kazanabileceğini ve hangi asgari koşulları yerine getirmesi gerektiğini açıklayarak, 2025 Mart dönemi başvuru sürecini şeffaf ve anlaşılır kılmaktadır.

Kaynakça

UAK (2025). Sağlık Bilimleri Temel Alanı 2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvuru Şartları. https://www.uak.gov.tr

Anahtar Kelimeler

Sağlık Bilimleri, Doçentlik, Uluslararası Makale, TR Dizin, Lisansüstü Tez, Uzmanlık, Atıf, Proje, Patent, Başlıca Yazar, Klinik Araştırma, Tıbbi Bilimler, Doktora Sonrası, Puanlama Sistemi.

by wporganizasyon Uncategorized

MÜHENDİSLİK TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: KAPSAMLI BİR İNCELEME

MÜHENDİSLİK TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI

MÜHENDİSLİK TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: KAPSAMLI BİR İNCELEME

Özet
Bu makalede, Mühendislik Temel Alanı’nda 2025 Mart dönemi doçentlik başvurusu yapmak isteyen adaylar için belirlenmiş olan akademik kriterler ayrıntılı biçimde ele alınmaktadır. Üniversitelerarası Kurul (UAK) tarafından ortaya konan bu kriterler, adayların doktora (veya eşdeğer nitelikteki sanatta yeterlik) eğitiminden sonra yaptıkları akademik çalışmaları, proje faaliyetlerini, lisansüstü tez danışmanlıklarını, atıfları ve çeşitli diğer kategorileri puanlayarak değerlendirmeyi amaçlar. Mühendislik alanının uygulamalı yapısı, bilime ve endüstriye yönelik katkıları göz önünde bulundurularak, “uluslararası makale”, “ulusal makale”, “tez kaynaklı yayınlar”, “kitap”, “atıf”, “tez danışmanlığı”, “bilimsel araştırma projeleri”, “bilimsel toplantılar”, “eğitim-öğretim” faaliyetleri, “patent/faydalı model”, “ödül”, “editörlük” ve “diğer” gibi çok çeşitli başlıklar oluşturulmuştur.

Özellikle “Uluslararası Makale” kategorisindeki SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus kapsamındaki dergiler, mühendislikte yaygın olarak kullanılan ve uluslararası kabul görmüş dizinlerdir. Bu kapsamda doçent adaylarının yüksek etki faktörlü (impact factor) dergilerde makale yayımlamasını teşvik etmek amacıyla Q1, Q2, Q3 ve Q4 gibi alt sınıflandırmalara göre farklı puanlar verilmektedir. “Ulusal Makale” kategorisinde ise TR Dizin kapsamındaki dergiler ya da diğer hakemli dergilerde yayımlanan çalışmalar belli puanlarla değerlendirilir. Ayrıca doktora sonrası süreçte bir Q1/Q2/Q3 makalede “başlıca yazar” olma, aynı şekilde doktora sonrası dönemde TR Dizin’den en az 10 puan toplama gibi koşullar, doçentlik başvurularında önem taşır.

Bu makalede, hem her bir kategoride hangi tür çalışmaların ne kadar puan getirdiği hem de başvuru için gerekli olan asgari eşiğin (toplam 100 puan, bunun en az 90’ının doktora sonrası elde edilmesi) nasıl sağlanabileceği açıklanacaktır. “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” başlığı altında alınabilecek puanın 20 ile sınırlı tutulması ve bunun genel toplamda doktora sonrası üretkenliği vurgulaması da ele alınan diğer konular arasındadır. Patent veya faydalı model tescilleri, TÜBİTAK/AB projelerinde yer almak, lisansüstü tez danışmanlığı yapmak, bilimsel toplantılara bildiri sunmak ve atıf almak gibi çok yönlü akademik faaliyetlere dair puanlama ayrıntıları da bu incelemenin kapsamına girmektedir. Böylece, Mühendislik Temel Alanı’nda 2025 Mart dönemi doçentlik başvurusu planlayan adaylar, hangi faaliyetlere odaklanarak planlı bir kariyer yolu çizebileceklerini görebileceklerdir.

1. Giriş

Mühendislik temel alanı, uygulamalı bilimlerin geniş yelpazesini içeren, endüstri ve toplumun ihtiyaçlarına yönelik çözümler üreten disiplinleri bünyesinde barındırır. Makine, elektrik-elektronik, bilgisayar, kimya, inşaat, endüstri, malzeme, gıda, çevre, biyomedikal, enerji gibi pek çok alt dalı kapsayan mühendislik alanında doçentlik unvanı almak, adayın bağımsız araştırma ve uygulama yetkinliğini uluslararası düzeyde kanıtlaması anlamına gelir.

Türkiye’de doçentlik süreçleri, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu çerçevesinde, Üniversitelerarası Kurul (UAK) tarafından belirlenmiş ölçütlerle yönetilir. Bu ölçütler zaman zaman güncellenerek alanın gereksinimlerine uygun biçimde şekillenir. Mühendislik Temel Alanı için 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları da bu sistemin güncel versiyonudur. Adaydan, doktora tezini tamamladıktan sonra çeşitli kategorilerde puan toplaması; uluslararası ve ulusal makale yayımlaması, patent, lisansüstü tez danışmanlığı, bilimsel proje yürütme, atıf alma, bilimsel toplantılara katılma gibi faaliyetleriyle akademik yetkinliğini ortaya koyması beklenir.

Bu makalenin hedefi, Mühendislik Temel Alanı’na özgü 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartlarını düzenli bir biçimde sunmak; adayların hangi kategorilerde kaç puan elde edebilecekleri, gerekli asgari puanların nasıl toplanacağı ve başvuruda hangi belgelerin aranacağı hakkında rehberlik etmektir. Metin boyunca, hem tabloda belirtilen puan değerlerine hem de adayın karşılaması gereken asgari koşullara değinilecek, özellikle “en az 90 puanın doktora sonrası dönemde elde edilmiş olması” ve “Q1, Q2 veya Q3 dergilerde başlıca yazar olarak en az 40 puan” koşulu gibi kritik noktalara vurgu yapılacaktır.

Sonuç olarak, bu metin, doktora sonrası akademik faaliyet planlaması yapan ve Mühendislik Temel Alanı’nda doçentlik unvanına başvurmak isteyen araştırmacılar için kapsamlı bir rehber olacaktır. Adayların, tabloda yer alan her kategoriye dair çalışmalarını zamanında ve planlı şekilde gerçekleştirmeleri, 2025 Mart dönemi başvuru sürecinde yüksek bir başarı şansına sahip olmalarını sağlayacaktır.

2. Asgari 100 Puan ve Doktora Sonrası 90 Puan Koşulu

Mühendislik Temel Alanı’ndan doçentlik başvurusu yapacak adayların, beyan ettikleri eser ve faaliyetlerinden en az 100 puan toplamaları zorunludur. Ancak bu puanın en az 90’ı, doktora unvanının alındığı tarihten sonra gerçekleştirilen çalışmalardan gelmelidir (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr). Aday, doktora öncesindeki eserlerle de puan kazansa bile, bunlar 10 puanı aşamaz.

Buna ek olarak, “3. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” başlığı kapsamında elde edilen puanlar, doktora sonrasına ait 90 puan hesabına katılmaz. Bu uygulama, adayın tez dışı, bağımsız çalışmalara odaklanmasını teşvik eder. Ayrıca, çalışılan disiplinin gerektirdiği “doktora sonrası araştırmacı” yeterliliğini kanıtlamak açısından anlamlı bir sınır çizgisidir.

Her çalışma, tabloda yer alan kategorilerden yalnızca birinde puanlanır. Aynı eser üzerinden iki kategoride birden puan almak mümkün değildir. Ayrıca, tek yazarlı makalelerde yazar tam puan alırken, iki yazarlı makalelerde “başlıca yazar” 0.8, ikinci yazar 0.5 kat çarpanı kullanır. Üç ve daha fazla yazarlı makalelerde, başlıca yazar puanın yarısını alır, kalan yarı diğer yazarlarca eşit paylaşılır. Başlıca yazarın tanımlanmadığı durumlarda, puan eşit olarak bölünür.

Bu noktada, “başlıca yazar” kavramı önemlidir. Aday, tek yazarlı bir makalede otomatik olarak başlıca yazardır. İki yazarlı makalelerde ilk sırada yer alıyorsa veya doktora öğrencilere danışmanlığını yaptığı makalelerde (öğrencilerle birlikte) birincil yazar olarak listeleniyorsa, “başlıca yazar” kabul edilir. Bu uygulama, adayın makaledeki en büyük bilimsel sorumluluğu üstlendiğini belgelemek amacıyla geliştirilmiştir.

3. Uluslararası Makale

Doktoradan sonra Mühendislik alanında uluslararası atıf dizinlerinde yer alan dergilerde makale yayımlamak, adayın küresel literatürdeki görünürlüğünü ve araştırma kalitesini ortaya koyar. Bu kategori, SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus veya diğer uluslararası indeksler kapsamında taranan dergilerde yayınları içerir.

3.1. SCIE veya SSCI (Q1, Q2, Q3, Q4)

Q1: 30 puan
Q2: 20 puan
Q3: 15 puan
Q4: 10 puan

Mühendislik alanında SCIE (Science Citation Index Expanded) çok yaygındır; bazı disiplinlerde SSCI (Social Sciences Citation Index) üzerinden de yayın yapılabilir. Q1 en yüksek etki faktörlü dergileri kapsar.

3.2. AHCI

AHCI (Arts and Humanities Citation Index) kapsamında mimarî tarih, mühendislik etiği gibi sosyal/bilimsel kesişim noktalarında makaleler olabilir. Bu makaleler 20 puan değerindedir.

3.3. ESCI veya Scopus

Bu indekslerdeki dergilerde yayımlanmış her makale 10 puan getirir. Mühendislikte Scopus çok geniş bir kapsama sahiptir.

3.4. Diğer Uluslararası İndeksler

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI veya Scopus dışındaki uluslararası indeksli dergiler 5 puan değerindedir.

3.5. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet, Kitap Eleştirisi

Uluslararası nitelikli dergilerde yayınlanmış bu tür kısa yazılar 3 puanla sınırlıdır.

3.6. Doktora Sonrası Zorunluluk (≥ 40 Puan) ve Başlıca Yazar Koşulu

Doktora unvanı alındıktan sonra, SCIE/SSCI kapsamındaki Q1, Q2 veya Q3 dergilerde başlıca yazar olarak en az bir makale yayımlanması ve bu maddeden toplam 40 puan almak zorunludur (UAK, 2025). Bu, doçentlik adayının yüksek düzeyli dergilerde bağımsız araştırmacı niteliğini göstermesini amaçlar. Yani, sadece Q4 veya ESCI gibi orta kategorilerde makale yayınlayarak bu gerekliliği karşılamak mümkün değildir; mutlaka Q1–Q3 yayınlar olmalıdır.

Örnek olarak, Q1 sınıfında bir makale (başlıca yazar) 30 puan getirebilir. Aday 40 puana ulaşmak için ek bir Q2/Q3 veya Q4/ESCI makale vb. ekleyebilir. Tabii çok yazarlı makalelerde puanın paylaşımı da hesaba katılmalıdır.

4. Ulusal Makale

Türkiye’de yayınlanan hakemli dergiler, TR Dizin gibi dizinlere kayıtlı olanlar da dahil, mühendislik alanındaki ulusal üretimi gösterir.

4.1. TR Dizin Kapsamındaki Dergiler

TR Dizin (TÜBİTAK ULAKBİM) hakemli dergilerdeki makaleler 10 puan değerindedir. Doktora sonrasında en az 10 puan almak zorunludur. Örneğin, tek bir TR Dizin dergisindeki makale (tek yazarlı) 10 puan kazandırabilir. Çok yazarlıysa puan paylaşılacaktır.

4.2. Diğer Hakemli Dergiler

Bunlar 4 puan değerindedir. Hakemli dergi olduğunun kanıtlanması gerekir. TR Dizin’e kıyasla daha düşük puan söz konusudur.

4.3. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet veya Kitap Kritiği (Ulusal)

2 puan olarak belirlenmiştir. Mühendislikte kısa teknik notlar, editöre mektup vb. bu kategoride yer alır.

4.4. Yabancı Uyruklu Adaylar ve Yurt Dışı Denkliği

TR Dizin koşulunu karşılayamayan adaylar, bunun yerine aynı sayıda yayını uluslararası makale kategorisinde (1. maddenin a, b veya c bentleri) yapmış olmalıdır.

5. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın

Bu başlık, adayın doktora tezine veya yüksek lisans tezine dayalı yayınlarını kapsar. Adayın tez çalışmasını görünür kılması değerlidir; ancak doktora sonrası bağımsızlığı vurgulamak için puanı 20 ile sınırlandırılmıştır.

5.1. Puan Değerleri

SCIE, SSCI, AHCI makale: 20 puan
ESCI veya Scopus makale: 10 puan
Diğer uluslararası indeks: 5 puan
TR Dizin: 8 puan
BKCI kapsamındaki kitap: 20 puan
BKCI kapsamındaki kitapta bölüm: 10 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitap: 5 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitapta bölüm: 3 puan
CPCI’da yayımlanan tam metin/özet bildiriler: 5 puan
Diğer uluslararası/ulusal toplantılarda basılı bildiriler: 2 puan

5.2. Zorunluluk ve Üst Sınır

Bu maddeden en az bir yayın yapmak gerekir. Fakat toplamda 20 puanı aşamaz (UAK, 2025). Örneğin, aday SCIE kapsamındaki bir tez makalesi ile 20 puan alarak bu kategoriyi doldurabilir.

6. Kitap

Mühendislikte kitap çalışmaları, ders kitabı dışındaki özgün monografiler veya derleme kitaplarda bölüm yazma şeklinde görülebilir.

6.1. BKCI Kapsamındaki Kitap ve Bölüm

BKCI kapsamındaki kitap: 20 puan
BKCI kapsamındaki kitapta bölüm: 10 puan

Dünyaca tanınan yayınevlerinde basılmış, Book Citation Index (BKCI) tarafından taranan kitaplar akademik prestiji yansıtır.

6.2. Diğer Uluslararası/Ulusal Kitap ve Bölüm

Diğer uluslararası/ulusal kitap: 5 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitapta bölüm: 3 puan

Bu kategori, ders kitabı niteliğinde olmayan özgün bilimsel kitapları kapsar.

6.3. Puan Sınırı

Kitap kategorisinden en fazla 20 puan alınabilir. c veya d bentlerinden toplam 5 puanla sınırlıdır. Aynı kitaptaki bölümlerden sadece biri puanlanabilir.

7. Atıf

Mühendislik alanında atıflar, adayın yayınlarının başka araştırmacılarca ne kadar kullanıldığını, bilimsel etkinin derecesini gösterir.

7.1. Puan Değerleri

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus atıf: 3 puan
BKCI kapsamındaki kitap atıf: 2 puan
TR Dizin dergi atıf: 2 puan
Diğer uluslararası/ulusal kitap/dergide atıf: 1 puan

Doktora sonrası yayınlara atıf üzerinden en az 5 puan toplamak gerekir. Bu kategoriden en fazla 10 puan elde edilebilir. Kişinin kendine yaptığı atıflar veya aynı yayında tekrar eden atıflar geçersizdir.

8. Lisansüstü Tez Danışmanlığı

Mühendislik fakültelerinde, doktora ve yüksek lisans tezlerinin yönetimi adayın akademik gelişmişliğinin göstergesidir.

8.1. Puan Değerleri

Doktora tezi: 5 puan
Yüksek lisans tezi: 3 puan

Toplam 10 puan sınırı vardır (UAK, 2025). İkinci danışman yarı puan kazanır.

9. Bilimsel Araştırma Projesi

TÜBİTAK, AB projeleri, uluslararası destekli projeler, kamu/özel ArGe projeleri veya üniversite BAP projeleri bu başlığa girer.

9.1. Puan Değerleri

AB/TÜBİTAK projesi (öğrenci projesi hariç): koordinatör/yürütücü: 15 puan, araştırmacı: 10 puan, danışman: 5 puan
Uluslararası destekli proje: 10 puan
Kamu/özel ArGe projesi: 5 puan
Üniversite BAP projesi (tez hariç) yürütücülüğü: 3 puan

Toplamda 30 puan aşılmaz. Mühendislik alanında proje deneyimi, endüstri ile iş birliği veya büyük konsorsiyumlarda yer almak çok yaygındır.

10. Bilimsel Toplantı

Kongre, sempozyum, konferans gibi etkinliklerde sunulan bildiriler, mühendislikteki yeni bulguların paylaşılması açısından önemlidir.

10.1. Uluslararası Toplantı (CPCI)

Bu tür toplantıda sunulan ve CPCI’da (Conference Proceedings Citation Index) yayımlanan bildiri 5 puan. Doktora sonrası bu kategoriden en az 5 puan toplamak gerekir, en fazla 10 puan elde edilebilir.

10.2. Diğer Uluslararası/Ulusal Toplantılar

Bildiri 3 puan değerindedir. Toplantının bilimsel nitelik taşıdığını gösteren resmî görevlendirme aranır. Aynı toplantıdan yalnızca 1 bildiri puanlanabilir.

11. Eğitim-Öğretim

Doktora sonrası adayın ders verme ve akademik kadroda çalışma deneyimi, eğitim faaliyetlerindeki yeterliliğini gösterir.

11.1. Ders Verme

4 farklı yarıyılda (dönemlik) ön lisans/lisans/lisansüstü ders: 2 puan
2 farklı yılda (yıllık program) ders: 2 puan

Bu maddeden en az 2 puan alınması zorunlu, en fazla 6 puan elde edilebilir. Doktora sonrasında 2 yıl kadrolu öğretim elemanı olanlar otomatik 2 puan kazanır.

12. Patent/Faydalı Model

Mühendislikte patent ve faydalı model başvuruları oldukça önemlidir. Endüstriye yönelik inovasyon, buluş, tasarım vb. koruma belgeleri bu kategoride puanlanır.

12.1. Puan Değerleri

Uluslararası patent: 20 puan
Ulusal patent: 10 puan
Faydalı model: 5 puan
Kişisel patent başvurusu (değerlendirmeye alınmış): 2 puan

Çoklu sahiplikte puan paylaşılır.

13. Ödül

YÖK Yılın Doktora Tezi Ödülü: 25 puan
YÖK Üstün Başarı Ödülü: 25 puan
TÜBİTAK Bilim Ödülü: 25 puan
TÜBİTAK Teşvik Ödülü (UBYT hariç): 25 puan
TÜBA GEBİP, TÜBA TESEP: 25 puan

Aday en fazla 25 puan alabilir. Mühendislikte TÜBİTAK Bilim veya Teşvik Ödülü gibi prestijli ödüller, adayın bilimsel saygınlığını güçlendirir.

14. Editörlük

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus dergide editörlük: 2 puan
BKCI/Scopus kapsamındaki kitapta editörlük: 1 puan
TR Dizin dergide editörlük: 1 puan

Toplam 4 puanla sınırlıdır (UAK, 2025). Mühendislik alanında dergi editörlüğü, adayın yayın süreçlerini yönetme becerisini gösterir.

15. Diğer

Web of Science’a göre h-indeksi ≥ 5: 5 puan
İlk 300’de yer alan üniversitede 6 ay kesintisiz araştırma/öğretim: 5 puan

Toplam 10 puan alınabilir. Mühendislikte h-indeksi adayın atıf profilini yansıtır.

16. Kritik Zorunluluklar ve Başvuru Stratejisi

16.1. Doktora Sonrası 90 Puan

Adayın 100 puan toplamış olması yetmez; bu puanın en az 90’ı, doktora sonrası dönemde elde edilmiş olmalıdır. Dolayısıyla, doktora öncesi yayın veya faaliyetlerle en fazla 10 puan kapatılabilir.

16.2. Uluslararası Makale Koşulu (≥ 40 Puan ve Q1–Q3)

Doktora sonrası, SCIE/SSCI kapsamındaki Q1, Q2 veya Q3 dergilerde en az bir makalede başlıca yazar olmak ve bu maddeden toplam 40 puan kazanmak zorunludur. Bu zorunluluk, adayın mühendislik alanındaki üst düzey dergilerde bağımsız araştırmasını göstermesini hedefler.

16.3. Ulusal Makale Koşulu (≥ 10 Puan)

Doktora sonrası süreçte TR Dizin kapsamındaki dergilerden en az 10 puan almak mecburidir. Bu, ulusal literatüre katkıyı teşvik eder.

16.4. Lisansüstü Tez Yayınlarını Sınırlandırma (≤ 20 Puan)

Aday, tez konusundan elde ettiği yayınlarla en fazla 20 puan alabilir. Tez dışı faaliyetler, doktora sonrası bağımsızlığı vurgular.

16.5. Bilimsel Toplantı ve Atıf

Bilimsel toplantı kategorisinden doktora sonrası en az 5 puan toplamak, en çok 10 puan almak mümkündür.
Atıf kategorisinden en az 5 puan alınmalı, en çok 10 puanla sınırlıdır.

Bunlar, adayın yayınlarının etki düzeyi ve bilimsel iletişimini gösterir.

16.6. Proje Faaliyetleri ve Tez Danışmanlığı

Proje kategorisinden en fazla 30 puan elde edilebilir. AB/TÜBİTAK projelerinde yürütücü olmak 15 puan gibi yüksek değer taşır.
Tez danışmanlığından en fazla 10 puan elde edilebilir (doktora tezi 5 puan, yüksek lisans 3 puan).

Mühendislikte endüstri iş birlikleri ve proje deneyimi önem arz eder.

16.7. Patent ve Faydalı Model

Patent/faydalı model çalışması yaparak 20 puana kadar alınabilir (uluslararası patent). Kişisel başvuru, değerlendirmeye alınmışsa 2 puan getirir. Mühendislikte teknoloji odaklı yeniliklerin yaygınlığı, bu kategorinin önemini artırır.

16.8. Başlıca Yazar Tanımı ve Puan Paylaşımı

İki yazarlı makalede başlıca yazar 0.8 katsayıyla puan alır, ikinci yazar 0.5 katsayı alır. Üç veya daha fazla yazarlı makalelerde başlıca yazar 0.5, diğer yazarlar kalan 0.5’i eşit paylaşır. Eğer makalede başlıca yazar tanımı yoksa, puan eşit dağıtılır. Doktora danışmanı, öğrencilerle birlikte yazmışsa ve (a) tek yazar; (b) ilk sırada; (c) danışman-lisansüstü öğrenci çalışması durumundaysa başlıca yazar kabul edilir.

16.9. Dosya Hazırlığı ve Belgelendirme

Doçentlik başvurusu yapılırken, her kategoride elde edilen puanlar belgelerle kanıtlanır. Makale kopyaları, dergi indeks bilgileri, konferans bildiri özetleri, proje kabullerini gösteren dokümanlar, patent tescil belgeleri, tez danışmanlık onayları vb. eksiksiz sunulmalıdır. Aday, 90 puanının doktora sonrası dönemde olduğunu, “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” kategorisindeki çalışmaların 20 puanı geçmediğini net biçimde göstermelidir.

17. Örnek Senaryolar

17.1. Q1 Yayınlı Aday

1 adet Q1 makale (tek yazarlı): 30 puan
1 adet Q2 makale (tek yazarlı): 20 puan
TR Dizin makalesi (tek yazarlı): 10 puan
2 adet uluslararası bildiri (CPCI): 2×5 = 10 puan
1 adet AB projesinde yürütücü: 15 puan
5 puan atıf alınması (ör. SCIE atıf 3 + SCIE atıf 3, toplam 6 puan ama en fazla 10)

Bu adayın Uluslararası Makale kategorisinden 50 puanı var (30 + 20). Doktora sonrası Q1, Q2 ile zaten 40 puan koşulu aşıldı. Ulusal makalede 10 puan var, toplantılardan 10 puan, projeden 15 puan, atıflardan en az 5 puan. Toplam rahat 100 puanı aşıyor.

17.2. Q3 Yayınla Doçentlik Hedefi

2 adet Q3 makale (tek yazarlı): 2×15 = 30 puan
1 adet Q2 makalede ikinci yazar (başlıca yazar değil): 0.5 katsayı varsa puan 10 → 5 puan kazandırır
TR Dizin makalesi (tek yazarlı): 10 puan
1 adet yüksek lisans tezi danışmanlığı: 3 puan
2 uluslararası bildiri (CPCI): 5 + 5 = 10 puan
Atıflar: 5 puan

Toplamda 30 (iki Q3) + 5 (Q2 ikinci yazar) + 10 (TR Dizin) + 3 (tez danışmanlığı) + 10 (bildiriler) + 5 (atıf) = 63 puan. Doktora sonrası projede yürütücü (15 puan) ve 1 patent başvurusu (2 puan) eklerse 63 + 15 + 2 = 80 puan. Hala 20 puana ihtiyaç var. Belki ikinci bir TR Dizin makalesi (10 puan) ve 1 BAP projesi (3 puan) + ulusal dergide ikinci makale (4 puan) + 3 atıf puanı eklenebilir. Bunlar planlanmazsa 100’e ulaşmak zor olabilir. Ayrıca Q3 makalelerle 40 puan koşuluna ulaşmak için 2 adet Q3 tek yazarlı (15+15=30) yetmez; aday Q1 veya Q2 başlıca yazar makalesine ihtiyaç duyacaktır.

17.3. Patent Ağırlıklı Yol

1 adet Q1 makale başlıca yazar: 30 puan
1 adet ESCI makale tek yazarlı: 10 puan
1 TR Dizin makale: 10 puan
Uluslararası patent (tek): 20 puan
Bilimsel toplantıdan 5 puan
Atıf 5 puan
Projeden 10 puan

Toplam 30+10+10+20+5+5+10 = 90 puan. Doktora öncesi bir makale 10 puan eklerse 100’e erişir. Doktora sonrası yeterliliği gösterirken de 90 puan geçerliliği sağlanır. Tek dikkat edilmesi gereken, “Q1, Q2 veya Q3 dergide başlıca yazar olarak en az 40 puan alma” koşulu. Yukarıdaki tabloda sadece 30 puanı var. Bu nedenle bir Q2 makale (tek yazarlı, 20 puan) eklenmesi gerekebilir.

18. Sonuç

Mühendislik Temel Alanı 2025 Mart dönemi doçentlik başvuru şartları, Türkiye’deki mühendislik araştırmalarını uluslararası standartlara taşıma hedefiyle, adayların doktora sonrası akademik ve endüstriyel üretkenliğini vurgulayan bir puanlama sistemi öngörür. Yüksek etki faktörlü (Q1, Q2, Q3) dergilerde yayımlanan makalelerden 40 puan almayı şart koşmak, adayın küresel ölçekte kabul görmüş çalışmalara imza atmasını teşvik eder. Aynı zamanda, TR Dizin kapsamındaki ulusal dergilerde en az 10 puan koşulu, yerel bilimsel literatürü destekler.

Lisansüstü tezlerden üretilen yayınların 20 puanla sınırlanması, doçentlik hedefinde tez haricindeki bağımsız çalışmaları özendirmek amacını yansıtır. Patent, proje yürütücülüğü, tez danışmanlığı, bilimsel toplantılarda sunum, atıf gibi çok yönlü faaliyetler, 100 puanlık baraja ulaşırken adayın araştırma çeşitliliğini ve uygulama sahasını genişletmesine olanak tanır. Ayrıca editörlük, ödüller, eğitim-öğretim tecrübesi gibi kategoriler, adayın farklı akademik yetkinliklerini ölçmeyi hedefler.

Bir diğer kritik nokta, doçentlik başvurusunda kullanılan 100 puanın en az 90’ının doktora sonrasında elde edilmiş olmasıdır. Bu, doktora eğitimi tamamlandıktan sonra “bağımsız araştırmacı” kimliğinin yeterince geliştiğini göstermenin bir yoludur. Başlıca yazar tanımı, çok yazarlı makalelerde puan paylaşımı, hangi makalenin doktora sonrası sayılacağı gibi detaylar, adayın stratejik yayın planı yapmasını gerekli kılar.

Sonuç olarak, Mühendislik Temel Alanı’nda doçentlik başvurusu yapmayı düşünen akademisyenlerin, doktora sonrası dönemde Q1–Q3 sınıfı dergilerde başlıca yazar olarak makaleler yayımlamaları, TR Dizin dergilerindeki ulusal çalışmalardan asgari 10 puan kazanmaları, tez kaynaklı yayınlarını 20 puanla sınırlamaları, patent/faydalı model gibi yenilikçi çıktılarla ek puan kazanmaları ve proje/atıf/bildiri gibi alanlarda faaliyet göstererek 100 puan barajına ulaşmaları gerekmektedir. Belirlenen tüm bu kurallar, Türkiye’de mühendislik alanındaki akademik kaliteyi yükseltme ve uluslararası rekabet gücünü artırma amacı güden bir sistemin parçası olarak değerlendirilmelidir.

Kaynakça

UAK (2025). Mühendislik Temel Alanı 2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvuru Şartları. https://www.uak.gov.tr

Anahtar Kelimeler

Mühendislik, Doçentlik, Uluslararası Makale, TR Dizin, Patent, Proje, Lisansüstü Tez, Atıf, Q1/Q2/Q3, Başlıca Yazar, Doktora Sonrası, Bilimsel Toplantı, Ulusal Makale, Tez Danışmanlığı, Puanlama Sistemi

by wporganizasyon Uncategorized

Tag Diğer uluslararası/ulusal toplantılarda basılı bildiriler

GİRİŞ

1. DOÇENTLİK JÜRİLERİNİN OLUŞTURULMASI VE JÜRİ BİLGİLERİNİN AÇIKLANMASI

1.1. Jüri Belirleme Süreci

1.2. Jüri Bilgilerinin Erişime Açılması ve Tebligat

2. JÜRİ ÜYELERİNİN ELEKTRONİK ORTAMDA GÖREVİ VE ESER İNCELEME RAPORLARI

2.1. Doçentlik Bilgi Sistemi (DBS) Üzerinden Eser İncelemesi

2.2. Değerlendirme Raporlarının Teslim Süresi

2.3. Raporların Erişimi ve Sonuç Duyurumu

3. FİZİKSEL BELGE GÖNDERİMİ VE TEMEL ALAN AYRIMI

3.1. Hukuk ve İlahiyat Temel Alanları

3.2. Hukuk ve İlahiyat Dışındaki Temel Alanlar

4. ADAY VE JÜRİ ÜYESİ BİLGİLERİNİN GÜNCELLENMESİ

4.1. Doçent Adaylarının Kişisel ve İletişim Bilgileri

4.2. Profesörlerin Jüri Atamasına Esas Bilgilerinin Güncellenmesi

5. DEĞERLENDİRME KRİTERLERİ VE ADAY-JÜRİ SÜREÇ ETKİLEŞİMİ

5.1. Bilimsel Araştırma ve Yayın Etiği

5.2. Asgari Başvuru Şartlarını Karşılama

5.3. Başarılı/Başarısız Kararı

6. JÜRİ ÜYELİĞİNİN ÖNEMİ VE SÜREKLİ GÜNCELLEME GEREKSİNİMİ

7. SONUÇ VE ÖNERİLER

KAYNAKÇA

ANAHTAR KELİMELER

GİRİŞ

1. DOÇENTLİK KAVRAMININ ÖNEMİ VE YASAL ÇERÇEVESİ

1.1. Tarihsel Arka Plan

1.2. Yasal Düzenlemeler ve ÜAK’ın Rolü

1.3. 2025 Mart Döneminin Özelliği

2. 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURUSU: ANA HATLAR

2.1. Başvuru Tarihleri ve Ücret

2.2. Doçentlik Bilgi Sistemi (DBS) ve “Başvuruyu Sonlandır” İşlemi

2.3. Belge Gönderimi ve Kargo/Elden Teslim

2.4. Geri Çekme Süreci

3. SIKÇA SORULAN SORULAR (SSS) BELGESİ: GENEL BAKIŞ

4. BAŞVURU SİSTEMİ VE TEKNİK SORULAR

4.1. Tüm Eserlerin DBS’ye Yüklenmesi Gerekir mi?

4.2. Beyannamemi Doldurup Puan Hesabı Yaptırabilir miyim?

4.3. “Başvuruyu Sonlandır”dan Sonra Bilgiler Değiştirilebilir mi?

4.4. Başvuru Ücretiyle İlgili Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar

5. BAŞVURU İŞLEMLERİNDE KARŞILAŞILAN YAYGIN SORUNLAR

5.1. Hatalı Bilgi Girişi

5.2. Kimlik Bilgilerinde Değişiklik

5.3. Mavi Kart Sahipleri

6. YABANCI DİL VE EŞDEĞERLİK MESELELERİ

6.1. Yabancı Dil Sınavlarının Geçerlilik Süresi

6.2. Uluslararası Sınavların Türkiye’deki Merkezleri

6.3. Yurt Dışında Giriş-Çıkış Belgesi

7. ASGARİ BAŞVURU ŞARTLARI VE YAYINLARLA İLGİLİ SORULAR

7.1. Asgari Şartları Sağlamama Durumu

7.2. Üç Dönem Bekleme Kuralı

7.3. Yağmacı/Şaibeli Dergiler

7.4. Makalelerin Yayımlanma Kriteri

8. BİLDİRİLER, ATIFLAR VE DİĞER AKADEMİK FAALİYETLER

8.1. Bildiri Sunumları ve Puanlama

8.2. Bildiri Tekrar Yayın Olarak Kullanılabilir mi?

8.3. Atıflarla İlgili Kurallar

8.4. Ders Verme ve Proje Faaliyetleri

9. TEZ YÖNETİMİ, DANIŞMANLIK VE ULUSAL TEZ MERKEZİ

9.1. Lisansüstü Tez Danışmanlığı

9.2. Yurt Dışı Doktora Denklik Sahipleri

10. DOÇENTLİK DEĞERLENDİRMESİ: JÜRİ VE KOMİSYON SÜRECİ

10.1. Jüri Oluşturma ve Eser İncelemesi

10.2. Başarısızlık ve Etik İhlal Durumu

11. YURT DIŞI MEZUNİYET, DENKLİK VE İSTİSNAİ DURUMLAR

11.1. Manuel Veri Girişi Gerektiren Haller

11.2. Doğrudan/Bütünleşik Doktora Denklik Belgeleri

12. BAŞARILI OLAN ADAYLAR VE DOÇENTLİK BELGESİ

12.1. Sonuçların Duyurulması

12.2. Doçentlik Unvanının Geçerliliği

13. UYGULAMADA ÖNE ÇIKAN PROBLEMLER VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

14. GENEL DEĞERLENDİRME VE ÖNERİLER

SONUÇ

KAYNAKÇA

ANAHTAR KELİMELER

GİRİŞ

1. DOÇENTLİK KAVRAMININ TARİHÇESİ VE ÖNEMİ

1.1. Genel Bakış

1.2. Türkiye’de Doçentlik Unvanının Yasal Altyapısı

1.3. Doçentlik Unvanının Akademik Kariyerdeki Yeri

2. 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURUSUNUN YASAL DAYANAĞI