Tag Tez Kaynaklı Yayın

SAĞLIK BİLİMLERİ TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: BİR ÖRNEK SENARYO VE KAPSAMLI AÇIKLAMA

SAĞLIK BİLİMLERİ TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: BİR ÖRNEK SENARYO VE KAPSAMLI AÇIKLAMA

Giriş
Sağlık Bilimleri Temel Alanı, tıp, diş hekimliği, eczacılık, veteriner hekimlik ve bu disiplinlerle ilişkili çok sayıda alt dalı kapsayan geniş bir akademik alandır. Bu alanda doçentlik başvurusu yapmak isteyen adaylar, Üniversitelerarası Kurul (UAK) tarafından belirlenen asgari koşulları yerine getirmeli ve belirtilen puanlama sistemine göre en az 100 puan elde etmelidir. Adayın topladığı puanların en az 90’ı, doktorasını veya tıpta/diş hekimliğinde/eczacılıkta/veteriner hekimlikte uzmanlık unvanını aldıktan sonra ortaya koyduğu çalışmalar üzerinden sağlanmak zorundadır. Bu metinde, ilgili puanlama sistemini kısaca özetledikten sonra, hayali bir adayın (Dr. A) hangi faaliyetlerle bu puanlamayı örnek şekilde tamamlayabileceği gösterilecektir. Böylece, Sağlık Bilimleri’nde doçentlik başvurusu yapmak isteyenler için rehber niteliğinde bir örnek senaryo sunulmuş olacaktır.

1. Kısa Özet: Sağlık Bilimleri’nde Doçentlik Koşulları

Sağlık Bilimleri Temel Alanı’na başvuran adayın en az 100 puan toplaması gerekir. Ana hatlarıyla şu koşullar önemlidir:

  1. Doktora/Uzmanlık Sonrası 90 Puan: Adayın 100 puanının en az 90’ının, doktora ya da uzmanlık (tıp, diş hekimliği, eczacılık, veteriner hekimlik) diplomasını aldıktan sonra yapılmış çalışmalardan gelmesi gerekir.

  2. Uluslararası Makalede (SCIE/SSCI) ≥ 40 Puan ve 3 Başlıca Yazar Makale Koşulu:

    • Q1: 30 puan

    • Q2: 20 puan

    • Q3: 15 puan

    • Q4: 10 puan
      Adayın bu kategoriden en az 40 puan toplaması ve bu puanlar içerisinde en az 3 makalede başlıca yazar olması zorunludur (Q4’ler dahil olabilir ama Q1–Q3 makalelerle daha kolay yüksek puana ulaşılır).

  3. Ulusal Makale Koşulu (TR Dizin): Doktora/uzmanlık sonrası TR Dizin kapsamındaki dergilerde yayımlanmış makalelerden (her biri 10 puan) en az 2 tane bulunmalı; ayrıca toplamda en az 3 ulusal makale olması ve bunlardan ikisinde başlıca yazar olunması istenir.

  4. Lisansüstü Tezlerden Üretilen Yayınların 20 Puan Sınırı: Tez temelli yayınların puanı 20’yi aşamaz.

  5. Atıf (≥ 5 Puan) ve Bilimsel Toplantı (≥ 5 Puan): Doktora/uzmanlık sonrası yayınlara yapılan atıflardan en az 5 puan, bilimsel toplantılardaki bildirilerden en az 5 puan almak zorunludur.

  6. Eğitim-Öğretim (≥ 2 Puan) ve Toplam 100 Puan: Aday, ders verme veya kadrolu öğretim elemanı olarak görev alma üzerinden en az 2 puan almalı ve tüm kategorilerde 100 puan barajını aşmalıdır.

Bu koşulları yerine getirirken “her çalışma sadece bir kategoride puanlanabilir” ve çok yazarlı makalelerde puan paylaştırması (başlıca yazar, ikinci yazar vb.) kuralına dikkat etmek gerekir.

2. Örnek Senaryo: Dr. A’nın Doçentlik Yolculuğu

Aşağıda, Sağlık Bilimleri Temel Alanı’nda doçentlik başvurusu yapmayı planlayan hayali bir aday olan Dr. A’nın doktora/uzmanlık sonrası hangi çalışmalarla nasıl 100 puana ulaştığı örneklenmiştir. Dr. A’nın uzmanlık alanı (örneğin tıpta iç hastalıkları ya da veterinerlikte dahiliye) fark etmeksizin benzer bir mantıkla puan toplanabilir.

2.1. Uluslararası Makale (SCIE/SSCI) – Hedef ≥ 40 Puan

Dr. A, doktora/uzmanlık sonrası:

  • 1 adet Q2 makaleyi tek yazarlı olarak yayımlamıştır. Q2 = 20 puan, tek yazarlı olduğu için Dr. A tam puan alır = 20 puan.

  • 1 adet Q1 makalede üç yazar vardır, Dr. A başlıca yazardır. Q1 = 30 puan. Başlıca yazar olarak puanın yarısı = 15 puan Dr. A alır, kalan 15 puan iki yazar arasında eşit bölünür (7.5’ar puan).

Bu iki makale Dr. A’ya 20 + 15 = 35 puan kazandırmıştır. Ancak 40 puan eşiğini aşmak için Dr. A’ya ekstra bir makale daha gerekir. Örneğin:

  • 1 adet Q3 makaleyi iki yazarla yayınlamıştır, Dr. A başlıca yazardır. Q3 = 15 puan. Başlıca yazar olarak 0.8 kuralı yerine “iki yazar varsa 0.8 – 0.5 kuralı” veya “başlıca yazar puanın yarısını alır” (üç ve daha fazla yazarlı makalelerde geçerli).

    • Eğer makale iki yazarlı olarak listelendiyse ve Dr. A birinci sırada/başlıca yazar ise 0.8 katsayısı × 15 = 12 puan.

Böylece, Dr. A’nın SCIE makalelerinden topladığı puan: 35 + 12 = 47 puan. Doktora/uzmanlık sonrası “SCIE veya SSCI” kategorisinde 40 puan ve 3 makalede başlıca yazar olma koşulu da böylece sağlanmıştır (Q2 tek yazarlı, Q1’de başlıca yazar, Q3’te başlıca yazar).

2.2. Ulusal Makale (TR Dizin) – Hedef 2 TR Dizin Makale + Toplam 3 Ulusal

Dr. A, aynı dönemde ulusal ölçekte de yayın yapmıştır:

  • 1 adet TR Dizin kapsamındaki dergide tek yazarlı makale (10 puan)

  • 1 adet TR Dizin kapsamındaki dergide iki yazarlı makale (Dr. A başlıca yazar). 10 puan × 0.8 = 8 puan

  • 1 adet diğer hakemli dergide tek yazarlı makale (4 puan)

Bu 3 ulusal makaleyle “ikisi TR Dizin olmak üzere en az üç yayın” ve “en az ikisi başlıca yazar” şartı tamamlanır. Toplam puan: 10 + 8 + 4 = 22 puan.

2.3. Lisansüstü Tezden Üretilen Yayın (En Fazla 20 Puan)

Dr. A, uzmanlık tezinden bir SCIE makale çıkarmıştır. Tez makalesi Q4 dergiye kabul almıştır (10 puan), tek yazarlı olduğundan tam puan alır. Burada da en fazla 20 puan sınırı vardır ama Dr. A sadece 10 puanla geçer. (Bu 10 puan, doktora/uzmanlık sonrası 90 puan hesabına dahil edilmez.)

2.4. Diğer Kategoriler

Adayın puanını 100’e tamamlamak için diğer kategorilerdeki faaliyetleri de göz önünde bulundururuz:

  • Atıf (≥ 5 Puan): Dr. A’nın doktora/uzmanlık sonrası yayımlanmış çalışmaları 2 SCIE atıfı (3+3=6 puan) almıştır. Bu, 5 puan eşiğini aşar, en fazla 10 puan alabilir ama burada 6 puan eklenmiştir.

  • Bilimsel Toplantı (≥ 5 Puan): Dr. A, uluslararası bir kongrede CPCI indeksli bir bildiri sunmuş ve tam metin yayımlanmıştır (5 puan). Böylece 5 puan koşulu sağlanır.

  • Eğitim-Öğretim (≥ 2 Puan): Dr. A, uzmanlık/doktora sonrasında 4 farklı yarıyılda lisans ve yüksek lisans dersleri vermiştir; bu 2 puan kazandırır. Ayrıca en fazla 6 puan toplanabilir ama asgari koşulu 2 puanla geçmiştir.

  • Tez Danışmanlığı: Dr. A, 1 doktora tezini tamamlatmıştır (5 puan). 10 puan üst sınırı vardır, Dr. A sadece 1 tezle 5 puan alır.

  • Proje: Dr. A, TÜBİTAK projesinde yürütücü olarak görev almıştır (15 puan). Bu kategori maksimum 20 puanla sınırlıdır.

  • Patent/Faydalı Model: Diyelim ki Dr. A, uluslararası patent başvurusunda bulunmuştur ama tescil henüz alınmamıştır. Kişisel patent başvurusu “2 puan” getirebilir. Tescil alırsa 20 puan olacaktır (tam tescil olursa).

  • Ödül: Dr. A, TÜBİTAK Teşvik Ödülü almamıştır, bu nedenle 0 puan alır.

  • Editörlük: Dr. A, SCIE dergide alan editörü olarak görev yapmış ve 2 puan kazanmıştır.

  • Diğer (h-indeksi, Yurt Dışı Araştırma): Web of Science’a göre h-indeksi 6 olan Dr. A 5 puan, en az 6 ay yurt dışında araştırma yaptığı için +5 puan alabilir, ama bu kategoriden en fazla 10 puan alınabilir.

2.5. Puanların Toplanması ve Doktora/Uzmanlık Sonrası Hesaplama

Uluslararası Makale (SCIE): 47 puan (Q2 tek yazarlı 20, Q1 başlıca yazar 15, Q3 iki yazarlı başlıca yazar 12)
Ulusal Makale: 22 puan (TR Dizin tek 10, TR Dizin iki yazarlı başlıca yazar 8, diğer hakemli 4)
Tez Yayını (Q4): 10 puan (Bu 10 puan doktora sonrası 90’a dahil edilmez, ayrıca 20 puan sınırı altındadır)
Atıf: 6 puan
Bilimsel Toplantı: 5 puan (CPCI bildirisi)
Tez Danışmanlığı: 5 puan (1 doktora tezi)
Proje: 15 puan (TÜBİTAK yürütücüsü)
Eğitim-Öğretim: 2 puan
Patent Başvurusu (Henüz tescil yok): 2 puan
Editörlük (SCIE dergi): 2 puan
Diğer (h-indeksi 6): 5 puan

Şimdi doktora/uzmanlık sonrası hangi puanlar geliyor ona bakalım. Tez yayını 10 puan “lisansüstü tez” maddesinden ama 90 puan hesabına dahil edilmez. Diğerlerinin çoğu doktora sonrası. Sıralı toplayalım (dok. sonrası):

  • Uluslararası Makale (47 puan)

  • Ulusal Makale (22 puan)

  • Atıf (6 puan)

  • Bilimsel Toplantı (5 puan)

  • Tez Danışmanlığı (5 puan)

  • Proje (15 puan)

  • Eğitim-Öğretim (2 puan)

  • Patent Başvurusu (2 puan)

  • Editörlük (2 puan)

  • Diğer (h-indeksi 5 puan)

Bunların toplamı: 47 + 22 + 6 + 5 + 5 + 15 + 2 + 2 + 2 + 5 = 111 puan. Demek ki Dr. A, doktora/uzmanlık sonrası elde ettiği bu faaliyetlerle 90 puan eşiğini aşmış. Tez yayını (10 puan) ayrı duruyor, ama zaten 111 + 10 = 121 puana ulaşıyor. Ancak doçentlik başvurusunda “en az 100 puan” diyordu, Dr. A bu barajı rahatlıkla geçiyor.

Her kategoride de asgari koşullar karşılanmıştır. Örneğin, SCIE/SSCI makalelerle 40 puan, 3 kez başlıca yazar, TR Dizin en az 2 makale, atıflar 5 puan, bilimsel toplantı 5 puan, eğitim-öğretim 2 puan, tez yayınının 20 puan sınırını aşmaması, vb.

3. Kapanış ve Öneriler

Bu örnek senaryoda gördüğümüz gibi, Sağlık Bilimleri Temel Alanı doçentlik başvurusu yapmak isteyen adayın, özellikle uluslararası makaleler (SCIE/SSCI) kategorisinde 40 puan toplaması için planlı davranması gerekir. Q1 (30 puan) ve Q2 (20 puan) makalelerde başlıca yazar olmak, daha hızlı puan biriktirilmesini sağlar. Nitekim, düşük etki faktörlü Q4 dergiler tek başına 40 puanı yakalamayı zorlaştırabilir (her biri 10 puan).

Aynı şekilde, ulusal makale kategorisinde TR Dizin dergilerinde en az 2 makale ve toplamda 3 ulusal yayın yapılması, tezden türetilen makalelerin 20 puanla sınırlandırılması, en az 5 puanlık atıf alınması ve en az 5 puanlık bildiri sunulması gibi koşullar da ihmal edilmemelidir. Aday, klinik araştırmalar, multidisipliner projeler, tez danışmanlıkları, patent/faydalı model başvuruları, projeler ve eğitim-öğretim faaliyetleri gibi ek alanlarla puanını 100’ün üzerine taşıyabilir.

Sağlık Bilimleri Temel Alanı, deneysel çalışmalar ve klinik uygulamalar açısından zengin bir yapıya sahip olduğundan, adayların doçentlik öncesi stratejik bir yayın takvimi hazırlamaları, özellikle Q1–Q3 dergilerde birkaç makalede başlıca yazar olmayı hedeflemeleri önerilir. Doktora/uzmanlık sonrası dönemde etkin bir proje katılımı, tez danışmanlığı, atıfları artırıcı uluslararası iş birliği ve ulusal dergilerde yerel katılım da büyük önem taşır.

Bu koşulları sistematik biçimde yerine getiren adaylar, hem sağlık bilimlerinin ulusal ve uluslararası gelişimine katkı sunmakta hem de doçentlik unvanına uzanan akademik merdiveni sağlam adımlarla çıkmaktadır.

Kaynakça

  • UAK (2025). Sağlık Bilimleri Temel Alanı 2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvuru Şartları. https://www.uak.gov.tr

Anahtar Kelimeler

Sağlık Bilimleri, Doktora Sonrası, Uzmanlık, Uluslararası Makale, TR Dizin, Tez Kaynaklı Yayın, Atıf, Proje, Patent, Eğitim-Öğretim, Başlıca Yazar, Doçentlik.

 

by wporganizasyon Uncategorized

MİMARLIK, PLANLAMA VE TASARIM TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: KAPSAMLI BİR DEĞERLENDİRME

MİMARLIK, PLANLAMA VE TASARIM TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: KAPSAMLI BİR DEĞERLENDİRME

MİMARLIK, PLANLAMA VE TASARIM TEMEL ALANI 2025 MART DÖNEMİ DOÇENTLİK BAŞVURU ŞARTLARI: KAPSAMLI BİR DEĞERLENDİRME

Özet
Bu makalede, Mimarlık, Planlama ve Tasarım Temel Alanı’nda 2025 Mart dönemi için doçentlik başvurusu yapmayı amaçlayan adayların uyması gereken akademik kriterler değerlendirilmektedir. Üniversitelerarası Kurul (UAK) tarafından belirlenen ve yalnızca https://www.uak.gov.tr adresinde yayımlanan bu resmî kurallar, adayların doktora sonrası dönemde üretmeleri gereken bilimsel ve/veya uygulamalı çalışmalara ilişkin asgari standartları içerir. Metin boyunca, “Uluslararası Makale”, “Ulusal Makale”, “Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın”, “Kitap”, “Atıf”, “Tez Danışmanlığı”, “Bilimsel Araştırma Projesi”, “Bilimsel Toplantı”, “Eğitim-Öğretim”, “Patent/Faydalı Model”, “Ödül”, “Editörlük”, “Yarışma, Proje ve Yazılım” ve “Diğer” başlıklarından hangi faaliyetlerin nasıl puanlandığı açıklanacak; özellikle mimarlık, planlama, tasarım gibi uygulamalı disiplinlere özgü olan “yarışma” ve “uygulanmış/tamamlanmış proje” gibi kriterlerin önemine vurgu yapılacaktır. Ayrıca, “başlıca yazar” tanımı ve çok yazarlı makalelerde puan paylaşımı, “uluslararası makalede en az 20 puan” kuralı ve “TR Dizin kapsamında en az 10 puan” koşulu gibi hususlar da ayrıntılı biçimde ele alınacaktır. Makalenin sonunda adaylar için stratejik ipuçları paylaşılacak; hangi kategorilere ağırlık vermenin doçentlik başvurusu açısından daha verimli olduğu örneklerle gösterilecektir.

1. Giriş

Mimarlık, planlama ve tasarım, mekânsal oluşumlara ilişkin kuramsal ve uygulamalı çalışmaları bir arada barındıran, multidisipliner bir alanlar bütünüdür. Bu geniş yelpaze, kentsel tasarımdan iç mimari düzenlemelere, peyzaj planlamadan endüstriyel tasarıma, tarihi koruma ve restorasyondan sürdürülebilir inşaat teknolojilerine kadar çok çeşitli konuları kapsar. Bu kadar zengin bir disiplin çerçevesinde, akademik yeterliği belirlemek de ayrıntılı ve çok boyutlu kriterler gerektirir.

Türkiye’de doçentlik başvurusu süreçlerini yöneten Üniversitelerarası Kurul (UAK), Mimarlık, Planlama ve Tasarım Temel Alanı’nda doçent olmak isteyen araştırmacılar için 2025 Mart dönemi ölçütlerini açıklamıştır (UAK, 2025, https://www.uak.gov.tr). Bu ölçütler, sadece bilimsel yayın üretimini değil, aynı zamanda tasarım projeleri, yarışmalar, uygulamalar, patentler gibi uygulamalı yönleri de dikkate alır. Hem yayınların (uluslararası veya ulusal dergilerde) hem de uygulamalı projelerin katkısıyla 100 puanlık asgari barajın aşılması beklenir. Ayrıca bu 100 puanın en az 90’ının, doktoranın tamamlanmasından sonra elde edilmiş olması öngörülür.

Bu makalede, söz konusu kriterler başlıklar halinde incelenecek; adayların hangi tür akademik faaliyetlerden nasıl puan kazanabileceği açıklanacaktır. Metin, UAK’nın yayımladığı resmî listeye sadık kalmakla birlikte, mimarlık, planlama ve tasarımın uygulamalı yapısıyla ilgili ek değerlendirmeler de içerecektir. Özellikle “13. Yarışma, Proje ve Yazılım” maddesi, bu alanlardaki uygulamalı çalışmaların doçentlik başvurusu kriterlerine nasıl uyarlanabileceğine dair önemli bilgiler sunar.

Bu yazının amacı, ilgili akademisyen ve profesyonellere rehberlik etmek, doktoradan sonra yürütülecek faaliyetleri doğru planlamalarına yardımcı olmaktır. Böylece, 2025 Mart dönemi doçentlik başvurusu sürecinde gereken belgelerin zamanında hazırlanması ve puanlama kategorilerinin iyi anlaşılması sağlanacaktır.

2. Asgari 100 Puan Koşulu ve Doktora Sonrası 90 Puan

Mimarlık, Planlama ve Tasarım Temel Alanı’nda doçentliğe başvuracak adayların, beyan ettiği tüm akademik faaliyetlerden en az 100 puan elde etmesi şarttır. Ayrıca, bu 100 puanın en az 90’ı, doktoranın (doktora unvanının) alınmasından sonra yapılan çalışmalardan sağlanmış olmalıdır (UAK, 2025). Söz konusu 90 puan hesabına, “3. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın” başlığından elde edilen puanlar dahil edilmez. Böylece, adayın tez çalışması dışında bağımsız araştırma, proje veya yayın faaliyetlerinde bulunduğu gösterilir.

Her çalışma, tablo halinde sunulan kategorilerden sadece birinde puanlanabilir; yani çift kategoride puan toplamak mümkün değildir. Ayrıca, tek yazarlı makalelerde yazar tam puan alırken, iki yazarlı makalelerde “başlıca yazar” tam puanın 0.8’ini, ikinci yazar 0.5’ini alır. Üç ve daha çok yazarlı makalelerde başlıca yazar puanın yarısını, diğer yazarlar kalan yarıyı eşit bölüşerek elde ederler. Başlıca yazarın belirtilmediği durumlarda, puan yazarlar arasında eşit paylaştırılır.

3. Uluslararası Makale

Doktoradan sonra, mimarlık/planlama/tasarım alanında uluslararası dergilerde yayın yapmak, adayın küresel ölçekte tanınırlığının ve bilimsel üretkenliğinin göstergesi sayılır. Bu kategori, SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus veya diğer uluslararası indekslerde yer alan makaleleri içerir.

3.1. SCIE veya SSCI Kapsamındaki Dergiler (Q1, Q2, Q3, Q4)

Burada makalenin indeks kapsamına ve “quartile” derecesine göre puan değişir:

  • Q1: 30 puan

  • Q2: 20 puan

  • Q3: 15 puan

  • Q4: 10 puan

Mimarlıkta Q1, Q2, Q3, Q4 sınıflandırmaları sıklıkla SSCI üzerinden görülür; planlama/tasarım konularında da benzer şekilde SCI-Expanded veya SSCI dergileri mevcuttur.

3.2. AHCI Kapsamındaki Dergiler

AHCI (Arts and Humanities Citation Index) yer alan mimarlık veya tasarıma dair dergiler 20 puan değerindedir. Sanat ve beşerî bilimler kapsamındaki tematik dergiler bu kategoriye girer.

3.3. ESCI veya Scopus Kapsamındaki Dergiler

ESCI (Emerging Sources Citation Index) veya Scopus’ta taranan dergilerdeki makaleler 10 puan getirir. Mimarlık, planlama ve tasarım disiplinlerinde bu indeksleri kapsayan birçok dergi bulunabilir.

3.4. Diğer Uluslararası İndeksler

SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus dışında kalan indekslerde taranan dergilerde yayımlanmış makaleler 5 puan değerindedir. Daha düşük prestijli indekslerde yer alan, ancak hakemli yapıya sahip dergiler bu kapsamda değerlendirilir.

3.5. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet veya Kitap Kritiği

Bu tür kısa içerikler, tam makale statüsünde olmadığı için 3 puanla sınırlı tutulmuştur.

3.6. Doktora Sonrası Asgari 20 Puan ve Başlıca Yazar Zorunluluğu

Buradaki kritik maddeye göre, doktora unvanının alınmasından sonra a, b veya c bentlerinden (yani Q1–Q4, AHCI, ESCI/Scopus) en az bir makalede başlıca yazar olmak kaydıyla en az 20 puan alınması zorunludur (UAK, 2025). Bu, adayın yüksek düzeyde uluslararası indeksli bir dergide bağımsız ya da en önemli katkıyı sağlayan isim olduğunu göstermesi için konulmuş bir kuraldır.

4. Ulusal Makale

Ulusal makaleler, özellikle Türkiye’de yürütülen araştırma ve uygulamalı çalışmaların paylaşılmasında önem taşır.

4.1. TR Dizin Kapsamındaki Dergiler

TR Dizin (TÜBİTAK ULAKBİM) kapsamında taranan ulusal hakemli dergilerde yayımlanan makaleler 10 puan değerindedir. Doktoradan sonra, bu dergilerde yayımlanmış toplamda en az 10 puan almak zorunludur. Bu kural, adayın ulusal literatüre katkısını ölçmeyi amaçlar.

4.2. Diğer Hakemli Dergiler

TR Dizin dışında yer alan hakemli ulusal dergilerde yayımlanan makaleler, 4 puanla sınırlıdır. Hakemli dergi niteliğini taşıdığını belgelemek gerekir.

4.3. Editöre Mektup, Araştırma Notu, Özet, Kitap Kritiği

Ulusal hakemli dergilerde yayımlanan bu tür kısa yazılar 2 puan değerindedir.

4.4. Yabancı Uyruklu Adaylar ve Yurt Dışı Denkliği

TR Dizin’de yayımlanmış makale koşulunu yerine getiremeyen yabancı uyruklu adaylar, aynı sayıdaki yayını uluslararası makale kategorisinin (a, b veya c bentleri) eşdeğerinde sunmak durumundadır (UAK, 2025).

5. Lisansüstü Tezlerden Üretilmiş Yayın

Adayın yüksek lisans veya doktora tezine dayalı yayınları, bu başlık altında belirli bir puanla sınırlı tutulur. Doktora/sanatta yeterlik sonrası bağımsız çalışmaların teşvik edilmesi amacıyla bu kategori toplamda 20 puanla sınırlanmıştır.

5.1. Puan Değerleri

  • SCIE, SSCI, AHCI: 20 puan

  • ESCI, Scopus: 10 puan

  • Diğer uluslararası indeks: 5 puan

  • TR Dizin: 8 puan

  • BKCI kapsamındaki kitap: 20 puan

  • BKCI kapsamındaki kitapta bölüm: 10 puan

  • Diğer uluslararası/ulusal kitap: 5 puan

  • Diğer uluslararası/ulusal kitapta bölüm: 3 puan

  • CPCI’da yayımlanan uluslararası toplantı bildirisi: 3 puan

  • Diğer toplantılarda yayımlanan tam metin/özet: 2 puan

Adayın tezinden en az bir yayın yapmış olması gerekir (a-h bentleri kapsamında). Ancak bu kategoriden en fazla 20 puan alınabilir (UAK, 2025).

6. Kitap

Doktora tezinden bağımsız kitap çalışmaları, mimarlık, planlama ve tasarım gibi alanlarda kapsamlı monografiler, proje değerlendirmeleri veya kavramsal yaklaşımları içerebilir.

6.1. BKCI Kapsamındaki Kitap ve Kitap Bölümü

  • BKCI (Book Citation Index) kapsamındaki kitap: 20 puan

  • BKCI kapsamındaki kitapta bölüm: 10 puan

Uluslararası yayınevlerinde basılan, BKCI’de taranan kitaplar akademik itibar açısından önemli kabul edilir.

6.2. Diğer Uluslararası/Ulusal Kitap ve Kitap Bölümü

  • Diğer uluslararası/ulusal kitap: 5 puan

  • Diğer uluslararası/ulusal kitapta bölüm: 3 puan

Bu kategori, BKCI dışında kalan yayınevlerinde basılan bilimsel içerikli kitapları kapsar. Ders kitabı niteliğinde olmayan, özgün araştırmaları veya kapsamlı tasarım/pratik çalışmalarını içeren eserler değerlidir.

6.3. Puan Sınırı

Bu maddeden en fazla 20 puan alınabilir. Ayrıca c veya d bentlerinden (diğer uluslararası/ulusal kitap, kitap bölümü) toplam 5 puanı aşamaz. Aynı kitaptaki bölümlerin sadece biri puanlanır.

7. Atıf

Adayın çalışmalarına başka araştırmacıların atıf yapması, bilimsel etkinin göstergesidir. Mimarlık, planlama ve tasarım alanında atıf sistemi, şehir planlama, tasarım yöntemleri, yenilikçi projeler, konut politikaları vb. çalışmalarda sıklıkla görülür.

7.1. Puan Değerleri

  • SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus atıf: 3 puan

  • BKCI kapsamındaki kitapta atıf: 2 puan

  • TR Dizin dergilerinde atıf: 2 puan

  • Diğer uluslararası/ulusal kitap veya dergilerde atıf: 1 puan

Doktora sonrası dönemde yayımlanmış eserlerden en az 5 puan atıf almak zorunludur, bu kategoride toplam 10 puanla sınırlıdır (UAK, 2025). Kişinin kendi eserine yaptığı atıflar veya aynı yayında tekrarlanan atıflar geçersizdir.

8. Lisansüstü Tez Danışmanlığı

Tamamlanmış tezler üzerinden puan verilir:

  • Doktora tezi danışmanlığı: 5 puan

  • Yüksek lisans tezi danışmanlığı: 3 puan

Bu kategoriden en fazla 10 puan elde edilebilir. İkinci danışmanlık hâlinde puanın yarısı kazanılır.

9. Bilimsel Araştırma Projesi

Mimarlık, planlama ve tasarımda AB Çerçeve Programları, TÜBİTAK, uluslararası destekli projeler, kamu/özel sektör Ar-Ge projeleri sıkça yürütülür.

9.1. Puan Değerleri

  • AB Çerçeve/TÜBİTAK projesi: koordinatör/yürütücü: 15 puan, araştırmacı: 10 puan, danışman: 5 puan

  • Uluslararası destekli proje: 10 puan

  • Kamu/özel kuruluş ArGe/Ür-Ge projesi: 5 puan

  • Üniversite BAP projesi yürütücülüğü: 3 puan

Toplamda 30 puan üst sınır vardır (UAK, 2025).

10. Bilimsel Toplantı

Sempozyum, kongre, konferans gibi etkinliklerde sunulan bildiriler, mimarlık ve tasarım alanındaki güncel gelişmeleri paylaşmak açısından kritiktir.

10.1. Uluslararası Toplantı (CPCI)

CPCI (Conference Proceedings Citation Index) kapsamında yayımlanan tam metin/özet 5 puan değerindedir. Doktora sonrasında en az 5 puan alma yükümlülüğü bulunur; en fazla 10 puan toplanabilir.

10.2. Diğer Uluslararası/Ulusal Toplantılar

Bu tür bildiriler 3 puan değerindedir. Toplantı düzenleme kurulunda üniversite veya bilimsel kurumların resmî katılımı bulunmalıdır. Her toplantıdan en fazla bir çalışma puanlanır.

11. Eğitim-Öğretim

Doktora sonrası belli dönemlerde ders vermek veya stüdyo yürütmek, adayın pedagoji becerisini ve akademik sürekliliğini gösterir.

11.1. Ders Verme

  • Dönemlik programlarda 4 farklı yarıyılda ders vermek: 2 puan

  • Yıllık programlarda 2 farklı yılda ders vermek: 2 puan

Bu kategoriden en fazla 6 puan alınabilir. Doktora sonrası 2 yıl kadrolu öğretim elemanı olarak görev yapanlar otomatik 2 puan kazanır (UAK, 2025).

12. Patent/Faydalı Model

Mimarlık, planlama ve tasarımda yenilikçi teknoloji veya yöntem geliştirmek, patent/faydalı model başvurusuna konu olabilir.

12.1. Puan Değerleri

  • Uluslararası patent: 20 puan

  • Ulusal patent: 10 puan

  • Tescil edilmiş faydalı model: 5 puan

  • Kişisel patent başvurusu: 2 puan

Patentin birden fazla sahibi varsa, puan eşit bölüşülür.

13. Ödül

  • YÖK Yılın Doktora Tezi Ödülü: 25 puan

  • YÖK Üstün Başarı Ödülü: 25 puan

  • TÜBİTAK Bilim/Teşvik Ödülü (UBYT hariç): 25 puan

  • TÜBA GEBİP, TÜBA TESEP: 25 puan

Bu kategoriden en fazla 25 puan alınabilir (UAK, 2025).

14. Editörlük

  • SCIE, SSCI, AHCI, ESCI, Scopus kapsamındaki dergide editörlük: 2 puan

  • BKCI veya Scopus kapsamındaki kitapta editörlük: 1 puan

  • TR Dizin dergisinde editörlük: 1 puan

Toplam 4 puanla sınırlıdır. Mimarlık, planlama ve tasarımda hakemli dergi veya kitap projelerini yönetmek, bu puanla değerlendirilmektedir.

15. Yarışma, Proje ve Yazılım

Bu başlık, Mimarlık, Planlama ve Tasarım Temel Alanı için özel önem taşır. Tasarım yarışmalarında ödül almak, uygulama projesine imza atmak veya yazılım geliştirmek, bu alanın pratik yönünü yansıtır.

15.1. Yarışma (En Az Mansiyon veya Ödül)

Meslek odaları, yerel yönetimler, kamu kurumları, özel kuruluşlar veya uluslararası kuruluşlar tarafından düzenlenen (öğrenci yarışması hariç) mimarlık, planlama, kentsel tasarım, peyzaj tasarımı, endüstri ürünleri tasarımı gibi alanlardaki yarışmalarda ödül veya mansiyon almak 15 puan getirir. Ekibin yürütücüsü/üyesi olmak (danışmanlık hariç) gerekir.

15.2. Uygulanmış/Tamamlanmış Proje

Üniversite döner sermayesi veya üniversite dışında üretilmiş, uygulanmış/tamamlanmış tasarım, planlama veya koruma projesi hakkında yayın yapılmış olması (kendisi veya başkası tarafından) 10 puan kazandırır (UAK, 2025). Böylece, pratik uygulamanın akademik yansımaları puanlanır.

15.3. Yazılım

Proje ve yapım yönetimi, tasarım, planlama konularında yazılım üreticisi olmak (örneğin BIM araçları, özel tasarım modülleri, parametric design yazılımları) 15 puan değerindedir.

15.4. Asgari 15 Puan Zorunluluğu

Bu kategoriden en az 15 puan almak mecburidir. Eğer aday yarışma, uygulama veya yazılım koşulunu yerine getiremiyorsa, uluslararası makale kategorisinin a, b veya c bentlerinden en az bir yayınla bu boşluğu kapatması gerekir. Patentlerde olduğu gibi, çoklu ekip çalışması varsa, puan paylaştırılır.

Bu düzenleme, Mimarlık, Planlama ve Tasarım alanındaki uygulamalı çalışmalara da önem atfedildiğini gösterir.

16. Diğer

  • Web of Science’a göre h-indeksi en az 5 olmak: 5 puan

  • İlk 300’de yer alan bir üniversitede 6 ay yurt dışı faaliyet: 5 puan

Toplamda 10 puan alınabilir. h-indeksi, mimarlık ve tasarımda nispeten düşük olsa da gittikçe önem kazanmaktadır. Yurt dışı deneyimi de global bakış kazandırmak açısından değerlidir.

17. Değerlendirme ve Kapanış

17.1. Doktora Sonrası 90 Puan Koşulunun Vurgusu

Adayın 100 puan barajını geçmesi kadar, bu puanın en az 90’ının doktora sonrası döneme ait olması da kritiktir. Bu, adayın tez ötesinde özgün ve bağımsız araştırma, proje veya uygulama gerçekleştirme kapasitesini göstermesini amaçlar.

17.2. Yayınlardaki Puan Paylaşımı ve Başlıca Yazar

Özellikle “Uluslararası Makale” kategorisinde iki veya daha fazla yazar varsa, başlıca yazar tanımına (tek yazar, ilk sırada yer alan yazar, danışmanı olduğu lisansüstü öğrencilerle birlikte yazar vb.) dikkat etmek gerekir. Adayın bu şekilde 0.8 (iki yazar) veya yarı puan (üç ve daha fazla yazar) kazanması, yayın planlaması açısından önemli stratejik bir konudur.

17.3. Uluslararası Makalede 20 Puan ve Yarışma/Uygulama Koşulu

Doktora sonrası uluslararası makalede (Q1–Q4, AHCI, ESCI/Scopus) başlıca yazar olarak en az bir çalışmadan 20 puan toplamak zorunludur. Bu, adayın dünya çapında tanınan dizinlerde en azından bir makalesinin önemli katkıda bulunan yazar konumuyla yayımlanmasını gerektirir.

Aynı şekilde, mimarlık/planlama/tasarımın pratik yönünü yansıtan “yarışma, uygulama ve yazılım” kategorisinde 15 puanlık asgari şart, mesleki uygulama ve çıktıların akademik sürece entegrasyonunu teşvik eder. Örneğin, bir yarışmadan ödül almak 15 puan kazandırabilir ve bu tek hamlede bu kategorideki mecburiyeti karşılar.

17.4. Uygulanmış Projelerin Akademik Yayınla Bütünleşmesi

Uygulanmış/tamamlanmış projeye dair makale, kitap veya bölüm gibi yayınlar, projenin akademik boyutunu güçlendirir. Bu, üniversite döner sermayesi veya üniversite dışındaki işler için de geçerlidir. Proje hayata geçtikten sonra, sonuçları veya süreçleri hakkında akademik bir metin yayımlanması, aday için 10 puan getirir ve pratik çalışmalarla akademik araştırmanın bağını kuvvetlendirir.

17.5. Lisansüstü Tez Kaynaklı Yayınlara Sınır

Lisansüstü tezden üretilen yayınlar en fazla 20 puanla sınırlandırılmıştır. Doktora sonrası dönemde 90 puan toplamak isteyen aday, tez haricinde de çalışmalar yapmak mecburiyetindedir.

17.6. Proje, Atıf, Tez Danışmanlığı Gibi Çeşitli Katkıların Önemi

TÜBİTAK, AB projelerinde yürütücü veya araştırmacı olmak (15/10 puan); en az 5 puanlık atıf almak (en çok 10 puanla sınırlı); tez danışmanlığı üzerinden en fazla 10 puan toplamak gibi çeşitli aktiviteler, adayın akademik profilini çok yönlü yansıtır. Mimarlık, planlama ve tasarım alanında, proje yönetimi ve atıf alma pratikleri giderek önem kazanmaktadır.

17.7. Genel Stratejik Öneriler

  1. Uluslararası Makale (≥ 20 puan): Doktora sonrası, Q1–Q4, AHCI, ESCI/Scopus yayınlarına en az bir “başlıca yazar” makalesi koyarak 20 puan garantilemek kritik.

  2. Yarışma/Uygulama/Yazılım (≥ 15 puan): Yarışma ödülü, uygulama projesi veya yazılım üreticiliğiyle 15 puan mecburiyetini yerine getirmek kolay ve etkili olabilir.

  3. Ulusal Makale (≥ 10 puan TR Dizin): Doktora sonrası TR Dizin dergilerinde en az 10 puan toplamak zorunludur. Tek bir makale (10 puan) veya iki makale (5 puan + 5 puan) bu koşulu karşılayabilir.

  4. Tez Dışı Çalışmalara Ağırlık Verme: Tez kaynaklı yayınlar en fazla 20 puanla sınırlıdır. Doktora sonrasında bağımsız projeler, yayınlar planlamak gerekir.

  5. Proje ve Tez Danışmanlığı: 30 puana kadar çıkabilen proje faaliyetleri ve 10 puan alabileceğiniz tez danışmanlığı, ek katkı sağlayan alanlardır.

  6. Atıf (≥ 5 puan): Doktora sonrası yayınlardan en az 5 puanlık atıf almak, adayın çalışmalarının başka araştırmacılarca kullanıldığının göstergesidir.

  7. Kitap Çalışmaları: BKCI kitap veya bölüm (20/10 puan), diğer uluslararası/ulusal kitap (5/3 puan) ile 20 puana kadar ulaşılabilir. Ancak c, d bentlerinden en fazla 5 puan alınacağı unutulmamalıdır.

18. Sonuç

Mimarlık, Planlama ve Tasarım Temel Alanı, uygulamalı ve kuramsal boyutların iç içe geçtiği zengin bir disiplindir. 2025 Mart dönemi doçentlik kriterleri, bu alanın gerektirdiği çok yönlü akademik performansı yansıtır. Adayların hem akademik dergilerde uluslararası/nitelikli yayınlar yapması hem de yarışma, proje, yazılım gibi uygulamalı beceriler geliştirmesi, ayrıca lisansüstü öğrencilerin yetiştirilmesinde rol üstlenmesi beklenir.

Asgari 100 puan şartı, doktora sonrası 90 puan koşulu, uluslararası makalelerde başlıca yazar olarak en az 20 puan elde etme ve “yarışma/uygulama/yazılım” kategorisinden 15 puan toplama gibi somut gereksinimler, adayın planlı şekilde çeşitli faaliyetlerde yer almasını zorunlu kılar. Puan paylaşımı kuralları (iki yazarlı veya çok yazarlı makalelerde) da dikkate alınarak, doktora sonrasında yüksek kalitede dergilerde yayın yapmak; TR Dizin dergilerinden 10 puan temin etmek; ulusal/uluslararası yarışmalarda ödül almak veya uygulama projesini belgelendirmek; proje ve atıf kategorilerinde eşiği aşacak katkılara yönelmek stratejik önemdedir.

Bu sistem, Mimarlık, Planlama ve Tasarım alanındaki akademik yükseltme kriterlerini şeffaf biçimde belirleyerek, Türkiye’deki akademik ve mesleki üretimin kalitesini artırmayı amaçlar. Aday, doçentlik başvurusunu hazırlarken bu maddeleri titizlikle incelemeli, gerekli belgeleri zamanında toparlamalı ve doktora sonrası projelerini puan getirici şekilde planlamalıdır. Sonuç olarak, 2025 Mart dönemi doçentlik başvurusunda başarı elde etmek, hem nitelikli yayınlar hem de güçlü uygulamalı çıktılar sunmayı gerektiren kapsamlı bir çabayı ifade eder.

Kaynakça

  • UAK (2025). Mimarlık, Planlama ve Tasarım Temel Alanı 2025 Mart Dönemi Doçentlik Başvuru Şartları. https://www.uak.gov.tr

Anahtar Kelimeler

Mimarlık, Planlama, Tasarım, Doçentlik, Uluslararası Makale, Yarışma, Uygulanmış Proje, Yazılım, TR Dizin, Tez Kaynaklı Yayın, Proje Yürütücülüğü, Atıf, h-indeksi, Başlıca Yazar, Doktora Sonrası Puan.

by wporganizasyon Uncategorized